Καμία πόρτα δεν μπορεί να ανοίξει, αν το κλειδί δεν είναι το σωστό. Η πόρτα των τουριστικών επιχειρήσεων που στοχεύουν σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον, ανοίγει με το «Green Key». Το Green Key είναι μια ολόκληρη φιλοσοφία για την βιωσιμότητα, πέρα από ένα διεθνές οικολογικό σήμα ποιότητας που πιστοποιεί την περιβαλλοντική συμπεριφορά επιχειρήσεων στον τουριστικό τομέα.
Τι είναι ακριβώς το Green Key και ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί μια τουριστική επιχείρηση για να λάβει πιστοποιητικό; Πώς συμβάλλει το πρόγραμμα στην προώθηση των πρακτικών αειφορίας στον τουρισμό και πώς αντιδρούν οι επισκέπτες και οι επιχειρηματίες στον τουριστικό τομέα στις πρακτικές που προωθούνται από το Green Key; Η κα Νατάσσα Αντωνοπούλου, Υπεύθυνη Συντονισμού Προγράμματος Green Key και η κα Σταματίνα Συρίγου, Executive Assistant, μας εξηγούν όλη την φιλοσοφία πίσω από το Green Key.
Tι είναι το Green Key
«Το Green Key είναι ένα διεθνές οικολογικό σήμα ποιότητας που δημιουργήθηκε το 1994 στη Δανία για να πιστοποιεί την περιβαλλοντική συμπεριφορά ξενοδοχειακών μονάδων. Από το 2002 το συντονίζει το Ίδρυμα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Foundation for Environmental Education – FEE). Σήμερα, είναι το πλέον αναγνωρίσιμο οικολογικό σήμα ποιότητας στην τουριστική βιομηχανία και πρώτο σε συμμετοχές παγκοσμίως, με περισσότερες από 4.800 βραβευμένες μονάδες σε 60 χώρες. Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ), μέλος του FEE στην Ελλάδα, ανέλαβε το Green Key ως εθνικός χειριστής το 2009 και από το 2016 βρίσκεται σταθερά στην 3η θέση στην παγκόσμια κατάταξη.
Για το 2023, είχαμε περισσότερες από 620 βραβευμένες τουριστικές επιχειρήσεις με περιβαλλοντική ταυτότητα. Η βράβευση με Green Key επιβεβαιώνει έγκυρα ότι η επιχείρηση ή ο φορέας πληροί όλα τα κριτήρια περιβαλλοντικής διαχείρισης, όπως έχουν οριστεί από το FEE, ότι εφαρμόζει βιώσιμες πρακτικές και ότι υλοποιεί σταθερά δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Το Green Key απευθύνεται σε:
1. τουριστικά καταλύματα: ξενοδοχεία, ξενώνες, συγκροτήματα ενοικιαζόμενων δωματίων, τουριστικές κατοικίες, hostels
2. συνεδριακά κέντρα
3. εστιατόρια
4. catering
5. χώρους κατασκήνωσης camping, glamping
6. πάρκα αναψυχής, θεματικά πάρκα
7. μουσεία»
Οι προϋποθέσεις για να λάβει μια τουριστική επιχείρηση πιστοποιητικό Green Key
«Οι προϋποθέσεις για βράβευση χωρίζονται σε 13 θεματικές ενότητες κριτηρίων, οι οποίες αφορούν την περιβαλλοντική διαχείριση νερού, ενέργειας, απορριμμάτων, αποβλήτων και χημικών προϊόντων, την ενεργό συμμετοχή προσωπικού και προμηθευτών, την ευαισθητοποίηση των συνεργατών, πελατών και της τοπικής κοινωνίας, τη χρήση τοπικών/εθνικών προϊόντων, την προστασία και προβολή των γύρω φυσικών περιοχών, τον σεβασμό της φύσης και την εταιρική κοινωνική ευθύνη.
Σημαντικό χαρακτηριστικό του Green Key είναι ότι δεν είναι στατικό. Αυτό συμβαίνει γιατί εκτός από τα 128 υποχρεωτικά κριτήριά του υπάρχουν και άλλα 68 προαιρετικά, των οποίων η εφαρμογή απαιτείται σταδιακά χρόνο με τον χρόνο» αναφέρουν, η κα Νατάσσα Αντωνοπούλου και η κα Σταματίνα Συρίγου.
H συμβολή του προγράμματος Green Key στην προώθηση των πρακτικών αειφορίας στον τουρισμό
«H συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι είναι εθελοντική και αυτό προσδίδει στοιχεία συνειδητής δραστηριοποίησης. Με τη συμμετοχή του, κάθε ενδιαφερόμενο μέλος αποδέχεται ένα πλαίσιο αειφορικών πρακτικών που ορίζονται από ειδικούς με βάση τα διεθνή πρότυπα και πολιτικές, το οποίο αξιολογείται από έναν διεθνή οργανισμό, με στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, τη βελτίωση της σχέσης των ανθρώπων με το περιβάλλον, την ενημέρωσή τους και την προσπάθεια εδραίωσης του αειφόρου τρόπου ανάπτυξης.
Η συμμετοχή σημαίνει επίσης ότι η επιχείρηση έχει αποφασίσει να επενδύσει τόσο στις υποδομές όσο και στην εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού της, καθώς επίσης να επικοινωνήσει την πρόθεσή της αυτή στους συνεργάτες και την τοπική κοινωνία. Για τον λόγο αυτό, πιστεύουμε ότι το Green Key αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την ευαισθητοποίηση και την καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης».
Η απήχηση των πράσινων πρακτικών σε επισκέπτες και επιχειρηματίες
«Οι έρευνες των τελευταίων ετών, δείχνουν ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον των επισκεπτών για πράσινα καταλύματα. Πιο συγκεκριμένα, η booking.com τα τελευταία χρόνια πραγματοποιεί έρευνες που κοινοποιεί μέσα από τα ετήσια Sustainability Report της. Η πιο πρόσφατη, του 2023, αναφέρει ότι το 76% των ταξιδιωτών παγκοσμίως δηλώνουν ότι θέλουν να ταξιδεύουν πιο «βιώσιμα» τους επόμενους 12 μήνες. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο κατά 16% σε σχέση με τα στοιχεία του 2021 και κατά 5% σε σχέση με αυτά του 2022. Επίσης, το 53% αναφέρει ότι τα πρόσφατα δεδομένα για την κλιματική κρίση τους έχουν επηρεάσει ώστε να κάνουν πιο βιώσιμες ταξιδιωτικές επιλογές. Συγχρόνως, σχεδόν οι μισοί (46%) προτίθενται να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα για τον σκοπό αυτό.
Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι οι ταξιδιώτες γίνονται πιο υπεύθυνοι λόγω του άγχους που έχουν για την μεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις του πλανήτη, την κλιματική κρίση, την απώλεια βιοποικιλότητας και τη ρύπανση, γεγονός που επηρεάζει τις επιλογές διαμονής και μεταφοράς τους, ενώ είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα αν οι προορισμοί προωθούν τη βιωσιμότητα.
Σε αντιδιαστολή, προκαλεί εντύπωση ότι τα στοιχεία έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2023 από το ΙΝΣΕΤΕ και τη DELOITTE σε ξενοδοχεία της χώρας μας, δείχνουν πως, σε αντίθεση με πρόσφατες παγκόσμιες μελέτες, οι περισσότερες ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις πιστεύουν ότι οι ταξιδιώτες δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα ασφάλιστρο για βιώσιμες επιλογές. Από τη δική μας πλευρά, πιστεύουμε ότι πρέπει να δημιουργήσουμε ένα τουριστικό προϊόν που να μπορεί να ανταποκριθεί στην παγκόσμια περιβαλλοντική κρίση και τις προσδοκίες των συνειδητοποιημένων επισκεπτών, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη τους».
Ο αειφόρος τουρισμός είναι ανάγκη
«Ως τις αρχές του αιώνα μας, θεωρούσαμε ότι ο αειφόρος τουρισμός είναι ένα «trend», μια τάση μέρους των ταξιδιωτών. Τώρα πια, αντιμετωπίζοντας τις εντεινόμενες επιπτώσεις τις κλιματικής κρίσης επιβεβαιώνεται ότι ο αειφόρος τουρισμός είναι ανάγκη. Το τουριστικό προϊόν της χώρας θα πρέπει να προσαρμοστεί στα καινούργια δεδομένα και απαιτήσεις – αλλαγή της κύριας τουριστικής περιόδου λόγω κλιματικών μεταβολών, διασφάλιση φυσικών πόρων, διατήρηση φυσικότητας κ.ά. Η αειφορία στον τουρισμό είναι ταυτόχρονα εθνική πρόκληση αλλά και απαίτηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού» σημειώνουν χαρακτηριστικά στο Travel.gr, η κα Νατάσσα Αντωνοπούλου και η κα Σταματίνα Συρίγου, μιλώντας για το Green Key, και προσθέτουν: «Οι προκλήσεις για το Green Key στην Ελλάδα προέρχονται, σε μεγάλο ποσοστό, από την έλλειψη περιβαλλοντικής γνώσης και ευαισθητοποίησης των τουριστικών επιχειρήσεων. Σε έρευνα του ΙΤΕΠ για την Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα στον Ξενοδοχειακό Κλάδο, αναφέρεται ότι «περισσότεροι από τους μισούς ξενοδόχους παραδέχονται ότι έχουν μέτρια γνώση στα θέματα της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Μόνο στα μεγάλα ξενοδοχεία, στα ξενοδοχεία που ανήκουν σε αλυσίδες και στα πιστοποιημένα ξενοδοχεία οι ξενοδόχοι δηλώνουν ότι έχουν ικανοποιητικές γνώσεις αυτών των θεμάτων». Τα εμπόδια που διαπιστώνουμε για τις ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις σχετίζονται τις περισσότερες φορές με το υψηλό επενδυτικό κόστος, τους περιορισμούς πεπαλαιωμένων υποδομών, την έλλειψη τεχνογνωσίας και εμπειρίας. Οι ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις χρειάζονται κεντρική στήριξη μέσω περισσότερων οικονομικών και φορολογικών κινήτρων, καθώς το κόστος των επενδύσεων βιωσιμότητας θεωρείται ως το πιο σημαντικό εμπόδιο.
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση μέσω σεμιναρίων εκστρατειών, εκδηλώσεων, κ.λπ., κυρίως όμως η ένταξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην επαγγελματική εκπαίδευση, είναι τα κρίσιμα στοιχεία για τη διαμόρφωση περιβαλλοντικού γραμματισμού στην τουριστική βιομηχανία. Ως πρώτο βήμα, η ΕΕΠΦ έχει ξεκινήσει, από το 2022, μια δυναμική συνεργασία με τη Google και συγκεκριμένα στο πρόγραμμα «Grow with Google» και έχουμε επιτύχει να ενημερώσουμε μέσω δια ζώσης και διαδικτυακών εκπαιδεύσεων μεγάλο αριθμό ενδιαφερομένων της ελληνικής τουριστικής αγοράς. Σε διεθνές επίπεδο, το FEE προετοιμάζει ευρεία επικαιροποίηση και ισχυροποίηση των κριτηρίων του προγράμματος, ώστε να προσαρμοστούν στις βασικές κατευθύνσεις και επιταγές των διεθνών περιβαλλοντικών πολιτικών. Παράλληλα, προωθεί την ένταξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην επαγγελματική τουριστική εκπαίδευση με στοχευμένες δράσεις σε διάφορες χώρες, όπως για παράδειγμα, η Καμπότζη.
Τουρισμός και βιωσιμότητα σήμερα, μια τοποθέτηση
«Στην Ευρώπη τα στοιχεία δείχνουν ότι το 42% των ξενοδόχων (3% περισσότεροι σε σύγκριση με το 2022) νιώθουν ότι είναι καλά προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της βιωσιμότητας και της απεξάρτησης από τον άνθρακα. Αντίθετα, μόλις 15% των ξενοδόχων αισθάνονται απροετοίμαστοι, δηλαδή 3% λιγότεροι σε σχέση με το 2022 (18%). Η πρόοδος αυτή είναι ενθαρρυντική. Στην Ελλάδα, δυστυχώς ο τουριστικός κλάδος δεν διαθέτει ακόμη οργανωμένο πλαίσιο και πολιτικές προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή σε κεντρικό ή τοπικό επίπεδο, παρά μόνο αποσπασματικά μέτρα και δράσεις που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ραγδαίες μεταβολές. Όσο το μοντέλο ανάπτυξης παραμένει προσηλωμένο στην μεγιστοποίηση των αφίξεων, συχνά πολύ πέρα από τη φέρουσα ικανότητα των προορισμών, θα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να επιτευχθεί ο στόχος της βιωσιμότητας.
Η τουριστική βιομηχανία δε θα πρέπει να παραλείπει επίσης ότι σημαντικό μέρος των τωρινών αλλά και μελλοντικών επισκεπτών τους ανήκει στη Γενιά Ζ, μια ομάδα πελατών που φαίνεται να ανησυχεί περισσότερο για την κλιματική κρίση και να επιθυμεί να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακά της. Θα πρέπει λοιπόν, να προσαρμοστεί σε αυτές τις ανάγκες και προτιμήσεις».
Ο δρόμος προς την βιωσιμότητα είναι γεμάτος προκλήσεις
«Κατ’ αρχάς υπάρχουν οι εξωγενείς προκλήσεις που σχετίζονται με την υποβάθμιση των τουριστικών προορισμών λόγω των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής (διάβρωση ακτών, επίμονοι και εντονότεροι καύσωνες, καταστροφές λόγω πυρκαγιών/πλημμυρών, υποβάθμιση χειμερινών τουριστικών προορισμών λόγω έλλειψης χιονιού), αλλά και το αυξανόμενο κόστος ενέργειας, κοκ. Ήδη από την Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας το 2014, ο Ελληνικός τουρισμός εκτιμάται ως εξαιρετικά ευάλωτος σε σχέση με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αυτό τονισε και ο οίκος αξιολόγησης Moody’s αναφερόμενος στις χώρες της νότιας Ευρώπης μετά τις πυρκαγιές και τους καύσωνες του 2023.
Οι τοπικές προκλήσεις σχετίζονται με τη φέρουσα ικανότητα κάθε προορισμού και την επάρκεια πόρων, ιδιαίτερα νερού και ενέργειας. Η υπέρμετρη αύξηση επισκεπτών, που όλο και πιο συχνά βλέπουμε, οδηγει σε απώλεια φυσικότητας, υποβάθμιση των υπηρεσιών και τελικά μείωση της ικανοποίησης των επισκεπτών, αλλά και ενίοτε κοινωνικές συγκρούσεις. Σημαντικό στοιχείο είναι και η ανεπάρκεια κατάλληλων υποδομών, σε αστικά κέντρα και την περιφέρεια, ώστε οι επιχειρήσεις, αλλά και οι τοπικές κοινωνίες να μπορούν να ανταποκριθούν με βέλτιστο τρόπο στις ανάγκες για προστασία του περιβάλλοντος, με κύριο παράδειγμα την διαχείριση απορριμμάτων.
Η περιβαλλοντική και κλιματική κρίση, εκτός από κινδύνους δημιουργεί και ευκαιρίες, όπως η επέκταση της τουριστικής περιόδου, και η ανάπτυξη νέων προορισμών. Γι αυτό όμως απαιτείται εμπνευσμένος, μακρόπνοος κεντρικός σχεδιασμός και σταθερή υλοποίηση με στήριξη από την πολιτεία. Παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες, σχέδια και προτάσεις, αυτό δεν υπάρχει».
Πώς μπορούν οι τουριστικές επιχειρήσεις να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στις πρακτικές βιώσιμου τουρισμού
«Οι ανάγκες της αγοράς αλλάζουν, όπως έχουμε ήδη αναφέρει. Στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότεροι επισκέπτες (75%) αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες και επιθυμούν να έρθουν σε επαφή με την τοπική κοινωνία. Οι τουριστικές επιχειρήσεις (καταλύματα, εστιατόρια, μουσεία κ.λπ.) αποτελούν μέρος των τοπικών κοινοτήτων, συνεπώς θεωρούμε ότι υπάρχει ήδη ισχυρός δεσμός ανάμεσά τους ώστε να κατακτηθεί η βιωσιμότητα.
Το Green Key ενθαρρύνει τη συνεργασία αυτών των δύο μερών μέσα από τα κριτήριά του, που επιβάλλουν την ενεργό συνεργασία με τοπικούς φορείς. Ένα παράδειγμα είναι η συνεργασία με τοπικά σχολεία ή οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών με σκοπό την υποστήριξή τους, την υλοποίηση περιβαλλοντικών δράσεων (δεντροφύτευση, καθαρισμός μιας παραλίας κ.ά), ξεναγήσεων στις βραβευμένες με Green Key επιχειρήσεις κ.ά. Επίσης, οι συνέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν τη συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση για την υιοθέτηση και προστασία μιας ευάλωτης φυσικής περιοχής, τη διάθεση των πλεονασμάτων τροφίμων σε τοπικούς φορείς ώστε να μειωθεί αλλά και την επιλογή προσωπικού από την τοπική κοινότητα, όταν αυτό είναι εφικτό. Τα κριτήρια του Green Key αποτελούν κινητήριο δύναμη για την ενεργοποίηση της περιβαλλοντικής συνείδησης σε κάθε περιοχή, καθώς υποχρέωση των επιχειρήσεων αποτελεί η περιβαλλοντική εκπαίδευση του προσωπικού τους».
Οι προσδοκίες για το μέλλον του τουρισμού ως προς τη βιωσιμότητα
«Ο ελληνικός τουρισμός θα πρέπει να μεταμορφωθεί σε έναν τομέα με το ελάχιστο δυνατόν ή και μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, προσαρμοσμένο στις άμεσες και μεσομακροπρόθεσμες κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις, προκειμένου η χώρα να διατηρήσει οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμο έναν βασικό πυλώνα της οικονομίας τα επόμενα έτη» καταλήγουν η κα Νατάσσα Αντωνοπούλου και η κα Σταματίνα Συρίγου, μιλώντας για τον βιώσιμο τουρισμό.
Διαβάστε ακόμα:
Tι πρακτικές ακολουθούν χιονοδρομικά κέντρα της Ευρώπης για να αντιμετωπίσουν ένα μέλλον χωρίς χιόνι
O «Δήμος του Μέλλοντος» -Πρακτικές προσαρμοσμένες στις ανάγκες των επόμενων γενεών
