Η Σαρδηνία είναι ένα νησί χαρακτηρισμένο εδώ και πολλά χρόνια ως ένας παράδεισος για το ιταλικό και το διεθνές τζετ σετ. Όμως, εκτός από τα τεράστια γιοτ και την πολυτέλεια σε θέρετρα όπως η Costa Smeralda, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου είναι παράλληλα ένας παρθένος τόπος, με άγρια φυσική ομορφιά που περιμένει τον φυσιολάτρη επισκέπτη να την ανακαλύψει. Μία ομάδα από πεζοπόρους και πρώην μεταλλωρύχους ελπίζει να προσελκύσει τους φίλους της περιπέτειας στην λιγότερο δημοφιλή τουριστικά νοτιοδυτική πλευρά του νησιού προσφέροντας δωρεάν διαμονή κατά μήκος του «μονοπατιού» Cammino Minerario di Santa Barbara.
Πρόκειται για 500 χιλιόμετρα πεζοπορικών διαδρομών που διασχίζουν εντυπωσιακούς αμμόλοφους, θαλερά δάση, επιβλητικά βραχώδη τοπία και περίπου 150 εγκαταλελειμμένα μεταλλεία. Οι ταξιδιώτες θα έχουν πολλές ευκαιρίες για να γνωρίσουν τους ντόπιους, όπως και να απολαύσουν τη φημισμένη γαστρονομία του νησιού στην πιο αυθεντική εκδοχή της.
Ένας από αυτούς που έκαναν χρήση του προγράμματος ήταν ο Giorgio Pedulla, 26 ετών, αναλυτής δεδομένων από το Μιλάνο. Πέρασε 5 μέρες πεζοπορώντας στη Σαρδηνία τον περασμένο Μάρτιο. «Πριν από αυτό το ταξίδι δεν ήξερα τίποτα για την ιστορία αυτού του κομματιού της Σαρδηνίας. Πεζοπορώντας μαθαίνεις τον πολιτισμό και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων στον τόπο που επισκέπτεσαι», εξηγεί στο BBC.
Ο Pedulla εκμεταλλεύτηκε την νέα πρωτοβουλία Let’s Go In Cammino. Λανσαρίστηκε τον Οκτώβριο του 2023 και προσφέρει 3 συνεχόμενες δωρεάν διανυκτερεύσεις σε επισκέπτες έως 35 ετών. Όταν οι πεζοπόροι εγγραφούν, τους δίνονται voucher που μπορούν να χρησιμοποιήσουν σε ξενώνες, κάμπινγκ και άλλα καταλύματα. Μετά τις δωρεάν διανυκτερεύσεις θα πληρώνουν τις στάνταρ τιμές των 20 ευρώ ανά διανυκτέρευση στα posadas (πρόκειται για μικρούς ξενώνες οικογενειακού τύπου) και 28 ευρώ τη βραδιά σε πιο ιδιωτικά καταλύματα.
«Θέλαμε να μειώσουμε τον μέσο όρο ηλικίας των επισκεπτών, να μην απευθυνόμαστε μόνο σε συνταξιούχους αλλά και σε ανθρώπους στα 20something και 30something. Είναι επίσης πολύ σημαντικό για εμάς οι άνθρωποι να γνωρίσουν την ιστορία μας» λέει 30χρονη Margherita Concu, γραμματέας της Ένωσης και πεζοπόρος. Έχει καταφέρει μάλιστα να διασχίσει και τα 500 χιλιόμετρα της διαδρομής. «Θέλουμε οι άνθρωποι να γνωρίσουν για την κοινότητά μας, ένα μέρος για το οποίο δεν ξέρουν τίποτα ακόμα και ντόπιοι από τη Σαρδηνία», προσθέτει.
Τα εκπληκτικής ομορφιάς τοπία της περιοχής και η οικονομική διαμονή αποδεικνύονται ελκυστικοί παράγοντες. Το 2023 επέλεξαν τα μονοπάτια 1.199 πεζοπόροι. Το 2024, πριν συμπληρωθεί το πρώτο 6μηνο της χρονιάς, έχουν κάνει το ίδιο 1.521 άτομα. Οι πεζοπόροι διασχίζουν δρόμους που έχουν κατασκευαστεί από το 800 π.Χ., ρωμαϊκές γέφυρες και σιδηροδρομικές γραμμές του 19ου αιώνα. Από το 2017 που δημιουργήθηκε το δίκτυο, 196 πεζοπόροι έχουν καταφέρει να ολοκληρώσουν ολόκληρη τη διαδρομή των 500 χιλιομέτρων, που πολλές φορές απαιτεί περίπου ένα μήνα και λίγο παραπάνω για να ολοκληρωθεί.
Όσοι το καταφέρνουν λαμβάνουν ως δώρο ένα τρόπαιο, έργο ντόπιου τεχνίτη, το οποίο απεικονίζει έναν πύργο από πηλό με τρία παράθυρα. Το σύμβολο της Santa Barbara.
Εκτός από το εκπληκτικό σκηνικό, το μονοπάτι δίνει την ευκαιρία στους πεζοπόρους να γνωρίσουν τη φημισμένη κουζίνα της Σαρδηνίας, η οποία βασίζεται σε τοπικά υλικά. Από ζυμαρικά με τόνο στο χωριό Carloforte, τα φημισμένα γλυκά κρεμμύδια του νησιού στο San Giovanni Suergiu, έως πικάντικες αγκινάρες στο Musei και τα διάσημα κεράσια του Villacidro. Ακόμα και ένας πολύ απαιτητικός foodie θα βρει αυτό που ψάχνει. Κατά τη διάρκεια των περιπλανήσεων ο επισκέπτης θα γνωρίσει την ιστορία της περιοχής.
Λίγα ιστορικά στοιχεία
Η νοτιοδυτική Σαρδηνία κατοικείται ήδη από το 6000 π.Χ. με τη μεταλλευτική δραστηριότητα να καταγράφεται ήδη από τη Νουραγική Εποχή του Χαλκού ενώ η εξόρυξη αργύρου και μολύβου ξεκίνησε ήδη πριν από το 1000 π.Χ. Όταν οι Ρωμαίοι κατέκτησαν το νησί, το 138 π.Χ. έφεραν προηγμένες τεχνικές εξόρυξης και ίδρυσαν πόλεις δίπλα στα μεταλλεία. Εκεί, ζούσαν σκλάβοι και φυλακισμένοι που αναγκάζονταν να δουλέψουν σε αυτά. Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η μεταλλευτική δραστηριότητα εγκαταλείφθηκε.
Τον 12ο αιώνα ο κόμης από την Πίζα, Ugolino della Gherardesca, εξέλιξε τα μεταλλεία αργύρου στο Iglesias. Εκεί, είναι σήμερα το ξεκίνημα του μονοπατιού. Έναν αιώνα αργότερα όταν το βασίλειο της Αραγωνίας κατέκτησε το νησί, έκλεισε τα μεταλλεία και έστειλε τους μεταλλωρύχους στην Καταλονία.
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα καθώς η Ιταλία γινόταν ενιαίο κράτος -έθνος τα μεταλλεία απέκτησαν ξανά αξία με τη Σαρδηνία να παράγει σχεδόν όλο τον ιταλικό μόλυβδο και ψευδάργυρο. Πολλά από τα μεταλλεία παρέμειναν παραγωγικά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Η παρακμή τους ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 και σταμάτησαν οριστικά τη λειτουργία τους τη δεκαετία του 1990.
Προκειμένου να τιμηθεί η μεταλλευτική κληρονομιά της περιοχής, ακτιβιστές πήραν την πρωτοβουλία να δημιουργηθεί το Ιστορικό και Περιβαλλοντικό Γεωμεταλλευτικό Πάρκο της Σαρδηνίας. Το 2001 το ιταλικό Υπουργείο Περιβάλλοντος δημιούργησε το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο αναγνωρίζοντας το πάρκο, παρέχοντας κρατική χρηματοδότηση και δημιουργώντας 500 θέσεις εργασίας κυρίως για πρώην μεταλλωρύχους. Μερικοί από αυτούς πλέον κάνουν ξεναγήσεις και μοιράζονται τις ιστορίες τους εντός του πάρκου των 3.770 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην περιοχή Sulcis Iglesiente (εκεί βρίσκεται και το δίκτυο των μονοπατιών).
«Έχω δει το τουριστικό κομμάτι με τις πολύ δημοφιλείς παραλίες, όμως δεν είχα δει ποτέ αυτή την αυθεντική πλευρά της Σαρδηνίας», λέει ο Pedulla ο οποίος ανακάλυψε την προσφορά της δωρεάν διαμονής στο Instagram. Κάλεσε δύο Ιταλούς φίλους του που ζουν στο Άμστερνταμ και ταξίδεψαν μαζί στη Σαρδηνία. Εντυπωσιάστηκαν από τη φιλοξενία των ντόπιων και την απλότητα και ομορφιά της ζωής στα χωριά του νησιού. «Μας υποδέχθηκαν με θέρμη και μας είπαν την ιστορία τους. Κάποιοι από αυτούς είχαν γονείς και συγγενείς μεταλλωρύχους, οπότε είναι η προσωπική τους ιστορία, όχι ξερή πληροφορία από τα βιβλία», λέει.
O Pedulla εντυπωσιάστηκε από το Porto Flavia. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή βιομηχανική εγκατάσταση εντός ενός βράχου δίπλα στη θάλασσα. Ουσιαστικά ένα λιμάνι -τούνελ μέσω του οποίου φορτώνονταν τα μεταλλεύματα στα καράβια. Κατασκευάστηκε το 1924 και στην εποχή του ήταν ένα πρωτοποριακό τεχνολογικό επίτευγμα.
Όμως, η αγαπημένη του εμπειρία ήταν η διαδρομή των επτά ωρών και των 20 χιλιομέτρων από την Masua στην πόλη Buggerru.
«Αυτό το κομμάτι της ακτογραμμής είναι πολύ απότομο επομένως όταν περαπατάς πάνω σε αυτά τα βράχια το μάτι σου πέφτει κατευθείαν στη θάλασσα. Όλη την ημέρα είχαμε υπέροχη θέα».
Όπως ίσως έγινε σαφές από το κείμενο αυτή η πλευρά της Μεσογείου μοιάζει αρκετά με τα ελληνικά νησιά. Όμως, αυτό δεν σημαίνει πως δεν αξίζει να επισκεφθείτε αυτή τη γωνιά της Σαρδηνίας, ειδικά αν αγαπάτε την επαφή με τη φύση και την πεζοπορία.
Πώς εξασφαλίζετε τη δωρεάν διαμονή
Για να γίνετε δικαιούχοι της δωρεάν διαμονής, οι νεαροί πεζοπόροι πρέπει να αγοράσουν το «πεζοπορικό διαβατήριο» των 5 ευρώ μέσα από την ιστοσελίδα του Cammino. Tα voucher μπορούν να χρησιμοποιηθούν έως τις 15 Δεκεμβρίου, όχι όμως ανάμεσα στις 16 Ιουνίου και τις 14 Σεπτεμβρίου.
Πώς θα πάτε στη Σαρδηνία
Η πρωτεύουσα του νησιού, το Κάλιαρι, συνδέεται αυτή την περίοδο με απευθείας πτήσεις με την Αθήνα ενώ υπάρχουν και πτήσεις με σχετικά γρήγορες ανταποκρίσεις.
Διαβάστε ακόμα:
Διήμερο στο Μπάρι: Η παραθαλάσσια πόλη της Ιταλίας που αξίζει να ανακαλύψετε
