Η πιο γνωστή παγκοσμίως γέφυρα της Ελλάδας, η δεύτερη μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα στον κόσμο (πρώτη έως πριν λίγα χρόνια) είναι η γέφυρα που ενώνει το Ρίο και το Αντίρριο. Μία άλλη γνωστή, περισσότερο συνδεδεμένη με τη λαϊκή παράδοση, είναι το γεφύρι της Άρτας. Η γεφυροποιία στην Ελλάδα έχει παράδοση από την εποχή της αρχαιότητας, σήμερα υπολογίζεται ότι στη χώρα μας στέκουν περίπου 3.000 γέφυρες, αριθμός που εξηγείται από την ποικιλία του γεωμορφολογικού τοπίου της χώρας μας. Φτιαγμένες από πέτρα και ξύλο οι παλαιότερες, από μέταλλο και μπετό οι νεότερες, αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις όμορφα συμπληρώματα στο εξαίσιο φυσικό περιβάλλον.
Στο παρακάτω αφιέρωμα παρουσιάζονται 5 γέφυρες σημεία-αναφοράς για την ελληνική ιστορία. Καθεμία φτιάχτηκε σε άλλη εποχή με διαφορετικές τεχνολογικές δυνατότητες και προκειμένου να καλύψει άλλες μεταφορικές ανάγκες. Καθεμία από αυτές έχει όμως ενδιαφέρουσα ιστορία.
Υψηλή Γέφυρα Ευρίπου
Μπορούμε να πούμε πως με την κατασκευή αυτής της γέφυρας, η οποία ξεκίνησε το 1985 και δόθηκε στην κυκλοφορία το 1983, εγκαινιάζεται η πλέον σύγχρονη περίοδος γεφυροποιίας της χώρας μας που έδωσε τελικά και τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου.
Είναι η πρώτη καλωδιωτή γέφυρα που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα, κόστισε περίπου 3 δισ. εκατομμύρια δραχμές και σίγουρα αποφόρτισε -ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της- το έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα στο πέρασμα που υπήρχε από τη Βοιωτία στην Εύβοια καθώς τα οχήματα αναγκάζονταν να περάσουν την παλιά γέφυρα μέσα στην πόλη της Χαλκίδας.
Το συνολικό μήκος της Νέας Γέφυρας Χαλκίδας όπως λέγεται συνήθως είναι 694,5 μέτρα, το πλάτος 14,10 μέτρα και οι πυλώνες της φθάνουν σε ύψος τα 90 μέτρα. Αποτελείται από τρία τμήματα: τις δύο προσβάσεις της από Εύβοια και Βοιωτία και το κεντρικό τμήμα μήκους 395 μέτρων, που είναι καλωδιωτό. Το καλωδιωτό τμήμα της γέφυρας έχει 3 ανοίγματα (90, 215 και 90 μέτρων αντίστοιχα) και 2 πυλώνες ύψους 90 μέτρων.
Κατά τη διάρκεια της κατασκευής, οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονταν στην περιοχή έκαναν τους πυλώνες να «γέρνουν», λόγω διαστολής, προς τη σκιερή τους πλευρά όμως το πρόβλημα λύθηκε, με τη βοήθεια, πολύ υψηλής για την εποχή, τεχνολογίας ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ένα άλλο ζήτημα ήταν η ένωση των δύο πλευρών του καταστρώματος, καθώς λόγω συστολής/διαστολής μετακινούνταν κατά 5 εκατοστά από το πρωί έως το απόγευμα, το οποίο επίσης αντιμετωπίστηκε.
Αυτό που κάνει τη συγκεκριμένη γέφυρα να ξεχωρίζει σε παγκόσμιο επίπεδο είναι πως το πάχος του οδοστρώματός της είναι μόλις 45 εκατοστά. Θεωρείται η λεπτότερη στον κόσμο και το βέβαιο είναι πως αυτή η ιδιαιτερότητα της δίνει ιδιαίτερα «αεράτη» εμφάνιση.
Να σημειωθεί πως η γέφυρα έχει κατασκευαστεί με προδιαγραφές που προβλέπουν και την πρόσκρουση πλοίου ενώ είναι δείγμα του πόσο στέρεο δημιούργημα είναι αποδείχθηκαν οι εργασίες συντήρησης και επιθεώρησης που πρωτοέγιναν την περίοδο 2011-2012. Η Υψηλή Γέφυρα του Ευρίπου βρέθηκε σε εξαιρετική κατάσταση παρότι βρίσκεται σε μια σεισμογενή περιοχή ενώ δέχεται και ιδιαίτερο βαρύ κυκλοφοριακό φόρτο.
Γέφυρα Επισκοπής, Λίμνη Κρεμαστών
Με μήκος 602 μέτρων η Γέφυρα της Επισκοπής ενώνει την Ευρυτανία με την Αιτωλοακαρνανία περνώντας πάνω από τα νερά της Λίμνης Κρεμαστών. Επιβλητική στην όψη, αν ψάχνετε το καλύτερο σημείο για να απολαύσετε πανοραμική εικόνα της γέφυρας και της λίμνης σας προτείνουμε να επισκεφθείτε το χωριό Φιδάκια στην Ευρυτανία. Από τεχνολογικής άποψης η κατασκευή της γέφυρας δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες και κατασκευάστηκε μεταξύ 1964 και 1967. Στηρίζεται σε 7 κολόνες, κάποιες πλησιάζουν τα 100 μέτρα ύψος και σχηματίζει 8 ανοίγματα, 6 κεντρικά των 86 μέτρων και δύο μικρότερα στις προσβάσεις μήκους 43 μέτρων έκαστο.
Ο λόγος που την επιλέξαμε για αυτό το αφιέρωμα είναι πως η δημιουργία της γέφυρας κατέστη απαραίτητη μετά τη δημιουργία της λίμνης που προέκυψε από την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος των Κρεμαστών. Το συγκεκριμένο έργο αποτέλεσε σημείο καμπής για τον εξηλεκτρισμό της χώρας. Τα νερά του Αχελώου του Αγραφιώτη, του Ταυρωπού και του Τρικεριώτη τροφοδοτούν από τότε τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας των Κρεμαστών. Το φράγμα που την δημιούργησε Είναι γεώφραγμα, δηλαδή φτιαγμένο από χώμα και χαλίκι και όχι μπετόν. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα του είδους στην Ευρώπη, με συνολικό όγκο 8,13 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Το φράγμα και η λίμνη αποτέλεσαν (και είναι ακόμα) σημαντική πηγή ηλεκτρισμού και ύδρευσης για ένα αξιόλογο σε μέγεθος κομμάτι της Ελλάδας. Όμως, παράλληλα χάθηκε και ένας κόσμος. Πάνω από 15 χωριά, αρκετά από αυτά μεγάλα και ακμάζοντα βυθίστηκαν στα νερά της λίμνης. Οι κάτοικοι αποζημιώθηκαν και έφυγαν. Μετακόμισαν στο Αγρίνιο, στο Καρπενήσι, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και το εξωτερικό.
Δεν χάθηκαν μόνο τα σπίτια και τα χωράφια από τα χωριά αλλά και ένα πολύ σημαντικό βυζαντινό μνημείο: η Παναγία της Επισκοπής, που χτίστηκε τον 8ο ή τον 9ο αιώνα. Την ηλικία της την ξέρουμε από το παλαιότερο στρώμα τοιχογραφιών, οι οποίες ευτυχώς διασώθηκαν. Τον Ιανουάριο του 1965, λίγους μήνες πριν ο ναός βυθιστεί στη λίμνη, αποκαλύφθηκαν οι τοιχογραφίες μετά την αφαίρεση του σοβά. Σήμερα, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας υπάρχει μια αίθουσα αφιερωμένη σε αυτές.
Γέφυρα Μάναρη
Ήταν η χρονιά των Ολυμπιακών αγώνων του 1896, όταν ολοκληρωνόταν το σημαντικό τεχνολογικά για την εποχή του έργο της οχτάτοξης πέτρινης γέφυρας στην Αρκαδία 17 χιλιόμετρα νότια της Τρίπολης σε υψόμετρο 708 μέτρων.
Η σιδηροδρομική γέφυρα Μάναρη έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο και αποτελεί μοναδικό κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής σιδηροδρομικού έργου, με οκτώ τοξωτά ανοίγματα σε οριζοντιογραφική καμπύλη, συνολικού μήκους 116 μέτρων. Είναι τέκνο του οραματισμού του Χαρίλαου Τρικούπη που πίστευε πολύ στον σιδηρόδρομο.
Η μελέτη της γέφυρας ξεκίνησε το 1890 επί πρωθυπουργίας του και η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1896 από τη γαλλική εταιρεία «Societe AnonymeInternationale de Construction Et d’ Enterprises De TravauxPublics» και τέθηκε σε λειτουργία για πρώτη φορά το 1898.
Η ιδιαιτερότητα της γέφυρας έγκειται κυρίως στον σχεδιασμό και στην υλοποίησή της σε οριζοντιογραφική καμπύλη. Σημαντικό να ειπωθεί ότι κατά τα 128 χρόνια ζωής της δεν χρειάστηκε ποτέ παρέμβαση για επισκευή ή συντήρηση της λιθοδομής και δεν επηρεάστηκε από φυσικά φαινόμενα, πράγμα που προκάλεσε την προσοχή των ειδικών, όπως οι καθηγητές του ΕΜΠ.
Φυσικά, σήμερα, δεν λειτουργεί ως σιδηροδρομική γέφυρα αλλά στέκει στη θέση της σε πολύ καλή κατάσταση και αξίζει να την επισκεφθείτε.
Γέφυρα της Κόνιτσας
Σε ένα κείμενο αφιερωμένο στις ελληνικές γέφυρες δεν θα μπορούσαμε να μην συμπεριλάβουμε και ένα δείγμα της ηπειρώτικης μαστοριάς του 19ου αιώνα. Επιλέγουμε την Κόνιτσα που είναι άλλωστε γνωστή ως τόπος των πέτρινων γεφυριών.
Όποια εποχή κι αν επισκεφθεί κάποιος την περιοχή, θα θαυμάσει τα έργα των πρωτομαστόρων και των τεχνιτών, όσων σμίλεψαν στην πέτρα τον ξεχωριστό χαρακτήρα του τόπου τους.
Λίγο πριν την είσοδο της Κόνιτσας σας υποδέχεται το μονότοξο γεφύρι της, ίσως η γνωστότερη εικόνα της πόλης. Το μέγεθος της εντυπωσιάζει, είναι το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι στα Βαλκάνια. Το άνοιγμά της φθάνει τα 36 μέτρα, ενώ υψώνεται 20 μέτρα πάνω από τον Αώο.
Είναι έργο του πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζου από την Πυρσόγιαννη, μαζί με 50 άξιους τεχνίτες. Το γεφύρι συνδέεται και με ένα «security gadget». Παρατηρήστε το καμπανάκι κάτω από την καμάρα της: όταν υπάρχει ισχυρός άνεμος, ο προειδοποιητικός του ήχος αποτελεί μέτρο για τους περαστικούς πως δεν πρέπει να διασχίσουν τη γέφυρα.
Γέφυρα Μετσοβίτικου Ποταμού, Εγνατία Οδός
Επιμένουμε στην Ήπειρο καθώς η η ιδιαίτερη γεωμορφολογία της μας χάρισε μερικές από τις πλέον εντυπωσιακές γέφυρες της χώρας, οι πλέον σύγχρονες αποτελούν τμήματα των νεώτερων αυτοκινητοδρόμων.
Στέκονται σε ύψος που φθάνει τα 110 μέτρα και εντυπωσιάζουν. Ο λόγος για τις γέφυρες τις οποίες συναντά κανείς κατά μήκος της Εγνατίας Οδού, τις γέφυρες του Μετσόβου, των Γρεβενών, της Κοζάνης και του Αράχθου.
Η γέφυρα του Μετσοβίτικου ποταμού διεκδικεί τον τίτλο της υψηλότερης γέφυρας στην Ελλάδα. Αποτέλεσε ένα από τα πιο δύσκολα τεχνικά έργα στην Εγνατία Οδό, γεφυρώνοντας τον Μετσοβίτικο ποταμό στις παρυφές του Μετσόβου.
Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο σήραγγες και το μήκος της και στα δύο σκέλη είναι 537 μέτρα. Όμως, το πιο εντυπωσιακό αριθμητικό στοιχείο της είναι το ύψος των μεσοβάθρων το οποίο αγγίζει τα 110 μέτρα.
Ακολουθεί σε ύψος η γέφυρα της Καστανιάς Κοζάνης, μια χαραδρογέφυρα δύο κλάδων με μήκος 456 μέτρων και μεσόβαθρα που φθάνουν σε ύψος τα 94 μέτρα.
Περίπου 15 χιλιόμετρα δυτικά του Μετσόβου βρίσκεται η γέφυρα του Βοτονοσίου με μήκος 500 μέτρων και ύψος μεσοβάθρων 53 μέτρων.
Ενδεικτικά, να αναφερθεί ότι η απόσταση που χωρίζει το οδόστρωμα στη γέφυρα του Ρίου-Αντίρριου από την επιφάνεια της θάλασσας δεν ξεπερνά τα 52 μέτρα στο ψηλότερο σημείο της.
Διαβάστε ακόμα:
Ανάβαση Αχλαδόκαμπου: Μία επική διαδρομή χαραγμένη ανεξίτηλα στη σκέψη των ταξιδιωτών
