Το μεγαλύτερο ζήτημα γύρω από το Παρίσι είναι το γεγονός ότι, πολύ συχνά, όσοι το επισκέπτονται, έχουν υπερβολικά πολλές απαιτήσεις από το ταξίδι τους εκεί. Ακόμα και στη σύγχρονη ψυχολογία, υπάρχει όρος που ονομάζεται «το σύνδρομο του Παρισιού» και ο οποίος περιγράφει το συναίσθημα βαθιάς απογοήτευσης που έχουν βιώσει μέσα στα χρόνια μερικοί επισκέπτες που έφτασαν στην Πόλη του Φωτός, ελπίζοντας να συναντήσουν ένα επίγειο θαύμα. Αντί γι΄ αυτό, συνάντησαν μία μεγάλη, θαυμάσια, αλλά την ίδια στιγμή, απόλυτα πραγματική πόλη. Με όλα όσα μπορεί να σημαίνει αυτό.
Όμως η αληθινή μαγεία της γαλλικής πρωτεύουσας αρχίζει ακριβώς τη στιγμή που ο επισκέπτης παύει να περιμένει άφταστα πράγματα από εκείνη και ξεκινά απλώς να απολαμβάνει κάθε λεπτό μέσα σε αυτή τη ζωηρή και πολύβουη «Κινητή Γιορτή», όπως τόσο περιγραφικά έχει γράψει ο Χέμινγουεϊ στο ομώνυμο βιβλίο του με θέμα τη ζωή του στο Παρίσι.
Κομμάτι αυτής της ακαταμάχητης, παριζιάνικης γοητείας που θα ανακαλύψετε μόνο αν περάσετε πολλές ώρες τριγυρίζοντας στις φαρδιές λεωφόρους και στα μικρά στενά, μπαίνοντας και βγαίνοντας σε αυθεντικά μπιστρό και χαριτωμένα καταστήματα, είναι ο ατελείωτος παριζιάνικος πολιτισμός και αυτή η ανείπωτα όμορφη παριζιάνικη κουλτούρα που δεν μοιάζει στα αλήθεια με καμία άλλη κουλτούρα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της κουλτούρας τα παριζιάνικα βιβλιοπωλεία, που βρίσκονται σε κάθε γωνία της γαλλικής πρωτεύουσας και μοιάζουν να είναι «ένα» με το φινετσάτο αστικό τοπίο.
Κάποια από αυτά είναι τόσο εμβληματικά και ιστορικά που είναι αδύνατο να τα αγνοήσετε και άλλα τόσο μοντέρνα και ξεχωριστά που μία στάση εκεί μοιάζει με διαδρομή μέσα από τα πιο ωραία μυστικά της τοπικής καθημερινότητας. Αν δεν είναι αυτό μία αυθεντική, παριζιάνικη ανακάλυψη, τότε τι θα μπορούσε, άραγε, να είναι;
The Bouquinistes of Paris
Μάλλον δεν υπάρχει ταινία που να διαδραματίζεται στη γαλλική πρωτεύουσα και να μην περιλαμβάνει τουλάχιστον μία σκηνή με φόντο τους περίφημους παριζιάνικους υπαίθριους πάγκους με τα παλιά βιβλία, στημένους κινηματογραφικά κατά μήκος του Σηκουάνα.
Η ιστορία τους μεγάλη, αλλά όχι γνωστή σε όλους: Η συνήθεια της αγοραπωλησίας παλιών βιβλίων ήταν εξαιρετικά διαδεδομένη στο Παρίσι ήδη από τα χρόνια πριν τη Γαλλική Επανάσταση, κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα. Όμως, στις αρχές του 19ου αιώνα, με τις σημαντικές και τόσο καθοριστικές αρχιτεκτονικές μεταρρυθμίσεις του βαρόνου Haussmann στο κέντρο της Πόλης του Φωτός, οι δύο όχθες του ποταμού Σηκουάνα επανασχεδιάστηκαν στα πρότυπα της σπουδαίας, ευρωπαϊκής πρωτεύουσας που ζούσε την αυγή μίας τελείως νέας εποχής. Στο πλαίσιο των παραπάνω μεταρρυθμίσεων δόθηκαν κρατικές άδειες σε πλανόδιους bouquinistes (στα γαλλικά bouquiniste σημαίνει «έμπορος παλιών βιβλίων») για τη λειτουργία των πρώτων πράσινων «περιπτέρων» με συγκεκριμένες, πολύ αυστηρές προδιαγραφές, τα οποία θα πωλούσαν μεταχειρισμένα βιβλία, περιοδικά, ημερολόγια, γκραβούρες και αφίσες.
Από τότε μέχρι σήμερα, εκατοντάδες χρόνια έχουν μεσολαβήσει, όμως, η γοητεία των περίφημων παριζιάνικων πράσινων περιπτέρων δεν έχει ξεθωριάσει ακόμα. Μία βόλτα πλάι στον Σηκουάνα θα σας οδηγήσει κατευθείαν εκεί, μπροστά στους φορτωμένους υπαίθριους πάγκους που στο σύνολό τους ξεπερνούν τους 900, στεγάζοντας πάνω από 300.000 μεταχειρισμένα βιβλία και στις δύο πλευρές του ποταμού. Θα βρείτε σχεδόν μόνο γαλλόφωνες κυκλοφορίες και, αν έχετε υπομονή, κάποιες μοναδικές εκδόσεις κλασικών αριστουργημάτων, όπως κάποια πολύ παλιά έκδοση του «Ξένου» του Αλμπέρ Καμύ ή του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Μισέλ Προυστ,
Shakespeare & Co.
Δίχως καμία αμφιβολία, είναι το πιο διάσημο βιβλιοπωλείο της γαλλικής πρωτεύουσας, ένα εμβληματικό, θρυλικό παριζιάνικο στέκι μέσα στο οποίο κάποιο κάποτε γράφτηκε ιστορία. Και η αλήθεια είναι ότι απ’ όλα τα αμέτρητα τουριστικά spots της Πόλης του Φωτός, από πολυφωτογραφημένα καφέ μέχρι υπερεκτιμημένα αξιοθέατα, το Shakespeare & Co. είναι, ίσως αυτό στο οποίο αξίζει να υποκύψετε με τις λιγότερες ενοχές.
Μπορεί τους καλοκαιρινούς μήνες οι ουρές εδώ να είναι τεράστιες και να χρειαστεί να περιμένετε αρκετή ώρα μόνο και μόνο για να μπείτε στον χώρο του βιβλιοπωλείου, μπορεί στο ταμείο να σας χρεώσουν κάτι παραπάνω για τη χαρακτηριστική, χάρτινη σακουλίτσα με τη μορφή του William Shakespeare και μπορεί να «ανεχθείτε» αρκετό κόσμο που βρίσκεται εκεί μόνο και μόνο για να βγάλει την απαραίτητη ινσταγκραμική φωτογραφία, ωστόσο, το Shakespeare & Co. είναι ένας «ναός» της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και ένα σημείο ανταλλαγής σπουδαίων ιδεών που δεν γίνεται να προσπεράσετε.
Το ιστορικό βιβλιοπωλείο άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του το 1919 με ιδιοκτήτρια την Αμερικανίδα Sylvia Beach, η οποία πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στη γαλλική πρωτεύουσα. Η Beach υπήρξε σημαντική μορφή και ισχυρή παρουσία στους καλλιτεχνικούς κύκλους που έδρασαν στο Παρίσι την περίοδο του Μεσοπολέμου, καθορίζοντας σημαντικά ολόκληρη τη σύγχρονη ευρωπαϊκή τέχνη. Η τόσο στενή συνύπαρξή της με Γάλλους συγγραφείς όπως οι André Gide, Paul Valéry και Jules Romains την επηρέασε βαθιά ωθώντας την στην απόφαση του να ανοίξει ένα μικρό, δανειστικό βιβλιοπωλείο που θα προωθούσε τις πρωτοποριακές ιδέες, θα στήριζε πρακτικά τους νέους δημιουργούς και θα βοηθήσουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους να έρθουν σε επαφή με την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Και, κάπως έτσι, «γεννήθηκε» το πρώτο Shakespeare & Co., στη Rue de l’Odéon στο 6ο διαμέρισμα του Παρισιού. Περίπου έναν χρόνο μετά, η Beach γνώρισε τον σπουδαίο Ιρλανδό συγγραφέα James Joyce σε ένα πάρτι και, όταν εκείνος της είπε ότι δεν είχε πού να μείνει στο Παρίσι, εκείνη αμέσως τού προσέφερε στέγη στο βιβλιοπωλείο με αντάλλαγμα κάποιες ώρες εργασίας. Στη σοφίτα εκείνου του παλιού Shakespeare & Co. γράφτηκε, λοιπόν, ένα σημαντικό τμήμα του «Οδυσσέα», ενός εκ των σπουδαιότερων βιβλίων της παγκόσμιας λογοτεχνίας και δύο χρόνια μετά, το 1922, η Beach βοήθησε οικονομικά τον Joyce να εκδώσει το έργο του πραγματοποιώντας το μεγάλο όνειρο του. Μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν, όλο και περισσότεροι νέοι δημιουργοί βρήκαν καταφύγιο στο Shakespeare & Co, μένοντας εκεί για λίγα βράδια, δουλεύοντας, γράφοντας και ανταλλάσσοντας γνώμες περί τέχνης και λογοτεχνίας.
Η σύνδεση του βιβλιοπωλείου με τον «Οδυσσέα» του Joyce, αλλά και με το σύνολο της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, παραμένει ανεξίτηλη στις συνειδήσεις του κοινού μέχρι τις μέρες μας, παρά το γεγονός ότι η Beach αναγκάστηκε από τους Ναζί να κλείσει το βιβλιοπωλείο του 1942. Το 1944 ο ίδιος ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ πήγε στο Shakespeare & Co. και πραγματοποίησε μόνος του μία συμβολική τελετή απελευθέρωσης του βιβλιοπωλείου από τη ναζιστική Γερμανία.
Το Shakespeare & Co. άνοιξε ξανά το 1951, στη νέα του μορφή, από τον George Whitman, ακριβώς στο ίδιο σημείο που θα το βρείτε και σήμερα. Πουλάει, φυσικά, γαλλόφωνα αλλά και πάρα πολλά βιβλία γραμμένα στην αγγλική γλώσσα, όπως και μερικά βιβλία στα γερμανικά και τα ιταλικά. Θα βρείτε ολοκαίνουργιες κυκλοφορίες, αλλά και πολλά second hand βιβλία, σπάνιες εκδόσεις, δερματόδετους τόμους, μικρά, χαριτωμένα αξεσουάρ, πάνινες τσάντες, σελιδοδείκτες και σουβενίρ. Στο πατάρι, ένα παλιό πιάνο περιμένει όσους ξέρουν μουσική να καθίσουν στο σκαμπό και να παίξουν κάτι για τους θαμώνες, που, εκείνη την ώρα, ξεφυλλίζουν ένα βιβλίο σε κάποια γωνιά του καταστήματος. Στους μικρούς, στενούς, συχνά «μπουκωμένους» με κόσμο και βιβλία διαδρόμους του Shakespeare & Co. οι λάτρεις της λογοτεχνίας θα ανακαλύψουν θησαυρούς κι όσοι δεν γνωρίζουν πολλά για τη λογοτεχνία, θα αρχίσουν να ψάχνουν όλο και περισσότερα.
The Abbey Bookshop
Δύο-τρία λεπτά με τα πόδια μακριά από το Shakespeare & Co., στο Quartier Latin, θα επισκεφθείτε το The Abbey Bookshop, ένα βιβλιοπωλείο εξίσου παλιό και πάρα -μα πάρα- πολύ ιδιαίτερο. Με την Παναγία των Παρισίων να αχνοφαίνεται κάπου στο βάθος, θα «τρυπώσετε» μέσα σε ένα χώρο που μοιάζει με ταξίδι πίσω στον χρόνο.
Αμέτρητα ράφια γεμάτα με παλιά και καινούργια βιβλία, φορτωμένα με νέες κυκλοφορίες λογοτεχνίας και με συλλεκτικά κόμικ, υψώνονται από το πάτωμα μέχρι το ταβάνι, τόσο κοντά το ένα με το άλλο που συχνά θα νομίζετε ότι τα ράφια που είναι τοποθετημένα στα δεξιά σας, θα γείρουν για να ακουμπήσουν τα ράφια στα αριστερά σας. Μερικά πλακάκια στο πάτωμα είναι ραγισμένα, κάποια βιβλία δεν χωράνε πουθενά και είναι τοποθετημένα μέσα σε κούτες αφημένες σε διάφορες γωνιές του καταστήματος. Αλλά στο The Abbey Bookshop, η τάξη και το φαίνεσθαι έρχονται σε δεύτερη μοίρα και η αγάπη για τα βιβλία είναι η μοναδική προϋπόθεση, το μοναδικό ζητούμενο.
Εδώ, πλάι στα γαλλόφωνα βιβλία, θα βρείτε πάρα πολλούς τόμους αγγλικής λογοτεχνίας και κάποιες, πραγματικά πολύ όμορφες εκδόσεις, που δεν θα πετύχετε εύκολα αλλού. Θα βρείτε καρτ ποστάλ και χαριτωμένα αξεσουάρ που θα κάνουν τις ώρες της ανάγνωσης ακόμα πιο διασκεδαστικές. Και όλα αυτά, με δίσκους τζαζ μουσικής να ακούγονται στο background.
Παντού μέσα στο κατάστημα, πάνω από τις πανύψηλες βιβλιοθήκες που ακουμπούν στο ταβάνι, θα δείτε μικρές ταμπελίτσες με βελάκια που θα σας δείξουν προς τα πού να κινηθείτε αν ψάχνετε τα επιστημονικά βιβλία, προς τα πού αν ψάχνετε το θέατρο και πού να κοιτάξετε αν ψάχνετε για λίγη ποίηση. Σας προτείνουμε να τις συμβουλευτείτε πιστά, γιατί το ψάξιμο στο The Abbey Bookshop μπορεί να αποδειχθεί χαοτική υπόθεση και όσο όμορφο κι αν είναι το να τριγυρίζει κανείς στο άγνωστο ανάμεσα σε χιλιάδες βιβλία, άλλο τόσο κουραστικό μπορεί να αποδειχθεί όταν το μόνο που πράγμα που θα αντικρίζετε θα είναι τίτλοι εκδόσεων που, μάλλον, δεν θα γνωρίζετε, στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον. Στα πολύ μεγάλα συν, το γεγονός ότι εδώ θα βρείτε σίγουρα κάτι καλό. Αρκεί να έχετε την υπομονή και την μέθοδο να το αναζητήσετε. Α, και προσέξτε το κεφάλι σας στα πολύ χαμηλά σημεία του ταβανιού, αφού το The Abbey Bookshop είναι ένας πραγματικός λαβύρινθος γεμάτος βιβλία, «μυστικούς» διαδρόμους, κρυμμένα ράφια και μερικά πολύ χαμηλά και στενά περάσματα που σας οδηγούν από το ένα τμήμα του βιβλιοπωλείου στο άλλο.
The Red Wheelbarrow
«So much depends upon/a red wheel barrow/ glazed with rain water/beside the white chickens», γράφει ο Αμερικανός ποιητής William Carlos Williams, σε ένα βαθύ και σύντομο κοινωνικό σχόλιο για την ασύγκριτη και αδιαμφισβήτητη δύναμη της εργατικής τάξης που, αρκετά συχνά, τείνει να αγνοεί ακόμα και η ίδια η εργατική τάξη.
Από αυτό το ποίημα πήρε το όνομα του το βιβλιοπωλείο The Red Wheelbarrow με τη χαρακτηριστική γαλάζια πρόσοψη, στις παρυφές των Κήπων του Λουξεμβούργου. Tip: Μπορείτε να κάνετε τη διαδρομή από το Shakespeare & Co στο The Abbey Bookshop και από εκεί στο The Red Wheelbarrow μέσα σε 20 μόλις λεπτά με τα πόδια, πράγμα που σημαίνει ότι σε μία μόνο βόλτα από την Παναγία των Παρισιών στην ιστορική συνοικία του Quartier Latin, εκεί, όπου βρίσκεται και το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, και τέλος, στους Κήπους του Λουξεμβούργου, μπορείτε να καλύψετε ένα υπέροχο κομμάτι της παριζιάνικης πολιτισμικής κληρονομιάς, έχοντας επισκεφθεί και μερικά πανέμορφα βιβλιοπωλεία της πόλης στο ενδιάμεσο.
Αυτό το μικρό μαγαζί δεν είναι τίποτα άλλο από ένα κλασικό, συνοικιακό παριζιάνικο βιβλιοπωλείο στην πιο σοφιστικέ περιοχή στης γαλλικής πρωτεύουσας, σε ένα σημείο της πόλης που σφύζει από ζωή, εκεί όπου οι φοιτητές της Σορβόννης συνηθίζουν να περνούν τον χρόνο τους πριν ή μετά τα μαθήματα. Στα ξύλινα ράφια του θα βρείτε αληθινές θησαυρούς, μπόλικη λογοτεχνία, αλλά και πολλά βιβλία τέχνης, περιοδικά και ιστορικά βιβλία. Δεν είναι μεγάλο και δεν διαθέτει την ποικιλία που θα βρείτε αλλού, όμως, ό,τι φιλοξενείται στις βιβλιοθήκες του The Red Wheelbarrow είναι διαλεγμένο πολύ προσεκτικά, με πάρα πολύ αγάπη από τους ιδιοκτήτες προς τους πιο φανατικούς βιβλιοφάγους που εδώ και χρόνια θεωρούν αυτό το βιβλιοπωλείο το απόλυτο «στέκι» τους.
Librarie du Passage
Στο 9ο διαμέρισμα του Παρισιού, πολύ κοντά στην Opéra Garnier και τα μεγάλα πολυκαταστήματα της λεωφόρου Haussmann, θα μπείτε στη στοά Passage Jouffroy που κατασκευάστηκε το1846 και κέρδισε γρήγορα μία θέση στην καρδιά της καλής κοινωνίας του Παρισιού για τις ωραίες της μπουτίκ και τα εμβληματικά καταστήματα με τα υπέροχα κουρδιστά, ξύλινα παιχνίδια.
Μέσα σε αυτό το πολύ όμορφο παριζιάνικο πέρασμα θα κάνετε στάση στο βιβλιοπωλείο Librarie du Passage, έναν αληθινό παράδεισο για όσους θέλουν να ξοδέψουν λίγο χρόνο παραπάνω αναζητώντας ένα δερματόδετο second hand βιβλίο γραμμένο στα γαλλικά ή κάποια εξαιρετικά πλούσια και εμπεριστατωμένη έκδοση σχετικά με την ευρωπαϊκή τέχνη των προηγούμενων αιώνων. Αν, για παράδειγμα, έχετε όρεξη για ψάξιμο δεν αποκλείεται να βρείτε εδώ κάποιον πολύ καλό και σπάνιο τόμο αφιερωμένο στην τέχνη του Μονέ ή του Ρέμπραντ ή του Μιχαήλ Άγγελου που δεν θα βρείτε σε κανένα άλλο κατάστημα ή εκδοτικό οίκο.
Οι ξύλινοι πάγκοι που είναι στημένοι ακριβώς έξω από το Librarie du Passage, μέσα στη ζεστή και φιλόξενη Passage Jouffroy, κλέβουν πάντα την προσοχή των περαστικών και γίνονται αφορμή για μία μικρή ή μεγάλη στάση για λίγο γνήσιο book hunting. Εδώ όσοι έχουν υπομονή, θα ανταμειφθούν σίγουρα, ενώ θα βρείτε και αρκετές προσφορές σε συγκεκριμένα βιβλία που θα σας στοιχίσουν πιο οικονομικά αν αγοράσετε περισσότερα από ένα τη φορά.
Διαλέξτε κάτι ενδιαφέρον από την πραγματικά μεγάλη συλλογή σπάνιων βιβλίων στο Librarie du Passage και στη συνέχεια καθίστε στη boulangerie Le Valentin ακριβώς απέναντι για ένα γλυκό και μία κούπα τσάι ξεφυλλίζοντας το καινούργιο σας απόκτημα.
San Francisco Book Co
Αν τα second hand βιβλία είναι η αδυναμία σας, τότε αξίζει να επιστρέψετε στην περιοχή γύρω από τη Σορβόννη για να επισκεφθείτε το βιβλιοπωλείο San Francisco Book Co, το οποίο άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του το 1997 και από τότε φέρνει στα ράφια του «ψαγμένα», μεταχειρισμένα βιβλία σε εξαιρετικά καλή κατάσταση και πολύ καλές τιμές.
To καλύτερο με αυτό το σχετικά μικρό και πολύ προσεγμένο, βιβλιοπωλείο είναι ότι τα πάντα εκεί είναι άψογα οργανωμένα, χωρισμένα τακτικά ανάλογα με τον συγγραφέα ή τη θεματολογία και έτσι είναι πολύ εύκολο να βρείτε ό,τι κι αν ψάχνετε. Επίσης, οι λάτρεις του μυθιστορήματος θα βρουν εδώ μία απίθανη συλλογή λογοτεχνικών βιβλίων, τόσο μεγάλη που δεν αποκλείεται να περάσετε πολύ περισσότερη ώρα απ’ όση αρχικά υπολογίζατε μέσα στο χαριτωμένο San Francisco Book Co.
Μίνιμαλ και λιτό, σοφιστικέ και ενημερωμένο αυτό το βιβλιοπωλείο είναι ένα από τα αγαπημένα των locals που λατρεύουν το διάβασμα και ξέρουν να επιλέγουν καλά βιβλία.
Ofr.
Μιλώντας για αγαπημένα βιβλιοφαγικά «στέκια» των Παριζιάνων, δεν γίνεται να μην αναφέρουμε το Ofr. στη βόρεια πλευρά του intellectuel Marais, ένα από τα ωραιότερα και καλύτερα βιβλιοπωλεία ολόκληρης της γαλλικής πρωτεύουσας.
To Οfr. είναι βιβλιοπωλείο και γκαλερί στη συσκευασία του ενός αλλά, την ίδια στιγμή, είναι και ένα από τα πιο «χαζευτικά» και όμορφα σημεία ολόκληρης της περιοχής, ένα μαγαζί στο οποίο όλοι θέλουν να μπουν μόνο και μόνο από την πρώτη εντύπωση που τους δημιουργεί η -πάντα υπέροχη- βιτρίνα του. Εδώ, ανάμεσα σε πολλά βιβλία για αρχιτεκτονική και design και αμέτρητα λευκώματα αφιερωμένα στην ιστορία της τέχνης, θα βρείτε και πολλά περιοδικά, αρκετά από τα οποία δεν κυκλοφορούν πια. Αν είστε συλλέκτες ή απλά λάτρεις της ιστορίας της τέχνης θα ενθουσιαστείτε μπροστά στη μεγάλη συλλογή των αυθεντικών τευχών του περιοδικού Interview που είναι διαθέσιμα στα ράφια του Ofr., πολλά από αυτά χρονολογούνται πίσω στη δεκαετία του 1970 όταν επικεφαλής του περιοδικού ήταν ακόμα ο ιδρυτής του, Andy Warhol.
Αν βρίσκεστε για μία εξερεύνηση σε αυτή την πλευρά του Παρισιού, ίσως για να επισκεφθείτε το Pompidou Center, τη Βαστίλη ή την Place des Vosges, μία στάση στο Ofr. σχεδόν επιβάλλεται αν θέλετε να δείτε από κοντά ένα αυθεντικό, παριζιάνικο βιβλιοπωλείο, χωρίς τουριστική απόχρωση και χαρακτήρα, που οι ντόπιοι κυριολεκτικά λατρεύουν.
Διαβάστε ακόμα:
Βαρσοβία – Κρακοβία – Άουσβιτς: Ένα ξεχωριστό ταξίδι στην Πολωνία
5 στάσεις στη Φρανκφούρτη, την επιβλητική και δραστήρια γερμανική πόλη
3 ευρωπαϊκοί προορισμοί, 3 ταξίδια για Οκτώβριο, Νοέμβριο, Δεκέμβριο
