Μακριά απ΄την πολύβουη χώρα και τις πολυσύχναστες παραλίες, δυο παραθαλάσσια Ναξιώτικα χωριά μας μυούν στην ιστορία του νησιού και συνδυάζουν χαλαρές βουτιές με νόστιμη ψαροφαγία.
Το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων έχει μακρά ιστορία κι ένα ευρύ φάσμα γοητευτικών χαρακτηριστικών. Χαρακτηριστικά που αποκαλύπτονται γενναιόδωρα και ανακαλύπτονται με έκπληξη στις απρόσμενα διαφορετικές όψεις της Νάξου, συνθέτοντας όλα μαζί το προφίλ ενός μοναδικού νησιού. Οι σχεδόν εξωτικές ακτές της είναι από τις εντυπωσιακότερες των Κυκλάδων, η γαστρονομία και τα τοπικά προϊόντα της είναι γνωστά σε όλη την Ελλάδα, ενώ η Πορτάρα με τις μνημειώδεις διαστάσεις της επιφυλάσσει την πιο θεαματική υποδοχή σε επισκέπτες απ΄όλο τον κόσμο.
Αφήνοντας για λίγο τις διάσημες παραλίες με τα γαλαζοπράσινα νερά και ξεμακραίνοντας από τα πλήθη που κατακλύζουν τα δαιδαλώδη στενά της Χώρας και του Ενετικού κάστρου, πέρα από τα γνωστά χωριά της κεντρικής Νάξου, μπορεί κανείς να εξερευνήσει παραθαλάσσια χωριά και οικισμούς με αρχαιολογικό ενδιαφέρον, πλούσια ιστορία και γοητευτική απλότητα.
Πρώτη στάση ο Απόλλωνας, το αρχαίο λιμάνι των φορτίων μαρμάρου της Νάξου
Μια έκπληξη αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σας περιμένει καθώς πλησιάζετε στο χωριό του Απόλλωνα που βρίσκεται στο βόρειο άκρο του νησιού: μια απρόσμενη συνάντηση με το ημιτελές άγαλμα ενός Κούρου που απεικονίζει τον αρχαίο θεό Διόνυσο. Ακριβώς πριν ο δρόμος αρχίσει να κατηφορίζει προς το παραθαλάσσιο χωριό, μια πινακίδα υποδεικνύει τη θέση ενός από τα δύο αρχαία λατομεία της Νάξου, στο οποίο θα φτάσετε εύκολα μέσω ενός μονοπατιού με λαξευμένα σκαλοπάτια. Το μαρμάρινο άγαλμα που θα αντικρύσετε ανεβαίνοντας, ανάγεται στην πρώιμη αρχαϊκή περίοδο, στον 6ο αιώνα π.Χ., και παρότι ημιτελές είναι άκρως εντυπωσιακό: το υπερφυσικό του ύψος φτάνει τα 11 μέτρα και κείται ξαπλωμένο στο έδαφος, με ασαφή χαρακτηριστικά αλλά και με μυστικιστική γοητεία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, προορισμός του Κούρου, που αποτελεί το μεγαλύτερο άγαλμα αυτού του είδους, ήταν η Δήλος, το ιερό νησί του θεού της μουσικής και του φωτός. Λίγο παραπάνω, στην κορυφή του λατομείου, μια ανάγλυφη επιγραφή ορίζει το χώρο που πιθανότατα βρισκόταν τον 5ο αι. π.Χ. το ιερό του αρχαίου θεού Απόλλωνα στη Νάξο, από το οποίο πήρε το όνομά του και το παραθαλάσσιο χωριό.
Καθώς θα κατηφορίζετε τα σκαλιά, μείνετε για λίγο για να απολαύσετε τη μαγευτική, πανοραμική θέα προς τον οικισμό και το Αιγαίο, αλλά και τον ευωδιαστό αέρα από το θυμάρι που φυτρώνει σε κάθε βράχο. Ο Απόλλωνας είναι ένα γοητευτικό και ζωντανό παραθαλάσσιο χωριό, γνωστό από την αρχαιότητα ως το πιο σημαντικό λιμάνι φόρτωσης του μαρμάρου που μεταφέρονταν από εδώ ως τη Δήλο αλλά και άλλους προορισμούς. Το σκηνικό σήμερα παραμένει πολύ γραφικό, με τον στενό όρμο που αν και ανοιχτός στο Αιγαίο πέλαγος παραμένει αρκετά προστατευμένος από τους ισχυρούς ανέμους. Απλά ταβερνάκια που σερβίρουν φρέσκο ψάρι και θαλασσινούς μεζέδες αλλά και καφετέριες, με φιλικές γάτες να τρέχουν τριγύρω περιμένοντας ένα μεζεδάκι, παρατάσσονται στη σειρά και καταλαμβάνουν όλο το μήκος της προκυμαίας, ενώ από τα παγκάκια στην άκρη του μόλου απολαμβάνει κανείς την όμορφη θέα προς το χωριό. Εκεί ακριβώς στοιβάζουν τα δίχτυα τους οι ψαράδες αλλά και μαζεύονται τα παιδιά του χωριού για να παραβγούν στις βουτιές.
Ακριβώς πίσω από τη μικρή, φιλική για οικογένειες με μικρά παιδιά, αμμουδερή παραλία και τις ταβέρνες, μπορείτε να επισκεφτείτε την όμορφη εκκλησία του Αγ. Ιωάννη, σε Κυκλαδίτικο στυλ, κατάλευκη με μπλε λεπτομέρειες. Αξίζει να περιδιαβείτε τον μικρό λαβύρινθο από σπίτια ντόπιων κι ενοικιαζόμενα δωμάτια που απλώνεται πίσω από την εκκλησία. Δεν θα σας πάρει πάνω από ένα τέταρτο να εξερευνήσετε όλο το χωριό με τα πόδια, αλλά αυτό είναι κιόλας μέρος της γοητείας και της αυθεντικότητάς του. Στον γαλήνιο Απόλλωνα θα νοιώσετε ευπρόσδεκτοι και θα διαπιστώσετε ότι αξίζει η διαδρομή των 45 χλμ. από τη Χώρα ως το ευχάριστο αυτό χωριό.
Μουτσούνα, το ονομαστό χωριό των σμυριδωρύχων
Κατευθυνόμενοι στην ανατολική πλευρά του νησιού θα συναντήσετε έναν ακόμη γραφικό παραθαλάσσιο οικισμό. Πρόκειται για το επίνειο της Απειράνθου, ένα μικρό ψαροχώρι με σημαντικό ρόλο στην οικονομία του νησιού. Το ήρεμο χωριουδάκι με τη μικρή αμμουδερή παραλία ήταν στην πραγματικότητα ένας πολυσύχναστος κόμβος μέχρι και 4 δεκαετίες πριν. Στο μικρό του λιμάνι κατεύθαναν τα φορτία σμύριδας μέσω ενός εναέριου τελεφερίκ και φορτώνονταν σε πλοία που με τη σειρά τους τα μετέφεραν στα υπόλοιπα μεγάλα λιμάνια της Ελλάδας. Η σμύριδα είναι ένα σπάνιο ορυκτό, γνωστό από τους αρχαίους χρόνους, που χρησιμοποιείται στην οδοποιία. Η Νάξος είναι η μοναδική περιοχή σε όλη την Ευρώπη και μία από τις λίγες σε όλο τον κόσμο, με πλούσια φυσικά κοιτάσματα σμύριδας υψηλής ποιότητας.
Έως τα μέσα του 20ου αιώνα η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων σμύριδας ήταν η κύρια εμπορική δραστηριότητα για τα χωριά Απείρανθος, Κόρωνος και Μουτσούνα, στα οποία απέφερε σημαντικό πλούτο. Δυστυχώς, η παραγωγή τεχνητής, χαμηλού κόστους σμύριδας είχα σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης για το φυσικό ορυκτό και σταδιακά οδήγησε στο κλείσιμο των ορυχείων και τον τερματισμό λειτουργίας του εναέριου τελεφερίκ. Κατά μήκος του δρόμου που οδηγεί στη Μουτσούνα μπορείτε ακόμη να δείτε τα βαγόνια που μετέφεραν το εξορυγμένο φορτίο, σκουριασμένα και ακούνητα στο πέρασμα του χρόνου. Στο μικρό λιμάνι του χωριού μπορείτε να δείτε το παραστατικό μνημείο που τιμά τους σμυριδωρύχους κι ένα διπλανό χάρτη, που δείχνει την πορεία του τελεφερίκ. Στη γοητεία του λιμανιού προσθέτει και τμήμα της πέτρινης πλατφόρμας φορτοεκφόρτωσης και οι επιβλητικοί γερανοί, που παραμένουν θυμίζοντας την όχι και τόσο μακρινή εκείνη εποχή. Δίπλα τους δένουν τις πολύχρωμες ψαρόβαρκες και τα καΐκια τους οι σημερινοί – ελάχιστοι δυστυχώς – μόνιμοι κάτοικοι.
Ωστόσο η ενδιαφέρουσα ιστορία της σμύριδας δεν είναι ο μόνος λόγος για να επισκεφτεί κάποιος τη Μουτσούνα. Ο γραφικός κόλπος με τα διάφανα, ήρεμα νερά είναι ιδανικός για κολύμπι ακόμη και με δυνατό άνεμο. Η παραλία είναι στρωμένη με ψιλή, χρυσαφένια άμμο, ενώ η ρηχή θάλασσα είναι και εδώ ιδανική για οικογένειες με παιδιά. Στις δύο ταβέρνες θα φάτε φρέσκα θαλασσινά ακριβώς στην άκρη της αμμουδιάς, απολαμβάνοντας την όμορφη θέα προς τον μόλο. Εκεί ακριβώς οι παλιοί, αχρηστευμένοι πια γερανοί δημιουργούν μια ενδιαφέρουσα αντίθεση με τη γεμάτη ζωντάνια εικόνα των μικρών παιδιών που τρέχοντας βουτούν από την προβλήτα, μια χαρακτηριστική εικόνα του ξέγνοιαστου Ελληνικού καλοκαιριού.
Διαβάστε ακόμα:
Οι πρώτες ύλες και η μοναδική κουζίνα της Νάξου
Φιλώτι, Κλήμα, Καρυά, Μυλοπόταμος – 7 υπέροχα χωριά σε ελληνικά νησιά
