Μία μικρή μουτζούρα στον χάρτη, ένα ξερό, ορεινό τοπίο στο κέντρο του Αιγαίου. Αυτό ήταν η Δονούσα πριν από λίγες δεκαετίες, ένας απομακρυσμένος προορισμός όπου καλά-καλά δεν έφταναν τα μεγάλα πλοία της γραμμής, ένα μικρό νησάκι δίχως λιμάνι, δίχως δρόμους, δίχως ξενοδοχειακές υποδομές.
Κάποτε, στο μακρινό 1972, ο φωτογράφος και κινηματογραφιστής Γιώργος Κολόζης έφτασε εκεί μόνος του, με ένα καράβι της άγονης γραμμής, έχοντας μόνο ένα σακίδιο στον ώμο. Το ταξίδι διήρκησε 32 ολόκληρες ώρες, περισσότερο από μία ημέρα. Έστησε μία πρόχειρη σκηνή πάνω στην παραλία του Κέδρου και πέρασε εκεί το καλοκαίρι του. Τα πρωινά έκανε βόλτες στο βόρειο τμήμα του νησιού και έβγαζε φωτογραφίες τους ντόπιους την ώρα που έκαναν διάφορες γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Τα βράδια ξάπλωνε πάνω στη χρυσό άμμο κάτω από το φως των αστεριών. Όταν επέστρεψε στο νησί τη δεκαετία του 1990 νόμιζε ότι είχε γίνει κάποιο λάθος. Τα πάντα ήταν διαφορετικά, λίγα φώτα στο μικρό λιμάνι ήταν πλέον αναμμένα, κόσμος πήγαινε και ερχόταν στην παραλία του Σταυρού. Υπήρχε ζωή, κίνηση, μουσική. Οι εντυπώσεις του έχουν αποτυπωθεί από τον γιο του, Γιάννη, με τρόπο ξεχωριστό στο ντοκιμαντέρ για τη Δονούσα «Ο Γιώργος του Κέδρου», ένα φιλμ που αξίζει να δουν όλοι όσοι αγαπούν το νησί.
Από τότε όλο και περισσότερος κόσμος ανακαλύπτει κάθε χρόνο τη Δονούσα. Τη Μάγισσα Δονούσα, όπως συνηθίζουν να την αποκαλούν, καθώς οι μεγαλύτεροι θαυμαστές της υποστηρίζουν ότι το μεγαλύτερο νησί των Μικρών Κυκλάδων έχει κάτι το μαγικό πάνω του, μία δυνατή ενέργεια που σε τραβά μέσα της και σε κρατά για πάντα κοντά της. Παρά το τουριστικό ενδιαφέρον, παρά το γεγονός ότι πια χρειάζονται μόνο 8 ώρες για να φτάσει κάποιος από το λιμάνι του Πειραιά, η Δονούσα διατηρεί ακόμα την παρθένα ομορφιά της, την άγρια γοητεία της. Το νησί είναι μικροσκοπικό και στην πραγματικότητα δεν χρειάζεστε αυτοκίνητο για να το γυρίσετε. Μάλιστα, μπορείτε να το διασχίσετε ολόκληρο με τα πόδια σε μόλις 5 ώρες, αρκεί να έχετε κέφι και αντοχές για περπάτημα.
Ανακαλύπτοντας τα μονοπάτια του νησιού
Και πραγματικά αυτή είναι η καλύτερη επιλογή αν θέλετε να ανακαλύψετε το αληθινό πρόσωπο της Δονούσας, έτσι όπως το ξέρουν μόνο εκείνοι που επιστρέφουν συχνά στο νησί. Στο ορεινό τμήμα θα συναντήσετε 5 βασικά μονοπάτια, τα οποία πριν την κατασκευή του βασικού κεντρικού δρόμου ήταν οι μοναδικές οδοί μετακίνησης των κατοίκων του νησιού. Πλέον έχουν όλα εξαιρετική σήμανση, οπότε δεν θα δυσκολευτείτε καθόλου στην περιπλάνηση σας, ενώ περνούν και από τους 4 οικισμούς του νησιού, ενώνοντας μεταξύ τους τις παραλίες της Δονούσας. Παραλίες τόσο όμορφες, τόσο γαλήνιες και χαλαρωτικές που μοιάζουν λες και προσγειώθηκαν στις Κυκλάδες από κάποιον άλλον πλανήτη. Βάλτε, λοιπόν, βολικά παπούτσια, αντιηλιακό και καπέλο, αφού ο ήλιος καίει και δύσκολα θα βρείτε σκιά, και αρχίσετε την πεζοπορία σας από τον Σταυρό με τελικό προορισμό την Καλοταρίτισσα. Είναι η πιο μακρινή απόσταση που θα κάνετε στο νησί, περίπου 3,5 χιλιόμετρα από το ορεινό μονοπάτι, μία διαδρομή που θα σας πάρει περίπου μία ώρα. Στο τέλος του δρόμου όμως το μικρό χωριό με τα ελάχιστα σπίτια και μία ονειρεμένη θάλασσα θα σας κάνουν να νιώσετε βαθιά μέσα σας όλους τους λόγους που όποιος έρθει για μία φορά στο νησί ανυπομονεί να επιστρέψει.
Που θα κολυμπήσετε:
Σταυρός
Πολύ κοντά στο λιμάνι του νησιού, η παραλία του Σταυρού είναι ένα γαλήνιο κομμάτι λευκής, μαλακής άμμου που βρέχεται από καταγάλανα νερά. Ένα πολύ όμορφο σημείο της Δονούσας σε απόσταση αναπνοής από τη Χώρα, κατάλληλο και για οικογένειες με παιδιά και εξαιρετικά βολικό καθώς λίγα μέτρα παρακάτω θα βρείτε μίνι μάρκετ για τα απαραίτητα. Πολύ κοντά στην παραλία του Σταυρού υπάρχει και το εμβληματικό καφενείο της Δονούσας, Το Κύμα, ακριβώς απέναντι από το σημείο που δένουν τα πλοία. Είναι το πρώτο πράγμα που θα αντικρύσετε μόλις φτάσετε, ένα αληθινό σήμα-κατατεθέν του νησιού που λειτουργεί από 1948.
Κέδρος
Η πιο γνωστή, ίσως, παραλία της Δονούσας θεωρείται ταυτόχρονα και μία από τις ωραιότερες ολόκληρης της Ελλάδας. Η φαρδιά άμμος του ήρεμου Κέδρου και ο απάνεμος κολπίσκος με τα κρυστάλλινα νερά έχουν γίνει καταφύγιο μέσα στα χρόνια για τους πιστούς θαυμαστές του νησιού, που φτάνουν εδώ αναζητώντας για λίγες μέρες μία ζωή διαφορετική, αποκομμένη από τον σύγχρονο κόσμο. Για πολλά χρόνια ο Κέδρος ήταν μία από τις ελάχιστες παραλίες της χώρας όπου το ελεύθερο κάμπινγκ επιτρεπόταν από τον δήμο, κάτι που δεν ισχύει πλέον καθώς, όπως είπε στο Travel.gr o αντιδήμαρχος της Δονούσας Δημήτρης Πράσινος, «έχει απαγορευτεί η τοποθέτηση σκηνών στην παραλία τόσο του Κέδρου, όσο και στο Λιβάδι».
Στα νερά της παραλία μπορείτε να δείτε και τα απομεινάρια ενός γερμανικού πλοίου που βυθίστηκε στο σημείο κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Αν είστε, λοιπόν, λάτρεις, της εξερεύνησης του βυθού πάρτε μαζί σας μάσκα και αναπνευστήρα ώστε να δείτε από κοντά το ναυάγιο. Στην παραλία θα βρείτε και το beach bar Κέδρος, με νόστιμα πιάτα μία ανάσα από το νερό, το οποίο σερβίρει και καφέ, αλλά και γρήγορα σνακ φτιαγμένα με φρέσκα, ντόπια υλικά κατευθείαν από το περιβόλι των ιδιοκτητών. Φέτος το beach bar έχει επεκταθεί και ανακαινισθεί περιμένοντας να υποδεχθεί περισσότερο κόσμο. Μάλιστα όπως μάς είπε ο κ. Πράσινος «ήδη υπάρχει 100% πληρότητα στο νησί από τις 25 Ιούλιο μέχρι και τα τέλη Αυγούστου».
Βαθύ Λιμενάρι
Κοντά στα ερείπια ενός αρχαίου, Γεωμετρικού οχυρωμένου οικισμού που έχει βρεθεί στο νησί, μία ήσυχη παραλία παραμένει ένα από τα πιο ρομαντικά και απομονωμένα μέρη που μπορείτε να βρείτε στη Δονούσα. Η πρόσβαση στο Βαθύ Λιμενάρι δεν είναι απλή υπόθεση και θα χρειαστεί να περπατήσετε περίπου 20 λεπτά από ένα μονοπάτι που ξεκινά από τον κεντρικό δρόμο. Στην παραλία μπορείτε να φτάσετε επίσης μέσω ενός μικρού μονοπατιού που ξεκινά από την παραλία του Κέδρου ή μέσω θαλάσσης με τα καραβάκια που φεύγουν από τον Σταυρό.
Λιβάδι
Απομονωμένη, σχετικά δυσπρόσιτη και ολότελα μαγευτική, η παραλία Λιβάδι θα σας συγκλονίσει με την εξωπραγματική ομορφιά της. Ο μοναδικός δρόμος της Δονούσας δεν περνάει από εκεί και έτσι, σε περίπτωση που μετακινείστε με αυτοκίνητο, θα χρειαστεί να το αφήσετε σχετικά μακριά και να ακολουθήσετε το μικρό μονοπάτι που περνάει από το χωριό Μερσήνι. Θα περπατήσετε περίπου 20 με 25 λεπτά, ανάλογα με τον βηματισμό σας, μέχρι να δείτε μπροστά σας να απλώνετε η καλύτερη παραλία του νησιού, μοναχική, γαλαζοπράσινη, παραδεισένια. Αν δεν θέλετε να περπατήσετε υπάρχει και εναλλακτικός τρόπος, καθώς καθημερινά θα βρείτε καβάκια που αναχωρούν από τον Σταυρό με προορισμό τόσο το Λιβάδι όσο και τον Κέδρο. Παρόλα αυτά αν η πανέμορφη θέα από ψηλά είναι αυτό που ψάχνετε η συγκεκριμένη διαδρομή που περνά από το ορεινό τμήμα της Δονούσας είναι κάτι που θα σας μείνει αξέχαστο. Καθώς στην παραλία δεν υπάρχει κάποιο καφέ ή καντίνα καλό είναι να έχετε προνοήσει από πριν για τα απαραίτητα.
Η παραλία συνδέεται με ένα μονοπάτι και με τη μικρή παραλία Φυκιό για ακόμα μεγαλύτερη ηρεμία. Άμμος και πεντακάθαρα νερά, ενώ κοντά βρίσκονται και διάφορα μικρά σπήλαια για εξερεύνηση αν μετακινήστε με καΐκι. Κρυμμένο μέσα στα καταγάλανα νερά θα συναντήσετε και το σπήλαιο της Φωκοσπηλιάς, εκεί όπου βρίσκουν καταφύγιο οι φώκιες Μονάχους-Μονάχους προσπαθώντας να αποφύγουν την ανθρώπινη παρουσία. Λέγεται ότι κάποτε η σπηλιά ήταν και «στέκι» πειρατών, ένας θρύλος που της προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη γοητεία. Στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού θα δείτε ακόμα μία υπέροχη σπηλιά, γεμάτα σταλακτίτες, με την μυστηριώδη ονομασία Σπηλιά του Τοίχου.
Καλοταρίτισσα
Περίπου 10 χιλιόμετρα με το λιμάνι του νησιού θα δείτε τον μοναδικό δρόμο του νησιού να τελειώνει. Στο μικρό χωριό της Καλοταρίτισσας θα συναντήσετε λιγοστά σπιτάκια και μία θαυμάσια παραλία. Χρυσή άμμος, γυαλιστερά νερά, ενώ πολύ κοντά βρίσκεται και η παραλία της Τρυπητής. Αξίζει να την επισκεφθείτε αν δεν σας πειράζει να περπατήσετε περίπου 10 λεπτά. Όπως σχεδόν σε όλες τις παραλίες της Δονούσας στην Καλοταρίτισσα δεν θα βρείτε κάποιο εστιατόριο ή καφέ για αυτό φροντίστε να έχετε μαζί σας προμήθειες.
Που θα φάτε:
Ο Μήτσος
Αν βρίσκεστε στην Καλοταρίτισσα για μπάνιο και θέλετε πολύ καλό φαγητό σε κοντινή απόσταση τότε δε γίνεται να μην πάτε στον Μήτσο, την ιστορική ταβέρνα της Δονούσας η οποία εκτός από γραφική, ζεστή, φιλόξενη ατμόσφαιρα με όμορφη θέα στη θάλασσα σερβίρει και τα καλύτερα μπιφτέκια των Κυκλάδων, ένα πιάτο που αποτελεί από μόνο του λόγω για να ερωτευτείτε το νησί. Ένας μεταλλικός δίσκος με πατατούλες τηγανιτές και ζουμερά μπιφτεκάκια συνοδεία φρέσκιας σαλάτας και κρασιού θα γίνει το τέλειο κλείσιμο σε μία υπέροχη ημέρα που έχει κυλήσει κάτω, στην παραλία της Καλοταρίτισσας. Ξεχωρίζουν ακόμα το αρνάκι κοκκινιστό και το πολύ ωραίο παραδοσιακό, τοπικό πιάτο που λέγεται πατατάτο.
Η κόρη του Μιχάλη
Πάνω από το Λιβάδι, στον ορεινό οικισμό Μερσήνι, η ταβέρνα Η κόρη του Μιχάλη, έχει μάλλον την καλύτερη θέα που θα βρείτε σε ολόκληρο το νησί. Από τα μπροστινά τραπεζάκια του, τις «καθαρές» ημέρες, η Αμοργός ξεχωρίζει στη μέση του Αιγαίου σαν πλοίο που ταξιδεύει και τα βράδια το ηλιοβασίλεμα είναι καταπληκτικό. Δοκιμάστε το πεντανόστιμο μοσχαράκι με μελιτζάνα, αλλά και κάποια ακόμα από τα πολίτικα πιάτα που έχει ο σύντομος κατάλογος.
Αυλή
Πάνω από το λιμάνι του νησιού ένα λευκό εστιατόριο ξεχωρίζει από μακριά χάρη στην πεντακάθαρη, προσεγμένη αυλή του και τη φιλική ατμόσφαιρα. Η «Αυλή» στον Σταυρό της Δονούσας σερβίρει φαγητό βασισμένο σε εξαιρετικά ελληνικά προϊόντα, όπως τυριά από τη Νάξο, τη Σίφνο και την Πάτμο, φάβα από τη Σχοινούσα, λιαστές ντομάτες από τη Σαντορίνη, πατάτες Νάξου και ελαιόλαδο από την Κρήτη. Εδώ δε γίνεται να μη δοκιμάσετε της καταπληκτικές σαλάτες και, βέβαια, τα πεντανόστιμα ζυμαρικά με φρέσκα θαλασσινά. Ξεχωρίζουν η πατατοσαλάτα και τα μακαρόνια με μύδια.
Υucca
Πολύ κοντά στο λιμάνι, λίγο πιο πάνω από το ιστορικό καφενείο-εστιατόριο «Το Κύμα» θα βρείτε το εστιατόριο Yucca, με μία πανοραμική θέα στην παραλία του Σταυρού. Πιάστε το κατάλληλο τραπεζάκι για να απολαύσετε νόστιμο πρωινό, pancakes με φρούτα ή σοκολάτα, τοστ με αβοκάντο και ομελέτες, χαζεύοντας τη θάλασσα. Το μεσημέρι εδώ θα βρείτε και μακαρονάδες αλλά και ζουμερά μπέργκερ.
Τζι-Τζι
Επιστρέφουμε στο χωριό Μερσήνι για φανταστικό, σπιτικό λεμονάτο κατσικάκι κατευθείαν από την κουζίνα της ταβέρνας Τζι-Τζι, η οποία έχει επίσης υπέροχη θέα στην παραλία Λιβάδι. Όμορφη, κυκλαδίτικη διακόσμηση και ο στίχος του Κώστα Βάρναλη «Να σε αγναντεύω, θάλασσα να μη χορταίνω» να είναι χαραγμένος σε μία πλακέτα που αντικρύζει το απέραντο γαλάζιο. Δοκιμάστε και τον κόκκορα κρασάτο, αλλά και το ριζότο γαρίδας για όσους αγαπούν τα θαλασσινά.
Διαβάστε ακόμα:
Σύμη: Το νησί των Δωδεκανήσων που θυμίζει την Ιταλική Ριβιέρα
Οδοιπορικό στη Χίο: Γραφικοί ανεμόμυλοι, άρωμα μαστίχας, χωριά κρεμασμένα από τους βράχους
