Ο Παρνασσός είναι το πιο τουριστικά ανεπτυγμένο βουνό της Ελλάδας. Ακόμα και σε ένα τόσο κοσμικό βουνό, όμως, υπάρχουν χωριά που ακόμα δεν έχει κυριεύσει ο μαζικός τουρισμός και τα οποία προσφέρονται για μία ποιοτική και οικονομική ολιγοήμερη απόδραση. Αν είστε από τους ταξιδιώτες που ακόμα και τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες, θέλετε να απολαμβάνετε θέα στη θάλασσα, το Χρισσό Φωκίδας σίγουρα αξίζει να μπει στο ταξιδιωτικό καλεντάρι σας.
Το Χρισσό απέχει περίπου δυόμιση ώρες με το αυτοκίνητο από την Αθήνα. Χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόπεδες του Παρνασσού, σε υψόμετρο 200 μέτρων, προσφέρει άφθονη θέα στον περίφημο και πανάρχαιο ελαιώνα της Άμφισσας όπως και στη θαλάσσια περιοχή της Ιτέας.
Αν θέλετε να εξερευνήσετε την ευρύτερη δημοφιλή τουριστικά περιοχή, αποτελεί ιδανική βάση καθώς απέχει 10 λεπτά από τους Δελφούς, 25 λεπτά από την Αράχωβα, 1 ώρα από το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού, 25 λεπτά από την Άμφισσα, 10 λεπτά από την Ιτέα και 25 λεπτά από το Γαλαξίδι.
Νεοκλασική αρχιτεκτονική
Στο Χρισσό, θα σας εντυπωσιάσει η αρχιτεκτονική του, η οποία σίγουρα δεν θυμίζει αυτό που έχουμε στο μυαλό μας όταν ακούμε για «ένα χωριό στους πρόποδες ενός βουνού». Με βάση την τελευταία απογραφή, το χωριό έχει περίπου 600 μόνιμους κατοίκους. Σχεδόν όλα τα νοικοκυριά έχουν στην κατοχή τους ελαιόδεντρα και ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με την καλλιέργεια της ελιάς -άλλωστε, η ευμάρεια που παρείχαν τα προϊόντα της ελιάς στους κατοίκους στο παρελθόν, εξασφάλισαν και τη σημερινή όμορφη αρχιτεκτονική εικόνα του χωριού.
Σπίτια και κτίρια, πολλά από αυτά αναπαλαιωμένα, είναι χτισμένα στο στυλ της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, ενώ διαθέτουν και μεγάλους καταπράσινους κήπους.
Σημειωτέον ότι σχεδόν όλα αυτά τα κτίρια, όπως και οι πολλές όμορφες εκκλησίες του Χρισσού, είναι οικοδομήματα που χτίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα ή στις αρχές του 20ου αιώνα. Κι αυτό γιατί ο μεγάλος σεισμός που έπληξε τον Παρνασσό το 1870, κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του χωριού.
Από αυτά τα κτίρια, ξεχωρίζουμε αυτό το οποίο φιλοξενεί σήμερα το Εθνολογικό και Λαογραφικό Μουσείο. Θεμελιώθηκε τη δεκαετία του 1890 και έως το 1978 λειτούργησε ως σχολείο. Μια εκδοχή θέλει το σχέδιο του κτιρίου να είναι έργο του Ερνέστου Τσίλλερ.
Το βέβαιο είναι ότι το αναπαλαιωμένο οικοδόμημα που λειτουργεί ως μουσείο από το 2015, εντυπωσιάζει με την όψη του. Το ίδιο ισχύει και με τα εκθέματά του, από τα οποία ξεχωρίζει η συλλογή με τις περίπου 200 παραδοσιακές ελληνικές φορεσιές από την προεπαναστατική, επαναστατική, οθωνική και μετέπειτα περίοδο, μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Επίσης, στο μουσείο εκτίθενται γκραβούρες, πίνακες, κεραμικά, όπλα της Επανάστασης, κοσμήματα, κεντήματα και άλλα αντικείμενα.
Λίγα ιστορικά στοιχεία
Το όνομα του χωριού είναι παραφθορά του Κρίσα, της αρχαίας Φωκικής πόλης που υπήρχε εκεί την μυκηναϊκή εποχή. Σε ορισμένους χάρτες, γράφεται λανθασμένα ως «Χρυσό», ενώ το διπλό σίγμα στη σημερινή ονομασία του πιθανότατα προέρχεται από την μεταφορά της ονομασίας στα ελληνικά από τους χάρτες των ξένων περιηγητών όπου γραφόταν Chrisso, για λόγους προφοράς.
Οι πληροφορίες που υπάρχουν για το χωριό που βρίσκεται στη σύγχρονη τοποθεσία ξεκινούν από τον 12ο αιώνα. Τη μεγαλύτερη ακμή του, την γνώρισε τον 19ο αιώνα όταν υπήρξε κεφαλοχώρι, ενώ τα τελευταία χρόνια η γνωρίζει νέα ακμή χάρη στην αναπαλαίωση παλιών κτιρίων και την ήπια τουριστική ανάπτυξη.
Βόλτα στο χωριό
Ακόμα και αν το Χρισσό δεν είναι ο κύριος προορισμός σας, αν ο δρόμος σας φέρει μεταξύ Δελφών και Ιτέας, αξίζει να κάνετε αυτή την μικρή παράκαμψη. Αφήστε το αυτοκίνητο στην πάνω πλατεία και κατηφορίστε στο κεντρικό καλντερίμι το οποίο οδηγεί στην κάτω πλατεία με τις πέτρινες βρύσες, το καφενείο και τις ταβέρνες και τον μεγάλο πλάτανο.
Στο ενδιάμεσο, θα έχετε άφθονες φωτογραφικές ευκαιρίες που θα περιλαμβάνουν όμορφα κτίσματα, όχι μόνο αυτά σε νεοκλασικό στυλ αλλά και νεότερα πέτρινα, καθώς και υπέροχη θέα στον ελαιώνα της Άμφισσας και τη θάλασσα.
Η Μονή του Προφητη Ηλία
Λιγότερο από 10 λεπτά μακριά, χτισμένο σε υψόμετρο 500 μέτρων, βρίσκεται το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία. Το μοναστήρι υπήρξε ορμητήριο της Ελληνικής Επανάστασης το 1821. Πυρπολήθηκε από τους Ιταλούς κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ενώ ανοικοδομήθηκε στα μεταπολεμικά χρόνια. Σήμερα ο επισκέπτης αξίζει να δει το ξύλογλυπτο τέμπλο, έργο Μετσοβίτη καλλιτέχνη, ενώ η βιβλιοθήκη του φιλοξενεί μεταξύ άλλων έγγραφα από την περίοδο της Επανάστασης. Επιπλέον, αξίζει να έρθει κανείς έως εδώ για να απολαύσει τη θέα στον ελαιώνα της Άμφισσας, το Γαλαξίδι, τον Κορινθιακό Κόλπο, ακόμα και τα βουνά της Πελοποννήσου.
Διαμονή- Φαγητό
Ο ζεστός και ιδιαίτερα προσεγμένος ξενώνας «Ξενώνας του Χρισσού» είναι χτισμένος στο κέντρο του χωριού και διαθέτει 9 ευρύχωρα δωμάτια καθώς και 3 διαμερίσματα με τζάκι ενώ σερβίρει πρωινό με έμφαση στις παραδοσιακές γεύσεις. Επίσης στο χωριό υπάρχουν αρκετά καταλύματα σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Όσον αφορά το φαγητό, μιας και είμαστε στην καρδιά της Ρούμελης, είναι δεδομένο ότι τα κρεατικά θα έχουν τιμητική τους. Στον Φουρλά (694 889 9382) δοκιμάσαμε εξαιρετικό κοντοσούβλι και σπληνάντερο και απολαύσαμε τη θέα από τη βεράντα, στο Λιοστάσι (694 455 1008) μας κέρδισε η προβατίνα, στην Κρίσσα (2265 0831950) τα παϊδάκια, ενώ στην Πεινακοθήκη φάγαμε ωραία μαγειρευτά. Πάντως όπου και να φάτε στο Χρισσό, το trademark είναι η σπιτίσια μαγειρική προσέγγιση και οι εξαιρετικές τιμές.
