Αν και είναι στα μέρη του όπου γυρίστηκαν οι τηλεοπτικές σειρές «Ο Πρίγκιπας» (1996) και «Ο Θησαυρός της Αγγελίνας» (2005), ο Πλάτανος έχει μείνει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Προσφέρεται έτσι για μια χειμερινή εκδρομή χαλάρωσης μακριά από τη φασαρία των πιο πολυσύχναστων προορισμών. Πέρα από την ησυχία, πάντως, είναι κι ένα χωριό με τα δικά του αξιοθέατα, αλλά και με ευκαιρίες για καλό φαγητό.
Χτισμένος σε υψόμετρο 875 μέτρων, στις ανατολικές πλαγιές του όρους Αλωνάκι, ο Πλάτανος βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Ναυπακτίας, υπαγόμενος διοικητικά στην Αιτωλοακαρνανία. Είναι ένα χωριό με 207 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2011), εύκολα προσβάσιμο τόσο από την Πάτρα, όσο και από την Αθήνα. Η ίδρυσή του φαίνεται να έγινε κατά τον 17ο αιώνα, με κριτήριο το δύσβατο της περιοχής –παράγοντας που εξασφάλιζε ασφάλεια σε μια εποχή με πολλές πειρατικές επιδρομές, αλλά και με συχνές συγκρούσεις μεταξύ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Βενετίας.
Όσο για την ονομασία, εικάζεται ότι οφείλεται σε ένα μεγάλο πλατάνι το οποίο δέσποζε στον αγροτοποιμενικό οικισμό της Μεγάλης Βρύσης, που μάλλον λειτούργησε ως αρχική κοιτίδα για το σημερινό χωριό. Σημειώστε ωστόσο ότι ο πλάτανος εκείνος δεν υπάρχει πια: ο αιωνόβιος πλάτανος στην πλατεία –με την τόσο χαρακτηριστική ταμπελίτσα που γράφει «υψόμετρο 875 m., κλίμα υγιεινό»– λέγεται ότι φυτεύτηκε το 1855.
Πού θα μείνετε
Με τα πέντε μονόχωρα και τα πέντε δίχωρα σπιτάκια του, ο ξενώνας «Σπιτάκια της Ιφιγένειας» διαθέτει τζάκι και υπέροχη θέα στο δάσος. Το «Αλωνάκι» κρατάει από το 1951 και προσφέρει δωμάτια χτισμένα γύρω από μια πέτρινη εσωτερική αυλή, με ατμόσφαιρα αλλοτινών καιρών (παλιές λάμπες, σιδερένια κρεβάτια κ.ά.).
Πού θα πιείτε τον καφέ και το ποτό σας
Τα «Σπιτάκια της Ιφιγένειας» δεν λειτουργούν μόνο ως ξενώνας, αλλά και σαν μοντέρνο καφέ γεμάτο μαξιλάρια και επιτραπέζια παιχνίδια. Το βράδυ μπορείτε να ακολουθήσετε τη συνήθεια των ντόπιων να μαζεύονται στα παραδοσιακά καφενεία της πλατείας, όπου θα βρείτε και εξαιρετικό τσίπουρο. Το καφέ-μπαρ «Ράχη» είναι αγαπημένος προορισμός για τους νεότερους σε ηλικία και το καλοκαίρι συγκεντρώνει πλήθος κόσμου.
Πού θα φάτε
Αυτό ωστόσο που πρέπει απαραίτητα να κάνετε, είναι να πάρετε τον δρόμο προς το χωριό Άγιος Δημήτριος. Φτάνοντας σε υψόμετρο περίπου 1.200 μέτρων, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από τον Πλάτανο, θα συναντήσετε ένα από τα ιστορικότερα χάνια της Ελλάδας: το Χάνι του Λιόλιου, το οποίο στέκεται εκεί ανάμεσα στα έλατα από το 1819. Συστήνεται δε και για το φαγητό του, ειδικά αν πάτε χειμώνα, καθώς θα βρείτε αγριογούρουνο στιφάδο, γίδα βραστή, χειροποίητες πίτες, αλλά και κρασί και τσίπουρο δικής τους παραγωγής.
5 πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν βρεθείτε στον Πλάτανο
Κάντε μια βόλτα στο ίδιο το χωριό, το οποίο έχει μεγάλη ιστορία
Αν και στις μέρες μας είναι ένα γραφικό, ήσυχο χωριό, ο Πλάτανος διαθέτει σημαντική ιστορία. Και θα το καταλάβετε εύκολα με μια βόλτα στα λιθόστρωτα δρομάκια γύρω από την κεντρική πλατεία του Αγίου Νικολάου, όπου δεσπόζει η ομώνυμη εκκλησία με τα πυργωτά της καμπαναριά. Είναι και η ίδια ένα αξιοθέατο, μάλιστα, καθώς πρωτοχτίστηκε το 1742 και έλαβε τη σημερινή της μορφή ύστερα από τις εργασίες ανέγερσης που έγιναν το 1846, χάρη σε συνεισφορές των κατοίκων και σε γενναιόδωρη δωρεά του Νικόλαου Μαραθέα –Πλατανιώτη που διέπρεπε επιχειρηματικά στη Ρουμανία.
Εντασσόμενος σε μια ευρύτερη γεωγραφική περιοχή που παλιότερα ήταν γνωστή ως Κράβαρα, ο Πλάτανος ακολούθησε τη σημαντική της ακμή στο εμπόριο κι έγινε φημισμένος ως το «χωριό των γραμμάτων», καθώς από πολύ νωρίς (ίσως από το 1855) διέθετε δικό του σχολείο. Από εκεί, μάλιστα, αποφοίτησε και ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ο οποίος έφτασε να γίνει μέχρι και αντιβασιλέας (1944-1946).
Ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να έρθει σε επαφή με αυτό το παρελθόν παρατηρώντας τα καλοφτιαγμένα αρχοντικά που εξακολουθούν να στέκουν στο σύγχρονο χωριό. Η οικία Ροντήρη χρονολογείται στα 1847, έχει όμως ακόμα παλιότερη ιστορία, καθώς εκεί έστησε το αρχηγείο του ο Γεώργιος Καραϊσκάκης κατά την Επανάσταση του 1821, όταν πέρασε δύο φορές από το χωριό (1825 και 1826), στην προσπάθειά του να βοηθήσει το πολιορκημένο Μεσολόγγι. Στο δε Αρχοντικό του Μαργαρίτη (1850), ακριβώς απέναντι, λέγεται πως έμεινε κάποτε και ο βασιλιάς Όθωνας.
Μπείτε στο Λαογραφικό Μουσείο
Το έφτιαξε το 1976 ο Πλατανιώτης γυναικολόγος και μαιευτήρας Νικόλαος Παπανικολάου και θα σας προσφέρει μια πρώτης τάξης «επίσκεψη» στην παλιά ζωή του χωριού, τότε που είχε πάνω από 1.000 κατοίκους και έσφυζε από εμπορική κίνηση –όπως το περιγράφει η τοπική εφημερίδα «Πλατανιώτικα Νέα», που εκδιδόταν εκεί ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα.
Μεταξύ άλλων, στο μουσείο αυτό θα δείτε έναν παραδοσιακό αργαλειό, μια γιδοκουρεύτρα, αλλά και μια καρέκλα από αμερικάνικο κουρείο του 1900, η οποία μαρτυρά τους δεσμούς που κράτησαν με το χωριό τους όσοι Πλατανιώτες έφυγαν μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Θα βρείτε όμως και φωτογραφίες από την επίσκεψη της Αλίκης Βουγιουκλάκη στον Πλάτανο, η οποία ήρθε ως εκεί εκπληρώνοντας ένα τάμα.
Επισκεφθείτε το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης
Εγκαινιάστηκε το 2001, ως αφιέρωμα στη μνήμη του ντόπιου υπολοχαγού Μιχάλη Τσίπουρα, ο οποίος σκοτώθηκε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μαχόμενος στην Αλβανία κατά των Ιταλών. Είναι ένα μικρό μουσείο με αρκετά ενδιαφέρον φωτογραφικό υλικό από την περίοδο 1940-1945, στο οποίο βρίσκονται και ορισμένα σπάνια βιβλία.
Περιηγηθείτε στο πλούσιο φυσικό τοπίο γύρω από το χωριό
Αν και υπάρχουν πολλές διαδρομές να ακολουθήσετε αν επιθυμείτε να επιχειρήσετε εκδρομές στην ευρύτερη περιοχή κρατώντας τον Πλάτανο ως βάση σας, μην αμελήσετε μια περιήγηση στο φυσικό τοπίο γύρω από το ίδιο το χωριό. Θα σας αποκαλύψει πολλές ομορφιές, καθώς ακριβώς δίπλα βρίσκεται ένα καταπληκτικό δάσος γεμάτο έλατα, γάβρους, μελιούδια και κρανιές: μέσα σε αυτό θα βρείτε τα Βαθάλωνα, αλλά και τη θέση Βροχοτίν, όπου αναβλύζει πηγή με δροσερό νερό. Μία επίσης από τις ωραιότερες τοποθεσίες του Πλάτανου είναι η κοίτη του ποταμού Κότσαλου, παραποτάμου του Εύηνου.
Ανεβαίνοντας προς την κορυφή του όρους Αλωνάκι θα δείτε μια υπέροχη θέα προς τον Εύηνο. Πάνω από τον Πλάτανο, εντωμεταξύ, ανάμεσα σε αιωνόβια πουρνάρια, δεσπόζει το ξωκλήσι των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Στέκει εκεί από το 1887 και διακρίνεται από το δάπεδό του, κατασκευασμένο από άσπρη, πελεκητή πέτρα. Σε μια άλλη ραχούλα, με εξαίσια θέα προς το χωριό, βρίσκεται και ο Αη-Λιάς (ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία), ναΐσκος του 1895. Οι ντόπιοι λένε ότι από εκεί μπορείτε να διακρίνετε και το Ιόνιο Πέλαγος, αν ο ορίζοντας είναι καθαρός.
Δείτε τον Κάτω Πλάτανο
Παλιότερα ήταν ξεχωριστός οικισμός, αλλά σήμερα ο Κάτω Πλάτανος ανήκει στον Πλάτανο, προσφέροντας μια εξαιρετική ευκαιρία για βόλτα, αφού βρίσκεται μόλις 10 λεπτά πιο κάτω, στη νοτιοανατολική πλευρά του όρους Αλωνάκι. Πρόκειται για τοποθεσία που δείχνει να κατοικείται από την αρχαιότητα, με το σημερινό χωριό να θεωρείται παλιότερο από τον ίδιο τον Πλάτανο.
Εκεί θα δείτε την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που διατηρείται όπως ήταν και το 1880, αλλά και το ξωκλήσι της Παναούλας (αφιερωμένο στην Παναγία), το οποίο χτίστηκε το 1895 από Πλατανιώτη μετανάστη στη Ρουμανία, ως εξιλέωση για φόνο που διέπραξε από λάθος, ευρισκόμενος σε άμυνα.
