Κυκλωμένη από την Τσεχία, την Ουγγαρία, την Αυστρία, την Πολωνία και την Ουκρανία, η Σλοβακία μέχρι πρότινος αντιμετωπιζόταν κυρίως σαν προορισμός – στάση ενός ταξιδιού στις ιδιαίτερα προβεβλημένες γειτονικές της χώρες, πρώην τμήματα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, ή σαν μονοήμερη εκδρομή από τις ιδιαίτερα κοντινές Βιέννη και Βουδαπέστη. Η Σλοβακία όμως είναι μια χώρα μαγευτικών τοπίων, πλούσιας κουλτούρας, ιστορίας και πολιτισμού και τόσων ποικίλων εμπειριών, που της αξίζει ένα ξεχωριστό ταξίδι. Πέρα από την πρωτεύουσα Μπρατισλάβα και τα αξιοθέατά της, οι επαρχίες, η φύση, τα γραφικά χωριά και οι ολοζώντανες παραδόσεις συνθέτουν μια εικόνα ενδιαφέρουσα, σαγηνευτική και πλήρως ανταποδοτική του χρόνου που θα τους αφιερώσετε.
Με το δικό της ξεχωριστό χαρακτήρα, με ένα φυσικό τοπίο που αναζωογονεί το πνεύμα και χαρίζει στη χώρα μερικά από τα διασημότερα προϊόντα της, με ατμόσφαιρα αυθεντική και όνομα επιβλητικό, η περιοχή των Μικρών Καρπαθίων αξίζει οπωσδήποτε να αποτελέσει στάση ενός ταξιδιού στη φιλόξενη Σλοβακία. Στο δυτικό κομμάτι της χώρας, εκεί που οι κορυφές των Καρπαθίων Ορέων αγγίζουν τα σχεδόν 3.000 μέτρα δημιουργώντας δραματική αντίθεση με τα πεδινά στα ανατολικά, ο επισκέπτης μπορεί να περάσει τουλάχιστον μια μέρα δοκιμάζοντας τα ονομαστά κρασιά της περιοχής, ταξιδεύοντας στο χρόνο μέσα σε καλοδιατηρημένα κάστρα, γευόμενος τοπικές σπεσιαλιτέ και εκτιμώντας το παραδοσιακό, γνήσιο φολκλόρ που αποτελεί τρόπο ζωής και όχι τουριστική παγίδα.
Η μικρότερη των 20 χιλιομέτρων απόσταση από τη Μπρατισλάβα – στην οποία πλέον μπορούμε να ταξιδέψουμε απευθείας με τις πτήσεις που πραγματοποιεί η Aegean Airlines δύο φορές την εβδομάδα από την Αθήνα-, το βατό οδικό δίκτυο, η καλή σύνδεση με τοπικά λεωφορεία, και εμπειρίες σαν τις παρακάτω, κάνουν την περιοχή των Μικρών Καρπαθίων μια πραγματική αποκάλυψη και ιδανική ημερήσια εκδρομή από τη σλοβακική πρωτεύουσα.
Σπουδαία οινική κληρονομιά, κρασιά μοναδικού χαρακτήρα κι ένα διαδραστικό μουσείο με συναρπαστικές ιστορίες
Εδώ και 24 αιώνες η αμπελοκαλλιέργεια αποτελεί σημαντική δραστηριότητα απ΄ άκρη σ΄ άκρη της Σλοβακίας, με επίκεντρο τα εύφορα εδάφη των Μικρών Καρπαθίων. Η τεράστια επίδραση που είχε στον τρόπο ζωής και την ιστορική εξέλιξη των Σλοβάκων και ειδικά της συγκεκριμένης περιοχής, φέρεται να ξεκινά τον 3ο αιώνα π.Χ., με τους Ρωμαίους να φυτεύουν τα πρώτα αμπέλια και τα σλαβικά φύλα να καθιερώνουν την αρχαία αυτή παράδοση και να έχουν συστηματοποιήσει την παραγωγή κρασιού τον 9ο αιώνα σε όλη τη Σλοβακία.
Από τις 6 αμπελουργικές ζώνες της χώρας, αυτή των Μικρών Καρπαθίων είναι η παλαιότερη και σημαντικότερη. Τα 58.000 στρέμματά της διαιρούνται με τη σειρά τους σε 12 διακριτές ζώνες, που χάρη στους ιδεώδεις κλιματικούς και εδαφικούς παράγοντες και τις ικανότητες των αμπελοκαλλιεργητών, παράγουν εξαιρετικά λευκά κρασιά, όπως τα Rhein Riesling, Grüner Veltliner και Chardonnay, αλλά και ερυθρές ποικιλίες, όπως Blaufränkisch, Cabernet Sauvignon, Alibernet, Dunaj και Blauer Portugieser. Πρόκειται για οίνους που έχουν αποσπάσει διεθνή βραβεία, έχοντας κερδίσει από τον 18ο αιώνα την προτίμηση της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας, αγαπημένο κρασί της οποίας ήταν το προερχόμενο από αυτή την περιοχή, Račianska frankovka.
Αυτά και άλλα ενδιαφέροντα περί αμπέλου και οίνου γνωρίζει ο επισκέπτης του Malokarpatské Múzeum στην ιστορική πόλη του Pezinok, που μαζί με τις Svätý Jur και Modra άκμασαν τόσο πολύ χάρη στην οινική τους παραγωγή και το αντίστοιχο εμπόριο, που από τα μισά του 17ου αιώνα κέρδισαν προνόμια ελεύθερων βασιλικών πόλεων, εφοδιάζοντας παράλληλα σταθερά με τα κρασιά τους την αυτοκρατορική αυλή. Το μουσείο αποδεικνύεται εξαιρετικά ενδιαφέρον, με πλήθος αφηγημάτων για την ιστορία της περιοχής, τις παραδόσεις του τοπικού πληθυσμού και την αγάπη των Σλοβάκων για το καλό κρασί, με τρόπο που καλεί τον επισκέπτη να συμμετέχει με όλες τις αισθήσεις, να διασκεδάσει και να δοκιμάσει.
Το πρώτο μέρος της επίσκεψης που διαρκεί συνολικά μία ώρα, επικεντρώνεται στην εξέλιξη της ιστορίας του κρασιού και παρουσιάζει εκθέματα που σχετίζονται με την καλλιέργεια του αμπελιού στην περιοχή, μαζί με ανάλογα έργα χειροτεχνίας, οικοτεχνίας και εθνογραφίας. Μας καλεί να γνωρίσουμε την πραγματική ιστορία του Jozef Belica, ενός οινοπαραγωγού του οποίου το διόραμα ζωντανεύει στο αυθεντικό υπόγειο κελάρι του 17ου αιώνα, ώστε να γίνει ο ίδιος αφηγητής ενός σημαντικού μέρους της οινικής παράδοσης της περιοχής, αλλά και της τέχνης κατασκευής των περίφημων ξύλινων οινοπιεστηρίων. Εδώ, έγκειται και μια σημαντική πρωτιά του μουσείου: θα εκπλαγείτε μπροστά στη συλλογή από 46 συνολικά, καλοδιατηρημένα ξύλινα οινοπιεστήρια, τη μεγαλύτερη του είδους σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Έχετε φθάσει έτσι στο δεύτερο και πλέον διαδραστικό μέρος της περιήγησης, που επικεντρώνεται στην παραγωγή οίνων στα Μικρά Καρπάθια, από όπου και προέρχονται τα οινοπιεστήρια με τις εγχάρακτες ημερομηνίες κατασκευής τους. Κάπου εδώ θα κληθείτε να ξεχωρίσετε στα τυφλά τα αρώματα διαφόρων γνωστών ποικιλιών, μυρίζοντας τα αρώματά τους στους πήλινους αμφορείς του «Perfume Bar», να εμφιαλώσετε το δικό σας μπουκάλι στο ειδικό μηχάνημα εν μέσω κάρων, βαρελιών και άλλων αξεσουάρ ή να δείτε πώς επηρεάζεται η αντίληψή σας μετά από μερικά ποτήρια κρασί: φορώντας ειδικά γυαλιά, θα βλέπετε τόσο καλά όσο μετά την οινοποσία και θα προσπαθήσετε με τέτοια «θολωμένη» αντίληψη, να βάλετε μικρές χάντρες στο στόμιο ενός μπουκαλιού ή να περπατήσετε ευθεία.
Είτε τα καταφέρετε είτε όχι, θα ανταμειφθείτε με τη γευστική δοκιμή ενός από τα περίφημα λευκά κρασιά της περιοχής, που πολλές φορές γίνεται στο απόλυτο σκοτάδι, ενώ σε άλλες περιπτώσεις διαπιστώνετε πώς η γεύση του ίδιου κρασιού αλλάζει ανάλογα με το φωτισμό ή με την εναλλαγή της μουσικής υπόκρουσης. Αν μη τι άλλο, το Malokarpatské Múzeum έχει τον τρόπο να κάνει τα κρασιά των Μικρών Καρπαθίων αξέχαστα. (Διεύθυνση: M. R. Štefánika 21-4, 902 01 Pezinok).
Κάστρο Šimák, ο 800 ετών πύργος που παραμένει ζωντανός όσο ποτέ
Ο τέλειος συνδυασμός για τους λάτρεις της ευζωίας, της τέχνης, της εκλεκτής γαστρονομίας και του καλού κρασιού, αποδεικνύεται ότι κρύβεται πίσω από την πύλη του σχεδόν κυκλικού πύργου Šimák, σημαντικού μνημείου και αξιοθέατου της πόλης του Pezinok. Στη χώρα που προς έκπληξη όλων διαθέτει τα περισσότερα κάστρα (220) και πύργους (425) παγκοσμίως, η επίσκεψη σε καθένα από αυτά αποτελεί ένα μοναδικό ταξίδι σε ξεχωριστές ιστορικές στιγμές, στο Šimák όμως ο επισκέπτης βιώνει εξίσου το παρόν της περιοχής των Μικρών Καρπαθίων και μάλιστα στην πιο κομψή του εκδοχή.
Η πλούσια ιστορία του υπέροχου κάστρου με τον χαρακτηριστικό κυκλικό πύργο και τις κόκκινες στέγες, ξεκινά να γράφεται από τον 13ο αιώνα και συγκεκριμένα το 1208, όταν ένα προγενέστερο οχυρό με διπλά τείχη και τάφρους παραχωρήθηκε μαζί με τη γη του Pezinok από τον βασιλιά Ανδρέα Β΄ της Ουγγαρίας στην οικογένεια Hont-Poznanov. Η πρώτη γραπτή αναφορά στο κάστρο γίνεται το 1271, ενώ κατά τον 14ο και 15ο αιώνα, ντόπιοι ευγενείς το υπερασπίστηκαν ενάντια σε Οθωμανούς και Χουσίτες.
Ολόκληρες γενιές από ευγενείς και κόμητες από τα Sväté Jura και Pezinko έζησαν σε αυτό ως τον 16ο αιώνα, όμως ήταν η οικογένεια Pálffy που έδωσε στον πύργο τη σημερινή του όψη. Δεινός συλλέκτης το τελευταίο μέλος, ο Κόμης Ján Pálffy άφησε τις μοναδικές του συλλογές ιστορικών κειμηλίων, μπαρόκ επίπλων και έργων τέχνης στο κάστρο, που μετά το θάνατό του, πάνω από 110 χρόνια πριν, αποτέλεσαν τη βάση για το Μουσείο του Κάστρου του Pezinok, στη θέση των ιδιωτικών διαμερισμάτων του. Η διάλυση της Αυστροουγγαρίας και οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι έφεραν την παρακμή και οι κληρονόμοι του πούλησαν τον σε άσχημη κατάσταση πύργο στην πόλη το 1930.
Περνώντας το 2015 στα χέρια του Štefan Šimákov, ενός φιλάνθρωπου μεγαλοεκδότη που ένωσε τις υπάρχουσες με τις δικές του συλλογές έργων της υαλουργικής κυρίως τέχνης, το όραμα του Κόμη Pálffy παραμένει ζωντανό και ένα μοναδικό καλλιτεχνικό καλειδοσκόπιο ζωντανεύει για χάρη του σημερινού επισκέπτη στη μια πτέρυγα του κάστρου όπου στεγάζεται η Γκαλερί της Τέχνης του Γυαλιού. Παράλληλα, με τις συλλογές τέχνης, τα αυθεντικά έπιπλα, τα ιστορικά ντοκουμέντα και τον οπλισμό εποχής εντός του κάστρου, στη γαλήνια εσωτερική αυλή του φιλοξενούνται συχνά κονσέρτα, θεατρικές παραστάσεις, περιοδικές εκθέσεις, εργαστήρια και μια παραδοσιακή χριστουγεννιάτικη αγορά που αναμένεται να ανοίξει το επόμενο διάστημα.
Οι φίλοι των δύο τροχών θα ενθουσιαστούν με την πολύ πρωτότυπη έκθεση μοτοσυκλετών Jawa, που παρουσιάζει 22 μοναδικά κομμάτια της διάσημης τσεχοσλοβακικής – πλέον τσέχικης – εταιρίας. Όλες οι μοτοσυκλέτες είναι αυθεντικές, αποκτημένες από μέλη της οικογένειας Šimák και εκπλήσσουν με τον τρόπο που εκτίθενται στους χώρους του πύργου.
Μία ακόμη σημαντική έκθεση εντός του κάστρου, είναι και αυτή που αφορά την οινική παράδοση της περιοχής και του ίδιου του πύργου, αφού εδώ λειτουργούσε το αποστακτήριο της πόλης, όπου το 1968 δημιουργήθηκε το εξαιρετικό τσεχοσλοβάκικο μπράντι. Σήμερα, στα μυστηριώδη κελάρια του πύργου λειτουργεί το μικρό Μουσείο Αμπελοκαλλιέργειας και Οινοποίησης, όπου κάθε αυθεντικό βαρέλι έχει τη δική του ιστορία, με το παλαιότερο να σώζεται από το 1807 και να απεικονίζει τον Άγιο Λεοπόλδο. Πλάι του, ωριμάζουν μερικά από τα ποιοτικά κρασιά του οινοποιείου Šimák Castle Pezinok που ανήκει στην ίδια οικογένεια που διαχειρίζεται το βραβευμένο ξενοδοχείο Palace Art Hotel, ένα από τα κορυφαία καταλύματα της Σλοβακίας.
Οι υπέρκομψοι, διακοσμημένοι με έργα τέχνης χώροι του – οι πρόσφατα ανακατασκευασμένες εγκαταστάσεις του 800 ετών πύργου – υμνούν την τέχνη της καλής ζωής, ενώ στα άνετα και ζεστά σαλόνια του θα δοκιμάσετε τις καλύτερες γηγενείς οινικές ποικιλίες, με θέα το υπέροχο, αγγλικού στυλ πάρκο του 19ου αιώνα, που μαζί με τον πύργο αποτελεί από το 1963 μνημείο εθνικής κληρονομιάς. Ακόμη κι αν δεν το επιλέξετε για τη διαμονή σας, μην προσπεράσετε τη γαστρονομική εμπειρία των αυθεντικών σλοβάκικων σπεσιαλιτέ με δημιουργικές πινελιές, στα δύο προσεγμένα εστιατόριά του που είναι ανοιχτά και σε μη ενοίκους. (Διεύθυνση: Mladoboleslavská 5, 902 01 Pezinok).
Κεραμική, η σπουδαία χειροτεχνική παράδοση της Σλοβακίας
Η αμπελοκαλλιέργεια και η οινοποίηση δεν είναι η μόνη τέχνη που ανθεί εδώ και αιώνες στην Σλοβακία. Σε μια χώρα που η αγάπη κι ο σεβασμός προς το φολκλόρ έχει ρίζες βαθιές, η κεραμική και η διακόσμηση στο χέρι των υπέροχων σκευών και διακοσμητικών «μαγιόλικα» ξεκινά από τον 16ο αιώνα και ανθεί ως τις μέρες μας, ανανεώνοντας μια παράδοση που δημιουργεί αξιοθαύμαστα έργα. Πρόκειται για μια τέχνη που έφθασε ως εδώ από τους Χαμπάνους που εγκαταστάθηκαν στη δυτική Σλοβακία από τη Γερμανία και την Ελβετία. Αυτοί οι δεινοί κεραμοποιοί δίδαξαν την τέχνη τους στους Σλοβάκους, που με τη σειρά τους την ενσωμάτωσαν στη λαϊκή κουλτούρα τους και τη μεταφέρουν πλέον από γενιά σε γενιά.
Τα εργαστήρια κεραμικής γύρω από το Pezinok και ιδιαίτερα αυτά της Modra, είναι άφθονα κι ονομαστά. Τα δε μαγιόλικα βάζα, κανάτες, πιάτα, μπολ, ολόκληρα σερβίτσια του καφέ και του τσαγιού, χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα ζωγραφισμένα με φυτικά μοτίβα σε τόνους κυρίως μπλε, κίτρινους, πράσινους και μοβ, είναι όχι μόνο αξιοθαύμαστα αλλά και ξεχωριστές ιδέες δώρων. Θα τα βρείτε σε αρκετά καταστήματα, υπαίθριους πάγκους, τοπικά φεστιβάλ και ανοιχτές αγορές, αλλά αξίζει πραγματικά να επισκεφθείτε ένα αυθεντικό εργαστήριο, όπου θα δείτε τους τεχνίτες την ώρα της δημιουργίας και θα μάθετε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη σλοβακική παράδοση.
Από τα πιο ονομαστά, το Majolika–R στo Pezinok, αποτυπώνει κυριολεκτικά τη σφραγίδα της γνησιότητας και της μοναδικότητας σε κάθε χειροποίητη δημιουργία εδώ και 3 δεκαετίες. Το ξεχωρίσαμε όχι μόνο για την ποιότητα των κεραμικών του, τα παραδοσιακά σχέδια και τη θέση που βρίσκουν δίπλα τους φρέσκιες ιδέες που αναπαράγουν το vintage στυλ, αλλά και για την ευαισθησία της ιδιοκτήτριας, κεραμίστριας Renáta Hermysová, ως προς τα κοινωνικά περιθωριοποιημένα, ευπαθή άτομα ή αυτά με ειδικές ανάγκες, που εκπαιδεύονται από την ίδια και εργάζονται δίπλα της.
Στο δαιδαλώδες εργαστήριό της θα δείτε την ίδια και άλλους τεχνίτες στον τροχό να δίνουν σχήμα στην άμορφη μάζα του αργίλου, τους φούρνους όπου στεγνώνουν τα διαμορφωμένα αντικείμενα, τη διαδικασία εφυάλωσης και απόκτησης της στιλπνής τους επιφάνειας και το πολύ δημιουργικό μέρος της ζωγραφικής διακόσμησης. Και βέβαια, θα διαλέξετε ανάμεσα σε πάνω από 200 είδη κι ακόμη περισσότερα σχέδια, μοναδικά διακοσμητικά που θα σας θυμίζουν ότι η Σλοβακία είναι μια χώρα γεμάτη εκπλήξεις, πλούσιες παραδόσεις κι ενδιαφέρουσες εμπειρίες. (Διεύθυνση: Vinice 5562-3, 902 03 Pezinok).
Διαβάστε ακόμα:
4 ταξίδια για να απολαύσετε την φθινοπωρινή Κεντρική Ευρώπη
Στάση σε 3 υπέροχα καφέ στην παλιά πόλη της Μπρατισλάβα -Δοκιμάσαμε παραδοσιακά γλυκά της Σλοβακίας
