Το Αχλαδοχώρι είναι ένα από τα «διαμαντάκια» των Σερρών, με καλά κρυμμένα μυστικά που θα σας ξαφνιάσουν ευχάριστα. Παραδοσιακές γειτονιές με στενά καλντερίμια, όμορφες εκκλησίες και ασκηταριά σε βράχους, πετρόκτιστα μονότοξα και δίτοξα γεφύρια, τρεχούμενα καθαρά νερά, αιωνόβια πλατάνια, επιβλητικά βουνά που κόβουν την ανάσα. Το Αχλαδοχώρι δεν είναι το τέλος μιας διαδρομής, αλλά η εκκίνηση για να γνωρίσετε έναν όμορφο, αυθεντικό τόπο, ακριβώς δίπλα στο σύνορο με τη γειτονική Βουλγαρία.
Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 539 μέτρων, σε ένα οροπέδιο που καλύπτεται από τους επιβλητικούς ορεινούς όγκους του Ορβήλου, από βόρεια, και Βροντούς από νότια. Θα φθάσετε εκεί από το Σιδηρόκαστρο, ανηφορίζοντας 22 χιλιόμετρα μιας γραφικής διαδρομής, που πολλοί χαρακτηρίζουν ως «Τέμπη των Σερρών». Στο μεγαλύτερο μέρος του, ο δρόμος κινείται παράλληλα με το ρέμα του Κρουσοβίτη, παραπόταμου του Στρυμόνα, που πηγάζει από τους πρόποδες του Ορβήλου και κατηφορίζοντας νότια έχει διαμορφώσει ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον, με τρεχούμενα νερά, πλατάνια, πλούσια βλάστηση ανάμεσα σε μεγάλους πέτρινους όγκους.
Πλησιάζοντας το Αχλαδοχώρι, ξεχωρίζει από μακριά η πανέμορφη κάτασπρη εκκλησία του Προφήτη Ηλία, στην κορυφή ενός λόφου που δεσπόζει στο κέντρο του χωριού, στη «σκιά» του επιβλητικού Ορβήλου (Αλή Μπουτούς), που αποτελεί και φυσικό σύνορο της χώρας μας με τη γειτονική Βουλγαρία. Η εκκλησία, σήμα «κατατεθέν» του χωριού, κτίστηκε το 1870 και πρόκειται για το μεγαλύτερο μεταβυζαντινό ναό στις Σέρρες.
Το χωριό οφείλει την ονομασία του στις πολλές αχλαδιές που παλαιότερα ήταν γεμάτη η περιοχή. Εξού και Κρούσοβο, από το σλαβικό «Κρούσα» (=Αχλάδι), όπως ονομαζόταν επί Τουρκοκρατίας. Τότε που ήταν «πέρασμα» των καραβανιών που κινούνταν από τις Σέρρες προς τη βαλκανική ενδοχώρα, φέρνοντας πλούτο στον τόπο. Τα μεγάλα σπίτια, με την χαρακτηριστική μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, τα πέτρινα καλντερίμια, οι εκκλησίες και τα πέτρινα γεφύρια -μέσα και έξω από το χωριό- ήταν αποτέλεσμα της ευημερίας των ντόπιων, που έδωσε τη θέση της στις έριδες και στους εθνικούς ανταγωνισμούς μετά το 1870 και την ίδρυση της βουλγαρικής Εξαρχίας. Το χωριό χωρίστηκε σε «Πατριαρχικούς», πιστούς στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και στον Ελληνισμό, και στους «Εξαρχικούς» που προσδιορίζονταν Βούλγαροι.
Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, την απελευθέρωση και την ενσωμάτωση της περιοχής στον εθνικό κορμό, οι Βούλγαροι του χωριού πέρασαν τα βόρεια σύνορα και εγκαταστάθηκαν κυρίως στην περιοχή του Σαντάνσκι. Στα άδεια σπίτια στη συνέχεια, και μετά την Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, εγκαταστάθηκαν Πόντιοι πρόσφυγες, μεταφέροντας τις δικές τους παραδόσεις που στο διάβα του χρόνου συνυπάρχουν με αυτές των ντόπιων.
Παραδοσιακά στενά και τόπος με ιστορία
Αφιερώστε χρόνο και περπατήστε στα στενά καλντερίμια, για να δείτε και να θαυμάσετε τα παλιά σπίτια, που συνεχίζουν να μεταφέρουν την αίγλη της παλιάς εποχής, τότε που ο τόπος έσφυζε από ζωή. Σήμερα, ο μόνιμος πληθυσμός δεν ξεπερνάει τους 500 κατοίκους. Η γειτονιά των Ταξιαρχών, με την ομώνυμη εκκλησία, συνεχίζει να διατηρεί το παραδοσιακό της χρώμα. Ο ναός, με το γραφικό καμπαναριό, χρονολογείται το 1830 και είναι ο παλαιότερος του χωριού. Είναι κτισμένος σε ρυθμό βασιλικής, εξ ολοκλήρου με πέτρα και αρκετά μέσα στη γη.
Στη θέση «Γκραντίστα», «πόλη» ή «κάστρο» στην ντοπιολαλιά, και στους πρόποδες του όρους Αλή Μποτούς σε χαμηλό λόφο που εξέχει από την υπόλοιπη πεδινή έκταση, διασώζονται ερείπια οικισμού ρωμαϊκών χρόνων με ισχυρή οχύρωση στο λόφο και ανοικτό οικισμό στους πρόποδες. Πολλοί ερευνητές τοποθετούν στο σημείο την αρχαία πόλη Τρίστωλο, που είχε ακμάσει κατά την ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα, ωστόσο η εκδοχή αυτή παραμένει θεωρία για την ώρα μια και απουσιάζει η εντατική έρευνα.
Ο χωματόδρομος βορειοανατολικά του χωριού και της «Γκραντίστα» οδηγεί στο εξωκλήσι της Ανάληψης, στο βάθος ενός μικρού σπηλαίου που πριν από αιώνες είχε διαμορφωθεί σε ασκηταριό – με λαξευμένη στο βράχο Αγία Τράπεζα, όπου διασώζονται τρία στρώματα τοιχογραφιών που χρονολογούνται αντίστοιχα στους Παλαιολόγειους, Μεταβυζαντινούς και στους Νεότερους Χρόνους. Το εξωκλήσι δεσπόζει στο βάθος μιας χαράδρας, με πλατάνια, βελανιδιές, βραχοσκεπές και φυσικά σπήλαια, που δημιουργούν ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο που ηρεμεί τον επισκέπτη.
Διαδρομές στον Κρουσοβίτη και στα παραδοσιακά γεφύρια
Οι fan της πεζοπορίας θα λατρέψουν την οργανωμένη διαδρομή, που διασχίζει τα φημισμένα παραδοσιακά γεφύρια της περιοχής, νότια του χωριού έως και το μικρό χωριό Καρυδοχώρι βορειοανατολικά. Το Αχλαδοχώρι είναι το μοναδικό χωριό στη Μακεδονία που έχει συνολικά εννέα γεφύρια, στην περιοχή του, που το καθιστά μοναδικό στον ελληνικό χώρο. Πέτρινα γεφύρια, μονότοξα ή δίτοξα, κατασκευασμένα από ντόπιους τεχνίτες ή από μαστόρους που έφτασαν στην περιοχή από την Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία, με υλικά της περιοχής τα οποία δένουν αρμονικά με το περιβάλλον και συμπληρώνουν την ομορφιά του φυσικού τοπίου. Τα γεφύρια, που χρονολογούνται πριν τα τέλη του 19ου αιώνα, αποτελούν σήμερα κορυφαία δείγματα της λαϊκής αρχιτεκτονικής, χαρακτηρίστηκαν πρόσφατα από το υπουργείο Πολιτισμού «Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς».
Στη διαδρομή 6 χιλιομέτρων έως το Καρυδοχώρι, μέσα σε ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον με πλατάνια, πλούσια βλάστηση και τα γάργαρα νερά του Κρουσοβίτη, θα δείτε και θα θαυμάσετε τα γεφύρια: Σαμόκοβα, Πεχτσέτα, Τουπουβίτσα, Μπέλιτσα, Τζιγόλα. Ανηφορίζοντας προς Καρυδοχώρι, και έως τα όρια με τη γειτονική Άνω Βροντού, συναντώνται επίσης οι γέφυρες: των Μύλων, Βοϊκόβτσα, Λιβαδιών και Καβσάκ. Η τελευταία κατεστραμμένη. Η ύπαρξη τόσο μεγάλου αριθμού γεφυριών εξηγείται από τη μεγάλη ανάπτυξη που είχε το Αχλαδοχώρι παλαιότερα, αλλά και λόγω του δύσβατου εδάφους και επειδή πάνω από κάποια διέρχονταν τα δρομολόγια των καραβανιών.
Κοντά στο γεφύρι της Τουποβίτσας βρίσκεται ο μοναδικός νερόμυλος που συνεχίζει να λειτουργεί σε ολόκληρη την περιοχή, αλέθοντας σιτάρι, κριθάρι και καλαμπόκι με τη δύναμη του νερού, που διοχετεύεται με αυλάκια από τον Κρουσοβίτη που ρέει σε κοντινή απόσταση. Ο «Νερόμυλος Καλαϊτζή», αναπαλαιώθηκε στην αρχική του μορφή και συνεχίζει να λειτουργεί με αγάπη και μεράκι από την οικογένεια Στραχίνη.
Γραφικά μονότοξα γεφύρια υπάρχουν και μέσα στο Αχλαδοχώρι, που ενώνουν τις δύο πλευρές του ρέματος που χωρίζει το χωριό στα δύο. Τα γεφύρια αυτά, στα οποία οδηγούν παλιά καλντερίμια που αξίζει να ακολουθήσετε, είναι τα: Ταξιάρχη, Αγοράς, Κοτσίβιτς, Κέρκα και Πίτσουρ.
Πλούσια είναι η γαστρονομική παράδοση του χωριού, με πιάτα της μακεδονίτικης και ποντιακής κουζίνας, να έχουν θέση στο τραπέζι, όπως και διάφορες πίτες με πολλές παραλλαγές. Το Κατσαμάκι, Χαβίτς για του Πόντιους, με καλαμποκάλευρο αποκαλούνταν τα δύσκολα χρόνια το «φαγητό των φτωχών». Σήμερα, συνοδεύεται και με χοιρινό κρέας προσφέροντας μια ξεχωριστή γευστική εμπειρία.
Στο χωριό θα βρείτε γραφικές ταβέρνες, με πιάτα από ντόπιο κρέας ή κυνήγι, που θα ικανοποιήσουν κάθε γευστική απαίτηση. Στο ζαχαροπλαστείο «Βουδούρη» τουλούμπες και τρούφες, χειροποίητες με ντόπια υλικά, έχουν την τιμητική τους. Για διαμονή λειτουργεί ο ξενώνας «Η φωλιά του Πελαργού» (Τηλ. 6948684521) με πανοραμική θέα σε όλο το χωριό. Το μικροκλίμα της περιοχής δημιουργεί ιδανικό περιβάλλον για την καλλιέργεια πολλών αγροτικών προϊόντων. Μήλα, πατάτες, κρεμμύδια, φασόλια κ.ά. Αναζητήστε και προμηθευτείτε τα από ντόπιους παραγωγούς.
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς αναβιώνει το έθιμο του ανάματος των φωτιών (Σύρνιτσες) και ανήμερα της Πρωτοχρονιάς η Σούρβα και είναι μια καλή ευκαιρία να ανηφορίσετε για το Αχλαδοχώρι. Κλείνοντας μη ξεχνάτε πως από το χωριό καταγόταν η θρυλική «Ζουμπουλία Αμπατζίδου», μία εκ των βασικών ηρώων της δημοφιλούς κωμικής σειρά του MEGA «Στο παρά πέντε» (2005-2007), η οποία βρέθηκε από το Αχλαδοχώρι στην πρωτεύουσα, χωρίς όμως να ξεχάσει τον τόπο της που συχνά ανέφερε με περηφάνια.
Διαβάστε ακόμα:
Σέρρες: 5 σημεία για καλό φαγητό
Ποταμός Κρουσοβίτης: Μοναδικό φυσικό τοπίο, τοξωτά γεφύρια, ιστορικά χωριά
Το ζευγάρι που άφησε τη Θεσσαλονίκη για να ζήσει στην «Άγρια Δύση» των Σερρών
