Αν δεν τη γνωρίζετε θα την μάθετε, θα την επισκεφθείτε και θα την λατρέψετε. Η Βαμβακού Λακωνίας, ένα μικρό χωριό στη δυτική πλευρά του Πάρνωνα Β.Α. της Σπάρτης, αποτελεί την καλύτερη απόδειξη πως όταν υπάρχουν άνθρωποι μ’ αγάπη, πάθος, πείσμα και μεράκι, τότε ένας μισοξεχασμένος ορεινός οικισμός -με κατοίκους που μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού- μπορεί να εξελιχθεί σε must προορισμό εναλλακτικού τουρισμού στην Πελοπόννησο και όχι μόνο.
Η εποχή που ο χρόνος μετρούσε αντίστροφα στην Βαμβακού, με τους λιγοστούς κατοίκους, τα σφραγισμένα ή μισοερειπωμένα πετρόκτιστα σπίτια και το σκηνικό εγκατάλειψης -όπως συμβαίνει με πολλά χωριά της ελληνικής επαρχίας- φαίνεται πως έχει περάσει. Απόδειξη η πρόσφατη λειτουργία του παραδοσιακού ξενώνα «Ρούγα της Βαμβακούς», που βάζει ακόμη ένα λιθαράκι στην πετυχημένη έκβαση του φιλόδοξου σχεδίου μιας ομάδας νέων ανθρώπων -με καταγωγή από το χωριό- και του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) να δώσουν και πάλι ζωή στην Βαμβακού. Δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο.
«Η Αναβίωση της Βαμβακούς»
«Η Αναβίωση της Βαμβακούς» (Vamvakou Revival) ονομάζεται το φιλόδοξο project που υλοποιεί από το 2018 η ομώνυμη Κοιν.Σ.Επ. που έχουν ιδρύσει πέντε φίλοι, οι τέσσερις με καταγωγή από την Βαμβακού και μ’ έντονες αναμνήσεις των παιδικών τους χρόνων από τις καλοκαιρινές τους διακοπές στο χωριό, που έβαλαν μεταξύ τους ένα «στοίχημα ζωής». Να ξαναζωντανέψουν το αγαπημένο τους χωριό των παππούδων τους, δημιουργώντας τις συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν νέους ανθρώπους -είτε κατάγονται από την Βαμβακού είτε όχι- να εγκατασταθούν μόνιμα εκεί.
Η ιδέα του Χάρη, του Ανάργυρου, του Τάσου, του Παναγιώτη καθώς και της Ελένης, που μπορεί να μην κατάγεται από την Βαμβακού αλλά την έχει βάλει στην καρδιά της και έγινε ένα με αυτή, μετουσιώθηκε στο σχέδιο: «Η Αναβίωση της Βαμβακούς» (Vamvakou Revival) που αγκαλιάστηκε στη συνέχεια θερμά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Ήταν το 2016 όταν οι πέντε νέοι συναντήθηκαν με τον πρόεδρο του ΙΣΝ κ. Ανδρέα Δρακόπουλο προκειμένου να του παρουσιάσουν το σχέδιο αναβίωσης του χωριού των παππούδων τους και πως θα μπορούσε όχι μόνο να γυρίσει σελίδα, αλλά να αποτελέσει πετυχημένο παράδειγμα και για άλλες περιοχές της χώρας.
Για το ΙΣΝ η υποστήριξη του εγχειρήματος, είχε και μια ιδιαίτερη συμβολική σημασία, καθώς η Βαμβακού αποτελεί τόπο καταγωγής του αείμνηστου εφοπλιστή και επιχειρηματία Σταύρου Νιάρχου, ο οποίος -στη μνήμη του πατέρα του Σπύρου- είχε ηλεκτροφωτίσει το χωριό. Η πολύπλευρη υποστήριξη συνεχίστηκε από το ΙΣΝ τα επόμενα χρόνια, με εκτέλεση έργων υποδομής και ανάπλασης, χρηματοδότηση κοινοτικών προγραμμάτων, αποκατάσταση του ιστορικού κέντρου, ανακαίνιση δημόσιων κτιρίων κ.α.
Έτσι το 2018 και μετά την ίδρυση της Κοιν.Σ.Επ. «Η Αναβίωση της Βαμβακούς», και σε συνεργασία πάντα με το ΙΣΝ, ξεκίνησε η διαμόρφωση ενός πλάνου βιώσιμης ανάπτυξης του χωριού, με βασικό στόχο την προσέλκυση νέων επισκεπτών μέσω της υλοποίησης πολύπλευρων δράσεων, αλλά και της λειτουργίας δομών φιλοξενίας και δραστηριοτήτων που θα συμβάλλουν στη δημιουργία νέων μόνιμων θέσεων στο χωριό. Έτσι το επιχειρηματικό σχέδιο που βρίσκεται σε εξέλιξη προβλέπει τη λειτουργία ξενώνα, εστιατορίου, καφετέριας, μετατροπής παλαιών κατοικιών σε παραθεριστικά καταλύματα κ.α. Ουσιαστικά τη δημιουργία βασικών υποδομών που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και θα επιτρέψουν μόνιμη εγκατάσταση νέων ανθρώπων στο χωριό.
Από το 2018 έως σήμερα «Η Αναβίωση της Βαμβακούς» έχει πραγματοποιήσει μια σειρά πετυχημένων ποικίλων εκδηλώσεων και δράσεων που έχουν φέρει πλήθος ξένων επισκεπτών, δίνοντας και πάλι ζωή στα σοκάκια του χωριού. Εκτιμάται πως περισσότεροι από 10.000 επισκέπτες βρέθηκαν στην Βαμβακού όλο αυτό το διάστημα.
Σημαντική στιγμή για υπήρξε, όταν έξι νέοι μουσικοί της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, αποφάσισαν να ζήσουν για πέντε μήνες στο χωριό, δημιουργώντας το μουσικό σύνολο «Όρος Ensemble».
Δράσεις στη φύση και στο εργαστήρι του V.Lab
Κτισμένο σε υψόμετρο 900 μ. μέσα σε ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον κοντά στα εκτεταμένα δάση ελάτης και μαύρης πεύκης του κεντρικού ορεινού όγκου του Πάρνωνα, το χωριό αποτελεί «ορμητήριο» για εύκολες ορειβατικές αναβάσεις στις κορυφές του Μεγάλη Τούρλα (1935μ.) και Γαϊτανόρραχη (1803μ.), από που είναι ορατή ακόμα και η Αθήνα, όταν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή.
Στο πλαίσιο αυτό, «Η Αναβίωση της Βαμβακούς» υλοποιεί δράσεις εναλλακτικού τουρισμού στην πλούσια φύση της περιοχής και στα οργανωμένα μονοπάτια του Πάρνωνα, όπως πεζοπορία, ορεινή ποδηλασία (ενοικιάζονται ηλεκτρικά ποδήλατα με υποβοήθηση HAIBIKE), περιήγηση με mini bus ή 4×4 μέσα στο δάσος κ.α.
Παράλληλα, το παλαιό δημοτικό σχολείο μετατράπηκε σ’ ένα σύγχρονο και καινοτόμο τεχνολογικό κέντρο, με πρωτοβουλία και αποκλειστική δωρεά του ΙΣΝ. Πρόκειται για το V.Lab (Vamvakou Technology Lab fully powered by SNF) το οποίο παρέχει δημιουργική απασχόληση και εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τους μικρούς επισκέπτες της Βαμβακούς, αλλά και σε παιδιά της ευρύτερης περιοχής της Λακωνίας. Έως σήμερα το V.Lab έχει υλοποιήσει 90 επιστημονικά και τεχνολογικά προγράμματα, με περισσότερες από 1.000 συμμετοχές.
Ο ανακαινισμένος χώρος του σχολείου διαθέτει δανειστική βιβλιοθήκη και φιλοξενεί στους χώρους του πολιτιστικές δραστηριότητες. ομιλίες, συζητήσεις και διαλέξεις, κινηματογραφικές προβολές, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες κ.α. Ένα μικρό πολιτιστικό κέντρο-πολυχώρος ουσιαστικά.
«Η Ρούγα της Βαμβακούς» και Digital Mobilities
Επόμενος στόχος ήταν η δημιουργία μόνιμων υποδομών εστίασης αλλά και διαμονής. Έτσι μετά το εστιατόριο και το καφέ «Βουρέικο», άνοιξε τις πόρτες του και ο παραδοσιακός ξενώνας «Η Ρούγα της Βαμβακούς» που λειτουργεί σε τρείς παλαιές παραδοσιακές πετρόκτιστες κατοικίες που αναπαλαιώθηκαν και έδωσαν ζωή σε μία από τις γειτονιές του χωριού.
Πρόκειται για παραδοσιακές κατοικίες με μεγάλα παράθυρα, θέα στο δάσος, τζάκι ή ξυλόσομπα, χειροποίητα ξύλινα έπιπλα, χαγιάτια, μεγάλες αυλές, λουλούδια και δέντρα, που θυμίζουν τις παλιές γειτονιές των χωριών της ελληνικής επαρχίας. Ο ξενώνας αποτελείται από έξι δωμάτια ιδιαίτερης διακόσμησης και αισθητικής, που δημιουργούν ένα ιδανικό καταφύγιο μακριά από τους έντονους ρυθμούς της πόλης.
Στους επόμενους στόχους είναι η δημιουργία αγροτικού συνεταιρισμού, με αγρότες και παραγωγούς από την ευρύτερη περιοχή, αφού το project δεν φιλοδοξεί να καταστήσει το χωριό μόνο προορισμό εναλλακτικού τουρισμού, αλλά και να ζωντανέψει τις παλιές καλλιέργειες. Το εύφορο έδαφος της περιοχής είναι ιδανικό για την καλλιέργεια κάστανων, ξηρών καρπών, πατάτας και βοτάνων.
Παράλληλα, οι άνθρωποι της Βαμβακούς επιδιώκουν να καταστήσουν το χωριό, ιδανικό προορισμό για τoυς λεγόμενους «ψηφιακές νομάδες» (Digital Nomads) και όσους μπορούν να εργάζονται απομακρυσμένα, από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Είτε είναι υπάλληλοι κάποιας εταιρείας, είτε αυτοαπασχολούμενοι. Οι υποδομές υπάρχουν, η ταχύτητα του internet αγγίζει τα 50 Mbps και το σχολείο μπορεί να λειτουργεί και ως co-working space, αφού διαθέτει υπολογιστές, εκτυπωτές κ.α.
Η Βαμβακού στον χάρτη
Η Βαμβακού απέχει λιγότερο από 2,5 ώρες από την Αθήνα (203 χλμ). To χωριό διατηρεί έντονο παραδοσιακό χρώμα. Στην κεντρική πλατεία, με τα αιωνόβια πλατάνια ξεχωρίζει η τρισυπόστατη εκκλησία του χωριού που αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, τον Άγιο Χαράλαμπο και την Αγία Παρασκευή. Στον περίβολό της ορθώνεται ο ανδριάντας του Θεοδώρητου Β’, επισκόπου Βρεσθένης, καθώς και οι προτομές του Σπύρου και Σταύρου Νιάρχου.
Στην κεντρική πλατεία του χωριού λειτουργεί το καφέ – εστιατόριο «Βουρέικο» που θα ικανοποιήσει κάθε γευστική σας απαίτηση μ’ αυθεντικές ελληνικές και μεσογειακές γεύσεις.
Στον παραδοσιακό ξενώνα «Η Ρούγα της Βαμβακούς», που άνοιξε πρόσφατα, κάθε δωμάτιό του έχει πάρει την ονομασία του από μία Βαμβακίτισσα (π.χ Μαριγώ, Βγένα, Στάμω, Τσεβούλα, Αννιώ, Ποτούλα) κρατώντας ζωντανούς τους δεσμούς με το παρελθόν και προσδίδοντας μια νοσταλγική διάθεση.
Σ’ ένα όμορφο πετρόκτιστο οίκημα επίσης, στην κεντρική πλατεία του χωριού, λειτουργεί επίσης το παραδοσιακό καφενείο «Ο Πάρνωνας», όπου μπορείτε ν’ απολαύσετε τον καφέ ή το γλυκό σας κάτω από τα πλατάνια.
Και τον μήνα Νοέμβριο «Η Αναβίωση της Βαμβακούς» σε συνεργασία και με την υποστήριξη του ΙΣΝ έχουν προγραμματίσει μια σειρά από δράσεις για μικρούς και μεγάλους, για τις οποίες αξίζει ν’ ανηφορίσετε προς Πάρνωνα. Στην σελίδα vamvakourevival.org/events μπορείτε να δείτε αναλυτικές πληροφορίες για το πρόγραμμα στην Βαμαβκού ανά δράση (Δραστηριότητες βουνού, Για παιδιά/οικογένειες, Πολιτιστικά δρώμενα, V.Lab, Μάθηση/Διαλέξεις, Εκθέσεις, Αθλητικά δρώμενα, Γαστρονομία).
Η πετρόκτιστη Βαμβακού, εκτός από ένα πετυχημένο παράδειγμα αναβίωσης, αποτελεί σημείο συνάντησης όσων επιζητούν χαλαρές αποδράσεις σ’ έναν από τους πλέον όμορφους και εναλλακτικούς προορισμούς της Πελοποννήσου, αναζητώντας ξέγνοιαστες στιγμές χαλάρωσης, σε ένα δημιουργικό και φρέσκο περιβάλλον, που πολλοί θα θέλαμε να ζούμε, να εργαζόμαστε και να δημιουργούμε. Γνωρίστε την και λατρέψτε την.
