«Μόνο με τα μάτια της καρδιάς βλέπει κανείς». Ο Μικρός Πρίγκιπας ζητά από τον αφηγητή να του ζωγραφίσει ένα πρόβατο. Χωρίς να ξέρει πώς να το ζωγραφίσει, ο αφηγητής σκιτσάρει ό,τι γνωρίζει, έναν βόα με έναν ελέφαντα στο στομάχι του, μια ζωγραφιά που οι αναγνώστες προηγουμένως θεώρησαν ότι ήταν καπέλο. «Όχι! όχι!», αναφωνεί ο Πρίγκιπας. «Δεν ζήτησα ένα βόα με έναν ελέφαντα μέσα του! Ζήτησα ένα πρόβατο…». Ο αφηγητής προσπαθεί κάμποσες φορές, αλλά ο Πρίγκιπας πάντα τις απορρίπτει. Τελικά σχεδιάζει ένα κουτί, μέσα στο οποίο εξηγεί ότι βρίσκεται ένα πρόβατο. Ο Πρίγκιπας που βλέπει το πρόβατο μέσα στο κουτί, όπως και τον ελέφαντα μέσα στον βόα, λέει: «Αυτό είναι τέλειο!».
Το κουτί, το πλαίσιο, το φωτογραφικό καρέ δίνει μία νέα διάσταση στα μάτια του θεατή. Εστιάζει εκεί που η φευγαλέα ματιά δε φτάνει. Αυτό νιώθω ότι συνέβη με το φωτογραφικό πρότζεκτ The Provinces, πάνω στο οποίο έπεσα τυχαία αλλά έμεινα για πολύ ώρα. Η ελληνική επαρχία φανερώνει τις γοητευτικές αδυναμίες της, προδιαγράφει την αυθεντικότητά της.
Μιλήσαμε με τους ανθρώπους που το εμπνεύστηκαν.
-Φωτίζετε την περιφέρεια μέσα από μια ματιά πολύ πιο καλλιτεχνική αλλά ταυτόχρονα εντελώς ανθρώπινη. Ήταν ο αρχικός στόχος αυτός ή με κάποιον τρόπο έγινε μια δημιουργική σύμπλευση των φωτογράφων;
Στο The Provinces πρωτίστως μας ενδιαφέρει η προβολή όψεων της επαρχίας, όπως αυτές καταγράφονται από ανθρώπους που χρησιμοποιούν το φωτογραφικό μέσο. Δημοσιεύουμε εργασίες που συχνά έχουν τεκμηριωτικό χαρακτήρα, υπάρχει δηλαδή μια συνειδητή παρατήρηση των ανθρώπων, ενός τόπου και του αποτυπώματος της ανθρώπινης δραστηριότητας σε αυτόν τον τόπο.
Προσπαθούμε πάντα να είμαστε ανοιχτοί σε κάθε οπτική, πράγμα που νομίζουμε ότι είναι εμφανές στην πλατφόρμα. Η όποια «δημιουργική σύμπλευση» προκύπτει αυτόματα από το ότι οι φωτογραφικές εργασίες είναι αποτέλεσμα ενός συστηματικού ενδιαφέροντος από την πλευρά των φωτογράφων για τον τόπο που καταγράφουν, τον οποίο συχνά και κατοικούν. Αυτό ενισχύεται από τον κοινό τρόπο χρήσης του μέσου και των πρακτικών που το συνοδεύουν και από το γεγονός ότι οι εργασίες που αναρτώνται επιλέγονται πάντα από τους ίδιους ανθρώπους, τα μέλη της ομάδας μας.
-Πώς κάνετε την επιλογή των φωτογράφων; Μπορούν όλοι όσοι στέλνουν να συμμετέχουν;
Οι φωτογραφικές εργασίες που παρουσιάζονται στην πλατφόρμα του The Provinces, επιλέγονται μέσα από το σύνολο των προτάσεων που λαμβάνουμε κατά τη διάρκεια των ετήσιων ανοικτών καλεσμάτων. Μέχρι σήμερα έχουμε πραγματοποιήσει δύο τέτοια καλέσματα από τα οποία λάβαμε περισσότερες από 200 προτάσεις. Η επιλογή γίνεται από την ομάδα του The Provinces και ανάμεσα στα κριτήρια είναι η συνάφεια του περιεχομένου της εργασίας με το αντικείμενο της πλατφόρμας, η οπτική συνοχή της, καθώς και η ενίσχυση του πλουραλισμού της πλατφόρμας, η οποία επιτυγχάνεται με την προσθήκη της εργασίας αυτής.
Φυσικά δεν μπορούν να επιλεχθούν όλες οι εργασίες που κατατίθενται, ωστόσο όλες αξιολογούνται με την ίδια προσοχή. Κάποιες εργασίες προβάλλονται άμεσα, άλλες εντάσσονται στο αρχείο μας για μελλοντική αναφορά, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η ομάδα μας μπορεί να έρθει σε επαφή με την/τον φωτογράφο και να συνεργαστούμε σε θέματα που αφορούν την τελική παρουσίαση της δουλειάς. Έτσι, η επιλογή των εργασιών είναι το ξεκίνημα μιας συνεργασίας που μπορεί να εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου.
Τέλος, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως στο instagram open call #theprovinces_stayhome που κάναμε ένα χρόνο πριν με το ξεκίνημα της πανδημίας, προβάλλονται και μεμονωμένες εικόνες από φωτογράφους οι εργασίες των οποίων δεν περιλαμβάνονται αναγκαστικά στην ιστοσελίδα του The Provinces.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα του The Provinces; Ποια ανάγκη σας έδωσε την έμπνευση;
Η ιδέα γεννήθηκε μέσα από την προετοιμασία και τις συζητήσεις για την έκθεση The Provinces στο χώρο του TAF στην Αθήνα το 2018. Η Ελένη Μουζακίτη έχοντας συνεργαστεί με φωτογράφους από διάφορα μέρη της Ελλάδας, πρότεινε στους Τάσο Ζωίδη, Χρήστο Ροντογιάννη, Χρήστο Σωτηρόπουλο, Μαίρη Χαιρετάκη, Πάνο Χαραλαμπίδη (που μαζί με τον Κώστα Ιωαννίδη αποτέλεσαν τελικά τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας) μια έκθεση που να παρουσιάζει φωτογραφικές εργασίες, οι οποίες θα κατέγραφαν όψεις της ελληνικής επαρχίας. Ενώ αρχικά το ενδιαφέρον ήταν εστιασμένο αποκλειστικά στους φωτογράφους που κατοικούν στην επαρχία, σταδιακά άρχισε να επεκτείνεται και να περιλαμβάνει και τη ματιά όσων ενώ μπορεί να μένουν στην Αθήνα ή άλλα μεγάλα αστικά κέντρα καταγράφουν συστηματικά την ελληνική επαρχία.
Δεδομένης της υπερπροβολής της καλλιτεχνικής και συνεπώς της φωτογραφικής δραστηριότητας που παράγεται στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, θεωρούμε αναγκαία τη δημιουργία ενός χώρου για την ανάδειξη και υποστήριξη της εκτός κέντρου παραγωγής. Μια διαδικτυακή πλατφόρμα σαν το The Provinces προσφέρει έναν ενδιάμεσο χώρο για την online προβολή έργων που είναι προσβάσιμα από όλους από κάθε σημείο όχι μόνο της χώρας αλλά και του κόσμου. Αν και ξεκινάμε από την online προβολή, δεν περιοριζόμαστε εκεί και φιλοδοξούμε να συνεχίσουμε τις εκθέσεις σε φυσικό χώρο όταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση με τη δημόσια υγεία.
«Υπάρχει μια συνειδητή παρατήρηση των ανθρώπων, ενός τόπου και του αποτυπώματος της ανθρώπινης δραστηριότητας σε αυτόν τον τόπο»
Photo: Πάνος Χαραλαμπίδης-Μαίρη Χαιρετάκη / Cornucopia
-Παρατηρώ ότι κέντρο του πρότζεκτ είναι ο άνθρωπος. Μιλήστε μου για αυτό.
Δεν ξεκινήσαμε με μια τέτοια επιλογή, περισσότερο προέκυψε στην πορεία από την εστίαση των εργασιών που αναρτήθηκαν. Προφανώς δηλαδή ο άνθρωπος στον χώρο του, ο άνθρωπος ως παράγοντας που με τη δράση του διαμορφώνει το περιβάλλον του αλλά και διαμορφώνεται από αυτό, ο άνθρωπος ακόμη και μέσω των καταλοίπων της παρουσίας του απασχολεί πολλούς ανθρώπους από αυτούς που θέλησαν να μας στείλουν φωτογραφικές δουλειές. Απασχολεί απ’ ό,τι φαίνεται και εμάς.
-Τι θέλετε να φωτίσετε περισσότερο; Την όμορφη ή την άσχημη πλευρά των πραγμάτων;
Δύσκολο να απαντηθεί το ερώτημα αυτό. Γενικώς η φωτογραφία που μας ενδιαφέρει, κι είναι αυτή που στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην τεκμηρίωση της κοινωνικής παρουσίας του ανθρώπου μοιάζει, εδώ και αρκετές δεκαετίες να αποφεύγει την “όμορφη πλευρά” αν έτσι αντιλαμβάνεται κανείς την εξωραϊσμένη πλευρά των πραγμάτων. Από την άλλη πάλι δεν μας ενδιαφέρει και μια εστίαση στην “άσχημη πλευρά” που τείνει συχνά στη μανιέρα. Θα λέγαμε ότι φροντίζουμε να παίρνουμε ίσες αποστάσεις από τα δύο άκρα της κατάστασης των πραγμάτων.
-Πώς ορίζεται εσείς την αυθεντικότητα ενός τόπου;
Κι αυτή είναι δύσκολη ερώτηση. Νομίζουμε ότι εκείνο που κοινώς κατανοούμε ως αυθεντικότητα φτάνει να χαρακτηρίζει έναν τόπο όταν αυτό το δύσκολα προσδιορίσιμο στοιχείο που θεωρείται ως η ουσία του, η αλήθεια του, εντοπίζεται κι αναγνωρίζεται στα προϊόντα του και στους ανθρώπους του. Το ότι αυτό αναγνωρίζεται δεν σημαίνει ότι κατ’ ανάγκην υπάρχει. Πιο πολύ
πρόκειται για μια ταύτιση των εικόνων που έχουμε για πράγματα, για τόπους και για ανθρώπους που για κάποιους λόγους που δεν μας είναι πάντα απολύτως κατανοητοί ταυτίζονται με τις ιδέες μας για τα αντίστοιχα πράγματα, τους ανθρώπους, τους τόπους. Αυτή ακριβώς η ταύτιση είναι η αυθεντικότητα στην οποία αναφέρεστε.
–Ποιο είναι το μήνυμα που επιθυμείτε να περάσετε μέσα από το πρότζεκτ αυτό;
Δεν έχουμε κάποιο μήνυμα να περάσουμε. Έχουμε όμως ένα όραμα που στην ιστοσελίδα μας ορίζεται ως εξής: «Όραμα του The Provinces είναι να προσφέρει τον χώρο για τον διαρκή αναπροσδιορισμό του όρου επαρχία, παρέχοντας τις βάσεις για έναν διάλογο ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια απαλλαγμένο από στερεοτυπικές προκαταλήψεις. Να διευκολύνει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση στα εργαλεία που απαιτούνται για να μιλήσουν μέσω της φωτογραφικής γλώσσας για τη ζωή τους και το φυσικό και πολιτισμικό τους περιβάλλον».
