Το ιδιαίτερο όνομά του δεν το ξεχνάς όταν το ακούσεις, αν και πολλοί κάνουν συχνά λάθος στον τόνο και το προφέρουν «Αντάρτικο». Μένει όμως αλησμόνητο και σε όσους περάσουν από εκεί, χάρη στη υπέροχη θέα προς τις Πρέσπες και τα αγριογούρουνα που εκτρέφονται επί τόπου.
Χτισμένο στα 1.044 μέτρα στις πλαγιές του Βαρνούντα –σε ένα ύψωμα γνωστό ως Κάλετο– το Ανταρτικό είναι ένα από τα πιο ορεινά χωριά σε μια περιοχή η οποία διακρίνεται για τα βουνά της. Απέχει 29 χιλιόμετρα από τη Φλώρινα, ευρισκόμενο στον δρόμο που οδηγεί στην Κρυσταλλοπηγή· μια απόσταση που διανύεται εύκολα με αυτοκίνητο, επιτρέποντας να φτάσετε εκεί σε λιγότερο από μισή ώρα.
Το Ανταρτικό έχει σημαντική ιστορία και διατέλεσε ανθηρό εμπορικό κέντρο, αλλά και γνωστός σταθμός ανάπαυσης για όσους κινούνταν στην ευρύτερη περιοχή. Σήμερα, όμως, είναι ένα μικρό χωριό με 84 μόνιμους κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2011). Ο αρχικός οικισμός φαίνεται ότι ιδρύθηκε γύρω στο 1800 και είχε το όνομα Ζέλοβο, το οποίο δείχνει σλαβικής προέλευσης. Πολλά κτήματα της περιοχής υπάγονταν ως τσιφλίκια σε Τούρκους μπέηδες μέχρι που αγοράστηκαν από τους ντόπιους το 1909, λίγο πριν τους Βαλκανικούς Πολέμους. Στα πλαίσια αυτών, κατόπιν, το Ζέλοβο εντάχθηκε στην Ελλάδα.
Το χωριό έπαιξε σπουδαίο ρόλο κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, αποτελώντας προπύργιο του αντάρτικου σώματος των Μακεδονομάχων Ευθύμιου Καούδη & Παύλου Κύρου, αλλά και στόχο των Βούλγαρων κομιτατζήδων, οι οποίοι δοκίμασαν να το καταλάβουν (1904), μα αποκρούστηκαν ηρωικά σε μια μάχη τόσο σφοδρή, που προξένησε την επέμβαση του Οθωμανικού στρατού. Το 1927, όταν η ελληνική κυβέρνηση άλλαξε μαζικά τα σλαβικά τοπωνύμια, αναγνώρισε αυτό το σημαντικό παρελθόν και το Ζέλοβο μετονομάστηκε σε Ανταρτικό.
Ως τον Εμφύλιο ο οικισμός αριθμούσε γύρω στους 2.500 κατοίκους, βαθμιαία όμως μαράζωσε, καθώς πολλοί πήραν τον δρόμο της μετανάστευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον Καναδά υπάρχει Σύλλογος Ανταρτιωτών με κάποιες χιλιάδες μέλη.
Πού να μείνετε
Παρότι βρίσκεται σε μια περιοχή που δέχεται πλήθος επισκεπτών όλες τις εποχές του χρόνου, το Ανταρτικό παραμένει τουριστικά ανεξερεύνητο. Ωστόσο διαθέτει υποδομές που εγγυώνται ότι δεν θα σας λείψει τίποτα αν το επιλέξετε ως ορμητήριο για εκδρομές στα πέριξ ή αν απλά πάτε εκεί για να απολαύσετε λίγη βουνίσια ησυχία.
Το Villa Rosa είναι μια οικογενειακή επιχείρηση στον κεντρικό δρόμο του χωριού, η οποία τον χειμώνα προσφέρει δωμάτια με τζάκι. Μάλιστα, αν αγαπάτε το κυνήγι και το ψάρεμα, οι ιδιοκτήτες του θα σας ξεναγήσουν πρόθυμα στα «μυστικά» της τοποθεσίας.
Η μοναδική άλλη επιλογή διαμονής είναι ο ξενώνας Frida, μια επίσης καλή πρόταση, όπου μπορείτε να αγοράσετε και μέλι ή/και εκλεκτά όσπρια (γίγαντες Πρεσπών, χοντρά ρεβύθια, φασόλια παπούδα κ.ά.) παραγωγής των ανθρώπων που τον τρέχουν.
Πού θα κάτσετε για καφέ και φαγητό
Μην περιμένετε ιδιαίτερες πολυτέλειες στο Ανταρτικό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν καλές επιλογές.
Τον χειμώνα αρκετοί πίνουν τον καφέ και τον ποτό τους στα δύο μεγάλα σαλόνια του ξενώνα Frida, μπροστά στα τζάκια, ή εναλλακτικά στο μπαρ του Villa Rosa. Στον χώρο επίσης του νερόμυλου λειτουργεί το καφέ-ταβέρνα Νερόμυλος, όπου μπορείτε να κάτσετε είτε για καφέ, είτε για μεσημεριανό τσίπουρο με μεζέδες, είτε για μπριζόλες.
Όσον αφορά το φαγητό, πάντως, στο Ανταρτικό πρωταγωνιστεί το εστιατόριο του Villa Rosa, έχοντας ως κύρια σπεσιαλιτέ το αγριογούρουνο στον φούρνο με πατάτες (σερβίρεται όμως και κοκκινιστό). Σημειώστε μάλιστα ότι τα αγριογούρουνα είναι εκτροφής της οικογένειας που τρέχει τον χώρο, προερχόμενα από την πρότυπη φάρμα τους, την οποία μπορείτε να επισκεφθείτε για να δείτε από κοντά όλη της τη λειτουργία.
4 πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν βρεθείτε στο Ανταρτικό
Περιηγηθείτε στο ίδιο το χωριό
Το Ανταρτικό είναι επισήμως χαρακτηρισμένο ως παραδοσιακός οικισμός και το μέγεθός του προσφέρεται για να το περπατήσετε, παρατηρώντας τα πλινθόκιστα σπίτια και τα παλιά αρχοντικά. Τα τελευταία ξεχωρίζουν για την παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική και τις περιποιημένες τους αυλές και αντανακλούν μια περασμένη εποχή ακμής, όταν ο οικισμός ήταν κομβικής σημασίας κεφαλοχώρι. Το ότι παλιότερα έμεναν εκεί περισσότεροι άνθρωποι το μαρτυρούν σιωπηλά και οι κάμποσες ερειπωμένες οικίες, ειδικά στο τέλος του χωριού, εκεί όπου συνεχίζει η επαρχιακή οδός προς την Κρυσταλλοπηγή.
Υπέροχη ωστόσο είναι και η γύρω φύση, αφού το χωριό περιβάλλεται από κατάφυτες δασικές εκτάσεις, στις οποίες κυριαρχούν οι οξιές και οι βελανιδιές και κατοικεί μεγάλη ποικιλία άγριας ζωής (ζαρκάδια, αρκούδες, λύκοι, λαγοί κ.ά.). Πολύ κοντά, επίσης, ρέει ο Λαδοπόταμος ή Ζελοβίτης –παραπόταμος του Αλιάκμονα, με γραφικές όχθες γεμάτες ιτιές και φουντουκιές– ενώ 7 χιλιόμετρα έξω από το Ανταρτικό θα φτάσετε στην όμορφη έκταση της πηγής Πελιόρ.
Με μια βόλτα στην ευρύτερη περιοχή θα δείτε και τις γέφυρες που υπάρχουν (όλες ανακατασκευασμένες), ενώ στη θέση Εξοχικά μπορείτε να σταθείτε σε μια πετρόχτιστη βρύση που ρέει από το 1934.
Επισκεφθείτε τον Άγιο Αθανάσιο
Εκκλησία με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, ο Άγιος Αθανάσιος είναι τρίκλιτη βασιλική του 1882, με όμορφο χαγιάτι και περίτεχνα δομημένο εσωτερικό. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του βρίσκεται εκεί από τότε που χτίστηκε ο ναός. Κάθε χρόνο, στις 2 Μαΐου, γίνεται επίκεντρο πανηγυριού, στο οποίο συρρέουν πλήθη από την ευρύτερη περιοχή.
Περάστε από τον παλιό νερόμυλο
Χαρακτηριστικό δείγμα της καθημερινής ζωής παλιότερων καιρών, ο νερόμυλος του Ανταρτικού στέκει εδώ και 110 χρόνια. Σήμερα, βέβαια, λειτουργεί πια σαν αξιοθέατο, ενώ φιλοξενεί και μόνιμη έκθεση φωτογραφιών παλιών δραστηριοτήτων, στην οποία αξίζει να ρίξετε μια ματιά.
Δείτε τις Πρέσπες από το Περβάλι
Θα χρειαστεί να βγείτε έξω από το χωριό για να φτάσετε στη θέση Περβάλι (οι ντόπιοι θα είναι πολύ πρόθυμοι να σας καθοδηγήσουν σχετικά), οδεύοντας για τη Μικρή Πρέσπα. Αλλά η εκδρομή θα σας αποζημιώσει, καθώς το υψόμετρο στο οποίο βρίσκεται το Ανταρτικό εξασφαλίζει μια υπέροχη θέα προς τις δύο Πρέσπες.
Διαβάστε ακόμα:
Φλώρινα: Εδώ χτυπά η καρδιά των Βαλκανίων
5 μαγαζιά με εξαιρετικούς μεζέδες στη Φλώρινα
Τρεις μέρες (και νύχτες) στη Φλώρινα – Οι εμπειρίες που πρέπει οπωσδήποτε να ζήσετε
