Διεθνής Ημέρα Μουσείων η 18η Μαΐου, ένας θεσμός που έχει καθιερωθεί από το 1977 για να τιμά το ρόλο τους και σίγουρα το μυαλό ανατρέχει σε αυτά που έχουμε επισκεφθεί και μας έχουν εντυπωσιάσει ή σε αυτά που επιθυμούμε να επισκεφθούμε με την πρώτη ευκαιρία. Συλλογές που έχουν αποτυπωθεί στη μνήμη μας, εκθέματα που μας έχουν αγγίξει, προκαλέσει θαυμασμό, δέος, περιέργεια, ακόμη και συγκίνηση και άλλα που έχουμε στόχο να ανακαλύψουμε και να εξερευνήσουμε. Tο βέβαιο είναι ότι μόνο πιο πλούσιους μας κάνουν, είτε βρίσκονται στην πόλη μας είτε στον επόμενο προορισμό που θα βρεθούμε.
Πέρα από αναπόσπαστο και εξαιρετικά ενδιαφέρον κομμάτι ενός ταξιδιού, τα μουσεία είναι κι ένα ταξίδι από μόνα τους. Ταξίδι στην ιστορία, τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα, το έργο κορυφαίων καλλιτεχνών ή απλών τεχνιτών, τη γαστρονομία, το περιβάλλον και τις παραδόσεις, ακόμη και τα επιτεύγματα ενός τόπου. Όπως για κάθε λαό, έτσι και για εμάς τους Έλληνες, κάθε επίσκεψη στα μικρά και μεγάλα μουσεία της χώρας μας, είναι και ένα ταξίδι επανασύνδεσης με τις ρίζες μας.
Στα νησιά μας, που μας καλούν όσο πλησιάζει το καλοκαίρι, οι προτάσεις είναι παραπάνω από πολλές κι όπως είναι αναμενόμενο τα περισσότερα νησιωτικά μας μουσεία ανήκουν στην κατηγορία των αρχαιολογικών. Πέρα από αυτή την προφανή και πάντα ενδιαφέρουσα επιλογή, τα ακόλουθα, μικρά και μεγάλα, δημοφιλή ή λιγότερο γνωστά, θα σας αποζημιώσουν πλήρως για το χρόνο που θα τους αφιερώσετε.
Μουσείο Ασιατικής Τέχνης – Κέρκυρα
Στο Ιόνιο νησί με τον ασύγκριτο πλούτο μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, δεν λείπουν και τα πολυάριθμα μουσεία, τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονται στην παλιά πόλη της Κέρκυρας. Ανάμεσά τους ξεχωριστή θέση κατέχει το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης, όχι μόνο για το μεγαλοπρεπές, ιστορικής σημασίας Ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου στο οποίο στεγάζεται, αλλά κυρίως για την ξεχωριστή συλλογή του, που το καθιστά το μοναδικό του είδους του στην Ελλάδα. Η επίσκεψη ισοδυναμεί με ταξίδι στην Άπω Ανατολή, μέσα από εκθέματα που αποδεικνύουν την πλούσια κουλτούρα και την κληρονομιά των ασιατικών πολιτισμών, από τον κινεζικό στον ινδικό, με πολλές ενδιαφέρουσες ενδιάμεσες στάσεις.
Τα 9.500 αντικείμενα και έργα τέχνης που δωρίστηκαν από τον παθιασμένο συλλέκτη Γρηγόριο Μάνο -Έλληνα πρέσβη στην Αυστρία, αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα μίας συλλογής που σταδιακά εμπλουτίστηκε και απαρτίζεται πλέον από ένα πανόραμα αντικειμένων που καλύπτοντας μια περίοδο 30 αιώνων, μας μυεί στα καλλιτεχνικά κινήματα και τις παραδόσεις της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Ταϊλάνδης, της Κορέας, του Πακιστάν και της Ινδίας.
Άλλα ενδιαφέροντα μουσεία Κέρκυρας: Αρχαιολογικό Μουσείο, Βυζαντινό Μουσείο Αντιβουνιώτισσας, Νομισματικό Μουσείο, Casa Parlante, Μουσείο Φιλαρμονικής, Δημοτική Πινακοθήκη, Μουσείο Καποδίστρια, Μουσείο-Οικία Διονυσίου Σολωμού, Ανάκτορο Μον Ρεπό – Αρχαιολογικό Μουσείο Παλαιόπολης.
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αίγινας
Σχετικά άγνωστο αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον, το μουσείο αυτό είναι αφιερωμένο στις λαϊκές παραδόσεις και στον τρόπο ζωής των ανθρώπων του όμορφου νησιού του Σαρωνικού, δίνοντας την ευκαιρία μιας διεισδυτικής ματιάς και καλύτερης κατανόησης της συγκεκριμένης περιοχής. Σε ένα νεοκλασικό σπίτι της περιόδου που η Αίγινα ήταν η πρώτη πρωτεύουσα του νέου ελληνικού κράτους, ταξιδεύουμε 200 χρόνια πίσω στο χρόνο αποκτώντας μια καλή εικόνα του πώς ήταν τότε η ζωή στο νησί.
Ένα αστικό «Αιγινήτικο σπίτι» αναβιώνει μέσω της αναπαράστασης ενός γραφείου, μίας τραπεζαρίας κι ενός σαλονιού μίας οικογένειας ανώτερης τάξης, ενώ παράλληλα εκτίθενται ενδύματα, παραδοσιακές φορεσιές, σύνεργα πλεξίματος όπως το αιγινήτικο κοπανέλι και περίτεχνες δαντέλες. Στον αντίποδα, οι καθημερινές εργασίες και ο τρόπος ζωής της επαρχίας εκπροσωπούνται με ακρίβεια στο «Χωριάτικο Σπίτι» μέσα από μια εκτενή παρουσίαση αντικειμένων της καθημερινότητας, αγροτικών και υφαντικών εργαλείων. Το δε «Σπίτι του Ψαρά», περιλαμβάνει μία όμορφη συλλογή από μικρής κλίμακας μοντέλα αλιευτικών σκαφών και εργαλεία ψαρέματος, με ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την αναφορά στην ιστορία της τοπικής σπογγαλιείας που συνοδεύεται από παλιές φωτογραφίες σφουγγαράδων της Αίγινας.
Άλλα ενδιαφέροντα μουσεία Αίγινας: Αρχαιολογικό μουσείο Κολώνας, Μουσείο Χρήστου Καπράλου, Μουσείο Ναού Αφαίας.
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Άνδρου
Για το ξεχωριστό κυκλαδονήσι η σύνδεση με τις τέχνες, τα γράμματα και κάθε είδους πολιτιστική έκφραση δεν είναι πρόσφατη, ούτε τυχαία. Παλιές εφοπλιστικές οικογένειες της Άνδρου, ερχόμενες σε επαφή με ερεθίσματα της παγκόσμιας τέχνης αναδείχθηκαν σε μαικήνες των τεχνών, όχι μόνο για τη γενέτειρά τους αλλά και για ολόκληρη την Ελλάδα. Λαμπρό παράδειγμα ο φιλότεχνος Βασίλης Γουλανδρής, που με τη σύζυγό του Ελίζα ίδρυσαν εδώ το πρώτο μουσείο μοντέρνας τέχνης στην Ελλάδα, το οποίο από το 1979 μέσα από τις πρωτοπόρες και συναρπαστικές εκθέσεις του μας μυεί στο μαγικό κόσμο της σύγχρονης τέχνης. Την αρχική συλλογή που απαρτίζονταν από γλυπτά του Μιχάλη Τόμπρου, κληροδότημα του ιδίου στο νησί του, εμπλούτισαν με έργα της προσωπικής συλλογής του το ζεύγος Γουλανδρή, οδηγώντας μέσα σε 7 μόλις χρόνια στην επέκταση του μουσείου σε νέα πτέρυγα.
Μόλις δυο βήματα από την Πλατεία Καΐρη στη Χώρα, στους κομψούς χώρους όπου επικρατεί το μάρμαρο και η πέτρα, έχουν φιλοξενηθεί περιοδικές εκθέσεις μερικών από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του 19ου και 20ού αιώνα όπως Picasso, Chagall, Matisse, Kandinsky, Rodin και Miró. Τη φετινή καλοκαιρινή περίοδο, από 25 Ιουνίου ως 1 Οκτωβρίου, θα έχουμε την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με το σπουδαίο έργο του ζωγράφου, χαράκτη και γλύπτη Χρόνη Μπότσογλου, σε μία αναδρομική έκθεση πλέον των 100 δημιουργιών του, μερικές από τις οποίες εκτίθενται για πρώτη φορά.
Άλλα ενδιαφέροντα μουσεία Άνδρου: Ναυτικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας Άνδρου, Αρχαιολογικό Μουσείο Παλαιόπολης.
Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης Σύρου
Μία διαφορετική πλευρά της διάσημης αρχόντισσας των Κυκλάδων, έρχεται να φωτίσει το πολύ ιδιαίτερο αυτό μουσείο, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας, της οικονομίας και της κοινωνικής εξέλιξης της Σύρου, όχι μόνο με τα εκθέματά του, αλλά και με τα 4 ιστορικά κτίρια τα οποία το απαρτίζουν. Η περιήγηση τόσο στο ίδιο το μουσειακό συγκρότημα, όσο και στην περιοχή του βιομηχανικού ερειπιώνα της Ερμούπολης όπου εντάσσονται, αποτελεί για τον επισκέπτη μία συνολική βιωματική εμπειρία και μια ευκαιρία να γνωρίσει μια διαφορετική όψη του νησιού. Μάλιστα, με πολύ ζωντανό τρόπο, αφού πέρα από τα ποικίλα εργαλεία και μηχανήματα της εποχής που άνθιζε η βιομηχανία της Σύρου, μπορεί κανείς να ακούσει μαρτυρίες εργατών και να δει σε τρισδιάστατη απεικόνιση αρχιτεκτονικά σχέδια και χάρτες των πολυάριθμων βιομηχανικών κτηρίων και των περίφημων νεοκλασικών αρχοντικών της πανέμορφης συριανής πρωτεύουσας.
Εξοπλισμός από εργαστήρια λουκουμοποιίας, κλωστοϋφαντουργίας, υαλουργίας, βυρσοδεψίας, τυπογραφίας, και μηχανουργίας απαρτίζει τη μόνιμη συλλογή, που μαζί με τις περιοδικές εκθέσεις καταλαμβάνουν το Βυρσοδεψείο Κορνηλάκη, το Σκαγιοποιείο Αναιρούση – μοναδικό διασωζόμενο στην Ευρώπη -, το Υφαντουργείο Βελισσαρόπουλου και το Χρωματουργείο Κατσιμάντη, όλα υποδειγματικά αναστηλωμένα και ένα ακόμη σημαντικό – πολιτισμικό πλέον -κέντρο για τη μαγευτική Σύρο.
Άλλα ενδιαφέροντα μουσεία Σύρου: Αρχαιολογικό μουσείο, Εκκλησιαστικό μουσείο, Έκθεση Μάρκου Βαμβακάρη, Έκθεση παραδοσιακών επαγγελμάτων, Έκθεση Ιστορικής μνήμης.
Μουσείο Μαστίχας Χίου
Πλήρως εναρμονισμένο με το περιβάλλον όπου βρίσκεται, στα περίφημα Μαστιχοχώρια της μυροβόλου Χίου, με τους σκίνους να το περιβάλλουν και να σε καλούν να αφουγκραστείς την ιστορία τους, το μοναδικό αυτό μουσείο είναι αφιερωμένο σε ένα εξίσου μοναδικό ελληνικό προϊόν και τα μυστικά της καλλιέργειάς του. Πολύτιμο, περήφανο κι αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας και της οικονομίας του πανέμορφου νησιού, η μαστιχοκαλλιέργεια, που από το 2014 περιλαμβάνεται στον κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, και συγκεκριμένα ενδιαφέρουσες πληροφορίες γύρω από τον τρόπο παραγωγής και χρήσης της, τις εφαρμογές και τις εξαγωγές της, γίνεται το αφήγημα που μας μεταφέρει από το παρελθόν στο σήμερα, του τόπου και των ανθρώπων που της έχουν αφιερωθεί. Η εμπειρία περιλαμβάνει εκτός από φωτογραφίες και βίντεο, μηχανήματα από το πρώτο εργοστάσιο μαστίχας, καθώς κι ένα κατατοπιστικό τμήμα αφιερωμένο στην ιστορία και την αρχιτεκτονική των Μαστιχοχωρίων. Στο τέλος της περιήγησης, κι αφού έχετε φυσικά αγγίξει και μυρίσει τη μαστίχα, σας περιμένει σαν έκπληξη μια αναζωογονητική βόλτα στο μαστιχώνα του μουσείου.
Άλλα ενδιαφέροντα μουσεία Χίου: Αρχαιολογικό μουσείο, Δημοτική Πινακοθήκη, Βυζαντινό μουσείο, Ναυτικό μουσείο, Λαογραφικό μουσείο Αργέντη, Μουσείο εσπεριδοειδών, Μουσείο Νέας Μονής.
Μουσείο Οίνου του ΕΟΣ Σάμου
Λίγο νοτιότερα στα αιγαιοπελαγίτικα νερά, σε ένα ακόμη ξεχωριστό νησί, ένας ακόμη θαυμαστός καρπός της φύσης, έχει χαρίσει σε όλους μας απολαυστικές στιγμές κι έχει κάνει τη Σάμο πασίγνωστη. Ο λόγος φυσικά για το σταφύλι και συγκεκριμένα την ποικιλία Λευκό Μοσχάτο, που κυριαρχεί σχεδόν ολοκληρωτικά στον σαμιώτικο αμπελώνα και από την οποία οινοποιούνται τα λευκά γλυκά κρασιά ΠΟΠ Σάμος, με το χρυσαφένιο χρώμα και τα πλούσια φρουτώδη αρώματα. Και καθώς την αποκλειστική ευθύνη για την παραγωγή και την εμπορική διάθεση όλων των κρασιών του νησιού έχει ο ΕΟΣ, ήταν λογικό να ιδρυθεί ένα μουσείο αφιερωμένο στα μοναδικά αυτά κρασιά, σε μία από τις δύο οινοποιητικές εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού.
Έτσι, από το 2005 κάθε επισκέπτης της Σάμου μπορεί να μυηθεί στο μεθυστικό κόσμου των τοπικών κρασιών, με μια ξενάγηση στο υπέροχα διαμορφωμένο κτήριο του 19ου αιώνα που λειτουργεί ως μουσείο, στο οινοποιείο στη θέση Mαλαγάρι. Σε αυτή την παλιά οιναποθήκη και μετέπειτα βαρελοποιείο, ξετυλίγεται η ιστορία της οινικής παράδοσης της Σάμου και ζωντανεύει ο μόχθος του Σαμιώτη αμπελοκαλλιεργητή, σε ένα ταξίδι που εκτείνεται από τη φυσική αναπαράσταση της καλλιέργειας των αμπελιών σε πεζούλες ξερολιθιάς στις τεράστιες ξύλινες δεξαμενές, από τον τρύγο στο πατητήρι, από την κατασκευή βαρελιών στα σύγχρονα χημικά όργανα. Μη χάσετε την εμπειρία της γευστικής δοκιμής των υπέροχων κρασιών που δίνει το λευκό μικρόρωγο Μοσχάτο Σάμου.
Άλλα ενδιαφέροντα μουσεία Σάμου: Αρχαιολογικό μουσείο Σάμου/Πυθαγορείου, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου, Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, Μουσείο Βυρσοδεψίας, Εκκλησιαστικό Βυζαντινό Μουσείο, καθώς και 3 Λαογραφικά μουσεία.
3 μουσεία στην Κρήτη αφιερωμένα σε 3 εξέχουσες μορφές της ελληνικής ιστορίας, των γραμμάτων και των τεχνών
Τα πολυάριθμα μουσεία της Κρήτης καλύπτουν μια πραγματικά μεγάλη ποικιλία αντικειμένων και ενδιαφερόντων, με τα μισά από αυτά να είναι αφιερωμένα στα αρχαιολογικά ευρήματα του νησιού, ενώ ανάμεσα στα υπόλοιπα θα βρείτε και τρία που τιμούν τη ζωή και το έργο αντίστοιχων προσωπικοτήτων, γνωστών και εκτός των ελληνικών συνόρων. Η Οικία-Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου βρίσκεται στη Χαλέπα Χανίων και αποτέλεσε το διώροφο σπίτι όπου έζησε για πάνω από 30 χρόνια από το 1880. Η προσωπική σφραγίδα του μεγάλου πολιτικού είναι εμφανής σε όλους τους χώρους, οι οποίοι έχουν διατηρήσει ως σήμερα την αυθεντική μορφή που είχαν την εποχή που κατοικούσε στο σπίτι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, διακοσμημένοι με έπιπλα και διακοσμητικά εποχής και παρουσιάζοντας πολλά προσωπικά του αντικείμενα.
Στο Ηράκλειο από την άλλη, όπου γεννήθηκε ο κορυφαίος νεοέλληνας συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης, λίγο πιο κάτω από τον τάφο του έχει διαμορφωθεί ένας εκθεσιακός χώρος αφιερωμένος στον ίδιο και το έργο του, περιλαμβάνοντας την αναδιαμορφωμένη έκθεση που είχε πρωτοδιοργανωθεί στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας 2004.
Ένας άλλος σπουδαίος εκπρόσωπος των τεχνών, της ζωγραφικής αυτή τη φορά, έχει το δικό του μουσείο λίγο έξω από το χωριό Φόδελε, όπου πιστεύεται ότι γεννήθηκε και έζησε πριν φύγει για το Ηράκλειο. Ο λόγος για τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο φυσικά και τα αντίγραφα των μεγαλύτερων έργων του, που μπορεί να δει ο επισκέπτης πλάι στην αναπαράσταση του εργαστηρίου του.
Λαογραφικό Μουσείο Καλόξυλου Νάξου
Πλάι στο κουκλίστικο χωριό Χαλκί της ακαταμάχητης Νάξου, βρίσκεται ένας κατάλευκος οικισμός, ανέγγιχτος από τα κύματα των τουριστών και αυθεντικός, ο γοητευτικός Καλόξυλος. Απαραίτητη στάση και λόγος για να βρεθείτε εκεί είναι το μικρό αλλά απίστευτα περιεκτικό Λαογραφικό του Μουσείο. Το προγονικό σπίτι του παθιασμένου συλλέκτη Φλώριου Χωριανόπουλου φιλοξενεί μία εξαιρετικά εκτεταμένη έκθεση αντικειμένων από όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας των ανθρώπων της Νάξου.
Εδώ, θα παρατηρήσετε τα αυθεντικά εργαλεία του τσαγκάρη του χωριού, το εργαστήρι του μαραγκού, τα σύνεργα ενός κηροποιού του 1830 και θα βρεθείτε στην πιστή αναπαράσταση ενός ολόκληρου παντοπωλείου, του πρώτου που λειτούργησε στο Χαλκί το 1935. Παλιές γραφομηχανές, ραδιόφωνα, φωτογραφικές μηχανές, στρατιωτικές στολές, παραδοσιακά παιχνίδια, αργαλειοί, ενδύματα, γραμμόφωνα και δίσκοι που έχουν συμπληρώσει έναν αιώνα ζωής, αποτελούν υλικό πολύτιμο για την σε βάθος γνωριμία με τα ήθη, τα έθιμα, την κουλτούρα και την ιστορία των Αξιωτών.
Άλλα ενδιαφέροντα μουσεία Νάξου: Αρχαιολογικό μουσείο, Ενετικό μουσείο, Βυζαντινό μουσείο Χώρας, Θεατρικό μουσείο Ιάκωβος Καμπανέλλης, Λαογραφική Συλλογή Κουτελιέρη, Συλλογή Ελληνικών Νομισμάτων και 5 αξιόλογα μουσεία στο χωριό Απείρανθος.
Διαβάστε ακόμα:
Σπίτια Ελλήνων λογοτεχνών που μετατράπηκαν σε μουσεία
Αποστολή στην Ανδρίτσαινα: Επίσκεψη στη Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη και στο Λαογραφικό Μουσείο
