Επισκεφθείτε τα ενδιαφέροντα μουσεία και πολυχώρους στην παλιά και τη σύγχρονη πόλη της Ξάνθης, αλλά και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους του νομού όπως τα αρχαία Άβδηρα.
Grand Maison – Οικία γέννησης του Μάνου Χατζηδάκι
Το εντυπωσιακό κτίριο στην οδό Βενιζέλου 15 της παλιάς πόλης της Ξάνθης, με την περίτεχνη πρόσοψη από κόκκινα τούβλα βρίσκεται απέναντι από τον ναό του Αγίου Βλασίου και έχει τις πόρτες του ανοιχτές κάθε μέρα για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, με νεοκλασικά και μπαρόκ στοιχεία, κατά παραγγελία του πάμπλουτου Εβραίου επιχειρηματία Isaac Daniel. Όταν αργότερα μισθώθηκαν οι όροφοι, ο δεύτερος έγινε κατοικία του δικηγόρου Γιώργου Χατζηδάκι. Το 1925 εκεί γεννήθηκε και έζησε ως τα 7 του χρόνια ο Μάνος και τα μαθήματα πιάνου που έκανε με την Αρμένισσα δασκάλα Άννα Αλτουνιάν θεωρείται ότι συνετέλεσαν στην αρχική ανάδειξη της μουσικής του ιδιοφυίας. Αποκατεστημένο πλήρως εξωτερικά και εσωτερικά βάσει των σχεδίων με τα οποία κτίστηκε, το μνημειώδες οικοδόμημα έχει πάρει την αρχική μορφή του η οποία εντυπωσιάζει – ειδικά όταν μπείτε μέσα και δείτε τις εξαιρετικές τοιχογραφίες και τις λαμπερές αναπαραστάσεις. Έχει μετατραπεί σε ένα ολοζώντανο κύτταρο πολιτισμού όπου φιλοξενούνται όλων των ειδών οι εκδηλώσεις.
Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης
Στην παλιά πόλη της Ξάνθης, δύο δίδυμα κτίρια-κοσμήματα του 1860 που ανήκαν στους μεγαλοαστούς αδερφούς Κουγιουμτζόγλου στεγάζουν το καταπληκτικό Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης -δημιούργημα της δραστήριας Φιλοπροόδου Ένωσης Ξάνθης. Εξελίχθηκε στο Ερευνητικό Κέντρο του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Ξάνθης και συγκεντρώσει ένα τεράστιο υλικό που ξεπερνάει τα 10.000 τεκμήρια -μεταξύ των οποίων προσωπικά αρχεία, επιστολές, ιστορικά ντοκουμέντα, καθημερινά αντικείμενα, φορεσιές και εργόχειρα, και αποτελούν τις υλικές μαρτυρίες των ανθρώπων και του περιβάλλοντός του, που συνέβαλλαν στην διαμόρφωση της φυσιογνωμίας της περιοχής των τελευταίων αιώνων.
Θα εντυπωσιαστείτε από τις μεγαλοπρεπείς αίθουσες με τοιχογραφίες Βαυαρών και Γερμανών καλλιτεχνών του 1880 που αναδεικνύουν το οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο των αρχικών του ιδιοκτητών. Τα πολυτελή σαλόνια διαθέτουν πιστά αντίγραφα των αυθεντικών επίπλων και διακοσμητικών. Τα εκθέματα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, πίνακες ζωγραφικής, κασέλες, υφαντά, γεωργικά εργαλεία κάθε είδους, ασημικά, κοσμήματα, φορεσιές Σαρακατσάνων, Ποντίων και Θρακιωτών, τσεβρέδες κ.α.
Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης
Η περιοχή των καπναποθηκών βρίσκεται κοντά στην πλατεία Ελευθερίας της σύγχρονης πόλης της Ξάνθης. Εκεί λειτουργεί το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, σημαντικό παράδειγμα επανάχρησης των εμβληματικών αυτών βιομηχανικών μνημείων. Ιδρύθηκε το 1998 με πρωτοβουλία της Βιργινίας Τσουδερού και αποτελεί έναν μη κυβερνητικό και μη κερδοσκοπικό φορέα που δραστηριοποιείται στο χώρο του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Έχει αναλάβει την αναστήλωση και διαχείριση βιομηχανικών διατηρητέων μνημείων και μεταξύ των στόχων του είναι η διάδοση της πολιτισμικής μνήμης και των τοπικών παραδόσεων και του πολιτισμού σε όλη τη Θράκη. Φιλοξενείται σε δύο μεγάλες καπναποθήκες -μάλιστα η μια από αυτές, η επιβλητική καπναποθήκη «Π», ήταν η πρώην Καπναποθήκη Οθωμανικού Μονοπωλίου «Ρεζή» που χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Διοργανώνονται εκθέσεις, διαλέξεις, συναυλίες, σεμινάρια κ.α.
Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές -Ξανθιώτικο καρναβάλι
Η Θράκη ήταν στενά συνδεδεμένη με τον Ορφέα και τις γιορτές της φύσης. Το καρναβάλι στην Ξάνθη του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα αποτελούσε ένα από τα πιο μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα. Ο θεσμός των Αποκριάτικων Θρακικών Γιορτών ξεκίνησε στην Ξάνθη το 1966 και στη διάρκεια των ετών έγινε πολύ επιτυχημένος και δημοφιλής, ενσωματώνοντας και αναβιώσεις τοπικών εθίμων. Πλέον οι διαφόρων ειδών πολιτιστικές εκδηλώσεις -συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, προβολές ταινιών, παραδοσιακοί χοροί συλλόγων- διαρκούν 3 εβδομάδες, με αποκορύφωμα το τελευταίο σαββατοκύριακο της Αποκριάς. Κατά την έναρξη εμφανίζεται ο Θρακιώτης Καρνάβαλος και στη λήξη αναβιώνει το Κάψιμο του Τζάρου (παλιότερα έκαιγαν πουρνάρια, ενώ τώρα τον βασιλιά καρνάβαλο) στην κοίτη του Κόσυνθου. Το έθιμο το έφεραν οι πρόσφυγες του Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης. Το όνομα του προήλθε από τον ήχο (τζ, τζ) που δημιουργεί η καύση των θάμνων και συμβολίζει την κάθαρση που έρχεται μετά την έκσταση. Στην πόλη υπάρχουν 37 σύλλογοι, με χιλιάδες καρναβαλικά πληρώματα και πολλά άρματα. Προετοιμάζονται όλο το χρόνο ωστόσο το θέμα που θα επιλέξει κάθε σύλλογος καθώς και οι στολές διατηρούνται ως επτασφράγιστα μυστικά μέχρι την τελευταία στιγμή.
Το σπίτι της Σκιάς
Ο Τριαντάφυλλος Βαϊτσης, μηχανικός περιβάλλοντος, με μότο του τη φράση «δείτε αυτό που δεν μπορεί να ιδωθεί» δημιούργησε ένα πρωτότυπο μουσείο στην παλιά πόλη όπου το φως ζωγραφίζει στους τοίχους. Τα άμορφα και παράξενα γλυπτά του δημιουργούν σκιές-έργα τέχνης χάρη στους τρόπους φωτισμού τους που έχει εφεύρει. Για περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Οι μονές Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας και Καλαμιώτισσας
Η μονή της Αρχαγγελιώτισσας είναι κτισμένη επάνω από τη συνοικία Σαμακώβ η οποία χωρίζεται από την υπόλοιπη Ξάνθη μέσω του ποταμού Κόσυνθου. Η μορφή που έχει σήμερα χρονολογείται από το 1840. Το ανδρικό μοναστήρι πήρε το όνομά του από την θαυματουργή, όπως θεωρείται, εικόνα που απεικονίζει τη Θεοτόκο πλαισιωμένη από τους Αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ. Φιλοξενεί το εκκλησιαστικό μουσείο της Μητρόπολης Ξάνθης. Στα Βορειοδυτικά της βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας Καλαμιώτισσας, ή Καλαμούς, η οποία -κατά πάσα πιθανότητα- ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα. Ονομάστηκε έτσι λόγω της εφέστιας εικόνας της Παναγίας που ανακαλύφθηκε σε καλαμιώνα στις όχθες του Κόσυνθου.
Ο γυναικείος συνεταιρισμός Πλέτενο
Διανύοντας τα 9 χιλιόμετρα από την Ξάνθη θα βρεθείτε στον γεμάτο χρώματα χώρο του Γυναικείου Συνεταιρισμού Πλέτενο. Στεγάζεται από το 2022 στο παλιό φυλάκιο ελέγχου πριν από τη Σμίνθη με τη μπάρα που χώριζε άλλοτε τους μουσουλμάνους που ζουν στα Πομακοχώρια από τον «έξω κόσμο». Στο Πλέτενο 11 γυναίκες από τα χωριά αυτά, με εκπαίδευση και καθοδήγηση από δύο καθηγήτριες, δημιουργούν χειροποίητα καλλιτεχνήματα – χαλιά, καλαθάκια όλων των ειδών, κουρτίνες μακραμέ, σουπλά, runners κ.α. Με τα λεπτότερα νήματα φτιάχνουν ωραιότατα κοσμήματα. Χρησιμοποιούν μόνο ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες, κυρίως χοντρά νήματα που τους δίνονται δωρεάν από εργοστάσια, ή από άλλες πηγές με πολύ χαμηλό κόστος. Ο συνεταιρισμός ξεκίνησε να βγάζει τα πρώτα χρήματα πουλώντας τα δημιουργήματα των γυναικών σε κάποια bazaar και στη συνέχεια, καθώς ο κόσμος το μάθαινε στόμα με στόμα, απέκτησε επισκεψιμότητα. Υπάρχει ειδικός χώρος με αργαλειούς, όπου υφαίνουν είδη για το σπίτι με παραδοσιακή τεχνική, αλλά πιο μοντέρνο ύφος, και το πωλητήριο.
Info, Τηλ.: 690 8214821.
Γενισέα
Το «Ζαχαροκάλαμο»
Ίσως δεν γνωρίζετε ότι στην παλιά πρωτεύουσα Γενισέα υπάρχει ένας συνεταιρισμός που βάλθηκε από το 2006 να αναβιώσει την παραδοσιακή καλλιέργεια και επεξεργασία του ζαχαροκάλαμου ώστε να παράξουν πετιμέζι -ένα φυσικό super food. Η γνώση μεταφέρθηκε στις γυναίκες που αποτελούν τον συνεταιρισμό από τις προηγούμενες γενιές που ήρθαν από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Το πετιμέζι του «Ζαχαροκάλαμου» έχει πάρει έγκριση από το Χημείο του Κράτους και πιστοποιήσεις, με βάση χημικές αναλύσεις, από Πανεπιστήμια. Διατίθεται σε καταστήματα ή μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνικά.
Info, Τηλ.: 697 6110535
Άβδηρα
Τα αρχαία Άβδηρα
Η πόλη κτίστηκε σε προνομιακή θέση με δύο φυσικά λιμάνια, στα παράλια της Θράκης και υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές στο βόρειο Αιγαίο. Ιδρύθηκε στα μέσα του 7ου π.Χ. αιώνα (656-652 π.Χ.) από κατοίκους των Κλαζομενών -μιας από τις ελληνικές πόλεις της Ιωνικής Αμφικτιονίας- που ήρθαν από τη χερσόνησο της Ερυθραίας, στη Μ. Ασία. Από τον αρχαϊκό αυτό οικισμό έχει ανασκαφεί μόνο τμήμα του τείχους και μία οικία. Η πόλη εκείνη παρήκμασε, αλλά το 545 π.Χ. η περιοχή εποικίστηκε για δεύτερη φορά από κατοίκους της Τέω, επίσης ελληνικής πόλης στα νότια των Κλαζομενών, που συγκατοίκησαν με τους Κλαζομένιους. Χάρη στη γεωργία, την κτηνοτροφία και τη μεγάλη εμπορική σύνδεση με τις περιοχές της υπόλοιπης Θράκης, η πόλη άκμασε -για αυτό άλλωστε δημιουργήθηκε και Βασιλικό Νομισματοκοπείο όπου κόπηκαν νομίσματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η εύρεση των ασημένιων οκτάδραχμων και τετράδραχμων των Αβδήρων, με έμβλημα τον γρύπα, σε απομακρυσμένες περιοχές όπως η Αίγυπτος, η Συρία και η Μεσοποταμία, μαρτυρούν το εύρος και τη δυναμική του εμπορίου της. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι πως η ιστορία της συνδέεται με την παρουσία και τη δράση μεγάλων πνευματικών ανδρών, όπως είναι ο Λεύκιππος, ο Δημόκριτος, ο Πρωταγόρας και ο Ιπποκράτης. Στους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, τα Άβδηρα πήραν το όνομα Πολύστυλο, από τους πολλούς στύλους-κίονες που είχαν τα κτίριά της και εξαπλώθηκαν στο ακρωτήριο επάνω από το αρχαίο λιμάνι.
O αρχαιολογικός χώρος των Αβδήρων, στο ακρωτήριο Μπουλούστρα, περιλαμβάνει το βόρειο και τον νότιο περίβολο, την ακρόπολη της αρχαίας πόλης και τα νεκροταφεία της, που χρονολογούνται στην αρχαϊκή, κλασική και ελληνιστική περίοδο. Στην περιοχή του βόρειου περιβόλου διασώζονται τμήματα του τείχους και κτίσματα της πόλης των Κλαζομενίων, του 7ου αι. π.Χ., μέρος του τείχους των Τηίων, ερείπια ιερού της Δήμητρας και της Κόρης (6ος -4ος π.Χ. αι.) και το ελληνιστικό νεκροταφείο. O βυζαντινός οικισμός του Πολυστύλου καταλαμβάνει τμήμα της αρχαίας πόλης των Αβδήρων και η οχύρωσή του ακολουθεί σε γενικές γραμμές το περίγραμμα του λόφου. Βρίσκεται στο παραθαλάσσιο μέτωπο, όπου ήταν η ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Εκεί ανασκάφηκαν τα τείχη (7ος και 14ος αι.), επισκοπικός ναός (9ος-12ος αιώνας), λουτρώνας, νεκροταφείο. Σε αυτό το τμήμα έχει βρεθεί κατοικία που ονομάστηκε «Σπίτι των Δελφινιών», επειδή στην αυλή της ήρθε στο φως ψηφιδωτό δάπεδο με δελφίνια που χρονολογείται στο β΄ μισό του 3ου αι. π.Χ.
(Με κείμενα από τον ιστότοπο του ΥΠΠΟ).
Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων
Φιλοξενεί ευρήματα από τις ανασκαφές στην πόλη και τα νεκροταφεία των αρχαίων Αβδήρων. Η έκθεση καλύπτει τη χρονική περίοδο από τον 7ο αι. π.Χ. μέχρι τον 13ο αι. μ.Χ. Οι συλλογές έχουν χωριστεί με βάση τρεις ενότητες που αφορούν τον δημόσιο και τον ιδιωτικό βίο, καθώς και ταφικά έθιμα: εκεί υπάρχει αναπαράσταση τάφων με τους αυθεντικούς σκελετούς και τα προσωπικά αντικείμενα των νεκρών.
Λαογραφικό Μουσείο Αβδήρων
Στεγάζεται στο αποκατεστημένο κτίριο του 1860 που στέγαζε άλλοτε το δημοτικό σχολείο. Φιλοξενεί αγροτικά εργαλεία, οικιακά σκεύη και αντικείμενα της εποχής, μαζί με υφαντά, εργόχειρα, κεντήματα, χαλιά κ.α.
Σταυρούπολη
Ο Μακεδονικός Τάφος κοντά στα Κομνηνά
Βρίσκεται στη θέση Μύτικας Κομνηνών στην περιοχή της Σταυρούπολης και είναι ο μεγαλύτερος, πιο καλοδιατηρημένος και πιο εντυπωσιακός μακεδονικός τάφος της Θράκης. Χρονολογείται στο πρώτο μισό του 2ου αι. π.Χ., είναι υπόγειος, κτιστός, κατασκευασμένος από μάρμαρο της περιοχής. Διαθέτει προθάλαμο, θάλαμο, νεκρικές κλίνες με προσκέφαλα και ίχνη ζωγραφικού διακόσμου. Ανακαλύφθηκε από τους αρχαιολόγους το 1953, άλλα όπως αποδείχθηκε ήταν συλημένος. Σε ανασκαφή που έγινε κοντά στον τάφο ήρθε στο φως οικισμός που άκμασε από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (9ος – 8ος αι. π.Χ.) μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους.
Λαογραφικό μουσείο Σταυρούπολης
Οφείλει την ύπαρξη του στην ιδιωτική πρωτοβουλία του κ. Σταύρου Καραμπατζάκη, ο οποίος για 50 χρόνια μάζευε στο παραδοσιακό καφενείο του χωριού δεκάδες αντικείμενα που ήταν σε αχρηστία. Όλα αυτά συγκεντρώθηκαν και εκτίθενται στο διώροφο κτίριο της παλιάς Εφορίας Καπνού. Μεταξύ άλλων θα δείτε ενδυμασίες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, ένα χαρακτηριστικό Θρακιώτικο δωμάτιο, μια μεγάλη συλλογή με οικιακά σκεύη, παλιά εργαλεία, όπλα, γεωργικά εργαλεία, πήλινα και χάλκινα αγγεία, χαρτονομίσματα, τσαρούχια, ένα γραμμόφωνο του 1930 και δεκάδες ακόμα.
Διαβάστε ακόμα:
Γαστρονομικές διαδρομές στην Ξάνθη: 7 στάσεις για φαγητό που αξίζει να ανακαλύψετε
Καταρράκτης του Λειβαδίτη: Ένα εντυπωσιακό δημιούργημα της Φύσης στην Ξάνθη
Τα πολλά πρόσωπα της Ξάνθης: Εξερευνώντας τα αξιοθέατα ενός πολυσυλλεκτικού προορισμού
