H Αγλαντζιά είναι ένας Δήμος-προάστιο της Λευκωσίας με περίπου 22.000 κατοίκους. Το 2019 οι αρμόδιες υπηρεσίες έστειλαν περίπου 8.800 τόνους σκουπιδιών στον ΟΕΔΑ της Κοσύης (την αντίστοιχη «Φυλή» της Κύπρου). Το 2021 έστειλαν κάτι παραπάνω από 5.000 τόνους. Η μεγάλη μείωση δεν έγινε γιατί οι κάτοικοι της Αγλαντζιάς σταμάτησαν να καταναλώνουν, ούτε γιατί σημειώθηκε κάποια μείωση πληθυσμού. Έγινε χάρη στην εφαρμογή ενός Ολιστικού Προγράμματος Διαχείρισης Αποβλήτων.
Το πρόγραμμα «Πληρώνω όσο πετώ»(Pay as you throw) ξεκίνησε να εφαρμόζεται πιλοτικά σε ένα κομμάτι του δήμου το 2020 και σε ολόκληρη την Αγλαντζιά από την αρχή του 2021. Σκοπός είναι να εφαρμόσει πρακτικά την ευρωπαϊκή αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Κυρίως όμως να προωθήσει την ανακύκλωση, την κομποστοποίηση, την επαναχρησιμοποίηση και την αποφυγή της σπατάλης στις αγορές.
Οι δημότες χρεώνονται μόνο για τα σκουπίδια τα οποία δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ανακυκλώσουν. Αυτό γίνεται με τον εξής τρόπο: Στους κάδους που υπάρχουν στις πολυκατοικίες, τα σπίτια και τα καταστήματα, πρέπει να τοποθετούνται μόνο οι μωβ σακούλες που αγοράζονται από διάφορα σημεία και καταστήματα εντός δήμου.
Οποιαδήποτε άλλη σακούλα με σκουπίδια δεν συλλέγεται από τις υπηρεσίες του δήμου, ενώ οι κάδοι κλειδώνουν ώστε να έχουν πρόσβαση σε αυτούς μόνο οι κάτοικοι κάθε οικήματος. Οι μωβ σακούλες, που προορίζονται για τα σκουπίδια που θα πάνε στη χωματερή, χωρίζονται σε 3 μεγέθη. Εκείνη των 56 λίτρων κοστίζει 2 ευρώ, εκείνη των 35 λίτρων κοστίζει 1,50 ευρώ ενώ υπάρχει και σακούλα των 10 λίτρων που κοστίζει 40 λεπτά. Οι τιμές αυτές είναι πολύ υψηλότερες από το κόστος που έχουν οι κοινές σακούλες σκουπιδιών. «Το δημοτικό τέλος για τα σκουπίδια που πριν οριζόταν ανάλογα με τα τετραγωνικά του κάθε σπιτιού έχει καταργηθεί. Με την αγορά της μωβ σακούλας ο δημότης πληρώνει το κόστος της συλλογής και της διαχείρισης των απορριμμάτων δηλαδή, καύσιμα και συντήρηση των οχημάτων, μισθούς εργαζομένων, διοικητικά έξοδα και ό,τι άλλο πλήρωνε με το τέλος», εξηγεί η Δήμητρα Κατεχάκη, εξωτερική συνεργάτης του δήμου Αγλαντζιάς και υπεύθυνη για το πρόγραμμα. Η συμμετοχή των δημοτών στο πρόγραμμα είναι υποχρεωτική. Στις περιπτώσεις που στους κάδους καταλήγουν άλλες σακούλες υπάρχει προειδοποίηση από τον δήμο και αν μετά από επανειλημμένες προειδοποιήσεις δεν υπάρξει συμμόρφωση, επιδίδεται πρόστιμο.
Η προπληρωμένη μωβ σακούλα είναι μία μόνο και έσχατη λύση για να πεταχθούν πράγματα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν, δηλαδή αποφάγια και υπολείμματα τροφίμων, χρησιμοποιημένα χαρτιά κουζίνας και τουαλέτας, πάνες μωρών κλπ. Για όλα τα υπόλοιπα, πλαστικές συσκευασίας, μεγάλα αντικείμενα, έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές κλπ οι δημότες μπορούν να τα ανακυκλώνουν δωρεάν χρησιμοποιώντας τις καθορισμένες σακούλες (που έχουν ίδια τιμή με τις κοινές σακούλες σούπερμαρκετ), τις υπηρεσίες περισυλλογής του δήμου που περνούν από τα σπίτια σε προγραμματισμένες μέρες και ώρες και τα καθορισμένα σημεία εναπόθεσης.
Επιπλέον ο δήμος έχει διαθέσει δωρεάν 1350 κομποστοποιητές σε δημότες με κήπο που εκδήλωσαν ενδιαφέρον. Πραγματοποιήθηκε διαδικτυακό σεμινάριο για τη σωστή χρήση τους ενώ υπάρχει συνεχής ενημέρωση και επικοινωνία με τους δημότες για την αντιμετώπιση προβλημάτων.
«Ο βασικός στόχος του προγράμματος ήταν ακριβώς να δώσει κίνητρο για περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά. Από την αγορά όσων τροφίμων χρειαζόμαστε και όχι περισσότερων στο διαχωρισμό των οικιακών απορριμμάτων, στην ανακύκλωση», λέει η κ. Κατεχάκη.
Πριν την εφαρμογή του προγράμματος στην Αγλαντζιά, όπως και στην υπόλοιπη Κύπρο, υπήρχαν δημοτικά τέλη για τα σκουπίδια, τα οποία πληρώνονταν σε ετήσια βάση. Για τον συγκεκριμένο δήμο το μέσο τέλος ανά νοικοκυριό ήταν στα 165 ευρώ. Το αν κάποιος θα πληρώσει περισσότερα ή λιγότερα χρήματα σε σχέση με το προηγούμενο σύστημα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προσήλωση του στην ανακύκλωση. Πάντως η μελέτη του δήμου δείχνει πως ένα μέσο νοικοκυριό που ανακυκλώνει και κομποστοποιεί θα πληρώσει περίπου 100-120 ευρώ τον χρόνο για τις μωβ σακούλες. Ειδικά αν μιλάμε για νοικοκυριά του ενός ατόμου η εξοικονόμηση είναι ακόμα μεγαλύτερη.
Τα αποτελέσματα για την ώρα είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακά. Τον Δεκέμβρη του 2021 η συμμόρφωση στις πολυκατοικίες ανέρχεται 99.1%, στις μεμονωμένες οικίες στο 99.9% και στα εμπορικά καταστήματα 99.8%. «Συμμόρφωση θεωρούμε κάθε σημείο συλλογής που εκθέτει για συλλογή μόνο μωβ σακούλες. Έστω και μια άλλη σακούλα να υπάρχει στο κάδο, θεωρείται ως μη συμμόρφωση», λέει η κ. Κατεχάκη. Την ίδια στιγμή σε έρευνα του δήμου το 74% των δημοτών δηλώνουν «ευχαριστημένοι» ή «πολύ ευχαριστημένοι» με το πρόγραμμα.
Η Αγλαντζιά είναι ένας δήμος με μεγάλο αριθμό φοιτητών και αυτή ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία στο να εφαρμοστεί αποτελεσματικό το πρόγραμμα «Το συγκεκριμένο σύστημα εφαρμόζεται για την ώρα μόνο στην Αγλαντζιά. Επομένως όσοι μετακομίζουν δεν το ήξεραν. Υπήρχε και υπάρχει ανάγκη για ενημέρωση των νέων ενοίκων ώστε όχι μόνο να μάθουν πως λειτουργεί το σύστημα αλλά και να καταλάβουν τα περιβαλλοντικά οφέλη του» λέει η κ. Κατεχάκη. «Φροντίζουμε να έχουμε όσο το δυνατόν γίνεται μεγαλύτερη επικοινωνία με τους δημότες, ενώ από την πρώτη στιγμή φροντίσαμε να κάνουμε αντίστοιχες ενημερώσεις και στα σχολεία».
Η επιτυχία της Αγλαντζιάς προκάλεσε και ενδιαφέρον από την Ελλάδα, όπως από τον δήμο Βούλας- Βάρης- Βουλιαγμένης. Άνθρωποι από τον δήμο επισκέφτηκαν την Αγλαντζιά και ενημερώθηκαν για τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος με σκοπό να εφαρμόσουν κάτι αντίστοιχο. Όσο δύσκολο να φαίνεται κάτι τέτοιο για μία μεγάλη πόλη όπως η Αθήνα ή η Θεσσαλονίκη, η επιτυχία της κυπριακής πόλης θα μπορούσε να παραδειγματίσει.
Ξεκίνησα να ανακυκλώνω περισσότερο
Ο Ρωμανός Λ., 36 ετών δημότης της Αγλαντζιάς είναι ένας από τους πολίτες που δηλώνουν «πολύ ευχαριστημένοι με το πρόγραμμα». «Ούτως ή άλλως θεωρώ πως έχω οικολογική συνείδηση αλλά από τότε που ξεκίνησε η εφαρμογή του προγράμματος προσπαθώ να διαχωρίζω και να ανακυκλώνω όσο περισσότερο μπορώ» λέει στο Travel.gr. Για τον ίδιο η εφαρμογή του προγράμματος έχει και οικονομικό όφελος. «Πριν πλήρωνα ένα τέλος της τάξης των 100 ευρώ ετησίως. Αυτή τη στιγμή τελικά χρειάζεται να αγοράζω μία 10λιτρη σακούλα την εβδομάδα. Αυτό μεταφράζεται σε κόστος της τάξης των 20-25 ευρώ τον χρόνο». Ο Ρωμανός θεωρεί πως χωρίς καμία τρομερά σχολαστική δουλειά για να ανακυκλώσουν οι περισσότεροι πολίτες μπορούν να εξοικονομήσουν χρήματα αλλά και να βοηθήσουν το περιβάλλον.
Το πρόγραμμα σε αριθμούς
- 8.800 τόνους απορρίμματα είχε η Αγλαντζιά το 2019. Το 2020, με πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος σε μία περιοχή υπήρξαν 8.570 τόνοι. Το 2021 πρώτη χρονιά πλήρους εφαρμογής του προγράμματος σε όλο τον δήμο υπήρξαν 5.095 τόνοι σκουπιδιών.
- Μείωση σκουπιδιών που κατέληξαν στην χωματερή κατά 3.374 τόνους ή 41%.
- Αύξησή κατά 56% σημειώθηκε το 2021 στον διαχωρισμό υλικών στην πηγή. Συγκεκριμένα έχουν συλλεχθεί 52% περισσότερες συσκευασίες PMD, 48% περισσότερο χαρτί, 94% περισσότερο γυαλί
- Ο μέσος Κύπριος έστελνε το 2021 στο ΧΥΤΗ 642 κιλά, ενώ ο μέσος Αγλαντζιώτης υπολογίζεται ότι στέλνει πλέον 245 κιλά ετησίως. Δηλαδή 62 % λιγότερα σκουπίδια.
- Μείωση αποβλήτων στα κενά οικόπεδα σημειώθηκε κατά 43%.
- Η μεταφορά σκουπιδιών σε άλλους δήμους-κάτι που αποτελεί “bug” στο πρόγραμμα- υπολογίστηκε στους 300 τόνους το έτος (8% της συνολικής μείωσης)
Διαβάστε ακόμα:
Τρόοδος Κύπρου: Οργανωμένα μονοπάτια μέσα σε δάση με πεύκα, γάργαρα νερά και καταρράκτες
Brandy Sour: Το «εθνικό» κοκτέιλ της Κύπρου και η ιδιαίτερη ιστορία που το ενέπνευσε
