Αν η Κέρκυρα, και ειδικά η παλιά της πόλη, μοιάζει μ’ ένα γεωγραφικό και πολιτιστικό μωσαϊκό, τότε σ΄αυτό έχουν προσθέσει ψηφίδες και χρώματα πολλοί λαοί της Ευρώπης με την επιρροή και την κουλτούρα τους, αλλά εξίσου και σημαντικές προσωπικότητες που γεννήθηκαν στο νησί και διέπρεψαν πανευρωπαϊκά ή άλλες που γοητεύθηκαν από το μοναδικό του χαρακτήρα και επέλεξαν να ζήσουν εδώ.
Στην τελευταία κατηγορία, προεξέχοντα ρόλο κατέχει ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, που πέρασε στην Κέρκυρα τα τελευταία 29 χρόνια της ζωής του, αφήνοντας λαμπρή κληρονομιά όχι μόνο στους Κερκυραίους, αλλά σε όλους τους Έλληνες. Πράγματι, η Κέρκυρα, με τη σημαντική άνθιση των τεχνών και των γραμμάτων που γνώριζε κατά τον 19ο αιώνα, υπήρξε σημαντικός σταθμός στην προσωπική και δημιουργική πορεία του ποιητή. Μάλιστα, αυτή η συγγραφική πορεία του Σολωμού χωρίζεται σε πέντε φάσεις, τρεις εκ των οποίων έχουν ως βάση την Κέρκυρα, γεγονός που αποδεικνύει πόσο καταλυτική υπήρξε για εκείνον η παραμονή του σε αυτή.
Ο γεννημένος στη Ζάκυνθο το 1798 Σολωμός, παρακολούθησε στο νησί του μαθήματα στο δημοτικό σχολείο που είχε ιδρύσει ο Κερκυραίος Ιωάννης Καποδίστριας, ως πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, στα πλαίσια αναδιοργάνωσης του εκπαιδευτικού συστήματος του νέου κράτους. Ωστόσο, ολοκλήρωσε το σχολείο αλλά και τις πανεπιστημιακές του σπουδές στην Ιταλία, στην Κρεμόνα και στην Παβία αντίστοιχα, γεγονός που εξηγεί γιατί τα πρώτα του ποιήματα κατά την επιστροφή του στη Ζάκυνθο το 1818, ήταν γραμμένα στα ιταλικά. Κατά τη δεκαετία που παρέμεινε στο νησί του, συναναστράφηκε αξιόλογους πνευματικούς ανθρώπους και εμπνευσμένος από τον Ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα του 1821, συνέγραψε το ποίημα «Ύμνος εις την Ελευθερίαν». Το 1825, δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση του ποιήματος, αυτό τυπώθηκε στο Μεσολόγγι και στο Παρίσι, επηρεάζοντας το πανευρωπαϊκό φιλελληνικό κίνημα και καταξιώνοντας τον Σολωμό.
Ωστόσο, το 1828 ο μείζων ποιητής του νεοελληνικού κράτους φτάνει στην Κέρκυρα, όπου θα παραμείνει ως το τέλος της ζωής του το 1857. Στο υπό βρετανική κυριαρχία τότε νησί του Ιονίου, αναζητούσε τη γαλήνη και την ηρεμία που θα του επέτρεπαν να αφοσιωθεί στο έργο του. Τα πρώτα 4 χρόνια έζησε σε διάφορα σπίτια που δεν σώζονται πλέον. Από τον Αύγουστο όμως του 1832, εγκαταστάθηκε σε ένα άνετο οίκημα στην περιοχή Μουράγια, με απρόσκοπτη θέα στη θάλασσα και στο νησάκι Βίδο. Το κτήριο αυτό, που σήμερα στεγάζει το Μουσείο Σολωμού, υπήρξε μάρτυρας μεγάλου μέρους της ποιητικής του δημιουργίας και παρότι είχε σχεδόν γκρεμιστεί κατά τους πρώτους ιταλικούς βομβαρδισμούς το 1941, αναστηλώθηκε χάρη στη συμβολή της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών. Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του παλιού κτηρίου διατηρήθηκαν, κι έτσι φτάνοντας σήμερα στο σομών κτήριο με τα γαλάζια παραθυρόφυλλα και τη διακριτική αναθηματική πλάκα, μεταφερόμαστε πίσω στο χρόνο, επισκεπτόμαστε τους χώρους που έζησε ο ποιητής και από το παράθυρο του γραφείου του αγναντεύουμε την ίδια θέα που είχε κι εκείνος κατά τη συγγραφή των έργων του.
Κατά την είσοδο του επισκέπτη στο μουσείο, τον υποδέχεται η μπρούτζινη προτομή του ποιητή, έργο του γλύπτη Αχιλλέα Απέργη, τοποθετημένη κοντά στη σκάλα που οδηγεί στους κυρίως χώρους. Άμεσα γίνεται αντιληπτή η προσπάθεια που καταβλήθηκε ώστε οι χώροι να μην αναπαριστούν τη διάταξη των επίπλων, αλλά να τονισθεί το αποτύπωμα του έργου του Σολωμού στις μεταγενέστερες γενιές σημαντικότατων καλλιτεχνών. Έτσι μια χειρά χαρακτικών της Άριας Κομιανού, που η καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από τη «Γυναίκα της Ζάκυνθος» και δημιούργησε αποκλειστικά για το μουσείο, συνδυάστηκαν με χαρακτικά του Αλέκου Φασιανού του ίδιου θέματος και εκτίθενται παράλληλα με τις πρώτες εκδόσεις του συγκεκριμένου πεζογραφήματος του Σολωμού. Η θεματική αυτή ενότητα του ισογείου συμπληρώνεται από μερικά ακόμη χαρακτικά που αναπαριστούν τον ίδιο το Σολωμό και άλλους Επτανήσιους λόγιους και κοσμούν τη σκάλα που οδηγεί στον πρώτο όροφο.
Φτάνοντας στον πρώτο όροφο που αποτελεί την κεντρική αίθουσα του μουσείου, εύκολα μπορεί ο επισκέπτης να φανταστεί το μεγάλο ποιητή να υποδέχεται φίλους όπως τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και μαθητές όπως τον Ιάκωβο Πολυλά ή τον Ανδρέα Λασκαράτο. Ανάμεσα στα πορτραίτα που κοσμούν το χώρο, διακρίνονται σημαντικές μορφές της εποχής, από τον Ιωάννη Καποδίστρια έως λόγιους φίλους του ποιητή, αλλά και μέλη της οικογένειάς του, δίπλα στο γενεαλογικό του δέντρο και στο οικογενειακό οικόσημο. Ανάμεσα στα εκθέματα μπορούμε να παρατηρήσουμε τη βιβλιοθήκη με τα δερματόδετα βιβλία εκδόσεων της εποχής του Σολωμού, καθώς και προθήκες με φωτογραφίες από τη νεαρή του ηλικία, χειρόγραφά του και μια λεπτομερή παρουσίαση των σταθμών της ζωής και του έργου του. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά στις πρώτες εκδόσεις του Ύμνου εις των Ελευθερίαν και στη συναναστροφή του Διονύσιου Σολωμού με τον σπουδαίο Κερκυραίο μουσουργό Νικόλαο Μάντζαρο, ο οποίος μελοποίησε μεταξύ άλλων σολωμικών ποιημάτων και τον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν», που το 1865 καθιερώθηκε ως ο Εθνικός μας Ύμνος.
Τέλος, κορυφαίο έκθεμα αποτελεί το γραφείο όπου εργαζόταν ο ποιητής και όπου επεξεργαζόταν για πάνω από μια δεκαετία το εμπνευσμένο από τον ηρωικό αγώνα των Μεσολογγιτών έργο του «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι».
Η επίσκεψη στο μουσείο ολοκληρώνεται με την έκθεση προσωπογραφιών της Ρένας Κρουαζιέ που κοσμεί τη σκάλα και τον τοίχο του δεύτερου ορόφου, με τίτλο «Από τον Σολωμό στον Ελύτη». Περιλαμβάνει μια σειρά πορτρέτων των μεγαλύτερων Ελλήνων ποιητών, πεζογράφων και μερικών ακόμη σπουδαίων καλλιτεχνών.
Αφήνοντας το μουσείο και βγαίνοντας πάλι στην περιοχή Μουράγια, μας έρχεται στο νου ένα απόσπασμα της επιστολής που ο Διονύσιος Σολωμός είχε στείλει το 1832 στον αδερφό του, προσκαλώντας τον στη νέα του κατοικία: «Τα παράθυρα του πολύ μεγάλου δωματίου αντικρίζουν τη θάλασσα και βγαίνοντας εκεί θα έχετε μια απέραντη θέα που δύσκολα θα την αποχωρίζεστε». Έχοντας μείνει σχεδόν ανέγγιχτη από το χρόνο, η περιοχή είναι ιδανική για μια παραθαλάσσια βόλτα, επιστρέφοντας στο κέντρο της παλιάς πόλης και στο σήμερα.
Διαβάστε ακόμα:
Μον Ρεπό: Το κομψό ανάκτορο-σύμβολο της Κέρκυρας και οι απέραντοι κήποι του
Πέλεκας: Το κατάφυτο ορεινό χωριό της Κέρκυρας με το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα στην Αδριατική
Μουσείο Χαρτονομισμάτων Κέρκυρας: Μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα
