Από τα μικρά νησάκια που βρίσκονται διασκορπισμένα στις Βόρειες Σποράδες γύρω από την Αλόννησο, το Πιπέρι είναι το πιο απομακρυσμένο. Ταυτόχρονα, όμως, είναι και το πιο ξεχωριστό: επισήμως χαρακτηρισμένο ως Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης, αποτελεί την «καρδιά» του φημισμένου Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου της περιοχής.
Το Πιπέρι έχει σχετικά μακρόστενο σχήμα και βρίσκεται στα βορειοανατολικά της Αλόννησου, απέχοντας περίπου 20 μίλια από αυτήν (δηλαδή γύρω στα 32 χιλιόμετρα). Η έκτασή του ανέρχεται σε 4.228 τ.χλμ., ενώ το υψηλότερο σημείο του, στο κέντρο του μικρού νησιού, ανέρχεται στα 352 μέτρα.
Η φυσιογνωμία του είναι ιδιαίτερα βραχώδης, ωστόσο το τοπίο δεν είναι ούτε γυμνό, ούτε ξερό: αν προσεγγίσει κανείς από συγκεκριμένο σημείο της θάλασσας, θα παρατηρήσει άμεσα το άφθονο πράσινο που το σκεπάζει –από άλλα σημεία, βέβαια, είναι το βραχώδες των απόκρημνων ακτών που δεσπόζει ως πρώτη εντύπωση. Λόγω του χαρακτήρα αυτού, είναι αδύνατη η προσάραξη πλοιαρίων ή ακόμα και βαρκών. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ένα μικρό λιμάνι στη νότια πλευρά, δίπλα ακριβώς στο ακρωτήρι Λούπαρδα.
Το Πιπέρι του χθες και του σήμερα
Το Πιπέρι είναι ένα νησί με αρκετό πράσινο για το μέγεθός του, το οποίο διαθέτει δάσος πεύκων (χαλέπιος πεύκη, το πιο οικείο είδος δηλαδή), ελιές, κάποια αμπέλια, καθώς και πουρνάρια, σχίνα, φρύγανα και διάφορα χασμόφυτα –τα οποία εντοπίζονται κυρίως στους γκρεμούς. Από το προαναφερόμενο λιμανάκι στη νότια πλευρά, όπου μπορούν να προσαράξουν πλοιάρια, ξεκινάει ένα στενό μονοπάτι, που διασχίζει τον ορεογραφικό άξονα της νησίδας.
Κατά τον 18ο αιώνα, στη μέση μιας ομαλής λεκάνης στη νότια πλευρά υπήρχε ναός της Παναγίας, που έδωσε τη θέση της στην εκκλησία της Παναγίας της Ζωοδόχου Πηγής, η οποία ιδρύθηκε από τον γνωστό ιερομόναχο Διονύσιο, όταν επέστρεψε στην περιοχή από το Άγιο Όρος, χτίζοντας μοναστικά κελιά γύρω από το παλιό ιερό, αλλά και συστήνοντας σκήτη. Το 1751, μάλιστα, παραδίδεται ότι έφτασε εδώ ο διαπρεπής Σκοπελίτης λόγιος Κωνσταντίνος Δαπόντε, τον οποίον ο Διονύσιος έχρισε μοναχό, μετονομάζοντάς τον σε Καισάριο.
Το Πιπέρι δεν είναι ακατοίκητο. Η απογραφή του 2021 κατέγραψε 7 μόνιμους κατοίκους, ένας δε από αυτούς διαμένει σταθερά εκεί. Είναι, επίσης, ένα ιδιόκτητο νησί, το οποίο από το 1890 ανήκει στην οικογένεια Λεμονή. Μάλιστα, πριν ιδρυθεί το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων (Μάιος 1992) και ενταχθεί σε ειδικό καθεστώς προστασίας, είχε ένα πολύ διαφορετικό προφίλ. Στην απογραφή του 1951, για παράδειγμα, μετρούσε 14 κατοίκους, διέθετε κτήματα και κτηνοτροφία, ενώ το πευκοδάσος του συνιστούσε και ζώνη οικονομικών δραστηριοτήτων, όπου συλλεγόταν ρητίνη (έως και 50 τόνοι ετησίως, σύμφωνα με παλιές μαρτυρίες), καθώς και ξυλεία.
Η πρόσβαση, επίσης, ήταν ελεύθερη και δεν έλειπαν και οι εκάστοτε τουρίστες: όπως αφηγήθηκε στην εφημερίδα «Βόρειες Σποράδες» ο Κωνσταντίνος Θωμά Λεμονής, ένας από τους τρεις σημερινούς ιδιοκτήτες του Πιπεριού, υπήρχε ένα ζευγάρι Γερμανών που πρωτοήρθε εκεί το 1957 και συνέχισε να έρχεται για θερινές διακοπές επί 30 χρόνια –άλλωστε υπάρχει και μια μικρή, στενή μα πολύ γραφική παραλία, στην οποία μπορούσε κανείς να κολυμπήσει σε βαθιά, καθαρά νερά, με υπέροχους μπλε χρωματισμούς. Μάλιστα, παντρεύτηκαν εκεί το καλοκαίρι του 1964, στη Ζωοδόχο Πηγή. Το ετήσιο πανηγύρι της, επιπλέον, αποτελούσε πόλο έλξης για πολλούς προσκυνητές από τις γύρω περιοχές, που συνήθιζαν να ξεφαντώνουν έως το ξημέρωμα.
Με τη θέσπιση ωστόσο του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων το προφίλ του Πιπεριού άλλαξε ριζικά: ανακηρύχθηκε, όπως είπαμε, σε Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης και αποτέλεσε την «καρδιά» του νέου, πρότυπου πάρκου (Ζώνη Α1), αναγνωριζόμενο ως ένας από τους 17 πιο σημαντικούς οικότοπους της Ελλάδας. Κάτι που σήμαινε ότι, πλέον, πέραν των ιδιοκτητών του και όσων ασκούν γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες (με την προϋπόθεση να εκτελούνται με παραδοσιακές μεθόδους ώστε να μην επιβαρύνουν το οικοσύστημα), δεν επιτρεπόταν η παρουσία ανθρώπων εδώ. Σήμερα, πάντως, από κατσίκια ελευθέρας βοσκής στο Πιπέρι εξακολουθεί να παράγεται βιολογικό κρέας, πιστοποιημένο και από τον αρμόδιο οργανισμό (ΔΗΩ).
Κύρια αιτία γι’ αυτή τη δραματική αλλαγή ήταν ότι διαπιστώθηκε πως η παράκτια ζώνη του νησιού και οι υποθαλάσσιες σπηλιές της αποτελούν καταφύγιο για την περίφημη φώκια μονάχους μονάχους της Μεσογείου, η οποία θεωρείται ανάμεσα στα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση θηλαστικά του πλανήτη. Σήμερα, ένα σημαντικό κομμάτι του εναπομείναντος πληθυσμού ζει στις θάλασσες της χώρας μας. Πέρα από τις μονάχους μονάχους, όμως, το Πιπέρι φιλοξενεί και προστατευόμενα είδη ορνιθοπανίδας που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, κυρίως θαλασσοκόρακες και αιγαιόγλαρους, ενώ οι παράκτιοι γκρεμοί του αποτελούν τόπους αναπαραγωγής για μαυροπετρίτες, αρτέμηδες και μύχους.
Πώς μπορείτε να επισκεφθείτε το Πιπέρι
Το πλαίσιο που διέπει το Πιπέρι, στις μέρες μας, είναι το πιο αυστηρό από όσα ισχύουν εντός του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων, καθώς αποσκοπεί στη μεγαλύτερη δυνατή διαφύλαξη του φυσικού του πλούτου. Απαγορεύεται λοιπόν όχι μόνο η επίσκεψη στο νησί, αλλά και η προσέγγιση οποιουδήποτε σκάφους σε απόσταση μικρότερη των 3 ναυτικών μιλίων (ισχύει ακόμα και για τους ντόπιους ψαράδες), όπως και οι καταδυτικές δραστηριότητες στην αντίστοιχη κλίμακα του βυθού.
Οι ιδιοκτήτες του νησιού, ωστόσο, τελούν θεία λειτουργία μία φορά τον χρόνο στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής και είναι επιθυμία τους να μπορούν να έρχονται προσκυνητές σε αυτή την περίσταση. Κατά τα λοιπά, χρειάζεστε ειδική άδεια εάν θέλετε να επισκεφθείτε το Πιπέρι, π.χ. για ερευνητικούς σκοπούς. Ωστόσο μπορείτε να προσεγγίσετε από την επιτρεπόμενη απόσταση με σκάφος ή με κάποιο από τα εκδρομικά καΐκια της Αλόννησου, θαυμάζοντας το πράσινο τοπίο και τα νερά. Μάλιστα, αν είστε και τυχεροί, μπορεί να πετύχετε και τα δελφίνια του βόρειου Αιγαίου να παιχνιδίζουν στην ησυχία που εξασφαλίζει η προστασία του Πιπεριού.
Διαβάστε ακόμα:
Άρκος: Το νησάκι των Σποράδων με τα πεύκα και τα γαλαζοπράσινα νερά -Προορισμός για σκάφη
Κοκκινόκαστρο Αλοννήσου: Mία παραλία σωστή χρωματική πανδαισία
Κάστρο: Μια γραφική, απόμερη παραλία κάτω από τη μεσαιωνική πολιτεία της Σκιάθου
