Μια περιβαλλοντολόγος και ένας αρχιτέκτονας τοπίου ήρθαν από την Αθήνα στην Τήνο και δημιούργησαν το πρότυπο κτήμα Ecolodge, όπου η χρήση των φυσικών πόρων γίνεται με βιώσιμο και αειφόρο τρόπο. Έχουν χώρους φιλοξενίας και οργανώνουν πολλές δραστηριότητες.
«Καλημέρα. Είναι κάποιος εδώ;». Έχοντας ακολουθήσει τις οδηγίες της Μαρίλιας, έχω οδηγήσει από την πόλη της Τήνου προς τη Στενή και από εκεί προς Ποταμιά και Σάντα Μαργαρίτα. Φθάνοντας, ανοίγω την πόρτα του κτήματος και μπαίνω, αλλά τίποτα δεν με έχει προετοιμάσει για όλα αυτά τα θαυμαστά που θα δω σε λίγο. Στα λίγα βήματα, βρίσκω μια μεγάλη κοινόχρηστη εξωτερική κουζίνα, με μοναστηριακό πάγκο και λαχανικά απλωμένα επάνω του. «Αυτή είναι η κουζίνα των εθελοντών», μου λέει ερχόμενη η Μαρίλια, «και στα ράφια του εσωτερικού χώρου έχουμε βαζάκια με προϊόντα που παράγουμε και πουλάμε όπως μαρμελάδες, αγκινάρες, παντζάρια, πίκλες από προϊόντα που καλλιεργούμε τον χειμώνα, κρέμες από αιθέρια έλαια», συμπληρώνει.
Είναι ηλιοκαμένη και αδύνατη, ντυμένη πρόχειρα. Μια Αθηναία που μεταμορφώθηκε σε τηνιακή αγρότισσα -και πλέον αυτό δεν το αλλάζει με τίποτα, όπως θα μου πει αργότερα. «Ζούσα στο κέντρο της Αθήνας, στο Κουκάκι. Είμαι περιβαλλοντολόγος και δούλεψα 12 χρόνια στην Ορνιθολογική εταιρεία. Είχα αναλάβει ένα μεγάλο πρόγραμμα στη Γιάλοβα της Πύλου από το 1997 ως το 2009 και εκεί γνωρίστηκα με τον σύντροφό μου, τον Νίκο Bedau, που είναι αρχιτέκτονας τοπίου. Μετά κάναμε μαζί σχεδιασμό προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, μέχρι που ήρθε η οικονομική κρίση και σταμάτησαν όλες οι χρηματοδοτήσεις. Αναγκαστήκαμε, λοιπόν, όπως πολλοί άλλοι, να βρούμε τρόπο για να επιβιώσουμε».
Έτσι το 2014 έφθασαν στην Τήνο και θέλοντας να έχουν την επαφή με τη γη αγόρασαν το κτήμα των 6 στρεμμάτων μαζί με τα τρία «κελιά» του. Βλέπει την ανατολή, το βόρειο τμήμα της Μυκόνου και την Ικαρία.
«Θελήσαμε από την αρχή η χρήση των φυσικών πόρων που διαθέτουμε να γίνεται με βιώσιμο και αειφόρο τρόπο. Αρχική προτεραιότητα ήταν να δημιουργήσουμε ένα αυτόνομο σύστημα για το κατάλυμα, αλλά και ένα ζωντανό χώρο με πολλές δραστηριότητες. Ενέργεια παράγουμε από ένα φωτοβολταϊκό σύστημα. Βρόχινο νερό συλλέγουμε σε δύο τεράστιες δεξαμενές, αλλά ανακυκλώνουμε και το νερό που χρησιμοποιείται μέσα στα σπίτια: φιλτράρεται με την ριζοτεχνική μέθοδο του τεχνητού καλαμιώνα και είναι μετά κατάλληλο για την άρδευση των κήπων. Έχουμε, επίσης, διατηρήσει όλο το δασικό κομμάτι του κτήματος και το οικοσύστημα της περιοχής».
Στο σχέδιο της αυτάρκειας εντάσσεται, φυσικά, το φαγητό. «Ξεκινήσαμε να καλλιεργούμε βιολογικά τα λαχανικά μας και πήραμε κότες για να έχουμε αυγά και κρέας. Την καλλιέργεια της γης την εξελίξαμε στην πορεία γιατί μας άρεσε πολύ. Κι έτσι δίνουμε πλέον προϊόντα και σε τρία εστιατόρια του νησιού, εφόσον έχουμε πλεόνασμα», παρατηρεί η Μαρίλια.
Περιήγηση στο κτήμα με τους κήπους, τα δάση και τα θερμοκήπια
Το ζευγάρι για να εκπληρώσει τους στόχους που έβαλε πήρε χρηματοδότηση από το Hydrousa, ένα project ενταγμένο στο ερευνητικό πρόγραμμα Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Είχε ως θέμα το πώς μπορείς σε άνυδρα περιβάλλοντα να συλλέξεις, να αποθηκεύσεις και να ανακυκλώσεις το νερό με σκοπό την παραγωγή τροφής. Το πώς από μια οικοτουριστική μονάδα μπορείς να φθάσεις σε μεγαλύτερο επίπεδο αυτάρκειας και να γίνεις αγροτουριστική, με μια οικονομική δραστηριότητα που δεν την είχες πριν», λέει η Μαρίλια.
Χάρη στη χρηματοδότηση από το Ηydrousa κατασκευάστηκαν το θερμοκήπιο και οι δεξαμενές, έγινε το φύτεμα των αγροτικών προϊόντων, των βοτάνων και των αρωματικών φυτών και ξεκίνησε η παραγωγή αιθέριων ελαίων από ειδικό αποστακτήρα. Έχουμε ήδη ξεκινήσει την βόλτα στο κτήμα, περνώντας από φρουτόδεντρα και κήπους με λαχανικά -πατάτες, ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές, κρεμμυδάκια. Γύρω μας υπάρχουν παλιές ελιές και μεγάλες βελανιδιές, ένα σπάνιο δάσος, από τα τελευταία που έχουν απομείνει στην Τήνο.
Λίγο πιο κάτω ένα ζευγάρι νέων παιδιών από το Βέλγιο που μένουν 5 μήνες τώρα στο Ecolodge, κατασκευάζει έναν φράχτη που θα κρατάει μακριά τους σκαντζόχοιρους. «Έχουμε εθελοντές από διάφορα μέρη του κόσμου. Τους παρέχουμε διαμονή και φαγητό, τους εκπαιδεύουμε και αυτοί μας βοηθούν να φροντίζουμε το κτήμα. Ασχολούνται με τους κήπους, σπέρνουν, φυτεύουν, ποτίζουν, στηρίζουν τα φυτά», λέει χαμογελώντας η Μαρίλια καθώς τους χαιρετάμε από μακριά.
Αμέσως μετά θα δούμε τον κήπο όπου καλλιεργούν βιολογικά προϊόντα για εστιατόρια της Τήνου όπως η «Μαραθιά» και το «Μικρό Καράβι». Μεταξύ άλλων θα μου δείξει ασιατικές μουστάρδες -Red mustard και Frilly Red- και Mizuna, ραπανάκια, σαλάτες, μαϊντανό, σέσκουλο, σχοινόπρασο, ρόκα. Σε λίγο αντικρίζουμε ένα εντυπωσιακό γύρω τοπίο και στο βάθος τις πηγές του Ακέρατου. Παντού υπάρχουν πλατάνια, που χαρίζουν φυσική δροσιά, τα οποία σε κάνουν να ξεχνάς ότι βρίσκεσαι σε Κυκλαδονήσι. Έχουμε μόλις περάσει το yoga deck όπου μια φορά την εβδομάδα έρχεται δασκάλα από την πόλη για να κάνει μαθήματα σε όσους μένουν στα σπιτάκια. Σε αυτό τον χώρο και στη μεγάλη εγκατάσταση που θα βρούμε λίγο πιο κάτω, συγκεντρώνονται οι επισκέπτες για να κάνουν παρέα, να μαγειρέψουν, να συμμετάσχουν σε ειδικά σεμινάρια που διοργανώνονται κατά καιρούς -όπως αυτό που είναι αφιερωμένο στην περμακουλτούρα (Αεικαλλιέργεια), ή και να παράξουν αιθέρια έλαια από τον αποστακτήρα.
Θα καταλήξουμε στο πολύ οργανωμένο θερμοκήπιο. «Εδώ, φτιάχνουμε τα δικά μας φυτά. Τους αρχικούς βιολογικούς σπόρους τους παίρνουμε από δύο πιστοποιημένες εταιρίες, μια στη Γερμανία και μια στην Ελβετία -ωστόσο τώρα πια κρατάμε και δικούς μας. Τα χειμωνιάτικα φυτά αυτό τον καιρό θα τα αλλάξουμε με πιπεριές και μελιτζάνες, σέλινα, φινόκιο, σχοινόπρασο και λουλούδια καπουτσίνο που μπαίνουν στις σαλάτες», λέει η ξεναγός μου, δίνοντάς μου να δοκιμάσω ένα. Σε άλλα σημεία υπάρχουν microgreens από ραπανάκια, κόλιανδρο, αρακά, white mustard. «Όλο το σύστημα των ποτισμάτων γίνεται με προγράμματα και χρονόμετρα, ώστε να χρησιμοποιούμε όσο νερό ακριβώς χρειάζεται», συμπληρώνει, δείχνοντας μου τις σύνθετες εγκαταστάσεις κοντά στην έξοδο του θερμοκηπίου.
Οικολογική διαμονή σε απόλυτη αρμονία με τη φύση
Τα τρία καταλύματα του Ecolodge κατασκευάστηκαν από την αρχή. Είναι καταρχήν το μεγάλο και το μικρό πέτρινο σπίτι που χωράνε έως 5 και έως 3 άτομα, αντίστοιχα, φτιαγμένα από παραδοσιακούς τηνιακούς τεχνίτες με υλικά από την περιοχή. Χαρίζουν υπέροχη θέα από τις βεράντες με τις αιώρες και τις σεζ λονγκ, είναι ευρύχωρα, εξοπλισμένα πλήρως, με εμφανή πέτρα σε όλους τους χώρους.
Το κελάκι, το οποίο παλιά ήταν στάβλος, είναι άλλη υπόθεση: «Αποτελεί ουσιαστικά μια μικρογραφία όλων των συστημάτων που έχουμε δημιουργήσει, με τεχνητό καλαμιώνα για να ποτίζουμε τον κήπο του. Και αυτό ένα παράδειγμα του πώς μπορεί κάποιος να κάνει ένα αυτόνομο σύστημα στη μέση του πουθενά», λέει η Μαρίλια ξεναγώντας με στο δίχωρο παραδοσιακό κτίσμα με το βόλτο (τόξο) που στηρίζει την οροφή και την βιοκλιματική αρχιτεκτονική που τόσο καλά ήξεραν να εφαρμόζουν οι Τηνιακοί κτιστάδες. Εκεί, όπου βρίσκεται σήμερα η κουζίνα-καθιστικό άλλοτε φύλαγαν τα ζώα τους. Ένα ακόμη κελί που έχουν επισκευάσει χρησιμοποιείται ως κατοικία των εθελοντών.
Οι άνθρωποι που μένουν στο Ecolodge τα καλοκαίρια προέρχονται κατά 90% από χώρες του εξωτερικού, κυρίως τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ελβετία. Όπως φαίνεται από τις φωτογραφίες στα social media, δημιουργούν εκεί τις μικρές, χαλαρές τους κοινότητες, διασκεδάζουν και συμμετέχουν στις δραστηριότητες που οργανώνουν οι ιδιοκτήτες του κτήματος. «Μας επιλέγουν άνθρωποι που θέλουν να απολαύσουν τη φύση και την ησυχία. Εδώ, κοντά έχουμε μόνο βοσκούς και κτηνοτρόφους -κανέναν μηχανικό ήχο», παρατηρεί η συνομιλήτριά μου.
«Πώς νιώθεις που έχεις φύγει από την Αθήνα, σου λείπει καθόλου;», θα τη ρωτήσω καθώς επιστρέφουμε στην ανοιχτή κουζίνα-ρεσεψιόν. «Έχω γίνει άλλος άνθρωπος. Εδώ, δεν σε νοιάζουν καθόλου τα καταναλωτικά αγαθά, αυτό που σε ενδιαφέρει είναι το πώς εντάσσεσαι στο φυσικό περιβάλλον», απαντάει. «Τα πρώτα χρόνια η αλήθεια είναι ότι πήγαινα πιο συχνά στην Αθήνα. Αλλά σιγά σιγά όλο και λιγότερο. Τώρα πια έχουμε φθάσει να μην θέλουμε καν να πάμε -πιο συχνά έρχονται οι φίλοι μας εδώ και περνάμε ωραία. Η ζωή μας είναι πλέον στο κτήμα. Νιώθουμε αυτόνομοι και αυτάρκεις και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Για μας που ζούμε μόνιμα εδώ, μάλιστα, οι χειμώνες είναι ακόμη ωραιότεροι».
Διαβάστε ακόμα:
Πύργος Τήνου: Το χωριό του μαρμάρου, ένα κόσμημα για τις Κυκλάδες
Στα μονοπάτια της Τήνου -Μια πολυδιάστατη περιπατητική εμπειρία 150 χιλιομέτρων
