Η Αττική είναι ένας πολυδιάστατος προορισμός, απόλυτα ασφαλής για μεγάλους και μικρούς, που μπορείτε να ζήσετε υπέροχες εμπειρίες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Και η Πεντέλη είναι μία από αυτές. Με ύψος 1.109 μέτρα, είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό του νομού μετά την Πάρνηθα και έχει όμορφες πεζοπορικές διαδρομές, αλλά και πολλά σημεία ενδιαφέροντος.
Η αρχική ονομασία του βουνού ήταν Βριλησσός. Τη μετονομασία σε Πεντέλη την οφείλει στον γεωγράφο και περιηγητή Παυσανία (3ος αι. π.Χ.), ενώ η αρχαία του ιστορία είναι στενά συνδεδεμένη με την εξόρυξη μαρμάρου. Το διάσημο πεντελικό μάρμαρο, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή γλυπτών, αλλά και σε πολλούς ναούς της αρχαιότητας -μεταξύ αυτών και ο Παρθενώνας- ήταν ανώτερο σε ποιότητα, σε σχέση με τα υπόλοιπα μάρμαρα της Ελλάδας. Γι’ αυτό κι έγινε διάσημο γρήγορα, κάνοντας έτσι γνωστό και το βουνό, σχεδόν παντού.
Με την έλευση των βυζαντινών χρόνων, στην περιοχή ιδρύονται μοναστήρια και ναοί. Άλλωστε ήδη από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια διάφοροι μοναχοί επέλεγαν την Πεντέλη για να χτίσουν τα ερημητήριά τους, ενώ δεν ήταν λίγοι και όσοι προτίμησαν την απομόνωση στις σπηλιές της. Το παλαιότερο βυζαντινό κτίσμα που σώζεται σήμερα στο βουνό είναι ο μικρός ναός του Αγίου Σπυρίδωνος, ο οποίος είναι λαξευμένος στη διάσημη σπηλιά του Νταβέλη. Κατασκευάστηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. και στο εσωτερικό του σώζονται δύο σπάνια λιθόγλυπτα.
Ανεβείτε λοιπόν σε αυτό το υπέροχο βουνό, που κρύβει πολλές ομορφιές. Περπατήστε τα μονοπάτια του, επισκεφθείτε τα ιστορικά του μοναστήρια και τους μικρούς καταρράκτες του, αλλά πιάστε και τραπέζι σε μία από τις φημισμένες ταβέρνες του, για παϊδάκια στα κάρβουνα.
Η Πεντέλη σε όλη της την έκταση διαθέτει ωραίες διαδρομές για κάθε επίπεδο. Μία μέτριας δυσκολίας ξεκινάει από τη Σπηλιά του Νταβέλη και φτάνει στον Άγιο Ιωάννη Λατόμων. Μία ακόμα όμορφη, κυκλική πεζοπορία είναι ο Γύρος του Αγίου Παντελεήμονα. Ξεκινά κοντά στην είσοδο του ομώνυμου μοναστηριού, ανεβαίνει στο μικρό εκκλησάκι πιο πάνω και μετά κατηφορίζει πάλι προς τον Άγιο Παντελεήμονα, καλύπτοντας έκταση περίπου 6 χιλιομέτρων. Η θέα στο λεκανοπέδιο είναι υπέροχη. Μπορείτε επίσης να διασχίσετε μέρος της Ρεματιάς «Πεντέλη – Χαλανδρίου»: αρχίζει από τη Σπηλιά του Νταβέλη και την οδό Λιθαγωγίας -από όπου μετέφεραν τα μάρμαρα στην Αθήνα- συνεχίζει προς τη Μικρή Καλλιθέα της Παλαιάς Πεντέλης και την Αγία Μαρίνα Μελισσίων, περνά από το γεφύρι της Δουκίσσης Πλακεντίας και καταλήγει στο Πάρκο Ρεματιάς των Βριλησσίων. Εάν θέλετε, ασφαλώς, υπάρχει η δυνατότητα να συνεχίσετε μέχρι το Χαλάνδρι, συνολικά όμως θα χρειαστείτε 5 ώρες μέχρι εκεί. Η διαδρομή περνάει μέσα από το πράσινο της ρεματιάς, αλλά και από τον αστικό ιστό. Με αφετηρία επίσης το σπήλαιο του Νταβέλη και την ευρύτερη περιοχή, προσφέρονται και περαιτέρω ενδιαφέρουσες ευκαιρίες πεζής περιήγησης, όπως αυτή από το Σπήλαιο Νυμφών στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα.
Εκτός από πεζοπορικές διαδρομές μπορείτε να ζήσετε μια τελείως διαφορετική εμπειρία κλείνοντας θέση σε μία από τις βραδινές συναντήσεις του Αστεροσκοπείου. Κάθε Παρασκευή και Σάββατο, στις 19:30, ξεκινά μια παρουσίαση που αφορά στο Διάστημα και στο σύμπαν. Πρόκειται για μια διαδραστική ομιλία με τη συμμετοχή του κοινού, η οποία αναλύει τις σχέσεις Γης και Σελήνης, εξηγεί τι είναι τα αστέρια και σε τι διαφέρουν από τους άλλους πλανήτες, ξεναγώντας μας παράλληλα στα μεγέθη και στα χρώματά τους, στη ζωή και στον θάνατό τους, καθώς και στη σημασία τους για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Επιπλέον, μαθαίνει κανείς τι ορίζουμε ως σύμπαν, τι είναι ένας γαλαξίας, πόσοι μπορούν να παρατηρηθούν από τον πλανήτη μας και πολλά ακόμα. (Πληροφορίες: 210-3490022 ή 210-8109107 καθημερινές 09.00-14.00, www.astro.noa.gr).
Αξίζει να επισκεφθείτε και τη Μονή Πεντέλης, που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η μονή ιδρύθηκε το 1578 από τον Επίσκοπο Χαλκίδας Τιμόθεο, ο οποίος συγκέντρωσε στο κοινόβιο τους διάσπαρτους μέχρι τότε ασκητές του βουνού. Μέχρι την Επανάσταση του 1821 το μοναστήρι γνώρισε μεγάλη οικονομική ακμή και διέθετε αξιόλογη περιουσία και βιβλιοθήκη. Από το αρχικό συγκρότημα σώζεται σήμερα το καθολικό και το γηροκομείο. Πήρε τη σημερινή του μορφή μετά τις επεμβάσεις που έγιναν το 1953, και πλέον είναι τρίκογχος ναός αγιορείτικου τύπου. Στο εσωτερικό του ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες στον εσωνάρθηκα (Δευτέρα-Κυριακή. 07:00-13:00 & 17:00-20:00, 210804 1771).
Εξίσου αξιόλογη είναι και η Ιερά Μονή Παντοκράτορος ΤΑΩ. Ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα ως ανδρικό κοινόβιο και διακρίνεται για την εντυπωσιακή της αρχιτεκτονική. Ανήκει στις λεγόμενες Ακοίμητες Μονές (που τελούν λειτουργίες όλο το εικοσιτετράωρο) και είναι ένας από τους ελάχιστους εξαγωνικούς ναούς στον ελλαδικό χώρο. Ο πύργος στην είσοδο ανήκει στα βυζαντινά χρόνια και κατά πάσα πιθανότητα προϋπήρχε του μοναστηριού. Μέσα στους αιώνες ο ναός υπέστη πολλές καταστροφές. Μία από αυτές που σημάδεψαν ιδιαίτερα την ιστορία του είναι η επίθεση των Αλγερινών πειρατών το 1680, κατά την οποία σφαγιάστηκαν 179 μοναχοί. Μέχρι το 1965, όταν ξεκίνησε η ανακαίνιση του Καθολικού, ο τάφος αυτών των μοναχών δεν ήταν γνωστός. Τα λείψανά τους βρέθηκαν τελικά κατά τη διάρκεια των εργασιών στο δάπεδο, και πλέον φυλάσσονται σε λάρνακα στον πρόναο του Καθολικού, καθώς και σε ειδικό χώρο παραδίπλα (Δευτέρα.-Σάββατο 07:00-13:00 & 15:00 έως τη δύση του ηλίου, Κυριακές και μεγάλες Εορτές καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, www.pantokratoros-tao.gr.)
Αν δεν έχετε ήδη επισκεφθεί τη Σπηλιά του Νταβέλη, ήρθε η ώρα να το κάνετε. Το σημείο αποτελούσε μέρος του αρχαίου λατομείου από όπου έγινε η εξόρυξη των μαρμάρων του Παρθενώνα (καθώς και για άλλα σημαντικά μνημεία του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ.), διαθέτει όμως και μοναδική θέα σε όλο το λεκανοπέδιο της Αττικής. Η σπηλιά έχει μήκος 112 μέτρα, πλάτος 45 μέτρα και βρίσκεται σε υψόμετρο 700 μέτρων. Στην πορεία των χρόνων χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο ασκητών και μοναχών, γι’ αυτό και ονομάζεται επίσης «Σπήλαιο Αμώμων», σπήλαιο δηλαδή των ηθικά αμόλυντων. Μεταξύ του 7ου και του 11ου αιώνα, στην ανατολική πλευρά της εισόδου λαξεύτηκαν στον βράχο οι ναοί του Αγίου Σπυρίδωνα και του Αγίου Νικολάου. Δίπλα τους μπορείτε να διακρίνετε κατάλοιπα δεξαμενών νερού, ενώ μπροστά τους διασώζεται μικρό τμήμα τείχους, το οποίο κατασκευάστηκε μεταγενέστερα για την οχύρωση της εισόδου. Τον 19ο αιώνα το σπήλαιο συνδέθηκε με τον λήσταρχο Νταβέλη, που πιστεύεται πως κρυβόταν εκεί. Απέναντι από την είσοδό του ξεκινά και ο αρχαίος δρόμος μεταφοράς του μαρμάρου στην Αθήνα, η οδός Λιθαγωγίας.
Από τα πιο όμορφα σημεία για μίνι απόδραση από την Αθήνα είναι βέβαια και οι καταρράκτες της Πεντέλης, ο Βαλανάρης και αυτός της Ραπεντώσας. Ο πρώτος είναι πολύ εύκολα προσβάσιμος, καθώς βρίσκεται κοντά στη λεωφόρο Αχαιών, στο Ντράφι. Έχει ύψος 5-6 μέτρων, ενώ δημιουργεί και μια μικρή λιμνούλα ακριβώς μπροστά, την οποία επιλέγουν αρκετοί κάθε καλοκαίρι για να δροσιστούν. Τις καλές μέρες του χειμώνα, επίσης, μπορείτε να κάνετε εκεί ένα μικρό πικ-νικ. Ο δεύτερος καταρράκτης είναι κρυμμένος στο παρακλάδι της Πεντέλης, τον Διόνυσο. Θα τον βρείτε λίγο βορειότερα από το λατομείο. Μπορείτε να πάτε είτε οδικώς, είτε να αφήσετε το αυτοκίνητό σας στον οικισμό της Ραπεντώσας και να ανεβείτε περπατώντας τα περίπου 5 χιλιόμετρα μέχρι εκεί.
Μονή Πεντέλης
Συναρπαστικές ορεινές διαδρομές στην ενδοχώρα της Αττικής
