Πριν την πρόσφατη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα στο Μόντρεαλ το World Travel and Tourism Council, μία μη κυβερνητική οργάνωση στην οποία συμμετέχουν επιχειρήσεις του ταξιδιού από όλο τον κόσμο, εξέδωσε μία έκθεση για το «περιβαλλοντικά θετικό ταξίδι» (nature positive travel), έναν νέο όρο που περιγράφει ταξίδια που υποστηρίζουν και προστατεύουν τη φύση και την άγρια χλωρίδα και πανίδα. Η Julia Simpson, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της οργάνωσης, ονόμασε την έκθεση ως «μία κραυγή αγωνίας για τη φύση».
Κάτι ιδιαίτερα ανησυχητικό που επισημαίνεται στην έκθεση είναι ότι 1 στα 4 είδη παγκοσμίως, απειλείται με εξαφάνιση και ο αριθμός των ζώων από κάθε είδος σε συγκεκριμένες τοποθεσίες έχει μειωθεί κατά 68% σε σχέση με το 1970, σύμφωνα με το WWF. Για να αντιμετωπίσει αυτό το φαινόμενο, η έκθεση, η οποία εγκρίθηκε και στη Διάσκεψη του Μόντρεαλ, κάνει κάποιες προτάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, και τη μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της σημασίας της βιοποικιλότητας ανάμεσα στους ταξιδιώτες. Σε αυτές, περιλαμβάνεται ο έλεγχος των ταξιδιωτικών εταιρειών και όσους τις προμηθεύουν -ως προς το αποτύπωμα τους στη φύση-, η συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες και η οικονομική συνεισφορά στην προστασία των ειδών και την αναγέννηση των οικοσυστημάτων.
Ενώ το World Travel and Tourism Council έχει ήδη εκδώσει έναν οδικό χάρτη για μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα στην ταξιδιωτική βιομηχανία έως το 2050, η Julia Simpson, μιλώντας στους New York Times αναφέρει τον περιβαλλοντικά θετικό τουρισμό ως «έναν πρακτικό οδηγό για τη βιομηχανία μας» προκειμένου να προστατευθεί η φύση και η βιοποικιλότητα, ώσπου να βρεθούν πιο αποτελεσματικές λύσεις στην «απανθρακοποίηση» του ταξιδιού -ειδικά του αεροπορικού ταξιδιού.
Σύμφωνα με τη Simpson «το 80% των ταξιδιών έχει να κάνει με κάποιας μορφής επαφή με τη φύση: μπορεί να είναι η επίσκεψη σε παραλία, η ορειβασία, τα ταξίδια για σκι και πολλά ακόμα. Συνηθίζαμε να συζητάμε για το πώς θα αφήναμε μικρότερο αποτύπωμα. Αλλά πλέον νομίζω οι άνθρωποι θέλουν να αφήσουν ένα καλύτερο περιβάλλον πίσω τους. Για παράδειγμα να μαζέψουν τα πλαστικά από μια παραλία στο Μπαλί, τα οποία έχουν φτάσει εκεί από άλλα μέρη του κόσμου».
Στην έκθεση προτείνεται η επανασύνδεση των ανθρώπων με τη φύση. Σύμφωνα με την Simpson, «έχει σημασία να συνδεθεί ο ταξιδιώτης με τις τοπικές κοινότητες που μπορούν να λειτουργήσουν ως προστάτες της φύσης». Τα παραδείγματα που αναφέρει παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
«Στην Κολομβία υπήρχε τρομερό πρόβλημα με το εμπόριο ναρκωτικών. Στην προσπάθειά τους να μετατραπούν σε μια ειρηνική οικονομία στράφηκαν στον τουρισμό. Πλέον, βλέπεις πρώην αντάρτες του FARC να εργάζονται ως ξεναγοί. Στη Νότια Άφρικη, όπου η λαθροθηρία ρινόκερων ήταν μεγάλο πρόβλημα, κυβερνητικές υπηρεσίες, οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος και καταλύματα και εταιρείες που σχετίζονται με τον τουρισμό για σαφάρι έδωσαν κίνητρα στις τοπικές κοινότητες ώστε, πλέον, να κερδίζουν περισσότερα χρήματα προστατεύοντας τους ρινόκερους. Το ίδιο φαινόμενο βλέπουμε και στη Ρουάντα, όπου η κυβέρνηση συνεργάζεται με τις τοπικές κοινότητες, ώστε να πάρει πίσω καλλιεργούμενη γη και να αναγεννηθεί το δάσος στο οποίο ζουν οι γορίλες.
Εκτός από όσα κάνουν οι υπηρεσίες και οι παράγοντες της ταξιδιωτικής βιομηχανίας, φυσικά έχει σημασία τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ως ταξιδιώτες.
Ακολουθούν ενέργειες που μπορούν να συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος χωρίς να «σαμποτάρουν» την ταξιδιωτική εμπειρία:
Λιγότερα ταξίδια με αεροπλάνα
Το να ταξιδεύουμε πιο αργά και να επιλέγουμε το τρένο ή το ταξίδι με ηλεκτρικό αυτοκίνητο θα είναι πάντα πιο φιλική επιλογή για το περιβάλλον. Το καλύτερο είναι όμως ότι το ίδιο το ταξίδι αποκτά μεγαλύτερη ομορφιά, καθώς μπορούμε να απολαύσουμε από τη θέση μας στο τρένο ή το αυτοκίνητο την ομορφιά του τοπίου σε όλο του το μεγαλείο. Η τάση για μη αεροπορικά ταξίδια κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος και δεν είναι τυχαίο ότι πλέον κυκλοφορούν βιβλία όπως το The Green Traveller του Richard Hammond ο οποίος προτείνει “flight free” ταξίδια και διακοπές με θετικό αποτύπωμα στο περιβάλλον σε όλη την Ευρώπη (και την Ελλάδα). Σε αυτές, περιλαμβάνονται παραλίες στις οποίες θα φτάσετε περπατώντας, project που έχουν να κάνουν με την αναγέννηση της φύσης και ιδέες για διακοπές χωρίς αυτοκίνητο. Όπως αναφέρει στην εισαγωγή του «ας ταξιδέψουμε με τέτοιον τρόπο που να δείχνουμε ευαισθησία απέναντι στο κλίμα και τις ανάγκες της φύσης. Σημειώνεται, επίσης, ότι, πριν την πανδημία, τα περισσότερα αεροπορικά ταξίδια γίνονταν για επαγγελματικούς λόγους, οπότε πριν αποφασίσετε να ταξιδέψετε με αεροπλάνο σκεφτείτε -για το καλό της φύσης- μήπως μπορείτε να κάνετε όσα θέλετε μέσω του υπολογιστή σας.
Χρηματοδοτήστε την προστασία της άγριας φύσης και ζωής
Οι οδηγοί σας σε σαφάρι και φυσιολατρικές εκδρομές παρέχουν βοήθεια σε εσάς αλλά και προστατεύουν την άγρια ζωή. Χωρίς το τουριστικό εισόδημα δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί η προσπάθεια για τη διατήρηση του αριθμού των απειλούμενων ειδών ειδικά σε πολύ φτωχούς τόπους όπου η λαθροθηρία σημείωσε άνοδο τα προηγούμενα χρόνια, και εξαιτίας των μειωμένων εισοδημάτων από τον τουρισμό εξαιτίας της πανδημίας. Όπως αναφέρει η Delphine King, εκτελεστική διευθύντρια του The Long Run, μιας οργάνωσης στην οποία συμμετέχουν τουριστικές επιχειρήσεις που σχετίζονται με τη φύση: «Όταν ταξιδεύουμε, είναι σημαντικό να υποστηρίζουμε επιχειρήσεις και οργανισμούς που επενδύουν στη διάσωση το φυσικού περιβάλλοντος και συνεργάζονται με τις τοπικές κοινότητες. Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, η προστασία των άγριων ζώων είναι επιτυχημένη μόνο όταν οι ντόπιοι κερδίζουν οικονομικά, οπότε είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’όψιν».
Αφυπνίστε τους ανθρώπους του φιλοξενίας και της εστίασης
Προφανώς η λύση στο πρόβλημα πρέπει να δοθεί σε όλα τα επίπεδα. Αλλά μην περιμένετε οι κυβερνήσεις ή η τουριστική βιομηχανία να κινηθούν πάντα από μόνοι τους. Όταν ταξιδεύουμε, πρέπει να έχουμε και οι ίδιοι την ευαισθητοποίηση να αμφισβητούμε τα καθιερωμένα. Για παράδειγμα, αν μένετε σε ξενοδοχείο, σκεφτείτε ξανά αν χρειάζεται όντως να σας αλλάζουν σεντόνια και πετσέτες κάθε ημέρα. Αν το ξενοδοχείο σας χρησιμοποιεί πλαστικά, όπως μικρά μπουκαλάκια για σαμπουάν μπορείτε να στείλετε ένα mail στον ξενοδόχο που να του επισημαίνετε ότι έχει εναλλακτικές επιλογές.
Επίσης, έχετε υπ’όψιν σας ότι οι μεγάλοι μπουφέδες των ξενοδοχείων συνήθως προκαλούν μεγάλη παραγωγή από αποφάγια. Τέλος, φροντίστε να ενημερωθείτε για τις επιχειρήσεις του τουρισμού στον προορισμό σας που συνεργάζονται -όσο είναι δυνατόν- με τοπικούς παραγωγούς.
Kάντε κάθε ταξίδι να μετρήσει πραγματικά
Οι πρόσφατες αλλαγές που έζησαν οι κοινωνίες μας, από την πανδημία έως τις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης, επηρεάζουν και τον τρόπο που ταξιδεύουμε. Η συμπόνια, η συλλογικότητα και η επαφή με τη φύση βοήθησαν τους ανθρώπους σε αβέβαιες εποχές και μπορούν να μας συνοδεύουν και στην ταξιδιωτική εμπειρία μας. Σε μια εποχή αυξημένων τιμών σε αεροπορικά εισιτήρια και άλλων περιορισμών έχουμε την ευκαιρία κάθε ταξίδι μας να έχει θετικό αντίκτυπο, σε εμάς και τον προορισμό που επισκεπτόμαστε.
Όπως λέει ο Justin Francis, ο CEO του Responsible Travel, «πρέπει να σκεφτόμαστε καλύτερα τον σκοπό του ταξιδιού μας, αντί να είναι μια ετήσια ρουτίνα. Αυτό σημαίνει να εμπλουτίσουμε το ταξίδι μας και να το κάνουμε να λειτουργεί υποστηρικτικά προς τοπικές κοινωνίες και προορισμούς».
Διαβάστε ακόμα:
Τελέθριο: 5 πεζοπορικές διαδρομές στο μαγευτικό βουνό της Bόρειας Εύβοιας
Μία δραστηριότητα σε ελληνικό νησί στις τοπ ταξιδιωτικές ανακαλύψεις του Guardian για το 2022
