Εντυπωσιακή νεοκλασική και νησιώτικη αρχιτεκτονική αρμονικά συνδυασμένες σε έναν θαυμαστό διατηρητέο οικισμό, ατμοσφαιρικοί μικροί ξενώνες, βίλες και καλά εστιατόρια, παραλίες με κρυστάλλινα νερά και το περίφημο προσκύνημα του Πανορμίτη. Η Σύμη είναι ένα μικρό κόσμημα των Δωδεκανήσων.
Εξόριστη στην άκρη του Αιγαίου, αλλά πολύ κοντά στην κοσμοπολίτικη Ρόδο, η Σύμη απολαμβάνει τη δεύτερη νεότητά της. Ο θαυμαστός οικισμός που εκπλήσσει με την αρχιτεκτονική, την πολυχρωμία και το μέγεθός του, έχει αναστηλωθεί σε μεγάλο μέρος του. Έχει εποικιστεί από Έλληνες και ξένους που εγκαταστάθηκαν μόνιμα -κάποιοι μάλιστα έφτιαξαν και boutique ξενοδοχεία στον Γιαλό. Αποφεύγοντας την τουριστική περίοδο, όταν γεμίζει τουρίστες από κρουαζιερόπλοια και ημερόπλοια, απολαμβάνεις την ατμόσφαιρα της κομψής πολιτείας που χρόνια τώρα ξέρει να γοητεύει.
Πρώτες εικόνες
Απογείωση από το Ελ. Βενιζέλος, προσγείωση στη Ρόδο, ταξί, «δελφίνι», απόπλους, θαλασσινό ταξίδι, δέσιμο. Ο κόπος σου θα ανταμειφθεί καθώς αντικρίζεις το νησάκι της Σύμης να μετεωρίζεται, λες, στον ακίνητο καλοκαιρινό αέρα ανάμεσα σε χρόνο παρελθόντα, παρόντα και μέλλοντα. Η αλλοτινή πολύβουη πολιτεία του 19ου αιώνα με τους 25.000 κατοίκους, απολαμβάνει το lifting των πρόσφατων δεκαετιών. Συμμετρικά τοποθετημένα, τα «πρόσωπα» των αρχοντικών που παρατάσσονται στο Γιαλό αντιγυρίζουν το βλέμμα: ένας διατηρητέος οικισμός μοναδικός σε μέγεθος και κομψότητα.
Πόρτες-στόματα, παράθυρα-μάτια βρίσκονται όλα στραμμένα προς τη θάλασσα με τολμηρούς συνδυασμούς χρωμάτων και περιγράμματα που τονίζουν την ευγενική τους καταγωγή. Ο χρόνος είναι πια με το μέρος τους. Ιταλοί, Γερμανοί, Γάλλοι, Σκανδιναβοί, Άγγλοι που τα αγόρασαν, τα έχουν αναστηλώσει και φροντίσει στοργικά. Στην κοινότητά τους τα μέλη όλο και πληθαίνουν, γιατί η 360 μοιρών στροφή που παίρνει στη Σύμη η ζωή προσελκύει όλο και περισσότερους. «God Save Symi». Ωστόσο, οι ντόπιοι καλά δεν της φέρονται, αν κρίνεις από τα εκατοντάδες μηχανάκια και αυτοκίνητα που σε παρενοχλούν διαρκώς. Ειδικά, όταν σκεφτείς ότι ο μακρύτερος ασφαλτόδρομος στο νησάκι είναι μόλις 22 χιλιόμετρα.
Η πολύχρωμη γοητεία του Γιαλού
Ώχρα, σομόν, κόκκινο, γαλάζιο, λευκό. Η παλέτα των χρωμάτων γίνεται όλο και πιο τολμηρή στα μεγάλα νεοκλασικά σπίτια του Γιαλού. Ψηλότερα, ο οικισμός του Χωριού, μίγμα αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής με καστρόσπιτα και ενετικά στοιχεία, είναι εξίσου εντυπωσιακός σε όψη και μέγεθος.
Νεοκλασικίζουσες προσόψεις, συμμετρικά ανοίγματα, «ανθρωπόμορφα» κτίρια.
Ο οικισμός αναπτύχθηκε τον 15ο και τον 16ο αιώνα με πυκνή δόμηση και θολωτά περάσματα και στα μέσα του 19ου αιώνα επεκτάθηκε προς την ακρογιαλιά. Τον έκτισαν κυρίως τεχνίτες από την Κάρπαθο. Ακολουθώντας τα πρότυπα του νεοκλασικισμού, τα σπίτια έχουν κεραμοσκεπές, αετώματα και πολλά διακοσμητικά στοιχεία. Στις παλαιότερες εποχές τα έβαφαν με ασβέστη, ώχρα, λουλάκι και κεραμιδί -αποχρώσεις που ξαναβλέπεις και σήμερα.
Οι καθαρά αστικές περιοχές με τα πιο μεγάλα και πλούσια σπίτια βρίσκονται κοντά στο Ρολόι στο Χαράνι και σε σημεία της Καλής Στράτας. Αρχοντόσπιτα θα δεις διάσπαρτα και στο κέντρο του Χωριού, ωστόσο κατά κανόνα ψηλά στον οικισμό έμεναν οι φτωχότερες τάξεις. Η οικονομική ύφεση του νησιού ξεκίνησε τον 20ό αιώνα, λόγω της ατμοκίνησης που παρόπλισε τα ιστιοφόρα πλοία. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε μαζική μετανάστευση. Οι καταστροφές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ολοκλήρωσαν το σκηνικό της εγκατάλειψης της Σύμης. Ευτυχώς, γι’ αυτήν, από το 1975 άρχισε η αγορά και αναστήλωση σπιτιών και ο οικισμός κηρύχθηκε παραδοσιακός διατηρητέος.
Περιήγηση σε έναν θαυμαστό μικρόκοσμο
Οι δύο πλευρές του λιμανιού της Σύμης ενώνονται με ένα πέτρινο γεφυράκι, το «καλντιρίμι», δίπλα στο οποίο ξεχωρίζει το Τελωνείο και η ψαραγορά. Περπατώντας από τη γέφυρα προς το εσωτερικό του οικισμού φθάνετε στην πλατεία του Κάμπου, με το ηρώο και την προτομή του καθηγητή Ιστορίας Μιχαήλ Βολονάκη. Εκεί, βρίσκεται το Δημαρχείο και δίπλα το Ναυτικό μουσείο. Κοντά στην πλατεία υψώνεται ο καθεδρικός ναός του Τιμίου Προδρόμου, του 1838. Είναι η μητρόπολη της Σύμης και έχει ένα εκπληκτικό πέτρινο καμπαναριό και βοτσαλωτή αυλή. Από το πέτρινο γεφύρι αξίζει να κάνετε έναν περίπατο με κατεύθυνση την παραλία Νος -ειδικά την ώρα του ηλιοβασιλέματος. Σύντομα, θα φθάσετε στο μνημείο των Ιερολοχιτών και Πεσόντων που εκτελέστηκαν στην Κατοχή. Λίγα μέτρα πιο κάτω υπάρχει η πρώην οικία Καμψοπούλου, όπου στις 8 Μαΐου του 1945 υπογράφηκε το Πρωτόκολλο Ενσωμάτωσης και παράδοσης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, καθώς και το μοναδικό κατάλοιπο της Ιταλοκρατίας, το κτίριο που στεγάζει την Αστυνομία.
Στη γειτονιά αυτή υψώνεται το πέτρινο ρολόι του 1881 και το λεγόμενο Μιχαλάκι, το άγαλμα του μικρού ψαρά, έργο του Συμιακού γλύπτη Κ. Βαλσάμη. Στη συνοικία Χαράνι κυριαρχούσε άλλοτε ο φημισμένος ταρσανάς της Σύμης. Στον λόφο υπάρχει η Παναγία του Ευαγγελισμού με το ωραίο καμπαναριό, ενώ συνεχίζοντας παραλιακά ύστερα από περίπου πέντε λεπτά περπάτημα θα φθάσετε στην παραλία Νος.
Ανηφορίζοντας στο Χωριό από την Καλή Στράτα
Στο σούρουπο θα αντισταθείτε στο κόρτε της υγρής ζέστης, θα κάνετε κουράγιο και θα ανεβείτε τα 500 σκαλοπάτια της Καλής Στράτας που ενώνει το Γιαλό με το Χωριό (Άνω Σύμη), ζηλεύοντας τους τυχερούς που διαβάζουν και χαζεύουν τη θέα από τα ξύλινα μπαλκόνια των αναστηλωμένων αρχοντικών σπιτιών. Θα περιμένετε τον ήλιο να πέσει καθισμένοι σε σκιερά καφέ, θα ψάξετε το δρόμο σας στις συνοικίες –το Σύλλογο, το Βιγλί, τον Καταρράκτη, το Λιενί– συνειδητοποιώντας αμέσως ότι τα φαινόμενα απατούν: ο οικισμός του Χωριού, εκτός από πανέμορφος, είναι και πολύ μεγάλος. Θα το επιβεβαιώσετε ανεβαίνοντας ψηλότερα, στην Παναγία του Κάστρου, για να τον χαρτογραφήσετε νοερά και να ακούσετε τον παπά να διηγείται πώς σώθηκαν οι εικόνες του τέμπλου πριν από την ανατίναξη της παλιάς εκκλησίας, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη συνοικία του Αγίου Αθανασίου, μοιρασμένο σε δύο οικήματα του 18ου και του 19ου αιώνα, λειτουργεί το Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο. Τα εκθέματα χρονολογούνται από την προϊστορία ως τον 19ο αιώνα (Τηλ. 22460 70010).
Το φημισμένο προσκύνημα του Πανορμίτη
Η μεγαλύτερη διαδρομή στο νησί καταλήγει στο προσκύνημα του Πανορμίτη που έχει φήμη σε όλη την Ελλάδα. Στο ξεκίνημά της είναι ανηφορική και προσφέρει εξαιρετική πανοραμική θέα στο Γιαλό και το Χωριό -οπότε προετοιμαστείτε να κάνετε αρκετές στάσεις για φωτογραφίες. Στον όρμο όπου θα καταλήξετε δεσπόζει η περίφημη μονή του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Σύμφωνα με χειρόγραφα υπήρχε εκεί από τον 15ο αιώνα και κτίστηκε προς τιμή του Αρχάγγελου Μιχαήλ, του οποίου η εικόνα, σκεπασμένη με ασήμι και χρυσάφι, θεωρείται θαυματουργή.
Ο όγκος του συγκροτήματος και η κομψότητα του καμπαναριού που φτιάχτηκε το 1911 είναι εντυπωσιακά, όσο και οι ιστορίες που λέγονται για την εικόνα και τον Αρχάγγελο: αυτή που θα σας πουν όλοι είναι ότι τον λένε «κλέφτη» καθώς «αν δεν του αποδώσουν το τάμα του, εκείνος βρίσκει πάντα τρόπο να το πάρει». Τα ημερόπλοια φέρνουν στον Πανορμίτη κάθε μέρα δεκάδες προσκυνητές, ενώ πολλοί ντόπιοι νοικιάζουν κελιά του συγκροτήματος και βοηθούν στις δουλειές κάνοντας παράλληλα παραθερισμό. Εντυπωσιακό είναι και το μετόχι του Πανορμίτη, ο Μεγάλος Σωτήρης, επίσης με φρουριακή μορφή, στον δρόμο προς το μοναστήρι.
Το Ναυτικό Μουσείο Σύμης και οι παραδοσιακοί ταρσανάδες που χάθηκαν
Στεγάζεται σε ένα πολύ καλά διατηρημένο νεοκλασικό κτίριο, στον Γιαλό και θεωρείται από τα πιο σπουδαία ναυτικά μουσεία της Ελλάδας. Φιλοξενεί εκθέματα γύρω από τη σπογγαλιεία, όπως σκάφανδρα, καταδυτικές στολές, διάφορα είδη σφουγγαριών, «καμπανελόπετρες». Μαζί με αυτά θα θαυμάσετε και ομοιώματα σπογγαλιευτικών σκαφών. (Τηλ. 22460 72363). Εκτός από σπογγαλιείς και έμποροι, οι Συμιακοί ήταν εξαίρετοι καραβομαραγκοί. Στο Νημποριό το άλλοτε φημισμένο καρνάγιο της Σύμης βιώνει την παρακμή και οι παλιοί μάστορες -εκτός από δύο αδέρφια που προσπαθούν να διατηρήσουν την παράδοση -είναι πλέον ανάμνηση. Τα πλαστικά σκάφη έδιωξαν άρον άρον τα παλιά ξύλινα σκαριά που τόση τέχνη, χρόνο και επιδεξιότητα χρειαζόταν για να «κτιστούν».
Για μπάνιο με τα πόδια και με καραβάκια
Στη Σύμη αμμουδιές δε θα βρείτε, οι παραλίες έχουν βότσαλα, ή μεγάλες πέτρες. Καιρού επιτρέποντος θα χαρείτε υπέροχα κρυστάλλινα νερά και τα ωραία τοπία που τις περιβάλλουν. Η παραλία του Γιαλού λέγεται Νος. Είναι σε απόσταση ποδιών και μια καλή λύση αν δε θέλετε να πάρετε καραβάκι. Έχει ομπρέλες, ξαπλώστρες και είναι πολυσύχναστη.
Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ο Νημποριός, ή Εμπορειός, το δεύτερο λιμάνι της Σύμης. Έχει βότσαλα, στενή παραλία σε ανοιχτό όρμο και ομπρέλες-ξαπλώστρες. Προσβάσιμη με όχημα είναι η παραλία της Μαραθούντας, με πέτρες, ωραιότατα νερά και ησυχία. Οι οικογένειες προτιμούν το Πέδι -κυρίως στο σημείο μπροστά από το Pedi Beach.
Με τα καραβάκια θα πάτε σε συγκεκριμένες παραλίες της ανατολικής πλευράς (για τις υπόλοιπες θα πρέπει να κάνετε ειδική συμφωνία με τους βαρκάρηδες).
Εκεί βρίσκονται
Το νησάκι της Αγίας Μαρίνας, στη βόρεια πλευρά του κόλπου του Πεδίου. Έχει μία στενή παραλία και προβλήτες για βουτιές. Φημισμένη και πανέμορφη παραλία είναι ο Άγιος Γεώργιος ο Δυσάλωνας με τον κάθετο σαν κομμένο βράχο του και τα γαλαζοπράσινα νερά. Θεωρείται μία από τις καλύτερες του νησιού, όπως και η Νανού, που έχει χοντρό βότσαλο. Από τις καλές παραλίες είναι και ο Άγιος Βασίλειος, ένας κλειστός κόλπος στα νοτιοδυτικά, που έχει πρόσβαση με βάρκα, ή από μονοπάτι. Η παραλία είναι απομονωμένη και την προτιμούν γυμνιστές.
Στον Πανορμίτη υπάρχει μία μικρή παραλία και δίπλα της η Φανερωμένη, όπου θα πάτε με τα πόδια.
Καλή ιδέα θα ήταν επίσης να σας πάνε με βάρκα στα νησάκια Σεσκλί και Νίμος, που έχουν πλαζ, όπως και στον Άγιο Αιμιλιανό (έχει πρόσβαση και από μονοπάτι, αλλά είναι 2,5 ώρες περπάτημα) και τη διπλανή Γαϊδουρόμαντρα. Απέναντι από τον Άγιο Αιμιλιανό βρίσκεται η Φωκοσπηλιά. Μέσα στη σπηλιά κρύβεται μία μικρή παραλία με βοτσαλάκι. Τις φώκιες που ίσως συναντήσετε καλό είναι να μην τις ενοχλήσετε, ειδικά εάν έχουν μόλις γεννήσει και προστατεύουν τα μωρά τους.
Προτάσεις διαμονής
1900 Hotel: η νεοκλασική έπαυλη της οικογένειας Μαστορίδη έχει ιστορία. Δωρήθηκε στον καπετάνιο Μαστορίδη, από τους Άγγλους για τους οποίους δούλευε, το 1862. Ήταν η ανταμοιβή του επειδή έφερε το πρώτο σκάφανδρο στην Ελλάδα και στη Σύμη. Μάλιστα, η σύζυγός του, και όχι κάποιος άνδρας, ήταν η πρώτη που καταδύθηκε με αυτό. Το ξενοδοχείο διαθέτει 4 κομψά διακοσμημένες σουίτες, με εμφανή τα αυθεντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία του οικήματος. Έχουν πολύ ωραίους συνδυασμούς χρωμάτων, mix and match διακόσμηση μοντέρνων και κλασικών επίπλων και αντικειμένων. Στον επάνω όροφο βρίσκεται η ταράτσα που χαρίζει θέα μοναδική.
Τhe Old Markets, στην Καλή Στράτα: αναστηλωμένα από το 2016, κτίσματα της παλιάς αγοράς μαζί με το διπλανό καπετανόσπιτο μετατράπηκαν σε κομψούς χώρους φιλοξενίας. Η διακόσμηση είναι μίνιμαλ σε γήινα χρώματα, με λίγες χρωματιστές πινελιές και η πέτρα είναι εμφανής στις σουίτες και τα δωμάτια. Αυτό που διαφέρει είναι το Οttoman.
Ιapetos Village: μέσα στον Γιαλό, ένα σύνολο παραδοσιακών σπιτιών με πισίνα, pool bar και υπέροχο κήπο. Έχει σουίτες, στούντιο και διαμερίσματα με κομψή κλασική διακόσμηση.
Limani Life: μικρό ξενοδοχείο επάνω στην προκυμαία του Γιαλού. Διαθέτει δωμάτια με μπαλκόνια, ή ταράτσες, που έχουν διακριτική και ωραία διακόσμηση και είναι βαμμένα με καλόγουστα χρώματα.
Opera House: πολύχρωμα κτίσματα στον Γιαλό φιλοξενούν απλά διακοσμημένα δωμάτια με μπαλκόνια. Υπάρχει και κήπος.
Pedi Beach (22460 71981): ανακαινισμένη μονάδα κατάλληλη για οικογένειες επάνω στην παραλία Πέδι όπου το ξενοδοχείο βγάζει ομπρέλες-ξαπλώστρες. Τα δωμάτια έχουν λιτή, μοντέρνα διακόσμηση και βλέπουν στη θάλασσα. Λειτουργεί ταβέρνα.
Αλίκη: το κτίριο που στεγάζεται στον Γιαλό απέχει λίγα μόλις μέτρα από το νερό. Είναι του 1895 και είχε δοθεί ως προίκα στη μητέρα του αείμνηστου Γιώργου Γεννηματά. Οι χώροι και τα δωμάτια είναι κλασικά διακοσμημένα.
Για σπίτια και βίλες ψάξτε στο www.kalodoukas.gr και στις πλατφόρμες.
Επιλογές για φαγητό
Στη Σύμη θα απολαύσετε πεντανόστιμα πιάτα και παραδοσιακές γεύσεις στον «Θόλο», που βρίσκεται δίπλα στο λιμάνι και έχει θέα στην πανέμορφη Χώρα. Εκεί, θα δοκιμάσετε το γνωστό συμιακό γαριδάκι, νόστιμα ορεκτικά, λαχανοντολμάδες, κατσικάκι και ρεβιθάδα. Για φρέσκα ψάρια και θαλασσινά θα επισκεφθείτε την ψαροταβέρνα «Μάνος», στο κέντρο του λιμανιού, με τη διάσημη πελατεία και τις ωραίες διοργανώσεις με μουσική και χορό. Αν θέλετε να φάτε φρέσκο ψαράκι και παραδοσιακούς συμιακούς μεζέδες μετά το μπάνιο σας, θα πάτε στην ταβέρνα «Μαραθούντα». Διαβάστε περισσότερα για τη γαστρονομία της Σύμης και πού θα δοκιμάσετε τις τοπικές γεύσεις (εδώ).
Διαβάστε ακόμα:
Σύμη: 7 πεζοπορικές διαδρομές στην αρχόντισσα των Δωδεκανήσων
Σύμη: Το νησί των Δωδεκανήσων που θυμίζει την Ιταλική Ριβιέρα
Οι τοπ παραλίες της Σύμης – Πεντακάθαρα νερά στο τέρμα του πουθενά
