Η Πάρος είναι ένα από τα δημοφιλέστερα ελληνικά νησιά σε παγκόσμιο επίπεδο γιατί πέρα από υπέροχες παραλίες, ξεχωριστή γαστρονομία και την εμβληματική κυκλαδίτική αρχιτεκτονική έχει και αρχαιολογικούς και πολιτιστικούς θησαυρούς. Παρακάτω τους παρουσιάζουμε με με μερικά λόγια για τον καθένα.
Το Δήλιο
Ο αρχαιολογικός χώρος πήρε το όνομά του γιατί «βλέπει» το ιερό νησί της Δήλου. Βρίσκεται σε στο ύψωμα Βίγλα και ήταν ιερό προς τιμήν του Απόλλωνα του Δήλιου, κτίσμα του 9ου αι., πιθανόν στη θέση προϊστορικού ιερού.
Το 1899 αποκαλύφθηκε σε ανασκαφή μικρός δωρικός ναός του 5ου αι. π.Χ., αφιερωμένος στον Απόλλωνα και την Άρτεμη. Επίσης, θραύσματα από άγαλμα της Αρτέμιδος και ένα άγαλμα Κόρης του 360 π.Χ., που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό μουσείο Πάρου.
Οι Κουκουναριές
Στη λοφώδη περιοχή στο βόρειο τμήμα της Πάρου, οι ανασκαφές του 1975-1992 αποκάλυψαν εγκαταστάσεις της νεολιθικής περιόδου, κάτω από τα στρώματα της Πρώιμης και Ύστερης εποχής του χαλκού και των ιστορικών χρόνων. Βρέθηκαν κεραμικά αντικείμενα, οψιδιανός, οστά οικόσιτων ζώων και μαρμάρινο ειδώλιο που παριστά καθιστή γυναίκα με διπλωμένα πόδια: χρονολογήθηκε στην 5η χιλιετία π.Χ., στην ίδια εποχή με την λεγόμενη «κυρία του Σαλιάγκου». Μετά το 1.200 π.Χ., ιδρύθηκε στις Κουκουναριές σημαντικός Μυκηναϊκός οικισμός με ανάκτορο και κυκλώπεια τείχη. Μετά την καταστροφή του από άγνωστη αιτία, τμήμα του οικισμού κατοικήθηκε εκ νέου το 1.100 π.Χ.
Το αρχαιολογικό μουσείο στην Παροικιά
Το επιβλητικό άγαλμα της Μέδουσας (ή Γοργούς) σας αντικρίζει με το αυστηρό βλέμμα της λες και απειλεί να σας πετρώσει -όπως λέει ο μύθος. Έργο του 6ου π.Χ. αι. αποτελεί το σημαντικότερο έκθεμα του μουσείου. Εξίσου αξιόλογα είναι το άγαλμα της Νίκης (5ος π.Χ. αι.), που παριστάνει μια γυναικεία φτερωτή μορφή, καθώς και η «χοντρή κυρία του Σαλιάγκου» που συμβολίζει την γονιμότητα.
Σε περίοπτη θέση βρίσκονται οι μαρμάρινες επιγραφές, γνωστές και ως «Πάριον Χρονικόν», χαραγμένες τον 13ο αιώνα μ.Χ. και χαρακτηρισμένες σαν ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του λόγου. Αναπτύσσονται σε 134 στίχους, με σημαντικές αναφορές σε πρόσωπα, γεγονότα και φυσικά φαινόμενα από το 263 π.Χ. έως το 1582 και αποτελούν το πρώτο βιβλίο ιστορίας που έχει καταγραφεί στην χώρα μας.
Στους χώρους του μουσείου εκτίθενται δεκάδες ευρήματα της νεολιθικής, γεωμετρικής, πρωτοκυκλαδικής, μυκηναϊκής και αρχαϊκής περιόδου, μέλη κούρων, καθώς και το άγαλμα της Αρτέμιδος από το Δήλιο. (Τηλ. 22840 21231).
Βυζαντινό μουσείο Εκατονταπυλιανής
Το 1996 εγκαινιάστηκε στο μουσείο της Εκατονταπυλιανής η νέα έκθεση με τα κειμήλια της συλλογής της μονής. Στους χώρους εκτίθενται όσα έργα συντηρήθηκαν κατά καιρούς από τη Αρχαιολογική Υπηρεσία και τη 2η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Ξεχωρίζουν εκείνα των αγιογράφων της Κρητικής σχολής του 15ου και 16ου αι., εικόνες ντόπιων αγιογράφων του 17ου αι. και τον Επιτάφιο της Εκατονταπυλιανής, εξαιρετικό δείγμα της μεταβυζαντινής εκκλησιαστικής ξυλογλυπτικής. (Τηλ.: 22840 21243).
Τα μουσεία της Νάουσας
Η Λαογραφική Συλλογή (τηλ. 22840 52284) με αντικείμενα καθημερινής χρήσης, παραδοσιακές ενδυμασίες και παλιές φωτογραφίες.
Το Ιστορικό Μουσείο (22840 53453), με εκατοντάδες ευρήματα μυκηναϊκής εποχής προερχόμενα από τις Κουκουναριές.