Η τεχνική trompe l’oeil χρησιμοποιείται στην τέχνη προκειμένου να δημιουργήσει οφθαλμαπάτες και ψευδαισθήσεις καθώς και αληθοφανείς τρισδιάστατες σκηνές. Δίνει στο θεατή την εντύπωση μεγαλύτερων διαστάσεων των έργων, ξεγελώντας το μάτι και θολώνοντας τα όρια μεταξύ πραγματικού και φανταστικού.
Στη Ρώμη η θεαματική αυτή τεχνική έχει εφαρμοστεί τόσο σε αναγεννησιακά όσο και σε μπαρόκ έργα τέχνης, από μερικούς από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες που έζησαν και δημιούργησαν στην Ιταλική πρωτεύουσα. Τα έργα αυτά, κορυφαίες στιγμές στην ιστορία της τέχνης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, μαγεύουν και αφήνουν έκπληκτους τους επισκέπτες κι όσες φορές και να τα θαυμάσει κανείς, πάντα προκαλούν δέος αλλά και απορία. Προσθέτοντας ακόμη περισσότερη μαγεία στην πάντα γοητευτική Ρώμη, αυτά είναι τα μέρη όπου θα απολαύσετε μερικά θαυμάσια δείγματα της «τέχνης των ψευδαισθήσεων».
Sant’ Ignazio di Loyola
Πάνω σε μια πλατεία πραγματικό στολίδι που παίρνει το όνομά της από την εκκλησία αυτή, η Sant’ Ignazio είναι ένας απ΄ τους πιο εξαίσιους ναούς της ρωμαϊκής πρωτεύουσας. Αντλώντας έμπνευση από τον Gesu, την εντυπωσιακή εκκλησία των Ιησουιτών, δεν υπολείπεται καθόλου σε πολυτέλεια και θεατρικότητα.
Τα πλαϊνά παρεκκλήσια εκατέρωθεν του ιερού είναι πλούσια διακοσμημένα με αρχαία, πράσινα μάρμαρα και τεράστια κομμάτια lapis lazuli , αλλά το στοιχείο που πραγματικά κόβει την ανάσα είναι η εντυπωσιακή tromp l’ oeil νωπογραφία στην οροφή του κυρίως κλίτους από τον μάγο της ιλουζιονιστικής ζωγραφικής, Andrea Pozzo. Η υποβλητική απεικόνιση του Αγίου Ιγνατίου καθώς εισέρχεται στον Παράδεισο πλαισιωμένος από αγγέλους και υποδεχόμενος από τον Δημιουργό, θα σας αφήσει άφωνους καθώς η οροφή αποκτά μια απίστευτη τρισδιάστατη προοπτική και μοιάζει να ανοίγει προς τον ουρανό.
Ένα ακόμη ιλουζιονιστικό τέχνασμα είναι ο επίπεδος ζωγραφισμένος καμβάς που απεικονίζει το θόλο, ο οποίος λόγω έλλειψης επαρκούς χρηματοδότησης δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ψάξτε για τα σημάδια στο δάπεδο του κεντρικού κλίτους όπου μπορείτε να σταθείτε και να παρατηρήσετε καλύτερα τις οφθαλμαπάτες. Έπειτα προχωρήστε μερικά βήματα προς το ιερό και δείτε πώς η κοιλότητα του θόλου γίνεται μια επίπεδη επιφάνεια. Βγαίνοντας, αφιερώστε λίγο χρόνο για να θαυμάσετε την κομψή πλατεία Piazza Sant’ Ignazio. Σχεδιάστηκε σε ρυθμό ροκοκό από τον Filippo Raguzzini και η έντονη θεατρικότητά της είχε μελετηθεί σε τέτοια λεπτομέρεια που φτάνει από τις προσόψεις των κτηρίων ως τα κάγκελα των μικρών μπαλκονιών.
Sant’ Andrea della Valle
Ο τεράστιος θόλος, ο δεύτερος μεγαλύτερος στη Ρώμη, είναι ορατός σχεδόν από κάθε σημείο της πόλης και η θεαματική μπαρόκ πρόσοψή του είναι γνωστή για την ασσυμετρία της, αφού είναι διακοσμημένη με έναν μόνο άγγελο στην αριστερή πλευρά. Αποτελεί τη συνδυαστική δουλειά των Giacomo della Porta και Carlo Maderno. Το εσωτερικό του είναι περίτεχνα διακοσμημένο σε πλούσιες χρυσαφένιες και μπρούτζινες αποχρώσεις, με μαρμάρινα παρεκκλήσια, ταφικά μνημεία, αγάλματα και κορινθιακούς κίονες, ενώ πίσω από το ιερό δεσπόζει η απεικόνιση του μαρτυρίου του αγίου Ανδρέα.
Σε δύο αντίπαλους καλλιτέχνες, τον Giovanni Lanfranco και τον Domenichino οφείλονται οι υπέροχες νωπογραφίες που κοσμούν την οροφή. Η αψίδα πάνω από το κεντρικό κλίτος είναι έργο του Domenichino και απεικονίζει τους τέσσερις Ευαγγελιστές και ο θόλος που πραγματικά κλέβει την παράσταση και δημιουργεί έντονη οφθαλμαπάτη είναι “Η ανάληψη της Θεοτόκου στη δόξα του Παραδείσου” του Lanfranco. Σ΄αυτό το πρώτο δείγμα τεχνικής tromp l’ oeil, διαδοχικές σπειροειδείς συνθέσεις από αγγέλους, προφήτες και μάρτυρες μέσα σε σύννεφα μοιάζουν να εξαφανίζονται στον ανοιχτό ουρανό, να πετούν πραγματικά από πάνω μας σε μια αδιάκοπη κυκλική κίνηση. Τέλος, για τους λάτρεις της όπερας να σημειωθεί ότι η σημαντική αυτή εκκλησία είναι γνωστή ως το σκηνικό της πρώτης πράξης της «Tosca» του Puccini.
Villa Farnesina
Αυτή η όμορφη θερινή κατοικία ευγενών είναι ένα κομψό κτήριο της εποχής της Αναγέννησης και ανήκε στην οικογένεια των Φαρνέζε, μια από τις πιο επιδραστικές παπικές οικογένειες, από την οποία πήρε και το όνομά της. Βρίσκεται χτισμένη στην άλλη όχθη του Τίβερη, στο Τραστέβερε, ακριβώς απέναντι από το υπέροχο Palazzo Farnese που ήταν η κύρια κατοικία της οικογένειας. Σύμφωνα μάλιστα με ένα σχέδιο του Μιχαήλ Αγγέλου, που όμως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, τα δύο κτήρια επρόκειτο να συνδέσει μια ιδιωτική γέφυρα. Ο αρχικός ιδιοκτήτης της βίλας για τον οποίο και χτίστηκε ήταν ο Agostino Chigi, ένας πλούσιος τραπεζίτης από την Τοσκάνη, που προσέλαβε τον επίσης Τοσκανέζο αρχιτέκτονα Baldassare Peruzzi, και ανέθεσε τη διακόσμηση στον Ραφαήλ και μερικούς ακόμη από τους πλέον γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής, όπως τους Sodoma, Sebastiano del Piombo και Giulio Romano.
Αν και τα πιο διάσημα έργα τέχνης της βίλας είναι οι νωπογραφίες του Ραφαήλ «Ψυχή και Έρως» και «Ο θρίαμβος της Γαλάτειας» που κοσμούν τη λότζια, ο ίδιος ο Peruzzi φιλοτέχνησε τις νωπογραφίες στο σαλόνι του πρώτου ορόφου με την τεχνική tromp l’ oeil. Η πανέξυπνη οφθαλμαπάτη του δίνει την εντύπωση ότι ο εσωτερικός χώρος συνεχίζεται προς τους κήπους και είναι ενιαίος με αυτούς. Οι ζωγραφιστές μαρμάρινες κολώνες και τα αίθρια διπλασιάζουν το μέγεθος του δωματίου δίνοντάς του μια εντελώς νέα προοπτική. Σταθείτε στο κέντρο της μεγάλης σάλας κι αφήστε τον Peruzzi να ξεγελάσει τη όρασή σας με το έξυπνο σχέδιό του. Μια πρωινή επίσκεψη στη Villa Farnesina είναι ένας υπέροχος τρόπος να ξεκινήσετε μια μέρα εξερεύνησης στο Τραστέβερε, μια από τις ωραιότερες και πιο γραφικές περιοχές της Ρώμης.
Διαβάστε ακόμα:
Πώς η οικογένεια Roscioli κέρδισε το γαστρονομικό κοινό της Ρώμης -Οι γεύσεις που ξεχωρίζουν
Villa Aurora: To εκπληκτικό σπίτι που περιέχει τη μοναδική οροφογραφία του Καραβάτζιο
H ζωή και το έργο του Yves Saint Laurent σε έξι μουσεία στο Παρίσι
