Ο Αθανάσιος Διάκος της ορεινής Φωκίδας έχει ασφαλώς τη δική του ιστορία –το δείχνει άλλωστε και το όνομά του. Είναι όμως και χαρακτηριστικό παράδειγμα χωριού που με τον καιρό κατάφερε να αποκτήσει μια νέα ταυτότητα: τα φημισμένα ταβερνάκια του το έχουν καταστήσει προορισμό και πολλοί το θεωρούν έναν μικρό, ρουμελιώτικο παράδεισο για καλοφαγάδες.
Το χωριό αριθμεί 518 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011, όμως οι περισσότεροι από αυτούς έρχονται μόνο το καλοκαίρι –τον χειμώνα, από την περίοδο που τα κοπάδια μεταβαίνουν στα χειμαδιά και μετά, μένουν μόνιμα γύρω στα 20 άτομα. Είναι χτισμένο στα Βαρδούσια όρη της Φωκίδας, σε υψόμετρο 1.050 μέτρων στις ανατολικές τους πλαγιές, και πρόκειται για έναν παλιό οικισμό: οι καταβολές του χάνονται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όταν λεγόταν Άνω Μουσουνίτσα.
Το σημερινό του όνομα το απόκτησε επισήμως το 1959, καθώς θεωρείται ότι από εκεί καταγόταν ο διάσημος ήρωας της Επανάστασης του 1821, βάσει των όσων έχουν γραφτεί από τον αγωνιστή Χριστόφορο Περραιβό (1836), τον ιστορικό Ιωάννη Φιλήμονα (1861), αλλά και από τον συμπολεμιστή του Ιωάννη Μαμούρη (1865).
Ο Αθανάσιος Διάκος ζωντανεύει από την άνοιξη κι έπειτα, όταν καταφτάνουν οι περισσότεροι ξενιτεμένοι και όσοι έρχονται για θερινές διακοπές στο βουνό. Είναι άλλωστε εύκολα προσεγγίσιμος από την Αθήνα: απέχει 232 χιλιόμετρα, οπότε φτάνει κανείς με αυτοκίνητο μέσα σε περίπου 3 ώρες και 40 λεπτά. Μπορείτε να ακολουθήσετε δύο διαφορετικές διαδρομές, με την κοντινότερη να είναι αυτή από Στρόμη και Μουσουνίτσα (οι σχετικές ταμπέλες θα σας καθοδηγήσουν).
Ωστόσο αποτελεί γοητευτικό προορισμό και τον χειμώνα, που λόγω υψομέτρου έχει συνήθως χιόνια, οπότε το δασικό τοπίο αποκτά «αλπικά» χαρακτηριστικά. Απλά, αν σκοπεύετε να πάτε τέτοια εποχή αναζητώντας κάτι ήσυχο και ορεινό, καλό θα είναι να ενημερωθείτε για τον καιρό, για την πρόσβαση και για το ποια καταστήματα του χωριού μένουν ανοιχτά.
3 πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν βρεθείτε στον Αθανάσιο Διάκο
Περιηγηθείτε στο ίδιο το χωριό
Πέρα από τα ταβερνάκια του, ο Αθανάσιος Διάκος βρίσκεται σε καταπληκτικό ορεινό τοπίο, γεμάτο δάση (έλατα, καστανιές, καρυδιές, βελανιδιές), με έναν παραπόταμο του Μόρνου να περνά πολύ κοντά. Και το ότι περπατιέται εύκολα, εγγυάται πως με μια βόλτα τριγύρω θα δείτε όλες του τις ομορφιές. Το χωριό διαθέτει ωραία δρομάκια με βρύσες, φτάνοντας δε στο πίσω μέρος του, αν κατεβείτε το μονοπάτι που θα δείτε εκεί, θα βρεθείτε σε ένα πανέμορφο σημείο γεμάτο δέντρα, δίπλα στο ποταμάκι.
Το επίκεντρο της ζωής βρίσκεται στη μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία με τα δύο αιωνόβια πλατάνια (πάνω από 300 ετών), όπου στέκεται βέβαια και ο ανδριάντας του Αθανάσιου Διάκου, ο οποίος στήθηκε εκεί το 1922 από την κυβέρνηση του Νικόλαου Πλαστήρα για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του. Ο Πλαστήρας, βέβαια, ήθελε έτσι να τιμήσει και τους κατοίκους του χωριού που μετείχαν στο θρυλικό του σύνταγμα ευζώνων 5/42, το οποίο στα Μικρασιατικά ταλαιπώρησε τόσο τους Τούρκους με τις ανδραγαθίες του, ώστε το βάφτισαν «σεϊτάν ασκέρ» (ασκέρι του Διαβόλου).
Για τους έμπειρους πεζοπόρους, επίσης, ο Αθανάσιος Διάκος αποτελεί σημείο εκκίνησης για τις διαδρομές που φτάνουν στις κορυφές των Βαρδουσίων και στα ορειβατικά καταφύγια της περιοχής (ένα σε υψόμετρο 1.750 μέτρων κι άλλο ένα στα 2.014 μέτρα). Οι λιγότερο έμπειροι μπορούν να φτάσουν εύκολα ως το διάσελο Σταυρός σε 3 ώρες από το χωριό, απολαμβάνοντας τη θέα στους ορεινούς όγκους και στα λιβάδια της Μουσουνίτσας. Τέλος, από τα όρια του οικισμού περνάει και το ευρωπαϊκό μονοπάτι μεγάλων διαδρομών Ε4.
Δείτε την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος
Δεσπόζει στην κεντρική πλατεία, απέναντι από την προτομή του Αθανασίου Διάκου και είναι λιθόκτιστη, χτισμένη το 1872. Στο εσωτερικό θα θαυμάσετε κάποια εντυπωσιακά βιτρό, τα οποία εντείνουν την κατανυκτική εντύπωση που αφήνει στον επισκέπτη. Στο εξωτερικό, πάλι, δεσπόζει το ρολόι που έχει τοποθετηθεί στον τοίχο του καμπαναριού.
Στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (6 Αυγούστου) στήνεται μεγάλο πανηγύρι, ξακουστό σε όλη την ορεινή Φωκίδα. Σύμφωνα με τους μεγαλύτερους σε ηλικία κατοίκους, τα παλαιότερα χρόνια κρατούσε για 3 μερόνυχτα.
Επισκεφθείτε το Μουσείο Αθανασίου Διάκου
Το μουσείο διαμορφώθηκε το 2009, στο (ανακαινισμένο) σπίτι πάνω από το ποτάμι του οικισμού που έχει υποδειχθεί ως πατρικό του Αθανασίου Διάκου –του οποίου το πραγματικό επώνυμο φαίνεται να ήταν Μασσαβέτας. Κάθε χρόνο, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου, το χωριό διοργανώνει εκεί τα λεγόμενα «Διάκεια»: πολιτιστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του ήρωα του 1821 που βρήκε τόσο μαρτυρικό τέλος στην αρχή κιόλας της Επανάστασης.
Στόχος της έκθεσης που φιλοξενείται εκεί είναι η σκιαγράφηση του ιστορικού και κοινωνικού πλαισίου στο οποίο ανδρώθηκε ο Αθανάσιος Διάκος. Όπως διαβάζουμε και στην επίσημη ιστοσελίδα του μουσείου, τα περισσότερα αντικείμενα είναι αυθεντικά, προερχόμενα από αγορά και δωρεές. Περιλαμβάνεται πολεμικός εξοπλισμός (19ος αιώνας), λιθογραφίες (19ος αιώνας), γραμματόσημα και έντυπα (20ος αιώνας), καθώς και αντίγραφα της πιστόλας και της φορεσιάς του Διάκου.
Πού να φάτε
Ο Αθανάσιος Διάκος έχει λίγα μαγαζιά, όμως είναι όλα υψηλής ποιότητας. Χάρη άλλωστε σε αυτήν χρωστά και τη φήμη του ως προορισμός. Όλα, εντωμεταξύ, λειτουργούν και σαν καφενεία-ουζερί και σαν ταβέρνες.
Το «Μετερίζι» άνοιξε το 1950 ως τσαγγάρικο, καφενείο και παντοπωλείο και σήμερα το διαχειρίζεται η τρίτη γενιά της οικογένειας Μαστροκωστοπούλου, η οποία έχει φτιάξει μια ανακαινισμένη ταβέρνα ιδανική για τους λάτρεις του κρέατος: αρνί σούβλας, γίδα βραστή και συκωταριά κρασάτη είναι μερικές από τις σπεσιαλιτέ, αλλά ανάλογα την εποχή θα βρείτε και ντόπιο κυνήγι.
Η πετρόκτιστη ταβέρνα «Ραβάνης» στο κέντρο του χωριού είναι αντίστοιχα παλιά και σερβίρει βέβαια και το φημισμένο πρόβειο παγωτό Ραβάνης το καλοκαίρι ή γιαούρτι και εξαιρετικά γλυκά του κουταλιού δικής τους παραγωγής στις υπόλοιπες εποχές του χρόνου (λειτουργεί από Μάιο έως Οκτώβριο). Έχει όμως και θαυμάσια μπιφτέκια φτιαγμένα με σπιτική συνταγή, παϊδάκια, χειροποίητες τηγανιτές πατάτες και φρέσκο ζυμωτό ψωμί.
Το καφέ-ταβέρνα «Ο Σωτήρης» μετρά κι αυτό μισό αιώνα ιστορίας και είναι ιδανικό τόσο για καφέ με γλυκό ή ουζάκι και ορεκτικά, όσο και για μεσημεριανό τραπέζι. Δοκιμάστε οπωσδήποτε τις χειροποίητες σπανακόπιτες, κολοκυθόπιτες και τυρόπιτες, που βασίζονται σε οικογενειακές συνταγές πολλών γενεών.
Πού να μείνετε
Αν δεν θέλετε να πάτε απλά για ημερήσια εκδρομή, αλλά επιθυμείτε να απολαύσετε την ησυχία και το ορεινό τοπίο για περισσότερο διάστημα, ο παραδοσιακός, πετρόχτιστος ξενώνας «Το Μετερίζι» (τηλ. 22650-63201) λειτουργεί από το 2006, έχοντας άνοιγμα σε δασωμένη πλαγιά, αλλά και πανοραμική θέα στο χωριό. Πολύ καλή επιλογή είναι και ο επίσης παραδοσιακός ξενώνας «Ραβάνης» (22650-63214), σημειώστε όμως ότι δεν είναι ανοιχτός τον χειμώνα. Ανοιχτό, αντιθέτως, μένει το ξενοδοχείο «Βαρδούσια» μέσα στα έλατα (22650-63148), το οποίο διαθέτει δωμάτια με βουνίσια θέα, αλλά και εξωτερική πισίνα για τους καλοκαιρινούς μήνες.
Διαβάστε ακόμα:
Αρτοτίνα, Πενταγιοί, Κροκύλειο: Τα χωριά ησυχαστήρια της Φωκίδας
Long weekend μεταξύ Αττικής, Φωκίδας και Βοιωτίας
Πολύδροσος: Ένα ειδυλλιακό χωριό στην ορεινή Φωκίδα, μέσα σε καταπράσινη φύση και τρεχούμενα νερά
