Είναι το αγέρωχο τοπίο που μας επιβάλλεται με τις ατάραχες δασωμένες πλαγιές, τους «καταρράκτες» από έλατα, τα βαθιά φαράγγια, τα ποτάμια με τα πλατανοδάση, τα απόκρημνα και τα απόκρυφα τοπία της.
Είναι και το κατοικημένο τοπίο που έφτιαξαν οι Ευρυτάνες για να ζήσουν στον άγριο τόπο τους. Πέτρα και πάλι πέτρα, στα σπίτια, στα δρομάκια, στα καλντερίμια, στις πλατείες. Μια διαρκής, δυναμική συνομιλία του λαϊκού αρχιτέκτονα με το πληθωρικό, μεγαλοπρεπές φυσικό κάδρο του.
Αφετηρία για όλα το Καρπενήσι, η πρωτεύουσα του νομού. Από εδώ θα ξεκινήσετε όσοι θα κυκλώσετε τον Τυμφρηστό ακολουθώντας τις αλλεπάλληλες στροφές προς το χιονοδρομικό στο Βελούχι (που ακόμα βρίσκεται εν αναμονή της λειτουργίας του) ή για να θαυμάσετε την απίστευτη θέα στην πόλη και στην Ποταμιά.
Από εδώ θα ξεκινήσετε για την πιο δημοφιλή διαδρομή που οδηγεί στο Μεγάλο Χωριό και τη Μονή Προυσού, από εδώ για την εκθαμβωτική Λίμνη των Κρεμαστών περνώντας από την όχι και τόσο γνωστή διαδρομή Φραγκίστα -Βίνιανη -Άγιο Γεώργιο, ή για το πανέμορφο χωριό Φιδάκια ή προς το Κρίκελο, το πιο νότιο χωριό της Ευρυτανίας, ή για οπουδήποτε αλλού.
Καρπενήσι, Κορυσχάδες και πέριξ
Το Καρπενήσι είναι φιλικό, ζεστό και ανθρώπινο, με την απλόχωρη πλατεία Μάρκου Μπότσαρη που φιλοξενεί τον υπερεκατονταετή πλάτανο, τους πεζόδρομους και μια σειρά καλοβαλμένα καφέ μπαρ για ποτάκι και μουσική τα βράδια. «Αυθεντικός Τόπος ζωής» γράφει στην ταμπέλα που έχει αναρτήσει στην πλατεία ο Δήμος Καρπενησίου και έτσι είναι.
Εκ των ων ουκ άνευ στο Καρπενήσι, το εξαιρετικό μουσείο ΚΙΠΕ-Κέντρο Ιστορίας Πολιτισμού Ευρυτανίας (22370 80217, kipe.gr ). Διαδραστικό, εξοπλισμένο με όλα τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα, σε μυεί με βιωματικό τρόπο στην ιστορία του τόπου, από τη βαθιά προϊστορία μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Οι Κορυσχάδες, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη διατηρούν σχεδόν αλώβητο τον παραδοσιακό πέτρινο χαρακτήρα τους. Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης -έστω και αν αυτήν τη στιγμή στερείται τη συλλογή των φωτογραφιών του εμβληματικού φωτογράφου της Αντίστασης Σπύρου Μελετζή- είναι γεμάτο από τις μνήμες του αγώνα των Ελλήνων μαχητών.
Η μεγάλη πλατεία με το πάντα ανοιχτό εστιατόριο-καφέ και τους ξεχωριστούς ξενώνες και η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, φτιάχνουν σκηνικό που ανακαλεί στη μνήμη ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Μεγάλο Χωριό, Γαύρος, Παλαιό και Νέο Μικρό Χωριό
Η διαδρομή που χαράζει ο Καρπενησιώτης ποταμός καθώς διασχίζει την κοιλάδα της Ποταμιάς ανάμεσα στα όρη Καλιακούδα και Χελιδόνα, είναι μια από τις πιο δημοφιλείς και όμορφες σε ολόκληρη τη χώρα. Το Μεγάλο Χωριό σε μια πλαγιά της Καλιακούδας συνομιλεί με το Νέο και το Παλιό Μικρό Χωριό στην απέναντι πλαγιά της Χελιδόνας, ο Γαύρος ακριβώς πάνω στις όχθες του ποταμού με τα πεστροφοτροφεία του.
Πάνω στον κεντρικό δρόμο, και μέχρι να φθάσετε στο Μεγάλο και στο Μικρό Χωριό, μπορείτε να λοξοδρομήσετε για να επισκεφθείτε μικρότερα χωριά, το καθένα με τη δική του γοητεία -Κλαυσί (ή Κλαψί), Βουτύρο, Νόστιμο, Μουζίλο. Πιο μαζεμένα, πιο χαμηλότονα, πάντα με την κλασική και αγαπημένη πετρόκτιστη πλατεία με την εκκλησία και τον πλάτανο, πάντα με μια όμορφη ταβέρνα και ένα φιλόξενο καφενείο.
Το Μεγάλο Χωριό στην πλαγιά της Καλιακούδας, είναι το πιο αγαπημένο χωριό των επισκεπτών της Ευρυτανίας. Μεγάλο είναι όσον αφορά το πλήθος των επιλογών που προσφέρει (μαζί με το Γαύρο). Διότι σε έκταση είναι μικρό. Για να το κάνεις με τα πόδια πάνω κάτω, θέλεις δεν θέλεις 20 λεπτά. Αντιστέκεται ακόμα ικανοποιητικά σε αλλοιώσεις αρχιτεκτονικές, έχει μια όμορφη πλατεία στο έμπα με πλάτανο, με ένα κίτρινο περίπτερο εποχής της δεκαετίας του ‘50 και σπίτια που ορθώνονται σαν πύργοι στην πλαγιά. Πίσω από τα σπίτια περνάει πετρόστρωτο καλντερίμι που μετά γίνεται μαντρότοιχος και μετά τοίχος. Οικονομία χώρου σε μια άγρια γη.
Από το πάρκινγκ του Μεγάλου Χωριού ξεκινάει ένα μονοπάτι προς το Κεφαλύβρυσο, που οδηγεί στη ρεματιά με τα γεφυράκια. Νερά τρεχούμενα, πράσινο, δυο βήματα από τον τουριστικό κεντρικό δρόμο και βρίσκεσαι στο μαγεμένο δάσος.
Λατρεία το μοναδικό γαλακτομπούρεκο στο Γαλακτομπούρεκο του Καρβέλη (2237041339) με βεράντα και τζαμαρία στις απέναντι πλαγιές. Ακόμα, το Εργαστήριο Καρίπης (2237041265), που διαθέτει επίσης γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, ζυμαρικά αλλά και κουτάλες, πλάστες και γενικά εργαλεία κουζίνας και όχι μόνο. Όλα τα μαγαζιά, βρίσκονται στον κεντρικό δρόμο και είναι ωραία αυτή η συμπυκνωμένη αίσθηση αφθονίας συν το γεγονός ότι εδώ πάντα βρίσκεις δυο-τρία μαγαζιά ανοιχτά τις καθημερινές.
Το Λαογραφικό Μουσείο (2237041502) με τις αναπαραστάσεις παλιών επαγγελμάτων -για παράδειγμα η γωνιά του τσαγκάρη- τις φορεσιές, τα εργαλεία, τα πατητήρια αλλά και τον εντυπωσιακό μηχανισμό του παλιού ρολογιού του χωριού του 1926, θα σας βάλει στο κλίμα ενός τρόπου ζωής που έφυγε ανεπιστρεπτί (τηλεφωνήστε για να δείτε αν είναι ανοιχτά).
Στον Γαύρο, οι ταβέρνες στον κεντρικό δρόμο διαδέχονται η μια την άλλη, οι πέστροφες παίζουν γερά στα μενού αφού τα πεστροφοτροφεία είναι σε αφθονία. Στην επισκέψιμη μονάδα καλλιέργειας πέστροφας Fresko (2237041215 / 6972915084) θα ξεναγηθείτε, θα δοκιμάσετε, θα αγοράσετε και θα φάτε εδέσματα με βάση τα προϊόντα τους αλλά και θα πιείτε και τον καφέ σας.
Στην απέναντι πλευρά της Χελιδόνας, το Παλιό και το Νέο Μικρό Χωριό, που προέκυψαν από την κατολίσθηση του 1963 που έκοψε το Μικρό Χωριό στα δύο, έχουν τις δικές τους χάρες. Και τα δύο είναι πιο ήσυχα αλλά περισσότερο θα σας γοητεύσει το Παλιό Μικρό Χωριό που διατηρεί πολλά αυθεντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία της δόμησής του. Πλατεία με πεντάκρουνη βρύση και μεγάλο πλάτανο, και πριν την είσοδο στο χωριό, ένα μονοπατάκι ούτε 100 μέτρων, που οδηγεί σε πλατάνια και μια μαγική εποχική λιμνούλα (σχηματίζεται μόνο αργά το φθινόπωρο και το χειμώνα από τις βροχές). Και εδώ θα βρείτε ταβέρνες με καλό φαγητό, τζάκι και υπέροχη φύση.
Μονή Προυσού
Πηγαίνοντας προς τη συγκλονιστική Μονή Προυσού, η κοιλάδα της Ποταμιάς δίνει θέση σε ένα βαθύ φαράγγι. Ο δρόμος στενεύει και πάνω σε μια στροφή, αποκαλύπτεται σαν ξεγυμωνμένο δόντι η πολυφωτογραφημένη θέση Κλειδί: εκεί που ο σκαμμένος βράχος καλύπτει σαν στέγαστρο το στενό δρόμο, καδράροντας υπέροχα τις απέναντι χιονοσπεπείς βουνοκορφές.
Το άγριο τοπίο μαλακώνει λίγο από τον ήχο και το θέαμα του νερού, περνώντας πάνω από τα Διπόταμα. Εκεί όπου ο Καρπενησιώτης συναντάει τον Κρικελλοπόταμο για να σχηματίσουν τον Τρικεριώτη ποταμό. Με λίγες βροχές το μέρος γίνεται το ιδανικό σημείο για ράφτινγκ (από το φθινόπωρο μέχρι την Άνοιξη). Με πολλές βροχές το ποτάμι κοχλάζει και τότε, μόνο να το κοιτάζεις μπορείς κατεβαίνοντας στις όχθες του φαραγγιού, καθώς κυλάει κάτω από τις δύο αψιδωτές γέφυρες. Από εδώ, θα ξεκινήσουν όσοι θέλουν να φθάσουν πεζοπορώντας στη Μαύρη Σπηλιά (εύκολο μονοπάτι) ή στο διάσημο φαράγγι Πάντα Βρέχει (από την Άνοιξη και μέχρι το φθινόπωρο). Για ράφτινγκ, πεζοπορίες, ιππασία και ποδηλασία απευθυνθείτε στην εταιρεία Trekking Hellas (2237025940). Είναι απαραίτητο να επικοινωνήσετε και να κλείσετε το ραντεβού σας μια εβδομάδα πριν.
Μεγάλο προσκύνημα η Μονή Προυσού, αποτελεί ένα ολόκληρο κτιριακό συγκρότημα που ορθώνεται στις βραχώδεις πλαγιές της χαράδρας. Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, τον 10ο αιώνα οι μοναχοί Διονύσιος και Τιμόθεος έστησαν προσκυνητάρι και άναψαν πυρσό που έκαιγε μόνιμα. Ο πυρσός έδωσε και το όνομα στη Μονή που χτίστηκε εκεί τον 12ο αιώνα πήρε το όνομα (Μονή Πυρσού). Στο πέρασμα των αιώνων, το όνομα έγινε από «Πυρσού», «Μπουρσού» και το 1845, το μοναστήρι και το διπλανό χωριό μετονομάστηκαν σε Μονή Προυσού και Προυσός αντίστοιχα.
Η καρδιά των πιστών όμως χτυπάει στο παρεκκλήσι που χτίστηκε μέσα στη σπηλιά για να αναπαυθεί η εικόνα της Παναγίας. Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργή εικόνα έφτασε εκεί το 829 μ.Χ. από την μονή της Παναγίας Προυσιώτισσας, στην Προύσα της Μικράς Ασίας, κατά τη διάρκεια των εικονομαχιών. Η εικόνα θεωρείται πως ίσως είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, οι τοιχογραφίες είναι υπέροχες και η ατμόσφαιρα βαθιά κατανυκτική. Έξω από τη Μονή Προυσού, σε λόφο πάνω, βρίσκεται το Ρολόι. Όποιος έχει τις αντοχές και ανέβει εδώ, θα απολαύσει την πιο μαγική θέα.
Λίγο πριν κατηφορίσετε προς τη Μονή, ξεκινάει ένα εύκολο μονοπάτι που μέσα από μια οργιώδη φύση, μέσα σε πλατάνια και πάνω από γεφυράκια, περνάει κάτω από το δρόμο και φθάνει μπροστά στην πασίγνωστη μονάδα αλλαντικών του Στρεμμένου (2237080810). Θα δοκιμάσετε τα περίφημα αλλαντικά ωρίμανσης που παράγει με συνοδεία ντόπιου τσίπουρου κι αν θέλετε θα κάνετε και τις αγορές σας.
Μπορείτε ακόμα να καθίσετε και στο κιόσκι που βρίσκεται πάνω στην όχθη του μικρού ποταμού μπροστά στο εργοστάσιο και απλώς να ρομαντσάρετε και να ξεκουραστείτε ακούγοντας το κελάρυσμα του νερού και βλέποντας να πέφτουν τα κιτρινισμένα φύλλα από τα πλατάνια.
Είπαμε: Ευρυτανία -Αυθεντικός Τόπος Ζωής.
