Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, ο αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων, είναι από τις περιπτώσεις αυτές που μπορεί κανείς να αντιληφθεί τη μετάβαση από τα ελληνιστικά χρόνια στα ρωμαϊκά και έπειτα στα χριστιανικά. Αν λοιπόν ταξιδεύετε προς τα πάνω, προς τη βόρεια και ανατολική Ελλάδα βάλτε στο πρόγραμμά σας μια μικρή παράκαμψη για να επισκεφθείτε τους Φιλίππους.
Αρχικά, η αρχαία πόλη των Φιλίππων, στα μέσα περίπου του 4ου αιώνα π.Χ., υπήρξε αποικία των Θασίων και ονομαζόταν Κρηνίδες. Πλούσια σε μέταλλα και ξυλεία είναι από τότε μια σημαντική πόλη και οι Θράκες τη θέλουν δική τους. Για αυτό οι Θάσιοι ζητούν τη βοήθεια του Φιλίππου ΄Β ο οποίος αν και συμφώνησε να βοηθήσει, τελικά αποφάσισε να την καταλάβει για δικό του όφελος. Την οχύρωσε και τη μετονόμασε σε Φιλίππους. Στα ελληνιστικά χρόνια λοιπόν, η πόλη πήρε πάνω-κάτω τη μορφή που βλέπουμε σήμερα, δηλαδή το τείχος της, τα δημόσια κτίρια, το θέατρο και τις οικίες. Ωστόσο δέχθηκε αρκετές αλλαγές επί Ρωμαίων και στα χριστιανικά χρόνια. Απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη σημασία, όταν η Εγνατία οδός -ο μεγάλος στρατιωτικός και εμπορικός αυτός δρόμος που ένωνε τη Ρώμη με τις κτίσεις της στην ανατολή- πέρασε μέσα από την πόλη το 2ο π.Χ. αιώνα και την ανέδειξε σε κομβικό σταυροδρόμι.
Άλλη σημαντική στιγμή ήταν όταν ο θετός γιος του Ιουλίου Καίσαρα, Οκταβιανός, μαζί με τον Μάρκο Αντώνιο πήραν εκδίκηση για τη δολοφονία του Καίσαρα νικώντας τον Κάσσιο και τον Βρούτο στην ιστορική μάχη των Φιλίππων το 42 π.Χ. Η ήττα των δημοκρατικών (Κάσσιου και Βρούτου) άλλαξε όχι μόνο την πορεία της πόλης αλλά και της Ρώμης. Ο Οκταβιανός μετέτρεψε τους Φιλίππους σε ρωμαϊκή αποικία η οποία μεγάλωσε και αναδείχθηκε σε οικονομικό και διοικητικό κέντρο της εποχής και της περιοχής.
Η επόμενη σημαντική στιγμή ήταν όταν ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος το 49 με 50 μ.Χ. Η πόλη όλα αυτά τα χρόνια αποτελεί κομβικό σημείο και συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο, ωστόσο μετά τον 6ο αιώνα μ.Χ. αρχίζει και παρακμάζει, οι κάτοικοι την εγκαταλείπουν λόγω των σεισμών και των επιδρομών των Σλάβων και στα τέλη του 14ου αιώνα, με την επικράτηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ερημώνει.
Οι πρώτες ανασκαφές ξεκίνησαν από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή το 1914, ήταν όμως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που έγιναν συστηματικές ανασκαφικές έρευνες. Οι έρευνες αυτές αποκάλυψαν όλα τα στάδια που πέρασε η πόλη, από την αρχαιότητα μέχρι το χριστιανισμό, με πιο σημαντικά μνημεία τα τείχη, την ακρόπολη, το θέατρο, τη ρωμαϊκή αγορά, τη «Βασιλική ΄Α», τη «Βασιλική ΄Β» και τον οκταγωνικό ναό.
Τα τείχη ξεκινούν από την κορυφή του λόφου όπου βρίσκεται η ακρόπολη και περικλείουν εκτός από τους πρόποδες και τμήμα της πεδιάδας και έχουν συνολικό μήκος 3,5 χλμ. Στα ανατολικά του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται, διατηρημένο σε καλή κατάσταση, το θέατρο της πόλης, το οποίο πιθανότατα έχτισε ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ στα μέσα περίπου του 4ου π.Χ. αιώνα, ωστόσο επί Ρωμαίων δέχθηκε αρκετές αλλαγές ώστε να προσαρμοστεί στις ανάγκες των θεαμάτων τους. Τον 2ο αιώνα μ.Χ., αποκτά τυπική ρωμαϊκή μορφή, με μεγαλοπρεπές τριώροφο κτήριο σκηνής και ορχήστρα στρωμένη με μαρμάρινες πλάκες ενώ τον 3ο αιώνα μ.Χ. το θέατρο μετατρέπεται σε αρένα για τις θηριομαχίες. Όμως, στα χριστιανικά χρόνια σταματά η λειτουργία του καθώς η νέα θρησκεία είναι αντίθετη με τις θηριομαχίες και τις θεατρικές παραστάσεις.
Κέντρο των Φιλίππων στη ρωμαϊκή εποχή ήταν η «Αγορά», η οποία αποτελούσε ουσιαστικά το διοικητήριο της πόλης. Εδώ, υπάρχει μια κεντρική πλατεία γύρω από την οποία βρίσκονται τα δημόσια κτίρια αλλά και μνημειακά κτίσματα και ναοί. Πάνω από αυτή, βρίσκεται η «Βασιλική Ά», που χρονολογείται στο τέλος του 5ου αιώνα μ.Χ. Είναι τρίκλιτη, με διαστάσεις 130×50 μ. και διατηρεί ακόμα τμήμα της πολυτελούς πλακόστρωσης, μέρος του άμβωνα στο μεσαίο κλίτος καθώς και κάποιες ιδιαίτερα εντυπωσιακές τοιχογραφίες στον προθάλαμο του παρεκκλησίου.
Δίπλα της βρίσκεται και η φυλακή του Αποστόλου Παύλου, ο χώρος δηλαδή, που σύμφωνα με την παράδοση, φυλακίστηκε ο Απόστολος Παύλος, η οποία είναι ουσιαστικά μια ρωμαϊκή δεξαμενή ύδατος, που αργότερα μετατράπηκε σε λατρευτικό χώρο. Η «Βασιλική ΄Β», βρίσκεται κάτω από την αγορά και χρονολογείται στα 550 μ.Χ. είναι επίσης τρίκλιτη και διακρίνεται για το γλυπτό της διάκοσμο.
Ένα ακόμα σημαντικό κτίριο είναι το «Οκτάγωνο» που αποτελούσε τον επισκοπικό ναό των Φιλίππων. Περιλαμβάνει το ναό, σε σχήμα οκταγώνου, βαπτιστήριο, λουτρώνα, διώροφο επισκοπείο και μνημειακό πυλώνα προς την Εγνατία Οδό. Ο ναός έχει χτισθεί στη θέση ευκτήριου οίκου αφιερωμένου στον Απόστολο Παύλο στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ., ο οποίος με τη σειρά του είχε θεμελιωθεί πάνω σε υστεροελληνιστικό τάφο – ηρώο.
Η επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο ολοκληρώνεται με αυτή στο μουσείο, όπου φυλάσσονται όλα τα ευρήματα των Φιλίππων από τις ανασκαφές. Χωρίζεται σε δυο ενότητες, στο ισόγειο όπου τα εκθέματα περιλαμβάνουν επιγραφές, γλυπτά, αγγεία, νομίσματα, κοσμήματα κ.α. από τους προϊστορικούς χρόνους ως το τέλος της ρωμαϊκής αρχαιότητας και στον όροφο όπου παρουσιάζονται εκθέματα από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια της ακμής έως την οριστική εγκατάλειψή της με την επικράτηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα τέλη του 14ου αιώνα.
Ωράριο
Χειμερινό:
Από 1 Νοεμβρίου 2022 έως 31 Μαρτίου 2023
Δευτ. – Κυρ.: 08:30-15:30
Θερινό:
Από 16 Απριλίου 2022 έως 31 Οκτωβρίου 2022
Δευτ. – Κυρ.: 08:30-15:30
Είσοδος: Ολόκληρο: €6, Μειωμένο: €3
Διαβάστε ακόμα:
7 προορισμοί στην Ελλάδα όπου δεν επιτρέπονται τα αυτοκίνητα
4 μοναστήρια στην Ελλάδα κρεμασμένα στα βράχια
Έρευνα: Η πιο περιζήτητη ειδικότητα για πρόσληψη στα ξενοδοχεία της Ελλάδας
