Στην περιοχή του Πάρνωνα υπάρχουν σημαντικά θρησκευτικά μνημεία, όπως η Μονή Μαλεβής και Ορθοκωστά, που προσελκύουν χιλιάδες προσκυνητές κάθε χρόνο.
Η σπάνια τσακωνική διάλεκτος
Σε χωριά του Πάρνωνα, όπως η Καστάνιτσα, ο Πραστός και άλλα, ακόμη και σήμερα ηχούν λέξεις και φράσεις μιας πανάρχαιας ελληνικής γλώσσας η οποία, μαζί με τους χορούς, την ενδυμασία, τα ήθη και τα έθιμα, επί αιώνες εξέφρασε τις χαρές, τις λύπες, και τις ανάγκες της σκληρής ζωής των Τσακώνων. Τα τείχη που υψώνει προστατευτικά ο ορεινός όγκος του Πάρνωνα διατήρησαν μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, σχεδόν ανέπαφο τον γλωσσικό θησαυρό μιας ολιγάριθμης κοινότητας Ελλήνων των οποίων οι ρίζες χάνονται στα βάθη των πρώτων ιστορικών χρόνων.
Η διάλεκτος αυτή έχει εγγραφεί, μάλιστα, στον κατάλογο των υπό εξαφάνιση γλωσσών της UNESCO. Οι Τσάκωνες συνεχίζουν να κατοικούν σε έναν τόπο με συνεχή ανθρώπινη παρουσία, όπως μαρτυρούν τα διάσπαρτα μνημεία του μακρινού παρελθόντος στον χώρο. Η τσακωνική διάλεκτος -και σε αυτό σήμερα ομονοεί η επιστήμη της γλωσσολογίας- αποτελεί επιβίωση της αρχαίας λακωνικής, η οποία για διαφόρους λόγους επηρεάστηκε ελάχιστα από την «κοινή ελληνική».
Είναι σημαντικό να πούμε ότι κάθε χρόνο την τελευταία Κυριακή του Αυγούστου, πολλοί άνθρωποι έρχονται στο κτηνοτροφικό χωριό της Βασκίνας, κοντά στο Λεωνίδιο, για το ετήσιο μνημόσυνο των εκλιπόντων Βασκινιωτών. Η ιδιαιτερότητά του είναι πως η λειτουργία και η επιμνημόσυνη δέηση ψάλλονται στην Τσακώνικη διάλεκτο, από Τσάκωνες ιερείς και ψάλτες. Το θρησκευτικό αυτό δρώμενο έχει εγγραφεί από το 2018 στο ευρετήριο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς (UNESCO 2003).
Η Μονή Ορθοκωστά ή Αρτοκωστά
Είναι το αρχαιότερο μοναστικό κέντρο της Τσακωνιάς, και ουσιαστικά πρόκειται για δύο μονές, αφιερωμένες στην Παναγία: τη σημερινή και την ερειπωμένη, βυζαντινή που απέχει 3 χλμ. Αυτή ονομάζεται και Κάτω Παναγία. Η νεότερη μονή ιδρύθηκε το 1617, όταν για άγνωστο λόγο, οι μοναχοί της Κάτω Παναγιάς μετακινήθηκαν ψηλότερα. Προστατευόταν από ισχυρό πύργο στη νοτιοανατολική πλευρά, ο οποίος ανακαινίστηκε μαζί με τα κελιά το 1727.
Το 1826 η μονή πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ καθώς, μαζί με τα άλλα τσακώνικα μοναστήρια, συνετέλεσε στην προεπαναστατική και επαναστατική προετοιμασία για τον Αγώνα κατά των Τούρκων. Το καθολικό καταστράφηκε και ξανακτίστηκε το 1864. Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση τη Θεοτόκου. Διατηρεί εικόνες από το καθολικό της παλιάς μονής και το θαυμάσιο δάπεδό του χρονολογείται στο 1627. Η εικόνα της Παναγίας, σπουδαίο βυζαντινό έργο τέχνης, προσελκύει πολλούς προσκυνητές. Η μονή βρίσκεται κοντά στον Πραστό.
Η Μονή της Παναγίας Μαλεβής
Απέχει 10 χλμ. από το χωριό του Αγίου Πέτρου και είναι κτισμένη σε υψόμετρο 920 μέσα στα ελατοδάση. Μαζί με τις Μονές Λουκούς και ‘Ελωνα είναι οι πιο γνωστές της Κυνουρίας. Η παράδοση θεωρεί πως το 717 μοναχοί έκτισαν την πρώτη μονή σε δύσβατο σημείο ψηλότερα στον Πάρνωνα (στους Κανάλους). Η ονομασία Μαλεβός, με την οποία αποκαλείται επίσης ο Πάρνωνας, «βάφτισε» και τη μονή. Το 1616 ιδρύθηκε το μοναστήρι στο σημείο όπου θα το δείτε σήμερα (είχε προϋπάρξει ακόμη ένα). Ξανακτίστηκε το 1802 επειδή καταστράφηκε από τους Τούρκους.
Όπως θα διαπιστώσετε το κτιριακό συγκρότημα είναι σύγχρονο και προέκυψε από τις αναστηλώσεις που έγιναν μετά τη δεκαετία του 1950. Στην μικρή αυλή ξεχωρίζει το πέτρινο καθολικό, ναός σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο. Σε περίοπτη θέση δεσπόζει στο εσωτερικό του η θαυματουργή, όπως θεωρείται, εικόνα της Παναγίας Μαλεβής. Κατά την παράδοση είναι μία από τις 70 που φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς.
Πλήθος πιστών έρχεται για να την προσκυνήσει στις 23 Αυγούστου που γιορτάζει. Από το μοναστήρι θα απολαύσετε υπέροχη πανοραμική θέα στα δάση με τα έλατα και τους κέδρους. Ξεχωρίζει το αμιγές δάσος από δενδρόκεδρους (Juniperus drupacea, άρκευθος ο δρυπώδης) που απλώνεται σε έκταση περίπου 750 στρεμμάτων. Η περιοχή «μονή Μαλεβής-όρος Πάρνωνας» είναι ενταγμένη στο Ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000.
Διαβάστε ακόμα:
Ποιοτικό weekend στα Άνω Δολιανά Αρκαδίας, ένα καταπράσινο και ιστορικό χωριό
Άγιος Πέτρος: To γραφικό χωριό στην καταπράσινη πλαγιά του Πάρνωνα