Η Δράμα είναι από εκείνες τις πόλεις της Ελλάδας, που η μακραίωνη, διαχρονική της πορεία αποτυπώνεται στις γωνιές της, συναρπάζοντας τους λάτρεις της ιστορίας και όχι μόνο. Μια πόλη με συνεχή παρουσία από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο, έως τα χρόνια των Οθωμανών, τη χρυσή εποχή του ταμπάκου και την ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό το 1913.
Ξεκινήστε τη γνωριμία σας με τη Δράμα από το «καμάρι» των ντόπιων. Το μοναδικό πάρκο της Αγίας Βαρβάρας, πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης. Τα γάργαρα νερά, που πηγάζουν από το σημείο, οι μικρές λίμνες, τα αιωνόβια πλατάνια και τα πλακόστρωτα μονοπάτια δημιουργούν ένα ειδυλλιακό τοπίο και ένα από τα 60 ομορφότερα πάρκα της Ευρώπης. Το πάρκο, που πήρε την ονομασία του από την παρακείμενη εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, αποτελεί διαχρονικό σημείο αναφοράς για την πόλη. Ανατολικά, δεσπόζει η παλιά καπναποθήκη Σπήρερ η οποία έχει μετατραπεί σε ένα υπερσύγχρονο ξενοδοχείο 5 αστέρων, πραγματικό στολίδι.
Δίπλα ακριβώς, βρίσκονται η έδρα του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, του κορυφαίου πολιτιστικού θεσμού που κάνει γνωστή την πόλη εντός και εκτός συνόρων, και το πανέμορφο «Μαρμάρινο Σπίτι» -πάλαι ποτέ οικία του καπνέμπορου Ιωάννη Αναστασιάδη- η οποία έχει αποκατασταθεί ως πολυχώρος πολιτισμού, από την ΑΜΚΕ Κύκλωψ.
Στους χώρους του, λειτουργεί και το Μουσείο Φωτογραφίας και Φωτογραφικών Μηχανών, από τα μοναδικά του είδους στην Ελλάδα. Στο πάρκο λειτουργεί και το Κέντρο Πληροφόρησης Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης, ενώ το λιτό μνημείο για τους Εβραίους της πόλης που χάθηκαν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπενθυμίζει τη φρίκη του Ολοκαυτώματος.
Η ιστορία της Δράμας χάνεται στα βάθη των αιώνων. Μία επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο, θα σας δώσει την ευκαιρία να γνωρίσετε την ιστορική και πολιτιστική διαδρομή της πόλης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, από τη Μέση Παλαιολιθική Περίοδο (πριν από 50.000 χρόνια) έως τις αρχές του 20ού αιώνα. Ανάμεσα στα κορυφαία εκθέματα του περιλαμβάνεται και μαρμάρινη προτομή του θεού Διονύσου, που αποτελεί την παλαιότερη απόδειξη λατρείας του στην περιοχή της Δράμας. Στην οδό Τροίας 1, έχει έρθει στο φως ελληνιστικός τάφος (2ος π.Χ. αι.) που αποτελείται από κτιστό κλιμακωτό «δρόμο», προθάλαμο και νεκρικό θάλαμο, όπου διατηρούνται τρεις κτιστές σαρκοφάγοι. Η επίσκεψη στο εσωτερικό του είναι εφικτό, μόνο μετά από συνεννόηση με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας (Τηλ. 2521031365).
Σημαντική είναι η παρουσία της πόλης και την εποχή του Βυζαντίου. Στον 10ο αιώνα χρονολογούνται τα τείχη -σε πύργο της ανατολικής πλευράς υπήρχε το ρολόι της πόλης που αφαιρέθηκε από αυτόν το 1945- και ο ναός της Αγίας Σοφίας, που κτίστηκε στα ερείπια μεγαλύτερης τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, όπως μαρτυρούν ευρήματα που ήρθαν στο φως στη διάρκεια πρόσφατων εργασιών διαμόρφωσης του αύλειου χώρου. Ο ναός, που μετά την οθωμανική κατάκτηση της πόλης (1371) μετατράπηκε σε τέμενος, θεωρείται το παλαιότερο σωζόμενο διατηρητέο κτήριο στη Δράμα.
Επίσης, από τον 14ο αιώνα, και στην Παλαιολόγεια Περίοδο, χρονολογείται το μονόχωρο ναΰδριο των Ταξιαρχών, που βρίσκεται εντός της βυζαντινής οχύρωσης και κοντά στην πάλαι ποτέ ανατολική πύλη. Η παλιά Μητρόπολη, αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, κτίστηκε το 1834 στα ερείπια παλαιότερων ναών που στην αρχική τους φάση χρονολογούνται στον 11ο-12ο αιώνα. Δυστυχώς, η εκκλησία είναι «ακρωτηριασμένη» μιας και το μπροστινό τμήμα του ναού κατεδαφίστηκε το 1975, προκειμένου να διευρυνθεί η αυλή του παρακείμενου ομώνυμου νέου μητροπολιτικού ναού.
Το στίγμα που άφησαν οι Οθωμανοί στην πόλη, στους πεντέμισι σχεδόν αιώνες κατοχής, είναι επίσης σημαντικό. Τεμένη, δημόσια κτίρια, ιδιωτικές κατοικίες. Από την Δράμα καταγόταν ο Οθωμανός Αλβανικής καταγωγής αρχιστράτηγος Μαχμούτ Αλή Πασάς Δράμαλης (1770-1822), επικεφαλής μεγάλης τουρκικής στρατιάς που στάλθηκε το 1822 στην Πελοπόννησο προκειμένου να καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση, χωρίς αποτέλεσμα. Έως τα μέσα της δεκαετίας του 1950 διασωζόταν και το κονάκι του Δράμαλη, αντιπροσωπευτικό παράδειγμα «αστικού-πύργου» του α΄ μισού του 19ου αιώνα σύμφωνα με τους ερευνητές.
Από τα πολλά τεμένη που είχε Δράμα έχουν διασωθεί τέσσερα. Τα δύο μετατράπηκαν μετά το 1923 σε ορθόδοξους ναούς (Άγιος Νικόλαος/Εσκί Τζαμί, Αγία Τριάδα/Κουρσούμ Τζαμί). Το Αράπ Τζαμί στο κέντρο της πόλης, λιθόκτιστο κτήριο ορθογώνιου σχήματος που στεγάζει οκτάπλευρος τρούλος, λειτούργησε το 1875 και μετά από πολλές περιπέτειες βρίσκεται στη φάση αποκατάστασης προκειμένου να λειτουργήσει σαν πολιτιστικό κέντρο. Απέναντι ακριβώς, διασώζεται μαρμάρινο συντριβάνι -της ίδιας εποχής- με ανάγλυφα σχέδια.
Σημείο αναφοράς αποτελεί τέλος, το εμβληματικό Σαντιρβάν Τζαμί, με τον περίτεχνο ζωγραφικό διάκοσμο στην πρόσοψη που καθηλώνει το βλέμμα του επισκέπτη. Το μικρό τέμενος, λιθανάγλυφη επιγραφή επάνω από την κεντρική είσοδο, -αναφέρει ως έτη ανακαίνισης τα 1806-1807-, αποτελεί ένα από τα ιστορικά κτίσματα της οθωμανικής περιόδου της Δράμας, το οποίο μετά από χρόνια εγκατάλειψης, αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή -από την εταιρεία Raycap- και λειτουργεί σήμερα ως πολιτιστικό κέντρο, φιλοξενώντας κορυφαίες εκθέσεις σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη κ.ά.
Στα τελευταία χρόνια της οθωμανικής διοίκησης οφείλεται και ο πανέμορφος σιδηροδρομικός σταθμός, που ξεκίνησε τη λειτουργία το 1896 και θεωρείται ναυαρχίδα των σιδηροδρομικών σταθμών της Jonction Salonique-Constantinople, της εταιρείας που κατασκεύασε την σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκη-Κωνσταντινούπολη. Στην παλιά αποθήκη και στο αμαξοστάσιο του σταθμού, λειτουργεί το μοναδικό Μουσείο Τραίνων στην ανατολική Μακεδονία. Μεταξύ των εκθεμάτων και δύο βαγόνια του θρυλικού Orient Express, που «ταξιδεύουν» τον επισκέπτη πίσω στο χρόνο.
Η Δράμα γνώρισε ιδιαίτερη οικονομική άνθηση, το δεύτερο μισό του 18ου και το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, λόγω του καπνού. Οι πολλές μεγάλες καπναποθήκες Αναστασιάδη, Πορτοκάλογλου, Πρωτόπαπα, κ.ά.) τα αρχοντικά των καπνεμπόρων (Τζήμου, Φάϊς κ.ά.) και τα νεοκλασικά της εύπορης τάξης που έχουν διασωθεί, μαρτυρούν τον πλούτο και την ευμάρεια της πόλης.
Στην περίοδο άνθησης, ανήκουν επίσης και τα εμβληματικά κτίρια των Εκπαιδευτηρίων της Ορθοδόξου Κοινότητας Δράμας (1909), του Θεάτρου Ολυμπία (1920), της Εθνικής Τράπεζας (1928) κ.α. Ακολουθώντας την οργανωμένη πολιτιστική διαδρομή «Άρωμα Ταμπάκου», ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στην χρυσή εποχή του καπνού, για Δράμα, μέσα από δέκα εμβληματικά κτήρια εκείνης της εποχής που η πόλη ήταν παραγωγικό κέντρο των περίφημων ανατολικών καπνών.
Κάθετα στην οδό Περδίκα και την οδό Βενιζέλου, υπάρχει ένα πλέγμα από στενά παλιά παραδοσιακά σοκάκια που οδηγούν στις πηγές της Αγίας Βαρβάρας και στην ομώνυμη εκκλησία. Πολλά από αυτά ήταν έως το 1950 στρωμένα με κροκάλες. Στα σοκάκια αυτά, σώζονται παλιά σπίτια μακεδονικού τύπου, αρχοντικά και καπναποθήκες. Πανέμορφα δείγματα αρχοντικών, που χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα, μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης και στις οδούς 25ης Μαρτίου, Κουντουριώτου, Γούναρη, Αβέρωφ, Αγίας Σοφίας, Βενιζέλου, Βορείου Ηπείρου κ.ά. Δυστυχώς, πολλά από τα όμορφα αρχοντικά και νεοκλασικά καταρρέουν εγκαταλελειμμένα, για πολλούς και διάφορους λόγους.
Ακολουθώντας τις οδούς Βενιζέλου, 19ης Μαΐου και Περδίκα, θα έχετε την ευκαιρία να δείτε απομεινάρια του πάλαι ποτέ ιστορικού και εμπορικού κέντρου της πόλης, καταστήματα αλλά και διώροφα χάνια με εσωτερικές αυλές, πολλά από τα οποία έχουν μετατραπεί σε όμορφα καφέ και εστιατόρια. Από τα θρυλικά καφενεία είναι το «Ελευθερία», κτίστηκε με άδεια του Σουλτάνου από την Ελληνική Κοινότητα της Δράμας και σήμερα φιλοξενεί εκθέσεις και άλλες πολιτιστικές δράσεις. Στις μικρές, γραφικές ψησταριές του κέντρου, μπορείτε να δοκιμάσετε -μεταξύ άλλων- και τα τοπικά κεμπάπια, που οι Δραμινοί προτείνουν ανεπιφύλακτα στον ξένο επισκέπτη.
Η γαστρονομία της Δράμας αποτελεί μωσαϊκό γεύσεων και συνταγών, τόσο από τους ντόπιους όσο και από τους πρόσφυγες που κατέκλεισαν την περιοχή μετά το 1922 και την Μικρασιατική Καταστροφή. Παραδοσιακά κρέατα, αλλαντικά και γαλακτοκομικά, τα φημισμένα πατάτες και φασόλια Κάτω Νευροκοπίου, τα μανιτάρια του Σιδηρόνερου κ.ά. συνθέτουν την ποικιλία των προϊόντων που κάνει την τοπική γαστρονομική παλέτα να ξεχωρίζει. Στην Δράμα επίσης, που λατρευόταν στην αρχαιότητα ο θεός Διόνυσος, δεν θα μπορούσε να μην είναι ισχυρή η παρουσία της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοποιίας. Στην περιοχή λειτουργούν οινοποιεία που βγάζουν μερικά από τα πιο καλά και πιο γνωστά κρασιά της χώρας.
Η Δράμα αποτελεί έναν εκπληκτικό προορισμό που συνδυάζει την ιστορία, τη φύση, τη γαστρονομία και τον πολιτισμό. Είναι ένας προορισμός που απευθύνεται σε όλους και όλες. Η δραστήρια Ένωση Ξενοδόχων Ν. Δράμας λειτουργεί τον πλήρη διαδικτυακό οδηγό Visit Drama, από τους καλύτερους στη χώρα, o οποίος παρέχει όλες τις πληροφορίες για την πόλη και την περιοχή.
Πληροφορίες:
Διαβάστε ακόμα:
Αποστολή στη Δράμα: Τα Χειμερινά Χρώματα της Φύσης στον Νέστο και στο δάσος της Ελατιάς
Αποστολή στη Δράμα: Ονειρούπολη, το «Ροβανιέμι της Ελλάδας»
Η Δράμα και οι γεύσεις της: Μία πόλη με πολυποίκιλη γαστρονομική κληρονομιά
