Μια περιήγηση στις εκκλησίες του Ηρακλείου

Μονή Αγκαράθου

Χωρίς αμφιβολία, ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια ολόκληρης της Κρήτης που μέχρι σήμερα δεν έχει εξακριβωθεί πότε ιδρύθηκε. Γνωστό ως άνδρο των γραμμάτων και των τεχνών κατά την οθωμανική περίοδο, η μονή Αγκαράθου ανέδειξε σπουδαίες προσωπικότητες που ξεχώρισαν στα ελληνικά γράμματα κατά τον 17ο αιώνα, ενώ είναι αρκετά γνωστή για τον θρύλο των αγκαθιών. Σύμφωνα με τον γνωστό θρύλο, η μονή ιδρύθηκε μετά από την ανεύρεση της εικόνας της Παναγίας κάτω από ένα θάμνο με αγκάθια, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι, μέχρι σήμερα, πίσω από το ιερό του ναού υπάρχει φυτεμένη στα θεμέλια μια ροδιά, κάτω από την οποία οι μοναχοί αφήνουν ένα αναμμένο ένα καντηλάκι.

Μονή Επανωσήφη

Σε απόσταση περίπου 30 χιλιομέτρων από την πόλη του Ηρακλείου, η μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια στο Ηράκλειο και ιδρύθηκε με μυστηριώδη τρόπο, όταν κάποιος μοναχός ονόματι Παΐσιος από την μονή Αγκαράθου είδε κάποιο όραμα που τον πρόσταξε να μείνει στην περιοχή και να φτιάξει το μοναστήρι κάπου στο 1840. Σύμφωνα με τον θρύλο, στην περιοχή ζούσαν κάποτε δύο βοσκοί με το ίδιο όνομα, τους οποίους για να μπορούν οι κάτοικοι της περιοχής να τους ξεχωρίζουν, τους ονομάτισαν βάσει της τοποθεσίας τους –πάνω Σήφης και κάτω Σήφης– με αποτέλεσμα να προκύψει έτσι το αλλιώτικο όνομα της μονής, η οποία κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να γίνει σπουδαίο πνευματικό κέντρο στο Ηράκλειο. Σήμερα, η μονή φυλάσσει σπάνια κειμήλια, ξυλόγλυπτους σταυρούς κι ένα αργυρό δισκοπότηρο του 1842.

Εκκλησία Αγίου Μηνά

Ο Μητροπολιτικός Ναός του Ηρακλείου είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία στην πόλη του Ηρακλείου, γιατί συνδυάζει την βυζαντινή εκκλησιαστική αισθητική με μεσογειακά μπαρόκ στοιχεία συνθέτοντας ένα πρωτότυπο μίγμα που αξίζει οπωσδήποτε μια επίσκεψη. Χτισμένος με έξοδα των χριστιανών της πόλης, ο ναός ξεκίνησε να χτίζεται το 1862, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα, η ανέγερσή του διακόπηκε λόγω της Κρητικής Επανάστασης του 1866. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν 30 χρόνια, μέχρι το 1895, οπότε και ο ναός εγκαινιάστηκε από τον τότε Μητροπολίτη Κρήτης, Τιμόθεο Α’, ενώ σήμερα το εσωτερικό του ναού εντυπωσιάζει χάρη στα σκούρα χρώματα των τοιχογραφιών του.

Μονή Οδηγήτριας

Πάνω στον ορεινό όγκο των Αστερουσίων Ορέων, στα νότια του νομού Ηρακλείου, στο γνωστό ως «Αγιον Όρος» της Κρήτης, βρίσκεται η Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγήτριας. Το μοναστήρι -ένα από τα αρχαιότερα της Κρήτης- ιδρύθηκε από την οικογένεια Καλλέργη κάπου στο 1393 αναπτύσσοντας πλούσια εκκλησιαστική και πνευματική δράση που φτάνει μέχρι σήμερα. Μάλιστα, δεν ήταν λίγες οι φορές που το μοναστήρι έλαβε μέρος ανοιχτά στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο περιθάλποντας αντάρτες, με αποτέλεσμα να μπει αρκετές φορές στο στόχαστρο των Γερμανών. Σήμερα, στο μοναστήρι διαβιούν άντρες μοναχοί, ενώ η μονή είναι ανοιχτή στο κοινό για επίσκεψη.

Μονή Βροντησίου

Η Μονή Βροντησίου βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια και είναι αφιερωμένη στον Άγιο Αντώνιο. Όπως με τα περισσότερα μοναστήρια στην Κρήτη, έτσι κι εδώ, η ημερομηνία ίδρυσης της μονής είναι άγνωστη, ενώ σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, η μονή ιδρύθηκε κάπου στο 1300 μ.Χ. και γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση τα επόμενα χρόνια μέχρι και τα χρόνια της Κρητικής Επανάστασης του 1866, η μονή λειτούργησε ως επαναστατικό κέντρο. Το καμπαναριό της μονής είναι ιταλικού ρυθμού και συγκαταλέγεται στα παλαιότερα της Κρήτης, ενώ οι ελάχιστες τοιχογραφίες που διασώζονται στο εσωτερικό του ναού χρονολογούνται στον 14ο αιώνα.

Μονή Αγίας Αικατερίνης

Πρόκειται για ναό της Σιναϊτικής μονής της Αγίας Αικατερίνης και βρίσκεται βορειοανατολικά του Μητροπολιτικού ναού του Αγίου Μηνά. Ο ναός ιδρύθηκε κατά την Β’ Βυζαντινή Περίοδο και αποτέλεσε πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα, ενώ κατά την εποχή της Ενετοκρατίας, λειτούργησε εκεί και γνωστό εργαστήριο αγιογραφίας. Αντίθετα, κατά τα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί, ενώ την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο ναός υπέστη σημαντικές καταστροφές και παραλίγο να κατεδαφιστεί πλήρως. Σήμερα, μετά από πολλές αναστηλώσεις, στο εσωτερικό του ναού στεγάζεται μουσειακή έκθεση με αντιπροσωπευτικά έργα της κρητικής αναγέννησης με εκκλησιαστικά σκεύη, βιβλία, άμφια και αποτοιχισμένες τοιχογραφίες.

Άγιος Τίτος

Ο ναός του αγίου Τίτου είναι ο καθεδρικός ναός της αρχιεπισκοπής της Κρήτης στο Ηράκλειο, ενώ ξεχωρίζει από μακριά για την εκλεκτική αισθητική του αποτελώντας σπάνιο παράδειγμα του εκλεκτικού ρυθμού στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική. Έχοντας χτιστεί ως Γενί Τζαμί το 1869, ο ναός αποδόθηκε στην Εκκλησία της Κρήτης το 1925, ενώ ξεχωρίζει για την λεπτή αισθητική του και την λιθόγλυπτη επίστεψή του. Αξίζει να αναφερθεί πως για πολλά χρόνια, ο ναός βρισκόταν σε συνεχείς αναστηλώσεις, ενώ το 2013 ορίστηκε ως ο καθεδρικός ναός της Εκκλησίας της Κρήτης.

Διαβάστε ακόμα:

Η δραστήρια και πολυσυλλεκτική πόλη του Ηρακλείου

Οι κορυφαίες πολιτιστικές επιλογές στο Ηράκλειο

Τα κορυφαία αξιοθέατα του Ηρακλείου