Στον αρχαιολογικό χώρο θα θαυμάσετε, μεταξύ άλλων, το συγκρότημα του ιερού του Απόλλωνα και την περίφημη Λεωφόρο των Λεόντων μήκους 50 μέτρων, το θέατρο του 3ου π.Χ. αιώνα, Ιερά Ελλήνων και ξένων θεών, αφιερώματα, άνδηρα, οικίες με ψηφιδωτά, Αγορές, Βουλευτήριο, Πρυτανείο κ.ά. Τα μνημεία είναι πάρα πολλά -έτσι περιοριζόμαστε στο να παρουσιάσουμε τα σημαντικότερα. Ένας καλός αναλυτικός οδηγός του αρχαιολογικού χώρου θα αποκαλύψει όλες τις λεπτομέρειες και στον πιο απαιτητικό αρχαιολάτρη.
Η περιοχή του Ιερού
Ναός των Δηλίων (Μέγας Ναός): είναι ο μεγαλύτερος από τους τρεις ναούς του Απόλλωνα, οι οποίοι βρίσκονται απέναντι από το Ιερό της Αρτέμιδος. Ξεκίνησε να κτίζεται το 476 π.Χ. και ολοκληρώθηκε το 314 π.Χ.
Ναός των Αθηναίων: ένα εντυπωσιακό μνημείο με έξι δωρικούς κίονες στην πρόσοψη και έξι στην πίσω όψη.
Το Άνδηρο των Λεόντων: αφιέρωμα των Ναξίων (7ος αι. π.Χ.), και το πιο χαρακτηριστικό μνημείο της Δήλου. Βρίσκεται στα δυτικά της Ιερής Λίμνης. Σώζονται 9 από τα 16 μαρμάρινα λιοντάρια (ολόκληρα, ή σε τμήματα), στην περίφημη «Λεωφόρο των Λεόντων», μήκους 50 μέτρων. Είναι ενδεικτικά της πρώιμης αρχαϊκής τέχνης της Νάξου.
Το Κέντρο του Κοινού των Ποσειδωνιαστών της Βηρυτού: ήταν εμπορικό και θρησκευτικό κέντρο, λέσχη εμπόρων και ναυτικών από τη Βηρυτό. Ολοκληρώθηκε το 110 π.Χ.
Η Αγορά των Ιταλών: το μεγαλύτερο οικοδόμημα του νησιού, κτισμένο το 110 π.Χ.
Ο Οίκος των Ναξίων: από τα αρχαιότερα κτίσματα της Δήλου (χρονολογείται το 575 π.Χ.) και το πρώτο στην ιστορία όπου η ανωδομή και τα κεραμίδια είναι μαρμάρινα. Στα βόρεια του οίκου υπάρχει η μεγάλη βάση όπου στεκόταν ο κολοσσός των Ναξίων. Είχε ύψος τέσσερις φορές μεγαλύτερο του φυσικού και σώζονται δύο μέρη του κορμού του. Παρίστανε μάλλον τον θεό Απόλλωνα. Χρονολογείται το 590-580 π.Χ.
Η περιοχή του Θεάτρου και τα Ιερά των ξένων θεών
Η συνοικία του Θεάτρου: είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες περιοχές της Δήλου και εδώ έχουν αποκαλυφθεί δρόμοι εργαστήρια, καταστήματα, στοές κ.ά. Στα σπίτια της συνοικίας βρέθηκαν υπέροχα ψηφιδωτά δάπεδα, αγάλματα, εξαιρετικές ορθομαρμαρώσεις, χαράγματα, ανάγλυφα. Στην οικία του Διονύσου (2ος αι. π.Χ.) σώθηκε περίφημο ψηφιδωτό που παριστάνει τον Διόνυσο πάνω σε έναν πάνθηρα. Το Θέατρο του 3ου αι. π.Χ. είναι καλά διατηρημένο. Σώζονται 26 σειρές καθισμάτων, τμήματα από τους χώρους λειτουργίας του, όπως το προσκήνιο με δωρικούς ημικίονες και η αξιοθαύμαστη δεξαμενή με τα γρανιτένια τόξα. Μπορούσε να φιλοξενήσει 5.000 θεατές και η θέα από τις κερκίδες προς τη θάλασσα και το γύρω αρχιπέλαγος είναι έξοχη.
Άλλες ξεχωριστές οικίες: στην οικία των Προσωπείων διασώθηκε ένα μοναδικής αισθητικής αξίας ψηφιδωτό δάπεδο που παρουσιάζει δέκα μάσκες χαρακτηριστικών τύπων της Νέας Κωμωδίας της Ελληνιστικής Εποχής, και παράσταση του Διονύσου. Στην περιοχή βρίσκεται και η Οικία των Δελφινιών, με υπέροχο ψηφιδωτό δάπεδο που απεικονίζει δελφίνια.
Τα ιερά των ξένων θεών: βρίσκονται χαμηλά στους πρόποδες του Κύνθου και είναι λαμπρά δείγματα του κοσμοπολιτισμού που ανθούσε κάποτε στη Δήλο. Αρχικά, πριν περάσει από τους άλλους ναούς, ο επισκέπτης βλέπει το επιβλητικό Ηραίο, του 500 π.Χ., όπου σώζεται ο μαρμάρινος βωμός. Ακολουθούν οι ναοί των Αιγυπτίων θεών: του Σαράπιδος και της Ίσιδος (από τους πιο εντυπωσιακούς της Δήλου, ιδρύθηκε στις αρχές του 2ου αι. π.Χ.) με το λατρευτικό άγαλμα της θεάς και την αναστηλωμένη πρόσοψη με τους δωρικούς κίονες. Λίγο βορειότερα, βρίσκεται ναός αφιερωμένος και στις τρεις αιγυπτιακές θεότητες, τον Σάραπι, τον Ανούβη και την Ίσιδα. Ακόμη πιο βόρεια στέκονται τα ιερά των θεών της Συρίας και η Πομπική οδός που οδηγούσε σε αυτά. Σώζεται θεατρόσχημο κτίσμα που ήταν αφιερωμένο στη λατρεία των θεών της Συρίας, την Ατάργατι και τον Άδαδο. Το Συγκρότημα κατασκευάστηκε πριν το 100 π.Χ.
Το Σαμοθράκειον: είναι ιερό αφιερωμένο στους μεγάλους θεούς της Σαμοθράκης, τους Καβείρους. Το αρχικό κτίσμα χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ. Στη βόρεια γωνία του ναού υπήρχε το μνημείο του Μιθριδάτη.
Η περιοχή της Ιερής Λίμνης και τα ιερά του Κύνθου
Τα ιερά του Κύνθου: Βρίσκονται στις πλαγιές του μοναδικού βουνού της Δήλου και είναι το ιερό του Ηρακλέους (3ου αι. π.Χ.), της Αγαθής Τύχης, του Διός Κυνθίου και της Αθηνάς Κυνθίας στην κορυφή του βουνού.
Οικία Ερμού: πολυώροφο μεγάλο συγκρότημα όπου λατρευόταν κάποια νύμφη. Υπήρχαν ανδρώνες, πολλά δωμάτια, λουτρό, κουζίνα. Λίγο δυτικότερα, βρίσκεται το Αφροδίσιο, ναός της Αφροδίτης του 4ου αι.π.Χ.
Διοσκούρειον: ιερό αφιερωμένο στους Διόσκουρους, Κάστορα και Πολυδεύκη, που βρίσκεται στο νότιο μέρος της Δήλου. Σώζονται διάφορες φάσεις και κυρίως ο μεγάλος ναός της Ελληνιστικής Εποχής. Διατηρείται, επίσης, το βάθρο των λατρευτικών αγαλμάτων και ο μαρμάρινος βωμός.
Η περιοχή του Σταδίου: πριν φτάσει ο επισκέπτης στο στάδιο βλέπει το Αρχηγηέσιον, ιερό του αρχηγέτη των Δηλίων, βασιλιά Ανίου, το οποίο είναι ολόκληρο συγκρότημα. Τα περισσότερα ερείπια ανήκουν στην Ελληνιστική Εποχή. Στην περιοχή βρίσκεται και το γυμνάσιο του 3ου αι. π.Χ., με τα δωμάτια, το εφηβείο, τα αποδυτήρια, το λουτρό κλπ. Το στάδιο κατασκευάστηκε το 274 π.Χ. Ένας δρόμος το χωρίζει από την ομώνυμη γειτονιά κοντά στην οποία βρίσκεται η συναγωγή του 1ου αι. π.Χ. και εξυπηρετούσε τους Εβραίους εμπόρους.
Βουλευτήριο και Πρυτανείο: το Βουλευτήριο χρονολογείται στο πρώτο μισό του 6ου αι. π.Χ., ενώ το Πρυτανείο έχει στοά με τέσσερις δωρικούς κίονες, βωμό της Εστίας και δωμάτια για τους Πρυτάνεις. Ανήκει στο τέλος του 6ου αι. π.Χ.
Δωδεκάθεον: βρίσκεται στην περιοχή κοντά στην Ιερή Λίμνη και είναι ιερό των Δώδεκα Θεών (συμπεριλαμβάνεται εδώ και η Λητώ). Υπήρχε από την Αρχαϊκή Εποχή. Τον 4ο αι. π.Χ. ιδρύθηκαν και άλλοι βωμοί γύρω από τον κεντρικό.
Διαβάστε ακόμα:
Δήλος: Ένα νησί – αξιοθέατο αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας
Δεσποτικό: To μικρό νησί με τις υπέροχες παραλίες και την «άλλη Δήλο»
Αρχαιολογικοί χώροι στις Κυκλάδες που πρέπει να επισκεφθείτε έστω μία φορά
