Σε μία περιοχή όπου ο μεγάλος μινωικός πολιτισμός (ένας από τους πιο σημαντικούς πολιτισμούς του αρχαίου κόσμου) έχει αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του, στο πανέμορφο Ρέθυμνο με τα γραφικά χωριά, τα κρυστάλλινα νερά και μία εντυπωσιακή Παλιά Πόλη ο ενθουσιασμός των επισκεπτών για την αρχαιολογία και την ιστορία ζωντανεύει από την αρχή. Σε έναν νομό της Κρήτης που έπαιξε τον δικό του καθοριστικό ρόλο στην οικονομική άνθιση του αρχαίου ελληνικού κόσμου θα ανακαλύψετε ένα κομμάτι ιστορίας που αξίζει πάντα την προσοχή και το ενδιαφέρον μας και μας συναρπάζει ακόμα.

11

Αρχαία Ελεύθερνα

25 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης του Ρεθύμνου, κοντά στην περίφημη Μονή Αρκαδίου, συναντάμε τον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο του νομού και ένα από τα πιο γνωστά σημεία ενδιαφέροντος στην Κρήτη. Οι ανασκαφές στην Αρχαία Ελεύθερνα, μία πόλη -κράτος που ιδρύθηκε από τους Δωριείς περίπου τον 9ο αιώνα π.Χ., δεν έχουν ολοκληρωθεί, με τους αρχαιολόγους να πιστεύουν πως μετά το πέρας της διαδικασίας θα έρθουν στο φως ακόμα περισσότερα πολύτιμα ευρήματα. Οι αρχαιολογικές έρευνες αποδεικνύουν πως η Αρχαία Ελεύθερνα κατοικήθηκε μέχρι τα πρωτοβυζαντινά χρόνια και άνθισε οικονομικά λόγω της στρατηγικής της θέσης σε υψόμετρο 380 μέτρων, σε ένα σημείο που ενώνονται οι δρόμοι που οδηγούσαν στην αρχαία Κυδωνία, την Κνωσό και, βεβαίως, στον Ψηλορείτη. Δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο έχει δημιουργηθεί και το Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας που στεγάζει πολλά από τα σημαντικά ευρήματα που εντοπίστηκαν στην περιοχή.

Υστερομινωικό Νεκροταφείο Αρμένων

Στην κοιλάδα, γνωστή ως Αρμενόκαμπος, στους πρόποδες του όρους Βρύσινας θα επισκεφθείτε το Υστερομινωικό Νεκροταφείο Αρμένων, το οποίο χρονολογείται πίσω στον 13ο και 12ο αιώνα π.Χ. και απέχει μόλις 11 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο. Σε μία περιοχή που κατοικήθηκε για πρώτη φορά από τους Αρμένιους που έφτασαν στο νησί της Κρήτης για να συμμετέχουν στον απελευθερωτικό αγώνα, μέσα σε ένα εντυπωσιακό, πυκνό δάσος γεμάτο βελανιδιές, θα δείτε αυτή την απόκοσμα όμορφη νεκρόπολη που αποτελεί το μεγαλύτερο νεκροταφείο με λαξευτούς τάφους σε όλη την Κρήτη.

Ιδαίο Άντρο

Σύμφωνα με τις διηγήσεις της ελληνικής μυθολογίας η μητέρα του Δία, η Ρέα, αναγκάστηκε να κρύψει το νεογέννητο μωρό της στα βουνά της Κρήτης για να το γλιτώσει από τον πατέρα του, τον Κρόνο, που ήθελε να το σκοτώσει. Στην Κρήτη ο μικρός Δίας μεγάλωσε με το γάλα της κατσίκας Αμάλθειας μέσα στο φοβερό σπήλαιο Ιδαίο Άντρο το οποίο δεσπόζει στο εντυπωσιακό υψόμετρο των 1500 μέτρων, στο νότιο τμήμα του οροπεδίου της Νίδας. Μία σειρά από ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή, όπως και στο εσωτερικό του σπηλαίου, έφεραν μέσα στα χρόνια στο φως αντικείμενα λατρείας, όχι μόνο από την Κρήτη αλλά και από άλλες περιοχής της Μεσογείου, γεγονός που φανερώνει ότι το Ιδαίο Άντρο υπήρξε για τους αρχαίους Έλληνες βασικός τόπος λατρείας ήδη από την Πρώιμη Μινωική περίοδο. Η ιστορική του σημασία το καθιστά από τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία για μία επίσκεψη στον νομό Ρεθύμνου. Ένας τόπος με πραγματικά ξεχωριστά σημεία στον ελλαδικό χώρο των αρχαίων χρόνων.

Άξος

Στο βόρειο τμήμα του εμβληματικού Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 500 μέτρων, θα συναντήσετε την Άξο, κτισμένη αμφιθεατρικά, με μοναδική θέα στην όμορφη φύση του νομού Ρεθύμνου. Ο οικισμός έχει πάρει το όνομά του από τον Όαξο, τον εγγονό του μυθικού βασιλιά Μίνωα και άκμασε κατά τη διάρκεια της Υστερομινωικής και της Γεωμετρικής εποχής. Σήμερα στην περιοχή σώζεται η Ακρόπολη της αρχαίας πόλης, τμήμα της οποίας διακρίνεται από την κορυφή του λόφου, όπως και ο ναός της Αφροδίτης, αρκετοί θολωτοί τάφοι και τμήματα των αρχαίων τειχών. Ακόμα, θα δείτε συνολικά 46 εκκλησίες που βρίσκονται εδώ από τα βυζαντινά χρόνια, πολλές από αυτές στεγάζουν πανέμορφες συλλογές από ψηφιδωτά και μοναδικές τοιχογραφίες.

Αποδούλου

Στο νότιο τμήμα του νομού Ρεθύμνου, το χωριό Αποδούλου απέχει 54 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και 84 από το Ηράκλειο. Ο οικισμός που «αντικρίζει» το Λιβυκό Πέλαγος έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός, ενώ στην ευρύτερη περιοχή, κοντά στο χωριό, έχει εντοπισθεί αρχαία πόλη που χρονολογείται πίσω στην εποχή του μινωικού πολιτισμού. Μάλιστα, τα ευρήματα δείχνουν πως ο αρχαίος οικισμός λειτουργούσε συμπληρωματικά με τη Φαιστό, με σημαντική οικονομική και εμπορική ισχύ στην Κρήτη των αρχαίων χρόνων.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου

Μέσα στον ναό του Αγίου Φραγκίσκου στο ιστορικό κέντρο του Ρεθύμνου στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, φιλοξενώντας ευρήματα τα οποία χρονολογούνται από τη Νεολιθική εποχή μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια. Ανάμεσα στα πιο ενδιαφέροντα εκθέματα που αξίζει να αναζητήσετε εδώ είναι το κράνος κατασκευασμένο από δόντια αγριόχοιρου, οι λειψανοθήκες από το Υστερομινωικό Νεκροταφείο Αρμένων, το άγαλμα της Αφροδίτης από την Αργυρούπολη Ρεθύμνης, οι σφραγίδες και οι συλλογές χρυσών κοσμημάτων και νομισμάτων.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ελεύθερνας

Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ελεύθερνας λειτουργεί το εξαιρετικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο μπορεί να είναι σημαντικά μικρότερο σε μέγεθος από τα αντίστοιχα μουσεία στους αρχαιολογικούς χώρους της Ολυμπίας, της Βεργίνας ή των Δελφών, ωστόσο, οι μελετητές υποστηρίζουν πως από άποψη σπουδαιότητας τα ανταγωνίζεται ευθέως. Στο μουσείο στεγάζονται τα ευρήματα που εντοπίστηκαν κατά την διάρκεια των ανασκαφών, οι οποίες έχουν λάβει χώρα από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα, στα ερείπια της αρχαίας πόλης της Ελεύθερνας.

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Μέσα στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου, κάτω από το Ενετικό κάστρο και το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, άνοιξε τις πόρτες της το 1992 η Δημοτική Πινακοθήκη «Λ. Κανακάκις», ενώ 3 χρόνια αργότερα ιδρύθηκε το Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας, που εστίασε τη δράση της Πινακοθήκης, κατά κύριο λόγο, στη σύγχρονη τέχνη. Εξέλιξη όλων των παραπάνω είναι το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μέσα σε ένα υπέροχο κτίσμα που υπήρξε μέχρι τη δεκαετία του 1970 εργοστάσιο σαπουνιού. Σήμερα αποτελεί ένα σύγχρονο μουσειακό χώρο, υψηλών προδιαγραφών, όπου οι λάτρεις των εικαστικών τεχνών θα πάρουν μία μοναδική γεύση από την τέχνη της σύγχρονης εικαστικής πραγματικότητας από το 1950 μέχρι σήμερα. Η μόνιμη συλλογή περιλαμβάνει πάντα ένα σημαντικό μέρος της εικαστικής δημιουργίας του καλλιτέχνη Λ. Κανακάκι με καταγωγή από το Ρέθυμνο, μία δωρεά του Μπάμπη και Μαρίας Μαραγκού.

Παλαιοντολογικό Μουσείο

Το Τέμενος Μασταμπά με την ιδιάζουσα αρχιτεκτονική των 9 τρούλων, φιλοξενεί το Παλαιοντολογικό Μουσείο Ρεθύμνου -Γουλανδρή Φ.Ι., ένα εξαιρετικό μουσειακό ίδρυμα το οποίο παρουσιάζει την εξελικτική πορεία της Κρήτης μέσα από τις γεωλογικές και παλαιοντολογικές μεταβολές που υπέστη σε βάθος 300 εκατομμυρίων ετών. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζουν οι νάνοι κρητικοί ελέφαντες, οι νάνοι ιπποπόταμοι και τα πολύμορφα κρητικά ελάφια, ιδιαίτερα το ροπαλοφόρο ελάφι του Ρεθύμνου (Candiacervus ropalophorus), το οποίο και αποτελεί το λογότυπο του μουσείου. Αξίζει να κάνετε και μία βόλτα στους υπέροχους, ειδικά διαμορφωμένους κήπους 2,5 στρεμμάτων που είναι γεμάτοι πλατάνια, ελιές, χαρουπιές, πικροδάφνες, νεραντζιές, κουτσουπιές, χαρουπιές και επιβλητικούς κρητικούς φοίνικες.

Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο

Σε ένα εκπληκτικά όμορφο βενετσιάνικο κτήριο του 17ου αιώνα φιλοξενούνται οι συλλογές του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Ρεθύμνου, μέσα σε 5 αίθουσες οι οποίες περιλαμβάνουν, κυρίως, αντικείμενα της παραδοσιακής χειροτεχνίας, αλλά και αυτού που αποκαλούμε λαϊκή τέχνη. Δίνεται η ευκαιρία στον επισκέπτη να έρθει πιο κοντά με τα αυθεντικά τοπικά χαρακτηριστικά του Ρεθύμνου από τον 17ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας. Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο διαθέτει ακόμα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα ευρωπαϊκών μουσειακών προδιαγραφών καθώς και μία αίθουσα για εκπαιδευτικά προγράμματα, διαλέξεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις.