Τις περασμένες μέρες βρεθήκαμε στη Θεσσαλονίκη για λόγο σχετιζόμενο με τη ΔΕΘ. Τελικά ανακαλύψαμε μια μικρή γειτονιά στην οποία ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει, ενώ ταυτόχρονα παραμένει ζωντανή.
Όχι μακριά από το κέντρο της πόλης, στην ανατολική πλευρά της, ανάμεσα στο 14ο γυμνάσιο στη βίλα Αλατίνη (που σήμερα στεγάζει υπηρεσίες της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και τη Βίλα Morpurgo (βίλα Ζαρντινίδη) βρίσκεται κάτι που δεν περιμέναμε να συναντήσουμε σε μία μεγαλούπολη. Μια γειτονιά από παλιές μονοκατοικίες, όμορφες αλλά απέριττες. Όλες μοιάζουν μεταξύ τους και όλες έχουν κεραμοσκεπές και κομψά ξύλινα παράθυρα. Πλακόστρωτα δρομάκια, αναρριχώμενα φυτά, αυλές με τριαντάφυλλα και κληματαριές συμπληρώνουν την κουκλίστικη εικόνα. Σχεδόν όλες φαίνεται να κατοικούνται ή να κατοικήθηκαν σχετικά πρόσφατα, ερειπωμένα δεν είναι πάνω από 1-2 σπίτια.
Ο μικρός οικισμός των 28 μονοκατοικιών που χτίστηκαν το 1927 υπήρξε έμπνευση του εργολάβου Δαβίδ Ουζιέλ, ο οποίος ήταν ένας από τους κύριους μετόχους της Εταιρείας Τροχιοδρομών Θεσσαλονίκης (του τράμ). Ο Ουζιέλ συνεργάστηκε με τον σημαντικό αρχιτέκτονα Ζακ Μοσέ. Η συνοικία Ουζιέλ δεν είναι το γνωστότερο δημιούργημα του Ζακ Μοσέ στη Θεσσαλονίκη. Δικό του σχέδιο είναι το Ολύμπιον στην πλατεία Αριστοτέλους, όπως και το εστιατόριο Όλυμπος- Νάουσα στην παλιά παραλία (το οποίο ανακαινίστηκε πρόσφατα και επαναλειτουργεί). «Η σχέση του Ουζιέλ με την εταιρεία του τραμ βοήθησε στο υπάρξει η φήμη πως η συνοικία σχεδιάστηκε ως συγκρότημα κατοικιών για να στεγάσει τους εργάτες και τους υπαλλήλους του αμαξοστασίου που βρισκόταν παλιά εδώ κοντά, σε αυτό οφείλεται και η παλιά ονομασία της περιοχής: Depot, δηλαδή αποθήκη» λέει ο πολιτικός μηχανικός Θεοδώρας Λιόκας ο οποίος γεννήθηκε το 1959 και πέρασε όλη του την παιδική ηλικία σε ένα από αυτά τα σπίτια. Σήμερα, αφού το ανακαίνισε, το έχει μετατρέψει στο γραφείο του. «Δεν ισχύουν τα περί συνοικίας για τους εργάτες του τραμ ή της Αλατίνης όπως κατά καιρούς γράφεται. Η μητέρα μου γεννήθηκε εδώ, το 1930.
Οι μικρές βίλες κατασκευάστηκαν από την αρχή με σκοπό να πουληθούν ως κατοικίες. Άλλωστε εκείνη την εποχή η περιοχή ήταν στα όρια της πόλης, θεωρούνταν μία ήσυχη και “προνομιούχος” περιοχή. Όπως σήμερα θεωρούνται το Πανόραμα ή τα βόρεια και τα νότια προάστεια στην Αθήνα», εξηγεί. H Άννα Κώτη- Λιόκα, μητέρα του Θεόδωρου Λιόκα, 93 ετών σήμερα, έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την ιστορία της συνοικίας και των ανθρώπων που την πρωτοκατοίκησαν «Σε γενικές γραμμές ήταν άνθρωποι με κοινωνική και οικονομική επιφάνεια. Στελέχη δημοσίων οργανισμών, ανώτεροι στρατιωτικοί, επιχειρηματίες κλπ».
O μηχανικός Γρηγόρης Μπινόπουλος αναπαλαίωσε μία από τις βίλες της συνοικίας το 2016 και σήμερα την διαθέτει προς βραχυχρόνια εκμίσθωση. «Επειδή ακριβώς η συνοικία είναι όχι μόνο διατηρητέα αλλά θεωρείται και μνημείο η αναπαλαίωση της κατοικίας ήταν μία εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Τόσο στο να βρεθούν τα κατάλληλα υλικά όσο και στο να γίνουν όλα με βάση τις προβλέψεις της νομοθεσίας για τα διατηρητέα κτίρια». Πάντως το αποτέλεσμα τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά μάλλον δικαιώνει την επιλογή του.
Η ενοικιαζόμενη βίλα της οδού Γ. Παπανδρέου (γνωστή και ως Ανθέων) αποτελεί μία εξαιρετική επιλογή που μπορεί να φιλοξενήσει 6-8 άτομα τα οποία θα θελήσουν να μείνουν κοντά στο κέντρο της πόλης διατηρώντας παράλληλα το πλεονέκτημα ενός ήσυχου καταλύματος και κυρίως της αίσθησης του ταξιδιού στο χρόνο.
Οι βίλες της συνοικίας Ουζιέλ έχουν έκταση 85-90 τετραγωνικά. Στην εποχή τους ήταν ένα αρκετά μεγάλο και πολυτελές σπίτι, με τα σημερινά δεδομένα ένα αντίστοιχο σπίτι θα ήταν περίπου 140 τετραγωνικά» λέει ο κ. Λιόκας. «Το σαλόνι τους για τα σημερινά δεδομένα είναι μικρό, για αυτό και σε πολλές περιπτώσεις οι σημερινοί κάτοικοι τους έχουν επιλέξει να το ενώσουν με κάποιο από τα δωμάτια. Αυτό που τα ξεχωρίζει σίγουρα είναι ψηλοτάβανο των δωματίων, έχουν ύψος τουλάχιστον 4 μέτρα», προσθέτει.
Η Ουζιέλ κηρύχθηκε διατηρητέα τη δεκαετία του 1980. Το αξιοπερίεργο είναι πως κατάφερε να επιβιώσει τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 όταν παντού στη Θεσσαλονίκη «φύτρωναν» πολυκατοικίες. Ο κ. Λιόκας θεωρεί πως αυτό συνέβη μάλλον για λόγους που έχουν να κάνουν με τη διαμόρφωση της συνοικίας. «Τα σπίτια κατά κάποιο τρόπο είναι “σιαμαία”, δηλαδή συνδεδεμένα το ένα με το άλλο ανά τετράδες. Ανάμεσα τους υπήρχε ένας εσωτερικός αίθριος χώρος που παλαιότερα χρησιμοποιούνταν για το πλύσιμο των ρούχων κλπ. Το οικόπεδο κάθε σπιτιού είναι πολύ μικρό για να χτιστεί στη θέση του πολυκατοικία. Κατά καιρούς τις προηγούμενες δεκαετίες εργολάβοι είχαν δείξει ενδιαφέρον όμως προφανώς θα ήταν δύσκολο να συμφωνήσουν οι ιδιοκτήτες και των 4 σπιτιών που θα χρειαζόταν ώστε να μπορέσει να γίνει οτιδήποτε».
Σε κάθε περίπτωση, αρχικά λόγω αυτής της ιδιομορφίας και μετά χάρη στην προστασία που προσφέρει το καθεστώς του διατηρητέου η συνοικία Ουζιέλ διασώθηκε. Και αποτελεί ίσως την ομορφότερη γειτονιά στη Θεσσαλονίκη. «Αυτό που μας λένε όσοι έρχονται στο γραφείο είναι πως εδώ νιώθεις πως βρίσκεσαι σε μία όαση», λέει ο κ. Λιόκας. Πολύ κοντά από εδώ μπορεί να υπάρχουν πολυκατοικίες από μπετόν ή κυκλοφοριακό κομφούζιο. Εδώ όλα αυτά μοιάζουν πολύ μακριά. Πρακτικά ξεχνάς πως βρίσκεσαι στο κέντρο της πόλης».
*Photo: Loopo Studio
Διαβάστε ακόμα:
Love Thess: Όλοι οι γαστρονομικοί και μουσικοί δρόμοι οδηγούν στη Θεσσαλονίκη
Love Thess: Οινογαστρονομικές απολαύσεις στη Θεσσαλονίκη
