Οι κορυφαίες δραστηριότητες στο Ηράκλειο

Ιστιοπλοΐα στη Ντία

Γνωστό ως Δία ή Ντία, το ακατοίκητο νησάκι στα ανοιχτά του Ηρακλείου με την άγνωστη μυθική ιστορία έχει αναδειχθεί σε έναν από τους δημοφιλέστερους πόλους έλξης επισκεπτών στο Ηράκλειο. Με ημι-ιδιωτικά ή ιδιωτικά ιστιοπλοϊκά, οι επισκέπτες έχουν την δυνατότητα να επισκεφθούν την μικρή βραχονησίδα και να απολαύσουν τη θάλασσα κατά την αυγή ή το ηλιοβασίλεμα, ενώ ανάλογα με τις φυσικές δυνατότητες του κάθε επισκέπτη, μπορούν να πραγματοποιηθούν επιμέρους δραστηριότητες, όπως κολύμπι ή κατάδυση με μάσκα.

Με σκάφος στις νότιες παραλίες του Ηρακλείου

Απρόσιτες και με καταγάλανα νερά, οι νότιες παραλίες του νομού Ηρακλείου είναι ο ιδανικός προορισμός για σύντομες αποδράσεις με σκάφη. Από εκδρομές στο μικρό νησί της Χρυσής μέχρι ηλιοβασιλέματα στα Αστερούσια, οι επισκέπτες έχουν την δυνατότητα να ζήσουν έναν συνδυασμό εμπειριών, ανάλογα με τον χρόνο και την εξερευνητική διάθεσή τους. Τσούτσουρας, Κατάρτι και Χρυσή είναι μόνο μερικά από τα μέρη που οι επισκέπτες μπορούν να γνωρίσουν στα νότια του Ηρακλείου ζώντας παράλληλα αξέχαστες εμπειρίες από καταδύσεις μέχρι βόλτες με θαλάσσια κανό.

Πεζοπορία στην κορυφή του Κόφινα

Αν και η ανάβαση στον Κόφινα είναι δύσκολη και απαιτητική, είναι χωρίς αμφιβολία μία από τις πιο ενδιαφέρουσες δραστηριότητες στον νομό Ηρακλείου. Έχοντας πάρει το όνομά του από το ανάποδο σχήμα του που μοιάζει με κοφίνι και με υψόμετρο που αγγίζει τα 1231 μέτρα, ο Κόφινας ήταν γνωστός ήδη από την Μινωική εποχή, μιας και στην κορυφή του είχε κατασκευαστεί ιερό που ήκμασε κατά το 1700-1600 π.Χ., ενώ σήμερα, στο ίδιο σημείο, υπάρχει το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού, όπου λαμβάνει μέρος μια πολύ παλιά παράδοση κατά το πανηγύρι στις 14 Σεπτεμβρίου, όταν μοιράζονται στους πιστούς καρποί δέντρων.

Scuba diving στην παραλία Αγία Πελαγία

Γνωστή για την καλά οργανωμένη παραλία της και το πλήθος από εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ και καφέ, η Αγία Πελαγία προσφέρεται για οργανωμένες καταδύσεις που μπορεί να απευθύνονται τόσο σε αρχάριους όσο και προχωρημένους περιλαμβάνοντας ακόμα και μαθήματα χρήσης καταδυτικού εξοπλισμού για τελείως αρχάριους δύτες. Οι καταδυτικές τοποθεσίες περιλαμβάνουν μεταξύ πολλών άλλων ενδεδειγμένων σημείων τις περιοχές Σπήλαιο El Greco, ύφαλος El Greco και Ακρωτήριο Σταυρός.

Paragliding στο Αβδού

Περίπου 40 λεπτά έξω από την πόλη του Ηρακλείου σχεδόν στο κέντρο της Κρήτης βρίσκεται το γραφικό χωριό Αβδού. Η τοποθεσία θεωρείται ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία στην Κρήτη για πτήση paragliding, καθώς περιβάλλεται από άγρια βουνά προσφέροντας στους επισκέπτες την δυνατότητα να ξεπεράσουν τα 1000 μέτρα υψόμετρο κατά την διάρκεια προετοιμασίας της πτήσης απολαμβάνοντας μια σπάνια θέα ανάμεσα σε πανύψηλες βουνοκορφές και σύννεφα.

Jeep safari στα Αστερούσια

Τόπος άγριας φυσικής ομορφιάς και μεγάλης ιστορικής αξίας, τα αραιοκατοικημένα και άγρια Αστερούσια είναι ο ιδανικός τόπος για off-road εξερευνήσεις στην καρδιά της Κρήτης. Εδώ, οι επισκέπτες με την συνοδεία έμπειρων οδηγών και οχημάτων υψηλών προδιαγραφών έχουν την δυνατότητα να ανακαλύψουν μέσω μικρών επαρχιακών δρόμων άγνωστες διαδρομές, ιστορικά χωριά, απότομα φαράγγια, κρυφές παραλίες, αλλά και γευστικές γαστρονομικές εναλλακτικές που δύσκολα θα βρουν αλλού. Οι διαδρομές ποικίλλουν ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο και τον αριθμό των επισκεπτών.

Φαράγγια Ηρακλείου

Γεμάτα απότομα βράχια και μονοπάτια που κόβουν την ανάσα, τα φαράγγια του Ηρακλείου είναι από τα πιο μοναδικά και ανεξερεύνητα φυσικά αξιοθέατα της Κρήτης. Καταρράκτες, σπάνια είδη χλωρίδας-πανίδας και διαδρομές μέσα στην καταπράσινη φύση συνθέτουν το σκηνικό στα φαράγγια του Ηρακλείου προσφέροντας στους επισκέπτες τους σπάνιες εικόνες και μοναδικές εμπειρίες που δύσκολα θα συναντήσουν αλλού.

Αγιοφάραγγο

Νότια της μονής Οδηγήτριας, βρίσκεται το Αγιοφάραγγο. Δημιουργημένο από τις κοίτες δύο ρεμάτων που ξεκινούν το ένα βόρεια και το άλλο δυτικά, το Αγιοφάραγγο καταλήγει στο νότιο Κρητικό Πέλαγος στην ομώνυμη παραλία του Αγιοφάραγγου. Παρά το επιβλητικό και γεμάτο κατακόρυφους γκρεμούς τοπίο, το Αγιοφάραγγο είναι εύκολα πλοηγήσιμο και ομαλό στο μεγαλύτερο μέρος του, ενώ λίγο πριν το τέλος του, υπάρχει αναρριχητικό πεδίο, όπου υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δείτε επίδοξους αναρριχητές να προπονούνται στην αναρρίχηση.

Φαράγγι της Τρυπητής

Με μήκος περίπου 4 χιλιόμετρα, το φαράγγι της Τρυπητής σχηματίζεται νότια από το χωριό Βασιλική στα Αστερούσια Όρη και μεταφέρει νερό από την κοιλάδα ανατολικά του χωριού Μιαμού μέσω του Αγιοσαββίτη ποταμού. Το φαράγγι καταλήγει στην ομώνυμη παραλία της Τρυπητής που ξεχωρίζει για το ψιλό βότσαλό της, ενώ πρέπει να αναφερθεί πως το αρχικό τμήμα του φαραγγιού δεν είναι εύκολα προσπελάσιμο λόγω των πολλών καταρρακτών στο εσωτερικό του. Ακόμη, το φαράγγι είναι γνωστό και με τις ονομασίες Φαράγγι Αγίου Σάββα, Κατσακνέ ή Φαράγγι Λαύρης.

Φαράγγι Άρβης

Σχίζοντας στα δύο το Άρβειον Όρος, το φαράγγι της Άρβης είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα τεχνικά φαράγγια της Κρήτης που βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νομού Ηρακλείου, βόρεια του χωριού Άρβη. Το φαράγγι είναι ένα από τα πιο δύσκολα προς διάσχιση στην Κρήτη, καθώς η πλοήγηση σε αυτό απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό canyoning, ενώ κατά τη διάρκεια της άνοιξης, το φαράγγι είναι γεμάτο νερό με αποτέλεσμα η πλοήγηση σε αυτό να είναι απαιτητική και αρκετά επικίνδυνη, ειδικά από αρχάριους στην εξερεύνηση φαραγγιών. Το φαράγγι της Άρβης είναι γνωστό για τον εντυπωσιακό καταρράκτη του Καπνιστή ύψους 85 μέτρων, αλλά και για το υπόγειο σπήλαιο μέσα στο οποίο εισχωρεί ο ποταμός που διατρέχει το φαράγγι.

Φαράγγι Αστρακιανό/Νεραϊδόσπηλιος

Το Αστρακιανό είναι ένα καταπράσινο φαράγγι που ενώνεται μαζί με το Κουναβιανό κοντά στο Σκαλάνι, με αποτέλεσμα τα δύο φαράγγια να συνεχίζουν την κοινή πορεία τους μέχρι τον Καρτερό. Με το συνολικό τους μήκος να αγγίζει τα 21 χιλιόμετρα, τα δύο φαράγγια είναι βάτα για πεζοπορία και ενδείκνυνται, μάλιστα, για οικογένειες με παιδιά. Το Αστρακιανό ξεκινάει βορειοδυτικά της θέσης Κολομόδι και διατρέχει την περιοχή του έρημου χωριού Κάτω Αστρακοί, από όπου ξεκινάει μονοπάτι που οδηγεί στην τοποθεσία Νεραϊδόσπηλιος με τη λίμνη και το σπήλαιο.

Φαράγγι και Δάσος του Ρούβα

Αν και το επίσημο όνομα του φαραγγιού είναι Φαράγγι Γάφαρη, δύο ακόμα ονομασίες χρησιμοποιούνται για το σημαντικότερο φαράγγι στην περιοχή του Ψηλορείτη: Φαράγγι του Αγίου Νικολάου (από τη μονή του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται στην έξοδο του φαραγγιού) και Φαράγγι του Ρούβα από το ομώνυμο δάσος που διασχίζει το φαράγγι. Το συνολικού μήκους 4 χιλιομέτρων φαράγγι προσφέρει μια διαδρομή 2,7 χιλιομέτρων μέσα από ένα οικοσύστημα τεράστιας φυσικής αξίας, ενώ το δάσος του Ρούβα αποτελεί ένα από τα πιο ευαίσθητα οικοσυστήματα στην Κρήτη φιλοξενώντας σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας με γνωστότερο τον Κρητικό αγριόγατο.

Φαράγγι του Αμπά

Περίπου 53 χιλιόμετρα νότια του Ηρακλείου, στα Αστερούσια Όρη, βρίσκεται το φαράγγι του Αμπά. Γνωστό για τον επιβλητικό καταρράκτη του Αμπά, ύψους 150 μέτρων, που σχηματίζεται στο εσωτερικό του στο βραχώδες ρήγμα των Αστερουσίων. Το φαράγγι του Αμπά διαρρέει ο ποταμός Μουσούλης συγκεντρώνοντας νερά από τις πηγές του οροπεδίου των Παρανύμφων και του Αμυγδάλου καταλήγοντας, τελικά, στην παραλία των Τριών Εκκλησιών.

Καταφύγια -Βουνά Ηρακλείου

Γνωστό για τον αστικό και κεντρικό χαρακτήρα του, το Ηράκλειο είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της Κρήτης, όπου άγρια φύση και ιστορία συνθέτουν ένα μοναδικό σκηνικό που χαρίζει μοναδικές και αξέχαστες αναμνήσεις σε κάθε επισκέπτη. Φαράγγια, οροπέδια και αρχαιολογικοί χώροι τεράστιου ενδιαφέροντος προσφέρουν σπάνιες εμπειρίες σε όσους επισκέπτες θέλουν να γνωρίσουν αυτή τη διαφορετική γωνιά της Κρήτης.

Γεωπάρκο Ψηλορείτη

Το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη έχει έκταση περίπου 1272 τετραγωνικά χιλιόμετρα και καλύπτει όλο τον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη, από τις νότιες παρυφές του στη λεκάνη της Μεσαράς και του Αμαρίου δυτικότερα, μέχρι τη βόρεια ακτή με τον Κουλούκωνα. Το γεωπάρκο αποτελεί ένα πλήρες μωσαϊκό του φυσικού περιβάλλοντος και της ανθρωπογεωγραφίας του Ψηλορείτη, ενώ μεγάλο μέρος του γεωπάρκου είναι ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000. Ενδιαφέρον είναι, ακόμα, πως μέσα στα όρια του γεωπάρκου βρίσκονται σημαντικές αρχαιολογικές τοποθεσίες, όπως το Ιδαίον Άντρον και η Μονή Αρκαδίου, ενώ σήμερα, το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη συμβάλλει ενεργά στις προσπάθειες για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της κεντρικής Κρήτης.

Γιούχτας

Ο Γιούχτας βρίσκεται περίπου 10 χιλιόμετρα νότια της πόλης του Ηρακλείου και πρόκειται για ένα βουνό που φτάνει τα 811 μέτρα σε ύψος στην μέση ενός πολύ ιδιαίτερου μεσογειακού τοπίου με αμπελώνες και ελαιώνες. Λόγω της ανθρωπόμορφης όψης του, το βουνό αποτελεί σημείο αναφοράς για την Κρήτη ήδη από τα μινωικά χρόνια, ενώ σύμφωνα με την μυθολογία, εδώ εικάζεται ότι βρισκόταν ο τάφος του Δία. Μάλιστα, το όνομα του βουνού προέρχεται από παραφθορά της λατινικής μετάφρασης του Δία, Jupiter, που μετεξελίχθηκε σε Γιούχτας. Σήμερα, το βουνό είναι προστατευόμενο οικοσύστημα αποτελώντας ξεχωριστό βιότοπο αναπαραγωγής αρπακτικών πτηνών στην Κρήτη.

Αστερούσια

Τα Αστερούσια είναι η νοτιότερη οροσειρά της Ελλάδας στο νότιο τμήμα του νομού Ηρακλείου ακριβώς πάνω από το Λιβυκό Πέλαγος. Τα Αστερούσια ξεκινούν ανατολικά από τον Αναποδάρη ποταμό και καταλήγουν στο ακρωτήριο Λίθινο, ενώ ψηλότερη κορυφή της οροσειράς είναι ο Κόφινας στα 1.231 μέτρα υψόμετρο. Μεγάλο μέρος της οροσειράς είναι ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000 λόγω της τεράστιας οικολογικής αξίας της περιοχής, όπου διαβιούν διάφορα είδη άγριων αρπακτικών. Η περιοχή απέχει περίπου 64 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, ενώ η πρόσβαση σε αυτήν είναι αρκετά απαιτητική με απότομες στροφές και απευθύνεται σε έμπειρους οδηγούς.

Δίκτη

Η οροσειρά της Δίκτης, επίσης γνωστή ως Λασιθιώτικα Βουνά, εκτείνεται στα σύνορα των νομών Ηρακλείου και Λασιθίου. Είναι η ανατολικότερη οροσειρά της Ελλάδας που φτάνει σε αρκετά μεγάλο ύψος με την ψηλότερη κορυφή της, το Σπαθί, να αγγίζει τα 2148 μέτρα, ενώ στο κέντρο της οροσειράς, σε υψόμετρο 850 μέτρων σχηματίζεται το οροπέδιο Λασιθίου, ένα από τα πιο γνωστά οροπέδια στην Κρήτη όπου κανείς μπορεί να επισκεφθεί και το Δικταίο Άντρο. Την οροσειρά διασχίζουν πολλά φαράγγια με γνωστότερα τον Χαυγά, την Σαρακίνα, τον Αδριανό και την Κριτσά.

Καταφύγιο Πρίνος

Το καταφύγιο του Πρίνου υπάγεται στον ΕΟΣ Ηρακλείου και βρίσκεται σε υψόμετρο 1100 μέτρων στους ανατολικούς πρόποδες του Ψηλορείτη, στην τοποθεσία Πρίνος. Είναι προσβάσιμο μέσω πεζοπορίας, ενώ από το καταφύγιο περνάει το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 μέσω του οποίου μπορεί κανείς να φθάσει στο Δάσος του Ρούβα σε 5 ώρες και στο Οροπέδιο της Νίδας σε 8 ώρες. Οι κοντινότερες κορυφές είναι το Κουδούνι και η Γυριστή, ενώ το καταφύγιο είναι διαθέσιμο κατόπιν συνεννόησης με τον ΕΟΣ Ηρακλείου.

Εθνικά Πάρκα

Γεωπάρκο Ψηλορείτη

Το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη έχει έκταση περίπου 1272 τετραγωνικά χιλιόμετρα και καλύπτει όλο τον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη, από τις νότιες παρυφές του στη λεκάνη της Μεσαράς και του Αμαρίου δυτικότερα, μέχρι τη βόρεια ακτή με τον Κουλούκωνα. Το γεωπάρκο αποτελεί ένα πλήρες μωσαϊκό του φυσικού περιβάλλοντος και της ανθρωπογεωγραφίας του Ψηλορείτη, ενώ μεγάλο μέρος του γεωπάρκου είναι ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000. Ενδιαφέρον είναι, ακόμα, πως μέσα στα όρια του γεωπάρκου βρίσκονται σημαντικές αρχαιολογικές τοποθεσίες, όπως το Ιδαίον Άντρο και η Μονή Αρκαδίου, ενώ σήμερα, το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη συμβάλλει ενεργά στις προσπάθειες για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της κεντρικής Κρήτης.

Μονοπάτια Ηρακλείου

Κουδουμά

Το μονοπάτι του Κουδουμά: Μια μαγευτική πεζοπορία στα Αστερούσια Όρη

Στην καρδιά των επιβλητικών Αστερουσίων Ορέων της Κρήτης, ένα μονοπάτι ξετυλίγεται σαν κορδέλα, συνδέοντας τον γραφικό οικισμό του Αγίου Ιωάννη Καπετανιανών με τη μονή Κουδουμά. Αυτή η διαδρομή αποτελεί ένα αληθινό στολίδι για τους λάτρεις της πεζοπορίας, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία που συνδυάζει φυσική ομορφιά, ιστορία και παράδοση. Η πορεία ξεκινά από τον Άγιο Ιωάννη Καπετανιανών, ένα χωριό που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από καρτ ποστάλ. Από εκεί, το μονοπάτι οδηγεί τους περιπατητές προς την ακτή της Ελυγιάς, όπου η θάλασσα συναντά τη στεριά σε ένα εντυπωσιακό σκηνικό. Καθώς η διαδρομή συνεχίζεται παράλληλα με την ακτογραμμή, οι πεζοπόροι έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν μαγευτικές εικόνες του Λιβυκού Πελάγους. Το αδιαμφισβήτητο highlight της διαδρομής είναι το σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου. Εδώ, η φύση και η πίστη συνυπάρχουν αρμονικά. Το γραφικό εκκλησάκι, χτισμένο μέσα στο σπήλαιο, περιβάλλεται από εντυπωσιακούς σχηματισμούς σταλακτιτών και σταλαγμιτών, δημιουργώντας ένα σκηνικό που κόβει την ανάσα.

Μετά το σπήλαιο, το μονοπάτι αρχίζει να ανηφορίζει, οδηγώντας τους πεζοπόρους μέσα από πυκνή βλάστηση. Η προσπάθεια ανταμείβεται πλουσιοπάροχα με πανοραμικές θέες προς τη μονή Κουδουμά και το απέραντο γαλάζιο του Λιβυκού πελάγους. Είναι μια εικόνα που αποτυπώνεται ανεξίτηλα στη μνήμη. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της διαδρομής είναι το πέρασμα από τις παραδοσιακές αλυκές. Εδώ, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τους ντόπιους αλατοπαραγωγούς να εξασκούν την τέχνη τους, διατηρώντας ζωντανή μια παράδοση αιώνων. Για όσους προτιμούν μια λιγότερο απαιτητική προσέγγιση, υπάρχει η επιλογή πρόσβασης μέσω χωματόδρομων από τα γειτονικά χωριά. Ωστόσο, η πεζοπορία παραμένει ο καλύτερος τρόπος για να βιώσει κανείς την αυθεντική ομορφιά και την ατμόσφαιρα της περιοχής.

Το μονοπάτι του Κουδουμά είναι κάτι περισσότερο από μια απλή πεζοπορική διαδρομή. Είναι ένα ταξίδι στην ιστορία, τη φύση και τον πολιτισμό της Κρήτης, μια εμπειρία που αγγίζει όλες τις αισθήσεις και αφήνει ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στην ψυχή του περιπατητή.

Μάρτσαλο

Το φαράγγι του Μάρτσαλου: Ένα μαγευτικό μονοπάτι στην καρδιά της Κρήτης

Στα νότια παράλια της Κρήτης, κρυμμένο πίσω από τα επιβλητικά Αστερούσια Όρη, βρίσκεται ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά αξιοθέατα του νησιού: το φαράγγι του Μάρτσαλου. Αυτό το μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο, που εκτείνεται σε μήκος δύο χιλιομέτρων, αποτελεί πύλη εισόδου για την ομώνυμη, απομονωμένη παραλία που βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της πεδιάδας της Μεσαράς. Η διαδρομή μέσα από το φαράγγι είναι μια εμπειρία που συνδυάζει φυσική ομορφιά, ιστορία και πνευματικότητα. Καθώς ο επισκέπτης διασχίζει το μονοπάτι, περιβάλλεται από απόκρημνα βράχια που φιλοξενούν πολυάριθμες σπηλιές, κάποτε καταφύγια ερημιτών. Η πλούσια βλάστηση που χαρακτηρίζει την περιοχή περιλαμβάνει ένα εντυπωσιακό φοινικόδασος στο μέσο της διαδρομής, ενώ πικροδάφνες, ελιές, χαρουπιές και πρίνοι συνθέτουν ένα μοναδικό οικοσύστημα.

Στην είσοδο του φαραγγιού, ο επισκέπτης συναντά ένα αξιοσημείωτο μνημείο: τη σπηλαιώδη εκκλησία της Παναγίας της Μαρτσαλιανής. Αυτός ο ναός, λαξευμένος μέσα σε έναν κωνικό βράχο, έχει μια συναρπαστική ιστορία που εκτείνεται από την εποχή των διωγμών των Χριστιανών μέχρι την επανανακάλυψή του τον 19ο αιώνα. Η πεζοπορία μέσα από το φαράγγι, αν και γενικά θεωρείται εύκολη, παρουσιάζει κάποιες προκλήσεις, ιδιαίτερα στο τμήμα μεταξύ του ναού και της κοίτης του φαραγγιού. Ωστόσο, η προσπάθεια ανταμείβεται πλουσιοπάροχα με την άφιξη στην παραλία του Μάρτσαλου, έναν παράδεισο με βοτσαλωτή ακτή και κρυστάλλινα νερά. Η περιοχή του Μάρτσαλου έχει μια πλούσια ιστορία που χρονολογείται από τη Μινωική εποχή, όταν λειτουργούσε ως λιμάνι. Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ δίδαξε ο Απόστολος Παύλος, γεγονός που προσδίδει στον τόπο ιδιαίτερη θρησκευτική σημασία. Για τους λάτρεις της φύσης, τους πεζοπόρους και όσους αναζητούν μια αυθεντική εμπειρία στην Κρήτη, το φαράγγι του Μάρτσαλου αποτελεί έναν προορισμό που συνδυάζει μοναδικά το φυσικό κάλλος με την πνευματική γαλήνη. Η διάσχισή του είναι ένα ταξίδι στο χρόνο και στη φύση, που αποκαλύπτει τη μαγεία της κρητικής γης σε κάθε βήμα.

Χαρουπόδασος

Το μονοπάτι Παρανύμφων -Τριών Εκκλησιών: Ανακαλύπτοντας το μεγαλύτερο φυσικό χαρουπόδασος της Ευρώπης

Στην καρδιά των Αστερουσίων, ένα μοναδικό μονοπάτι αποκαλύπτει τους κρυμμένους θησαυρούς της νότιας Κρήτης. Η διαδρομή από τους Παρανύμφους προς τις Τρεις Εκκλησιές δεν είναι απλώς μια πεζοπορική εμπειρία -είναι ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο και τη φύση, με αποκορύφωμα την ανακάλυψη του μεγαλύτερου φυσικού χαρουπόδασους στην Ευρώπη. Η πορεία ξεκινά από τον βυζαντινό ναό του Αγίου Παύλου, όπου οι πεζοπόροι αφήνουν τα οχήματά τους για να βυθιστούν στη μαγεία του τοπίου. Καθώς το μονοπάτι κατηφορίζει προς την ακτογραμμή, οι περιπατητές απολαμβάνουν εκπληκτική θέα προς το Λιβυκό Πέλαγος. Οι απότομες ακτές των Αστερουσίων, που βυθίζονται στη θάλασσα δημιουργώντας γραφικούς όρμους και μυστηριώδεις θαλασσοσπηλιές, συνθέτουν ένα σκηνικό μοναδικό για ολόκληρη την Κρήτη. Το αδιαμφισβήτητο highlight της διαδρομής είναι η συνάντηση με το εντυπωσιακό χαρουπόδασος. Αυτό το φυσικό θαύμα, το μεγαλύτερο του είδους του στην Ευρώπη, αποτελεί μια όαση βιοποικιλότητας. Οι αιωνόβιες χαρουπιές, με τους στριφτούς κορμούς και το πυκνό φύλλωμά τους, δημιουργούν ένα μαγευτικό σκηνικό.

Το δάσος αυτό δεν είναι μόνο ένα φυσικό αξιοθέατο, αλλά και ένα ζωντανό μνημείο της αγροτικής κληρονομιάς της Κρήτης. Οι καρποί της χαρουπιάς, γνωστοί για τη θρεπτική τους αξία, υπήρξαν για αιώνες σημαντική πηγή διατροφής και εισοδήματος για τους ντόπιους. Καθώς οι πεζοπόροι διασχίζουν το χαρουπόδασος, έχουν την ευκαιρία να βιώσουν την ηρεμία και τη γαλήνη που προσφέρει αυτό το μοναδικό οικοσύστημα. Η σκιά των δέντρων προσφέρει ανακούφιση από τον καυτό ήλιο, ενώ ο ήχος του ανέμου στα φύλλα δημιουργεί μια σχεδόν μυστικιστική ατμόσφαιρα. Μετά το χαρουπόδασος, το μονοπάτι συνεχίζει παράκτια, οδηγώντας τελικά στις Τρεις Εκκλησιές, ένα σύμπλεγμα ναών κτισμένο στην έξοδο του επιβλητικού φαραγγιού του Αμπά. Η θέα του Λιβυκού Πελάγους από αυτό το σημείο είναι πραγματικά μαγευτική, προσφέροντας μια αίσθηση γαλήνης και δέους. Για την επιστροφή, οι πεζοπόροι έχουν δύο επιλογές. Μπορούν είτε να έχουν προνοήσει για μεταφορικό μέσο στις Τρεις Εκκλησιές, είτε να αποφασίσουν να ανηφορίσουν μέσω του μονοπατιού της «Κλεισούρας» πίσω στους Παρανύμφους. Αν και πιο απαιτητική, αυτή η δεύτερη επιλογή προσφέρει μια ολοκληρωμένη εμπειρία της μοναδικής τοπογραφίας της περιοχής.

Το μονοπάτι Παρανύμφων -Τριών Εκκλησιών, με το εντυπωσιακό χαρουπόδασος ως κεντρικό του αξιοθέατο, αποτελεί μια αξέχαστη εμπειρία για κάθε λάτρη της φύσης και της πεζοπορίας. Συνδυάζοντας φυσική ομορφιά, ιστορική σημασία και μοναδικά οικοσυστήματα, αυτή η διαδρομή αναδεικνύει την πλούσια βιοποικιλότητα και την πολιτιστική κληρονομιά της νότιας Κρήτης.

Δάσος Ρούβα

Από τη Νίδα στο Δάσος Ρούβα: Μια πεζοπορική εμπειρία στην καρδιά του Ψηλορείτη

Στις πλαγιές του επιβλητικού Ψηλορείτη, το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4, χαράζει μια μαγευτική διαδρομή από το οροπέδιο της Νίδας μέχρι το πανέμορφο δάσος του Ρούβα. Αυτή η πεζοπορική διαδρομή αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τους λάτρεις της φύσης να εξερευνήσουν την άγρια ομορφιά της κρητικής ενδοχώρας και να βιώσουν την πλούσια βιοποικιλότητα του νησιού. Η περιπέτεια ξεκινά από το οροπέδιο της Νίδας, ένα σημείο συνάντησης πολλών μονοπατιών του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 1380 μέτρων. Καθώς οι πεζοπόροι κατευθύνονται νότια, το τοπίο ξεδιπλώνεται μπροστά τους, αποκαλύπτοντας τη μεγαλοπρέπεια του κρητικού ορεινού όγκου. Μετά από μία σύντομη πορεία, η διαδρομή στρέφεται ανατολικά, οδηγώντας τους περιπατητές μέσα από μια σειρά γραφικών μικρών οροπεδίων -του Βαρσάμου, του Βουρλόκαμπου και της Αμμουδάρας. Το highlight της διαδρομής έρχεται καθώς το μονοπάτι εισέρχεται στο περίφημο δάσος του Ρούβα. Εδώ, οι πεζοπόροι έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν το μεγαλύτερο φυσικό πρινοδάσος της Κρήτης. Η θέα της κοιλάδας του Ρούβα, που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια τους, είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Το πυκνό πράσινο των αιωνόβιων πρίνων δημιουργεί ένα μοναδικό οικοσύστημα, ζωτικής σημασίας για την τοπική χλωρίδα και πανίδα.

Καθώς η διαδρομή συνεχίζεται, οι πεζοπόροι συναντούν μικρούς θησαυρούς της τοπικής παράδοσης και ιστορίας. Μια μικρή στέρνα, απομεινάρι της αγροτικής ζωής του παρελθόντος, και η δίκλιτη εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στη θέση Δύο Πρίνοι, προσθέτουν πολιτιστικό ενδιαφέρον στη φυσική ομορφιά της διαδρομής. Το τέρμα της πορείας επιφυλάσσει μια ευχάριστη έκπληξη για τους πεζοπόρους. Το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, σε υψόμετρο 950 μέτρων, περιβάλλεται από ένα γραφικό πάρκο με πηγές, ξύλινα παγκάκια και τεράστια πλατάνια. Αυτός ο μικρός παράδεισος προσφέρει την ιδανική ευκαιρία για ξεκούραση και αναστοχασμό μετά την πεζοπορία. Από το σημείο αυτό, οι περιπατητές έχουν δύο επιλογές για να συνεχίσουν την εξερεύνησή τους. Μπορούν είτε να ακολουθήσουν το μονοπάτι Ε4 προς το καταφύγιο του Πρίνου, πάνω από τους Ασίτες, είτε να κατέβουν το εντυπωσιακό φαράγγι του Γάφαρη (ή Ρούβα), το σημαντικότερο στο νομό Ηρακλείου.

Το μονοπάτι Ε4 από τη Νίδα στο Δάσος Ρούβα δεν είναι απλώς μια πεζοπορική διαδρομή -είναι ένα ταξίδι στην καρδιά της κρητικής φύσης. Προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να βιώσει κανείς την άγρια ομορφιά του Ψηλορείτη, να εξερευνήσει ένα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα του νησιού και να συνδεθεί με την πλούσια ιστορία και παράδοση της Κρήτης. Για τους λάτρεις της πεζοπορίας και της φύσης, αυτή η διαδρομή αποτελεί αναμφίβολα μια εμπειρία ζωής.

Κάμπος Μεσαράς

Η πεζοπορική διαδρομή Αχεντριάς -Πύργος: Ένα μπαλκόνι στον Κάμπο της Μεσαράς

Στην καρδιά της νότιας Κρήτης, μια εντυπωσιακή πεζοπορική διαδρομή ξετυλίγεται από τον Αχεντριά μέχρι τον Πύργο, προσφέροντας στους περιπατητές μια μοναδική προοπτική του φημισμένου Κάμπου της Μεσαράς. Αυτή η πορεία δεν είναι απλώς μια πεζοπορία -είναι ένα ταξίδι πάνω από έναν από τους πιο σημαντικούς και ιστορικούς κάμπους της Κρήτης. Ξεκινώντας από τον Αχεντριά σε υψόμετρο 710 μέτρων, οι πεζοπόροι αρχίζουν να ανεβαίνουν προς την κορυφή του Ασφεντιλιά (941 μ.). Από αυτό το πρώτο σημείο θέασης, ο Κάμπος της Μεσαράς αρχίζει να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια τους σαν ένας τεράστιος πράσινος καμβάς. Καθώς η διαδρομή συνεχίζεται προς την Ανάληψη (905 μ.), η θέα του κάμπου γίνεται ακόμα πιο εντυπωσιακή. Από αυτό το σημείο, οι πεζοπόροι μπορούν να θαυμάσουν την απεραντοσύνη της Μεσαράς σε όλο της το μεγαλείο. Ο κάμπος, γνωστός ως ο «σιτοβολώνας της Κρήτης», απλώνεται μπροστά τους σαν ένα πολύχρωμο μωσαϊκό από καλλιέργειες, ελαιώνες και αμπελώνες.

Η Μεσαρά, με την πλούσια ιστορία της που χρονολογείται από τη Μινωική εποχή, αποτελεί την καρδιά της αγροτικής παραγωγής της Κρήτης. Από το υψόμετρο της διαδρομής, οι πεζοπόροι μπορούν να διακρίνουν τα σημάδια αυτής της μακραίωνης αγροτικής παράδοσης -από τα γεωμετρικά σχήματα των χωραφιών μέχρι τους διάσπαρτους οικισμούς που στολίζουν τον κάμπο.
Καθώς η πορεία συνεχίζεται προς την Εθιά (740 μ.) και στη συνέχεια κατηφορίζει προς το Ροτάσι (250 μ.), η οπτική γωνία του κάμπου αλλάζει συνεχώς, προσφέροντας νέες προοπτικές και εικόνες. Οι εναλλαγές του φωτός κατά τη διάρκεια της ημέρας δημιουργούν ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο τοπίο, με τις σκιές να παίζουν πάνω στην επιφάνεια του κάμπου. Από το Ροτάσι μέχρι τον τελικό προορισμό, τον Πύργο, οι πεζοπόροι έχουν την ευκαιρία να δουν τον κάμπο από πιο κοντά. Εδώ, μπορούν να παρατηρήσουν λεπτομέρειες που δεν ήταν ορατές από ψηλά -τα αρδευτικά κανάλια που διατρέχουν την πεδιάδα, τα μικρά αγροκτήματα και τους ανεμόμυλους που στέκουν ως φρουροί του κάμπου.

Αυτή η διαδρομή, δεν προσφέρει μόνο μια εκπληκτική θέα του Κάμπου της Μεσαράς, αλλά και μια βαθύτερη κατανόηση της σημασίας του για την Κρήτη. Είναι μια ευκαιρία να δει κανείς από ψηλά την «καρδιά» του νησιού, να κατανοήσει τη γεωγραφία του και να εκτιμήσει τη σημασία αυτής της εύφορης γης για την ιστορία και την οικονομία της Κρήτης. Για τους λάτρεις της φύσης, της ιστορίας και της γεωγραφίας, η πεζοπορική διαδρομή Αχεντριάς -Πύργος προσφέρει μια μοναδική εμπειρία. Είναι ένα ζωντανό μάθημα για τη σχέση του ανθρώπου με τη γη, και μια υπενθύμιση της διαχρονικής σημασίας του Κάμπου της Μεσαράς για την Κρήτη. Κάθε βήμα σε αυτό το μονοπάτι είναι ένα βήμα πάνω από αιώνες ιστορίας και μια ματιά στο μέλλον αυτού του ζωτικού τμήματος του νησιού.

Σημεία ενδιαφέροντος Ηρακλείου

Μάρτυρες κι αφηγητές της ιστορίας της πόλης, χαρακτηριστικά τοπόσημα και κορυφαία αξιοθέατα που δεν πρέπει να λείπουν από την ταξιδιωτική ατζέντα όσων επισκέπτονται την πρωτεύουσα του μεγαλύτερου νομού της Κρήτης, γενέτειρα προσωπικοτήτων όπως ο Ελ Γκρέκο, ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Οδυσσέας Ελύτης.

Κούλες -Ενετικό Φρούριο

Για τους Ενετούς ήταν το περίφημο Castello a mare ή Rocca a mare -Φρούριο ή Βράχος στη θάλασσα-, το εντυπωσιακό φρούριο της Κάντια, που κάποτε υποδέχονταν τα πλοία του κυρίαρχου σε όλη τη Μεσόγειο βενετσιάνικου στόλου, όπως σήμερα υποδέχεται όσους ταξιδιώτες φτάνουν στο Ηράκλειο δια θαλάσσης. Επιβλέποντας το Ενετικό Λιμάνι, το οποίο προστάτευε από επίδοξους κατακτητές και ληστρικές επιδρομές πειρατών, το θεαματικό θαλάσσιο οχυρό και σήμα κατατεθέν του Ηρακλείου, έχει πλέον επικρατήσει να αποκαλείται Κούλες, κατά το οθωμανικό του όνομα, που σημαίνει Φρούριο του νερού-Su Kulesi. Χτισμένο μεταξύ 1523 και 1540 και φέροντας μαρμάρινο ανάγλυφο με τον φτερωτό λέοντα του Αγίου Μάρκου, έμβλημα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, το επιβλητικό οχυρό που απλώνεται σε δύο επίπεδα, είναι ανοιχτό στο κοινό και έτοιμο να αφηγηθεί μέσα από τη δική του ιστορία, εκείνη της πόλης.

Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα 26 διαφορετικά διαμερίσματα που χρησιμοποιούνταν ως χώροι αποθήκευσης τροφίμων, αποθήκες πολεμοφοδίων, δεξαμενές υδάτων και φυλακές, ακόμη και ως χώροι διαμονής του διοικητή του Castello. Αποκορύφωμα της περιήγησης στους δαιδαλώδεις διαδρόμους του ισογείου, η αίθουσα όπου εκτίθενται τα κανόνια που συνέδραμαν στην άμυνα των Ενετών στην πολιορκία του Χάνδακα, καθώς και εκείνη με τα ευρήματα των υποβρύχιων ερευνών που ο σπουδαίος ωκεανογράφος Jacques-Yves Cousteau έκανε το 1976 στο λιμάνι του Ηρακλείου και των τριών Μινωικών ναυαγίων της Ντίας. (Ανοιχτά Τετάρτη-Δευτέρα όλο το χρόνο, το ωράριο διαφοροποιείται αναλόγως εποχής).

Προμαχώνας Μαρτινέγκο

Σημαντικό στοιχείο του σχεδιασμού των ενετικών τειχών, που αποτελούσαν το μεγαλύτερο οχυρωματικό συγκρότημα σε όλη τη Μεσόγειο και ως σήμερα θυμίζουν την εποχή που το Ηράκλειο ήταν ακμάζον λιμάνι και πολιτιστικό κέντρο της Ενετικής Ανατολής, οι επτά προμαχώνες προστέθηκαν τα μέσα του 15ου αιώνα για την ενίσχυση της άμυνας. Από αυτούς, ο νοτιότερος, μεγαλύτερος και μόνος σωζόμενος στις μέρες μας είναι ο προμαχώνας Μαρτινέγκο, που πήρε το όνομά του από τον στρατιωτικό και μηχανικό Gabriele Tadino Martinengo. Σήμερα, ένας περίπατος ως τον προμαχώνα που οφείλει την τελευταία του μορφή στον μηχανικό Giulio Savorgnan, χαρίζει μια υπέροχη άποψη της πόλης, ειδικά την ώρα τη δύσης του ήλιου και τη δυνατότητα να επισκεφθεί κανείς τον τάφο του μεγάλου λογοτέχνη Νίκου Καζαντζάκη.

Τάφος Νίκου Καζαντζάκη

Λιτή και απέριττη όπως θα περίμενε κανείς είναι η τελευταία κατοικία του σπουδαίου συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957), που απεβίωσε στη Γερμανία και πριν ταφεί στη γενέτειρά του, η σορός του τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στον Μητροπολιτικό ναό του Ηρακλείου, τον Άγιο Μηνά. Την κηδεία που τελέσθηκε στις 6 Νοεμβρίου 1957 ακολούθησε ο ενταφιασμός στο ψηλότερο σημείο των ενετικών τειχών, και σήμερα ανάμεσα στους φοίνικες που περιμετρικά έχουν φυτευτεί στον προμαχώνα Μαρτινέγκο, ένας μεγάλος ξύλινος σταυρός υποδεικνύει τον τάφο του Καζαντζάκη και μια εγχάρακτη πλάκα θυμίζει την αξέχαστη φράση του «Δεν ελπίζω τίποτε. Δεν φοβάμαι τίποτε. Είμαι ελεύθερος».

«Λιοντάρια» -Κρήνη Μorozini

Ένα από τα ιστορικότερα και πλέον αναγνωρίσιμα μνημεία της πόλης, τόπος συνάντησης των ντόπιων και περιτριγυρισμένη από πλήθη κάθε εποχή, η περίτεχνη και άριστα διατηρημένη κρήνη Μοροζίνι στο κέντρο της πλατείας Ελευθερίου Βενιζέλου, είναι για τους περισσότερους απλά γνωστή ως «Λιοντάρια», από τα τέσσερα μαρμάρινα λιοντάρια που την κοσμούν, αναβλύζοντας νερό από το στόμα τους. Η κατασκευή της ανάγεται στο 1628 κι οφείλεται στον Ενετό Γενικό Αρμοστή της Κρήτης, Φραγκίσκο Μοροζίνι, από τον οποίο πήρε και το όνομά της. Ήταν εκείνος που υλοποίησε την κατασκευή του νέου υδραγωγείου του Ηρακλείου -μήκους 15 χιλιομέτρων-, επιλύοντας το διαχρονικό πρόβλημα λειψυδρίας της πόλης και μεταφέροντας ως αυτή τα νερά διαφόρων πηγών. Μέχρι και την εποχή μας, η κρήνη Μοροζίνι με το εξαιρετικά καθαρό νερό της δροσίζει τους περαστικούς και όσους κοντοστέκονται για να θαυμάσουν την περίτεχνη όψη της με τις ανάγλυφες αναπαραστάσεις από Τρίτωνες, θαλάσσια τερατόμορφα πλάσματα και δελφίνια. Και μπορεί η μορφή του Ποσειδώνα που κυριαρχούσε στο κέντρο της να καταστράφηκε κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κατοχής της Κρήτης, εξίσου όμως αφαιρέθηκαν και τα στοιχεία που προσέθεσαν οι Τούρκοι, με αποτέλεσμα σήμερα, τα αγαπημένα «Λιοντάρια» να προσεγγίζουν όσο γίνεται την αρχική τους μορφή, παραμένοντας ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Ενετοκρατίας.

Ενετική Λότζια

Λίγο βορειότερα, σε κοντινή απόσταση και από την ίδια ιστορική περίοδο, σώζεται πολύ κοντά και ο λαμπρότερος μάρτυρας των χρόνων κατά τους οποίους η Κάντια άνθιζε, πλούτιζε, ευημερούσε και γνώριζε μια πρωτοφανή πολιτιστική άνθιση. Πρόκειται για την κομψή ενετική Λότζια του 16ου αι., το πλούσια διακοσμημένο με ιωνικές και δωρικές κολώνες, τοξωτές αψίδες και ανάγλυφες παραστάσεις μέγαρο, όπου αιώνες πριν ευγενείς και άρχοντες έπαιρναν τις αποφάσεις για τα οικονομικά, εμπορικά και πολιτικά ζητήματα του τόπου. Η παλλαδιανού ρυθμού, ορθογώνια, διώροφη Loggia που στέκει στην αρχή της οδού 25ης Αυγούστου, είναι η τέταρτη κατασκευή, της ίδιας χρονολογίας με την Κρήνη Μοροζίνι και αποτελεί κι αυτή έργο του ίδιου παραπάνω Γενικού Αρμοστή. Στα χέρια των Τούρκων μετατράπηκε σε έδρα του ανώτατου οικονομικού υπαλλήλου, ενώ οι αιώνες που ακολούθησαν έφεραν παρακμή, σοβαρές ζημιές από σεισμούς, κατεδαφίσεις, αναστηλώσεις και ανοικοδομήσεις, για να φτάσει σήμερα να στεγάζει το κεντρικό κτήριο του Δήμου Ηρακλείου, έχοντας βραβευτεί το 1987 ως το πιο καλά αναπαλαιωμένο και συντηρημένο Ευρωπαϊκό μνημείο της χρονιάς.

Κρήνη Μπέμπο

Στο σημερινό Ηράκλειο, βενετσιάνικες κι οθωμανικές αναφορές εξακολουθούν να συνυπάρχουν αρμονικά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα μία ακόμη ενετική κρήνη και την παρακείμενή της οθωμανική εικόνα που ο επισκέπτης συναντά στην Πλατεία Κορνάρου ή «Βαλιδέ Τζαμί». Τοποθεσία όπου επί Ενετοκρατίας βρισκόταν ο επιβλητικός ναός San Salvatore των Αυγουστινιανών μοναχών, η πλατεία οφείλει τη διττή της ονομασία αφενός στον σπουδαίο Κρητικό ποιητή Βιτσέντζο Κορνάρο, αφετέρου στη μετατροπή του παραπάνω ναού σε τζαμί αφιερωμένο στη μητέρα του Σουλτάνου, Βαλιδέ. Εδώ, μπορεί κανείς ακόμη να θαυμάσει την πρόσοψη της πρώτης κρήνης που τροφοδοτούσε με πόσιμο νερό από πηγή εκτός των ορίων της την Ενετική Κάντια, και που δεν είναι άλλη από την κρήνη που κατασκεύασε ο γενικός προβλεπτής Gian Matteo Bembo μεταξύ 1552-1554. Θυμίζοντας τμήμα αρχαίου ναού, διακοσμημένη με ακέφαλο ρωμαϊκό άγαλμα το οποίο μεταφέρθηκε από την Ιεράπετρα και πλαισιώνεται από δύο μαρμάρινους κίονες, η κρήνη Μπέμπο απέκτησε δύο αιώνες αργότερα το τούρκικο ταίρι της, που επίσης σώζεται ως την εποχή μας. Πρόκειται για το πιο όμορφο στην εποχή του σεμπίλ του Χάνδακα, όπως ονομαζόταν οι φιλανθρωπικές δημόσιες κρήνες που έχτιζαν επιφανείς Τούρκοι για να ξεδιψούν οι διαβάτες, με τη συγκεκριμένη να έχει χρηματοδοτηθεί από τον Χατζή Ιμπραήμ αγά.
Τοπία ενδιαφέροντος Ηρακλείου

Μπορεί η πόλη του Ηρακλείου να συναρπάζει με τη ζωντάνια της και η Κνωσός να καθηλώνει με την ασύγκριτη ιστορία της, όμως ο νομός Ηρακλείου επιφυλάσσει πολλές ακόμη μαγευτικές εκπλήξεις στον ταξιδιώτη, μέσα από μοναδικές εικόνες τοπίων που επιβεβαιώνουν ότι η Κρήτη αποτελεί προορισμό κορυφαίων συγκινήσεων.

Φοινικόδασος Αγ. Νικήτα Αχεντριά

Τα φοινικοδάση του Βάι και της Πρέβελης μπορεί να είναι τα γνωστότερα και πλέον εντυπωσιακά της Κρήτης, έχει όμως και ο νομός Ηρακλείου το δικό του εξωτικό δάσος από φοίνικες του είδους Phoenix Theophrastii, κοινώς γνωστοί ως φοίνικες του Θεοφράστου. Η μικρή, καταπράσινη όαση περιμένει όσους βρεθούν στα νότια του νομού, στη γεμάτη φαράγγια οροσειρά των Αστερουσίων Ορέων, και παίρνει το όνομά της από την παραλία του Αγίου Νικήτα, επίνειο του χωριού Αχεντριά, κοντά στην οποία βρίσκεται. Η τοποθεσία μάλιστα του πανέμορφου φοινικόδασους με τα αυτοφυή δέντρα που φτάνουν σε ύψος τα 15 μ., έχει την ιδιαιτερότητα να είναι το μοναδικό μέρος στη Μεγαλόνησο όπου ο κρητικός φοίνικας φύεται σε αρκετή απόσταση από την θάλασσα, ενώ η απρόσμενη εικόνα του άγνωστου φοινικόδασους μέσα στο άγριο, γυμνό τοπίο και με το Λυβικό Πέλαγος ακριβώς από κάτω, είναι συγκλονιστική.

Φράγμα Αποσελέμη -Βυθισμένο χωριό

Η ολοκλήρωση της κατασκευής του Φράγματος Αποσελέμη το 2012 κοντά στα χωριά Ποταμιές και Αβδού, πέτυχε να επιλύσει τις ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης του βόρειου τμήματος της ανατολικής Κρήτης -από το Ηράκλειο μέχρι τον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου-, αποτελώντας το μεγαλύτερο έργο ύδρευσης του νησιού. Ταυτόχρονα όμως, κατάφερε να δημιουργήσει ένα από τα πιο μυστηριώδη και απόκοσμα αξιοθέατα του νομού Ηρακλείου, μια σύγχρονη «Ατλαντίδα της Κρήτης», όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το χωριό Σφεντύλι, που πλέον τον περισσότερο χρόνο κείται μισοβυθισμένο στα νερά της τεχνητής λίμνης που δημιούργησε το φράγμα. Από τη μια, η λίμνη του φράγματος αποτελεί πλέον έναν πολύτιμο υγροβιότοπο και σημαντικό αξιοθέατο για φυσιολάτρες κάθε εποχή του χρόνου, καταφύγιο για πολλά μεταναστευτικά πουλιά, υδρόβια είδη, αλλά και πάνω από τα μισά είδη πεταλούδων που απαντώνται στην Κρήτη, με τις τελευταίες να συνθέτουν ένα μοναδικό θέαμα ιδιαίτερα μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου.

Από την άλλη, το μισοβυθισμένο Σφεντύλι παίζει κρυφτό καθώς βυθίζεται και αναδύεται αναλόγως της στάθμης του νερού του φράγματος. Καθώς το χωριό που φέρεται να αποτελούσε οικισμό από τον 16ο αιώνα, βρισκόταν εντός των ορίων της τεχνητής λίμνης του φράγματος Αποσελέμη, οι κάτοικοι αποζημιώθηκαν προκειμένου να το εγκαταλείψουν, τα κτίσματα όμως παραμένουν δημιουργώντας ένα σκηνικό που μοιάζει κινηματογραφικό. Εικόνες σαν αυτή της κόκκινης κεραμοσκεπής και του λευκού σταυρού του παρεκκλησιού του Αγίου Θεοδώρου που εξέχουν πάνω από τα ήρεμα νερά, δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό «Βυθισμένο χωριό» και προσελκύουν στην περιοχή αυτή, 30 χλμ. περίπου ανατολικά του Ηρακλείου, πλήθη επισκεπτών.

Λιμνοβάραθρο Βουρβουλίτης

Στα νότια παράλια του νομού, 80 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου, η μαγευτική κρητική φύση καθηλώνει για άλλη μια φορά με τις μοναδικές εικόνες που μας αποκαλύπτει. Δεν είναι μόνο η θεαματική παραλία Αγιοφάραγγο με τα κρυστάλλινα νερά που περιμένει εδώ τον επισκέπτη, αλλά και ένα ακόμη καλά φυλαγμένο μυστικό και συναρπαστικό τοπίο του Ηρακλείου, αυτό του Λιμνοβάραθρου Βουρβουλίτη. Ανατολικά των επιβλητικών βράχων της παραλίας, ένα απόκρημνο άνοιγμα, ένα κάθετο βάραθρο καταλήγει σε μια λίμνη με υφάλμυρο νερό που επικοινωνεί υποθαλάσσια με την ανοιχτή θάλασσα, ενώ τροφοδοτείται υπογείως και με γλυκό νερό από ανάλογη πηγή. Πρόκειται για ένα από τα δύο εντυπωσιακότερα βάραθρα της Κρήτης τα οποία καταλήγουν σε θάλασσα, με τις σπηλιές που σχηματίζονται στο ανατολικό μέρος του να αποτελούν καταφύγιο αγριοπερίστερων. Η προσέγγιση του Λιμνοβάραθρου Βουρβουλίτη απαιτεί να σκαρφαλώσουμε σε πολύ ανηφορικό μονοπάτι για 10’ περίπου ξεκινώντας από την παραλία του Αγιοφάραγγου, ωστόσο η κατάβαση για μπάνιο στα δελεαστικά νερά της λίμνης είναι αρκετά επικίνδυνη και δεν συνίσταται.

Λίμνη Ζαρού

Αν ρωτήσετε τους ντόπιους θα σας πουν ότι εδώ που σήμερα γαληνεύει ο νους καθώς το βλέμμα περιπλανάται πάνω από τη γαλήνια επιφάνεια της λίμνης του Ζαρού, κάποτε υπήρχε ένα αλώνι που ανήκε σε μια νεαρή κοπέλα και πως σύμφωνα με το μύθο, η έκκλησή της στο Θεό για νερό που θα ξεδιψούσε εκείνη και τα ζώα της μια καυτή μέρα, εισακούστηκε και το αλώνι μετατράπηκε σε βάλτο. Αν η όμορφη κοπέλα μεταμορφώθηκε σε λίμνη δεν διευκρινίζεται από το μύθο, πραγματικότητα όμως είναι ότι πρόκειται για ένα πανέμορφο τοπίο, με την πλούσια βλάστηση και τα πλατάνια που περιβάλλουν την τεχνητή λίμνη, να καθρεφτίζονται στα ατάραχα νερά της, δημιουργώντας ένα ελκυστικό σκηνικό στις νότιες πλαγιές του Ψηλορείτη, στην εύφορη κοιλάδα της Μεσαράς. Μόλις σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το ιστορικό χωριό Ζαρός και 45 χλμ. νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, τον μικρό υδροβιότοπο που σχημάτιζε ο κρατήρας της πηγής Βοτόμου, ανέλαβε να αναπλάσει το 1987 η Δασική Υπηρεσία, δημιουργώντας την τεχνητή λίμνη που θαυμάζει ο σημερινός επισκέπτης και η οποία εξακολουθεί να τροφοδοτείται με τα καθαρά νερά της ίδιας πηγής. Ο περίπατος στις όχθες της λίμνης συνδυάζεται ιδανικά με πικ νικ μέσα στη φύση και πεζοπορία, ακολουθώντας το μονοπάτι που οδηγεί στη Μονή και το φαράγγι του Αγίου Νικολάου κι από κει στο μαγευτικό δάσος του Ρούβα, ένα από τα λίγα φυσικά δασικά οικοσυστήματα του νομού Ηρακλείου, που αναγνωρίζεται για την τεράστια οικολογική αξία και τη βιοποικιλότητά του και συμπεριλαμβάνεται στο δίκτυο Natura 2000. 

Ομαλός Βιάννου

Μία ακόμη περίπτωση που η φύση του Ηρακλείου μαγεύει κι ένα ακόμη αυθεντικό τοπίο που ξαφνιάζει τον ταξιδιώτη με τις μεταμορφώσεις του αναλόγως εποχής. Πρόκειται για το μοναδικό θέαμα άγριας ομορφιάς που αντικρύζει κανείς στο οροπέδιο του Ομαλού Βιάννου, στις νότιες παρυφές της δεύτερης ψηλότερης, απόκρημνης κορυφής του όρους Δίκτη, -Αφέντης Χριστός στα 2.141 μ.-, 60 χλμ. νοτιοανατολικά της πόλης του Ηρακλείου. Άγνωστο ακόμη και σε πολλούς ντόπιους, πρόσφορο και φιλόξενο για τα κοπάδια των βοσκών της περιοχής το καλοκαίρι, με μόνο αξιοθέατο το γραφικό, πέτρινο εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος, το τοπίο αφήνει τη φύση να πρωταγωνιστήσει και τις εποχές να αποτυπώνουν στην όψη του θεαματικές εναλλαγές: είτε ντυμένο στα λευκά και καλυμμένο με χιόνι, είτε στρωμένο με αγριολούλουδα και καταπράσινο, αλλά κυρίως με τη μικρή λίμνη που δημιουργείται στο κέντρο του καθώς λιώνουν τα χιόνια. Κι ενώ η εικόνα αυτή εντυπωσιάζει ως τα τέλη περίπου της άνοιξης, η σταδιακή αποστράγγιση των νερών κάνει τη λίμνη να «εξαφανίζεται» και το τοπίο να μοιάζει εντελώς διαφορετικό το καλοκαίρι. Όποια εποχή κι αν αποφασίσετε ν’ ακολουθήσετε τον δασικό χωματόδρομο που ξεκινάει από την Κάτω Σύμη και οδηγεί στον επονομαζόμενο «Μικρό Ομαλό», η εικόνα της ατόφιας κι αγέρωχης κρητικής ομορφιάς γύρω σας, θα σας μείνει αξέχαστη.

Νήσος Δία

Λίγα μόλις μίλια βόρεια του Ηρακλείου, η Νήσος Δία ή Ντία αναδύεται από τα νερά του Κρητικού Πελάγους ως ένας άγνωστος φυσικός και ιστορικός θησαυρός. Αυτό το μικρό, ακατοίκητο νησί, με έκταση μόλις 12 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αποτελεί ένα μοναδικό οικοσύστημα και ένα ζωντανό μουσείο της κρητικής ιστορίας και μυθολογίας. Η Ντία, που εκτείνεται από δυτικά προς ανατολικά, χαρακτηρίζεται από την άγρια ομορφιά του τοπίου της. Με πέντε απάνεμους κόλπους στη νότια πλευρά της και έναν στα ανατολικά, το νησί προσφέρει καταφύγιο σε σκάφη και φιλοξενεί μερικές από τις πιο παρθένες παραλίες της περιοχής. Η κορυφή Βάρδια, με υψόμετρο 266 μ., δεσπόζει στο τοπίο, ενώ οι απότομοι γκρεμοί που φτάνουν τα 60 μέτρα ύψος προσθέτουν δραματικότητα στη σιλουέτα του νησιού. Η σημασία της Ντίας ξεπερνά κατά πολύ το μέγεθός της. Από την αρχαιότητα, το νησί έπαιζε κρίσιμο ρόλο στη ναυσιπλοΐα, λειτουργώντας ως φυσικό ορόσημο για τους ναυτικούς και προσφέροντας προστασία από τους βόρειους ανέμους. Αρχαιολογικά ευρήματα, συμπεριλαμβανομένου ενός υστερομινωικού λιμενικού οικισμού, μαρτυρούν τη μακρά ιστορία ανθρώπινης παρουσίας στο νησί.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι υποβρύχιες έρευνες του Jacques-Yves Cousteau στη δεκαετία του 1970. Η ανακάλυψη αρχαίων ναυαγίων και ενός βυθισμένου λιμενοβραχίονα υποδηλώνει τη σημασία της Ντίας ως αρχαίου λιμανιού, πιθανώς συνδεδεμένου με την Κνωσό. Η φυσική αξία της Ντίας είναι ανεκτίμητη. Ως προστατευόμενη περιοχή Natura, το νησί φιλοξενεί μια πλούσια βιοποικιλότητα. Αποτελεί σημαντικό βιότοπο για ενδημικά φυτά και ζώα, συμπεριλαμβανομένου του απειλούμενου μαυροπετρίτη (Falco eleonorae). Η παρουσία αγριοκούνελων και Κρητικών αιγάγρων προσθέτει στην οικολογική σημασία του νησιού. Η μυθολογία της Ντίας είναι εξίσου συναρπαστική. Σύμφωνα με τον μύθο, το νησί δημιουργήθηκε από τον ίδιο τον Δία, ως αποτέλεσμα της οργής του για το κυνήγι των αγαπημένων του αιγάγρων από τους Κρητικούς. Μια άλλη εκδοχή συνδέει το νησί με τον μύθο του Θησέα και της Αριάδνης. Παρά την ιστορική και οικολογική της σημασία, η Ντία παραμένει σχετικά ανέγγιχτη από τον σύγχρονο τουρισμό. Το νησί δεν διαθέτει σχεδόν καμία υποδομή, εκτός από μια ερειπωμένη ταβέρνα και ένα μικρό λιμάνι στον όρμο του Αγίου Γεωργίου.

Ωστόσο, αυτή ακριβώς η έλλειψη ανάπτυξης είναι που διατηρεί την αυθεντικότητα και τη φυσική ομορφιά του νησιού. Για τους επισκέπτες, η Ντία προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να βιώσουν ένα σχεδόν ανέγγιχτο κομμάτι της κρητικής φύσης. Μονοπάτια οδηγούν στην εκκλησία της Αναλήψεως και στα κτίρια του Δασαρχείου, προσφέροντας εκπληκτική θέα στην Κρήτη και το Αιγαίο. Ημερήσιες εκδρομές με καραβάκια από το Ηράκλειο ή τις Γούβες επιτρέπουν στους επισκέπτες να εξερευνήσουν αυτόν τον κρυμμένο θησαυρό. Aποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα του πώς η φύση, η ιστορία και ο μύθος μπορούν να συνυπάρξουν σε έναν τόπο. Είναι ένας προορισμός που προσφέρει όχι μόνο φυσική ομορφιά, αλλά και μια βαθιά σύνδεση με το παρελθόν της Κρήτης. Για όσους αναζητούν μια αυθεντική εμπειρία μακριά από τους πολυσύχναστους τουριστικούς προορισμούς, η Ντία προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να ανακαλύψουν ένα άγνωστο κομμάτι του κρητικού παραδείσου.

Διαβάστε ακόμα:

Οι κορυφαίες πολιτιστικές επιλογές στο Ηράκλειο

Η δραστήρια και πολυσυλλεκτική πόλη του Ηρακλείου

Τα κορυφαία αξιοθέατα του Ηρακλείου