2+1 φθινοπωρινές διαδρομές στη Σιθωνία Χαλκιδικής

Διαδρομή 1

Νικήτη -Πόρτο Κουφό

Με αυτή τη διαδρομή θα γνωρίσετε τη δυτική πλευρά της Σιθωνίας και με παρακάμψεις θα δείτε τα δύο ωραία ορεινά χωριά -της παλιάς Νικήτης και του Παρθενώνα. Θα καταλήξετε στη νότια πλευρά του «ποδιού», στο Πόρτο Κουφό.

Αφετηρία σας είναι η Νικήτη. Αριστερά από τον κεντρικό δρόμο θα ανηφορίσετε για το παλιό χωριό ενώ δεξιά απλώνεται κατά μήκος της μεγάλης ακτής ο παράλιος οικισμός με καφέ, ταβέρνες και εστιατόρια, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ξενοδοχεία κ.ά. Οδηγώντας αριστερά όπως κατεβαίνετε στον παραλιακό δρόμο, πίσω από το camping «Γεώργιος» ένας δρόμος οδηγεί στη βασιλική Σωφρονίου, μια από τις παλαιότερες της Μακεδονίας (μέσα 5ου αιώνα).

Στη δεξιά πλευρά της παραλίας θα δείτε το μικρό ψαρολίμανο και στη συνέχεια μπορείτε να φθάσετε μέχρι την ακτή Κασταμονίτου, με χαρακτηριστικό της τις απότομες ορθοπλαγιές από κοκκινόχωμα και τα πεύκα. Επάνω στον κεντρικό δρόμο αξίζει να σταματήσετε στο κατάστημα του Αγροτικού Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού. Η Νικήτη είναι σπουδαίο μελισσοχώρι της Ευρώπης και οι κάτοικοί της ασχολούνται πάνω από 500 χρόνια τώρα με τη μελισσοκομία -και κυρίως την παραγωγή πευκόμελου. Το μέλι τους συσκευάζεται με την ονομασία «Σίθων». Μπορείτε να δοκιμάσετε πευκόμελο και ανθόμελο, μαζί με σπάνιες ποικιλίες μελιών -όπως πορτοκαλιάς, σουσούρας, καστανιάς, ελάτης, θυμαριού- και να αγοράσετε γύρη. Στη Νικήτη υπάρχουν επίσης εργαστήρια που ασχολούνται με την κηροπλαστική.

Το παλιό χωριό της Νικήτης είναι χαρακτηρισμένο ως ιστορικός οικισμός. Είναι κτισμένο σε δυο ρεματιές που συγκλίνουν, με πέτρινα αναστηλωμένα σπίτια -που χρονολογούνται από το 1830 και μετά-, μια δροσερή κεντρική πλατεία με τρεχούμενα νερά, καλντερίμια και πολύ πράσινο. Στο ψηλότερο σημείο βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικήτα με προαύλιο που προσφέρει θαυμάσια θέα. Η εκκλησία κτίστηκε το 1867 και γύρω της αναπτύχθηκε τότε το χωριό. Κάηκε στη διάρκεια του εμφυλίου και επισκευάστηκε μεταξύ 1950-52. Δίπλα υπάρχει το ωραιότατο παρεκκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με λίγες τοιχογραφίες του 17ου αιώνα και ξύλινο τέμπλο. Κάτω από την εκκλησία βρίσκεται το πέτρινο κτίσμα του παλιού δημοτικού σχολείου του 1870 που στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο. Πιο ψηλά από το παλιό χωριό της Νικήτης υπάρχει το ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία, απ’ όπου, όταν έχει καθαρό καιρό, θα κάνετε χαρτογράφηση όλης της περιοχής.

Συνεχίζετε νότια μετά τη Νικήτη και για τα επόμενα περίπου 15 χλμ. οδηγείτε στον φαρδύ ασφαλτόδρομο, με θέα στη θάλασσα και τα πευκοδάση. Οι παραλίες διαδέχονται η μια την άλλη: ο Αϊ-Γιάννης και το Καστρί, η παραλία Κοβιού, η διάσημη Καλόγρια και δίπλα οι Σπαθιές, η τεράστια ακτή της Ελιάς γεμάτη με ξενοδοχειακά συγκροτήματα, τα Λαγόμαντρα, ο Τριπόταμος, επίσης με αρκετά ξενοδοχεία. Κρατήστε στη μνήμη σας ότι στον Αϊ-Γιάννη υπήρχε στην αρχαιότητα (5ος-4ος αιώνας π.Χ.) ο σπουδαιότερος οικισμός της περιοχής και το νησάκι Καστρί ήταν ενωμένο με τη μικρή χερσόνησο μπροστά του -αφού το νερό ήταν δυο μέτρα πιο χαμηλά- και υπήρχε οχύρωση. Ο οικισμός ήταν η αρχαία Γαληψός, μια από τις πόλεις που αναφέρει και ο Ηρόδοτος και κατοικούνταν μέχρι τον 14ο αιώνα. Κάτω από την αμμουδιά έχει βρεθεί αρχαίο νεκροταφείο.

Συνεχίζοντας στον κεντρικό δρόμο προς τα νότια μπαίνετε στην περιοχή του Νέου Μαρμαρά. Αριστερά θα δείτε πινακίδα προς τον ωραίο παραδοσιακό οικισμό του Παρθενώνα στα 4,5 χλμ., που θεωρείται από τους ωραιότερους στη Χαλκιδική. Αναπαύεται στους πρόποδες του βουνού Ίταμος χαρίζοντας καταπληκτική θέα προς τον Τορωναίο Κόλπο και το νησάκι Κέλυφος. Επίκεντρό του είναι η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου του 1837, κτισμένη πάνω σε παλαιότερο ναό, η οποία καταστράφηκε το 1821 και ανακαινίστηκε το 2007. Πλάι της υπάρχουν υπεραιωνόβιες βελανιδιές. Τα σπίτια που θα θαυμάσετε περπατώντας έχουν τη χαρακτηριστική μακεδονική αρχιτεκτονική και περιβάλλονται από ωραία φύση. Στο πρώην Δημοτικό Σχολείο που κτίστηκε το 1906 στεγάζεται Λαογραφικό Μουσείο. Στον Παρθενώνα λειτουργούν ταβέρνες και ξενώνες και γύρω του υπάρχουν μονοπάτια που οδηγούν μέσα στον Ίταμο. Κάποια από αυτά έχουν σήμανση και για τα υπόλοιπα μπορείτε να συμβουλευτείτε τους ντόπιους.

Ο Νέος Μαρμαράς κτίστηκε το 1922 από Μικρασιάτες πρόσφυγες. Το αλλοτινό ψαροχώρι και αγροτικός οικισμός είναι πλέον ένας πολύ ανεπτυγμένος τουριστικά προορισμός της Σιθωνίας με μεγάλη οργανωμένη παραλία και άλλη μια που λέγεται Παράδεισος. Μετά τον Νέο Μαρμαρά μπαίνετε στην περιοχή του Πόρτο Καρράς με τις απέραντες εκτάσεις των αμπελώνων από όπου παράγονται τα φημισμένα κρασιά, τα πευκοδάση και το διάσημο, ιστορικό ξενοδοχειακό συγκρότημα. Στο τέλος του Πόρτο Καρράς μπορείτε να στρίψετε δεξιά και να οδηγήσετε κοντά στο νερό έχοντας απέναντι τις νησίδες Σπαλαθρονήσια. Θα δείτε μια σειρά από λιγότερο γνωστές παραλίες όπως το Αζάπικο, η Λήκυθος, το Διαπόρτι με το νησάκι Πούντα απέναντι, οι Αρετές, η Τριστινίκα. Η επόμενη στάση σας θα γίνει στην παραθαλάσσια Τορώνη. Στην άκρη της παραλίας βρίσκεται το κάστρο της Ληκύθου και τα ερείπια της αρχαίας Τορώνης. Ξαναβγαίνοντας στον κεντρικό δρόμο θα δείτε αριστερά σας τα ερείπια της τρίκλιτης, παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Αγίου Αθανασίου.

Η διαδρομή αυτή καταλήγει στο Πόρτο Κουφό, στο νοτιότερο σημείο της Σιθωνίας, ένα τοπίο υποβλητικό -ιδίως εάν φθάσετε κατά το απόγευμα. Σαν δυο προστατευτικά μπράτσα τα βράχια κλείνουν μέσα τους το λιμάνι αφήνοντας ένα άνοιγμα περίπου 300 μέτρων και συνθέτοντας ένα από τα πιο εντυπωσιακά τοπία της Χαλκιδικής. Το Πόρτο Κουφό, ήταν ο αρχαίος Τορωναίος λιμήν, το πιο μεγάλο και ασφαλές λιμάνι στη Βόρεια Ελλάδα που αναφέρεται και από τον Θουκυδίδη. Ονομαζόταν Κωφός λιμήν, γιατί όποιος βρίσκεται μέσα στον κόλπο δεν ακούει καθόλου το βουητό της θάλασσας -όπως δεν θα το άκουγε κι ένας κουφός. Στα βυζαντινά χρόνια ήταν ορμητήριο πειρατών. Στη δεξιά πλευρά του βραχίονα (όπως κοιτάτε από τη στεριά) υπάρχουν πυροβολεία από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Διαδρομή 2

Νικήτη -Σάρτη -Καλαμίτσι

Την καταπράσινη ανατολική πλευρά της Σιθωνίας διατρέχει ασφαλτόδρομος που περνάει αρκετά κοντά στις ακτές. Υπάρχουν τουριστικοί οικισμοί, πολύ μεγάλα camping και σπάνιας ομορφιάς παραλίες όπως οι εξωτικές Καβουρότρυπες και το Καρύδι.

Ξεκινάτε από τη Νικήτη και 2,3 χλμ. μετά στρίβετε αριστερά προς όρμο Παναγίας και Βουρβουρού, περνώντας στην ανατολική πλευρά της Σιθωνίας που βρέχεται από τον Σιγγιτικό κόλπο. Ο όρμος της Παναγίας είναι επίνειο του χωριού Άγιος Νικόλαος και οι περισσότεροι τον ξέρουν γιατί από εκεί φεύγουν πλοία που κάνουν εκδρομές στο Άγιο Όρος. Πήρε το όνομά του από ναό της Παναγίας που αναφέρεται σε έγγραφα από το 1300. Στη θέση του σήμερα υπάρχει ανακατασκευασμένο ξωκλήσι του 19ου αιώνα. Στον όρμο λειτουργούν τουριστικές ταβέρνες και στη Σκάλα δένουν ψαροκάικα ή καραβάκια που κάνουν το ταξίδι προς το νησάκι Διάπορος. Βγαίνοντας στον κεντρικό δρόμο οδηγείτε προς τη Βουρβουρού έχοντας αριστερά από το δρόμο σειρά από παραλίες (Λατούρα, Φανάρι, Καραγάτσι κ.ά.).

Η Βουρβουρού είναι ένας τουριστικό θέρετρο του καλοκαιριού απλωμένο σε μήκος, με όλες τις υποδομές. Η ωραιότερη παραλία εδώ είναι το εξωτικό Καρύδι. Στη σχετική πινακίδα μπορείτε να στρίψετε για μια βόλτα με το αυτοκίνητο στον Οικισμό των καθηγητών όπου θα δείτε σπίτια -δείγματα της μακεδονικής αρχιτεκτονικής, απλωμένα μέσα σε πευκοδάσος, ενώ από κάτω σχηματίζονται μικροί κολπίσκοι.

Συνεχίζετε οδηγώντας μέσα σε πευκοδάση και με θέα στη θάλασσα προς τις ακτές Κουτλουμούσι και Ζωγράφου. Τα κτίσματα των δύο κάμπινγκ ήταν παλιά αγιορείτικα μετόχια. Στη συνέχεια, θα περάσετε από το γνωστό και μεγάλο κάμπινγκ του Αρμενιστή (περίπου 14 χλμ. από τη Βουρβουρού). Στον δρόμο σας θα δείτε αριστερά και το μνημείο προς τιμήν των τριών αεροπόρων που σκοτώθηκαν το Φεβρουάριο του ’95 όταν έπεσαν δυο μαχητικά αεροπλάνα F5 στον Ίταμο. Απέναντι από το σημείο αυτό ξεκινάει χωματόδρομος που ενώνεται με τον κεντρικό ο οποίος διασχίζει τον Ίταμο από τη Νικήτη μέχρι τη Συκιά.

Έχετε πλέον μπει στο Δήμο Τορώνης και αριστερά από το δρόμο υπάρχει η ωραιότερη παραλία της Σιθωνίας, οι Καβουρότρυπες. Στη συνέχεια, περνάτε από το Πλατανίτσι, όπου υπάρχει και camping, βλέποντας ήδη από μακριά τη Σάρτη, απλωμένη κατά μήκος της τεράστιας παραλίας της. Στην περιοχή που κτίστηκε η Σάρτη υπήρχε μετόχι της μονής Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους, το οποίο βρίσκεται δυτικά του χωριού μαζί με ερείπια πέτρινων κτισμάτων και αποθηκών. Ο ναός κτίστηκε το 1867 και το υπόλοιπο συγκρότημα το 1900. Τον οικισμό ίδρυσαν Μικρασιάτες πρόσφυγες το 1922 και πήρε το όνομά του από την αρχαία Σάρτη, που βρισκόταν στην περιοχή. Μέχρι το ’60 οι άνθρωποι εδώ ζούσαν στην απομόνωση αφού η μόνη σύνδεσή τους με τον πολιτισμό γινόταν μέσω θαλάσσης. Ο ασφαλτόδρομος έφερε μαζί του μια μεγάλη και άναρχη τουριστική ανάπτυξη.

Η επόμενη τεράστια παραλία μετά τη Σάρτη είναι της Συκιάς (ή Σκάλας Συκιάς) στη συνέχεια της οποίας υπάρχουν διάφοροι μικροί ορμίσκοι. Δεξιά από το δρόμο θα βρείτε το χωριό Συκιά, το μεγαλύτερο και ένα από τα παλαιότερα της Σιθωνίας. Θα καταλήξετε στο όμορφο παραλιακό Καλαμίτσι με ταβερνάκια, ωραία παραλία με λεπτή άμμο και βραχονησίδα, καθώς και διάφορες καλοκαιρινές υποδομές.

Διαδρομή 3

Νικήτη -Άγιος Νικόλαος -Μεταγγίτσι

Η διαδρομή στα βόρεια του δήμου θα σας αποκαλύψει μια «άλλη» Σιθωνία, λιγότερο θορυβώδη, αν και βρίσκεται πολύ κοντά στα παράλια.

Από τη Νικήτη ακολουθείτε τον κεντρικό δρόμο με κατεύθυνση νοτιοανατολική. Στην πρώτη μεγάλη διακλάδωση που θα βρείτε πηγαίνετε αριστερά και σε 4 χλμ. βρίσκετε αριστερά τον δρόμο προς το παραδοσιακό χωριό του Αγίου Νικολάου, που περιβάλλεται από ελαιώνες. Σύμφωνα με τις πηγές κατοίκηση στην περιοχή υπήρχε από τα προϊστορικά χρόνια. Στο ύψωμα Βέτρυνο στα νοτιοδυτικά έχουν βρεθεί ίχνη οικισμού που υπήρχε μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Μπορείτε να κάνετε βόλτα στον Άγιο Νικόλαο με τα σπίτια του 19ου αιώνα και την ιστορική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και να καθίσετε για μεζέδες και ρακή στην κεντρική πλατεία. Άλλη μια εξίσου όμορφη βόλτα, με τα πόδια ή με το όχημά σας είναι λίγο έξω από το χωριό για να δείτε την βρύση Τσέσμα του 1626, τον Νιπόταμο και το Κελί.

Επιστρέφετε στον κεντρικό δρόμο προς τα Πυργαδίκια και σε 1 χλμ. περίπου θα δείτε δεξιά σας την παραλία Τρανή Αμμούδα και βορειότερα τον Πύργο με τα ερείπια της Μονής του Αγίου Νικολάου του Χρυσοκάμαρου. Συνεχίζετε στον κεντρικό δρόμο που απομακρύνεται για λίγο από την ακτογραμμή, ανηφορίζει προς το βουνό και κατηφορίζει μετά από 10 χλμ. περίπου στην Ακτή Σαλονικιού. Μερικά μέτρα μετά την παραλία υπάρχει δρόμος αριστερά ο οποίος σε 4 χλμ. οδηγεί στο Μεταγγίτσι, που φημίζεται για το νόστιμο φαγητό του, οπότε αξίζει να κάνετε ένα διάλειμμα εκεί. Αναφορές στον οικισμό υπάρχουν από τον 15ο αιώνα, αλλά η ευρύτερη περιοχή κατοικήθηκε από τον 8ο αιώνα π.Χ. από τους κατοίκους της Άσσας, που ήταν αποικία των Χαλκιδέων και μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Χαλκιδικής μαζί με την Όλυνθο, την Τορώνη και την Ποτίδαια. Από το χωριό υπάρχει χωματόδρομος που οδηγεί στη θέση θέας Τουρκόβιγλα και στο φράγμα του ποταμού Χαβρία.

Διαβάστε ακόμα:

Άφυτος: Το χωριό που ξεχωρίζει στο πρώτο πόδι της Χαλκιδικής

Παρθενώνας, Παλιά Νικήτη, Άγιος Νικόλαος: Τρία χωριά-στολίδια της Χαλκιδικής

Μεγάλη Παναγία: Ο ορεινός προορισμός της Χαλκιδικής με τα πλούσια νερά και το γραφικό γεφύρι