Όταν φέρνουμε στο μυαλό μας ένα ταξίδι στην Ιταλία, πιθανότατα σκεφτόμαστε τους χαρακτηριστικούς λόφους, την πλούσια αρχιτεκτονική, τα ιστορικά μνημεία και, φυσικά, το καλό φαγητό και κρασί. Περιοχές όπως η Τοσκάνη ή η ευρύτερη περιοχή της Βενετίας παραμένουν διαχρονικά δημοφιλείς, προσελκύοντας επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο σχεδόν κάθε εποχή του χρόνου. Το Αμπρούτσο, η περιφέρεια στην οποία εστιάζει αυτό το αφιέρωμα, δεν γνωρίζει την ίδια τουριστική απήχηση και αυτό είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά της. Χωρίς να της λείπει τίποτα σε ομορφιά και αυθεντικότητα, προσφέρει μια πιο «ήσυχη» ταξιδιωτική εμπειρία. Εκεί που τελειώνει η ορεινή ενδοχώρα, απλώνονται απαλές πλαγιές με αναγεννησιακές πόλεις και αμπελώνες, ενώ οι ακτές της Αδριατικής της χαρίζουν και μια ευχάριστη θαλασσινή αύρα.
Πρόκειται για μια ακόμα σχετικά «άγρια» περιοχή. Εδώ ζουν ακόμη αρκούδες και λύκοι, ενώ η σεισμική δραστηριότητα έχει κατά καιρούς πλήξει οικισμούς, χωρίς όμως να σταθεί εμπόδιο στους Abruzzesi, που τους ξαναέχτισαν -άνθρωποι επίμονοι, με βαθιά αγάπη για τον τόπο τους. Αυτές οι ρίζες και η ισχυρή σχέση με τη γη κάνουν το Αμπρούτσο ιδανικό για όποιον αναζητά μια αυθεντική ιταλική εμπειρία, μακριά από την τουριστική πολυκοσμία που χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της γειτονικής χώρας. Εδώ, οι γαστρονομικές παραδόσεις έχουν ιστορία αιώνων, ενώ μπορείτε να ζήσετε εμπειρίες που κυμαίνονται από παρατήρηση αρκούδων στα βουνά, μέχρι δοκιμές κρασιού δίπλα στη θάλασσα -όλα σε μια περιοχή όπου τα τοπία αλλάζουν γρήγορα και οι αποστάσεις μοιάζουν μικρές. Ορίστε μερικές εμπειρίες που αξίζει να δείτε και να κάνετε σε έναν τόπο που εξακολουθεί να διατηρεί την αυθεντική, σχεδόν πρωτόγονη ομορφιά του.
L’ Aquila, η πρωτεύουσα του Αμπρούτσο που αγαπάει τα γλυκά
Η L’Aquila, χτισμένη στην κοιλάδα ενός ποταμού ανάμεσα στα Απέννινα όρη, έχει μία από τις πιο ιδιαίτερες τοποθεσίες στην Ιταλία. Παρότι η πόλη επλήγη σοβαρά από τον ισχυρό σεισμό του 2009 και τα σημάδια της ανοικοδόμησης παραμένουν εμφανή, αποτελεί σημαντική στάση για όποιον θέλει να γνωρίσει το Αμπρούτσο. Στην πόλη θα δείτε μερικές ξεχωριστές εκκλησίες, όπως τη μπαρόκ Basilica di San Bernardino, στο ιστορικό της κέντρο, και τη Santa Maria di Collemaggio, ακριβώς έξω από τα τείχη της Παλιάς Πόλης. Η L’Aquila φιλοξενεί επίσης το MUNDA (Εθνικό Μουσείο του Αμπρούτσο), ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της περιοχής, με συλλογές που περιλαμβάνουν μεσαιωνικά γλυπτά και αναγεννησιακούς πίνακες. Το μουσείο στεγάζεται στα παλιά σφαγεία της πόλης, σε έναν χώρο που συνδυάζει την ιστορία με τη σύγχρονη μουσειακή αφήγηση. Αν αγαπάτε τα γλυκά, τότε θα λατρέψετε τη L’Aquila και για έναν ακόμη λόγο: τη διάσημη torrone tenero al cioccolato, ένα απαλό μαντολάτο με σοκολάτα και φουντούκια, το οποίο πρωτοδημιουργήθηκε εδώ, τον 19ο αιώνα, από την οικογένεια Nurzia. Μπορείτε να το απολαύσετε, όπως και άλλα καλούδια σαν τον εσπρέσο με γεύση που παραπέμπει στο μαντολάτο στο μπαρ της οικογένειας στην κεντρική πλατεία Piazza Duomo.
Γευτείτε το παρελθόν στο Santo Stefano di Sessanio
Σε απόσταση περίπου σαράντα λεπτών ανατολικά από τη L’Aquila, ο δρόμος ανηφορίζει ανάμεσα σε κυματιστά βουνά και σας οδηγεί στο Santo Stefano di Sessanio, ένα αρχαίο χωριό, κουρνιασμένο σε ένα οροπέδιο που, σε ορισμένες στιγμές, μοιάζει να αιωρείται πάνω από τα σύννεφα. Γνωστό ήδη από την Αναγέννηση για την παραγωγή μαλλιού, το χωριό συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πολλούς αγροτικούς οικισμούς της Ιταλίας που ερήμωσαν με το πέρασμα των χρόνων, καθώς οι κάτοικοί τους μετανάστευσαν στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Καθώς περιηγείστε στο χωριό, αξίζει να καθίσετε στο εστιατόριο Locanda Sotto gli Archi, το οποίο λειτουργεί ως «κιβωτός» των γαστρονομικών παραδόσεων της αγροτικής εργατικής τάξης. Εκεί, θα δοκιμάσετε συνταγές που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν: από χοιρινό σβέρκο με γλυκιά σάλτσα σύκου, μέχρι γιγάντια ραβιόλια γεμιστά με τοπική πρόβεια ρικότα, βουτηγμένα σε σάλτσα αρωματισμένη με σαφράν, το οποίο εξακολουθεί να καλλιεργείται στις ορεινές περιοχές του Αμπρούτσο.
Περιπλανηθείτε στα εθνικά πάρκα
Περίπου το ένα τρίτο της επικράτειας του Αμπρούτσο προστατεύεται ως εθνικά πάρκα και φυσικά καταφύγια. Καθώς οδηγείτε μέσα στην περιοχή, νιώθετε ότι οι πόλεις και τα χωριά είναι διακριτικά ενσωματωμένα στο σχεδόν ανέγγιχτο τοπίο. Η περιοχή εκτείνεται από ορεινές εκτάσεις, όπως το Εθνικό Πάρκο Gran Sasso e Monti della Laga -που περιλαμβάνει όχι μία αλλά τρεις οροσειρές – έως το γεμάτο πανίδα Εθνικό Πάρκο Αμπρούτσο, Λάτσιο και Μολίζε.
Οι άνθρωποι εδώ ζουν αρμονικά με τη φύση εδώ και αιώνες. Τα φημισμένα τυριά και τα πιάτα με αρνί του Αμπρούτσο προέρχονται από τα βουνά και την παράδοση των ποιμένων. Στο Campo Imperatore, ένα ορεινό οροπέδιο πάνω από την πόλη L’Aquila, μπορεί να δείτε καβαλάρηδες να οδηγούν τα κοπάδια τους στις πεδιάδες. Αν αγαπάτε την πεζοπορία και τις αυθεντικές εμπειρίες, αναζητήστε την πρόταση της εταιρείας Camminare in Abruzzo: μια εκδρομή μισής ημέρας που συνδυάζει τα δύο στοιχεία -μια δίωρη διαδρομή μέσα στο Εθνικό Πάρκο Majella, η οποία καταλήγει σε ένα αγροτουριστικό κατάλυμα με παραδοσιακό τυροκομείο. Εκεί θα μάθετε πώς φτιάχνεται το cacio morra, ένα από τα τυριά των ποιμενικών οικογενειών της περιοχής, από πρόβειο και κατσικίσιο γάλα.
Δοκιμάστε ένα ποτηράκι genziana
Ξεχάστε τα κοκτέιλ μετά το δείπνο -στο Αμπρούτσο, τα γεύματα συνοδεύονται ιδανικά με μια γουλιά genziana, ένα πικρό αλλά δροσιστικό χωνευτικό λικέρ, φτιαγμένο από τις ρίζες του λουλουδιού γεντιανή, που ευδοκιμεί στις πλαγιές των βουνών. Θα το βρείτε σε εστιατόρια και μπαρ σε όλη την περιοχή, αλλά για να το δοκιμάσετε όπως του αξίζει, επισκεφθείτε έναν τοπικό παραγωγό.
Στους λόφους έξω από το φυσικό καταφύγιο Silente-Velino, νότια της L’Aquila, το Liquorificio d’Abruzzo παρασκευάζει genziana, καθώς και άλλα λικέρ από βότανα και ρίζες του Αμπρούτσο. Κατά την επίσκεψή σας, μπορείτε να περιηγηθείτε στο αποστακτήριο και να δοκιμάσετε τις ιδιαίτερες, αλκοολούχες δημιουργίες τους. Μην παραλείψετε να γευτείτε και το λικέρ santoreggia, φτιαγμένο από το ομώνυμο βότανο, που θυμίζει έντονα θυμάρι.
Γευτείτε το πέλαγος πάνω σε ένα trabocco
Η 24 μιλίων ημισέληνος ακτογραμμή ανάμεσα στην Ortona και τη Vasto είναι γνωστή ως Ακτή των Trabocchi, χάρη στους πιο ξεχωριστούς της «κατοίκους»: τα παράξενα ξύλινα αλιευτικά καταστρώματα που εκτείνονται πάνω από τα βραχώδη νερά της Αδριατικής. Στολισμένα με δίχτυα και μοχλούς για τη βύθισή τους στη θάλασσα, τα trabocchi μοιάζουν σχεδόν με αράχνες που πλέκουν τον ιστό τους στο νερό. Οι ντόπιες οικογένειες ψαράδων τα κατασκεύαζαν ήδη από τον 18ο αιώνα, ώστε να ρίχνουν τα δίχτυα τους μακριά από τη δύσβατη ακτή. Σήμερα, πολλά από αυτά έχουν μετατραπεί σε ατμοσφαιρικά εστιατόρια, στα οποία θα φτάσετε περπατώντας πάνω σε μια στενή, ξύλινη γέφυρα που οδηγεί κατευθείαν από την ακτή στη θάλασσα. Εκεί, θα απολαύσετε φρέσκα θαλασσινά, με τα κύματα να σκάνε κάτω από τα πόδια σας και τους γλάρους να πετούν από πάνω, περιμένοντας το επόμενο ψαροκόκαλο. Ένα από τα πιο αγαπημένα trabocchi για τους καλοκαιρινούς μήνες είναι το Sasso della Cajana, διακοσμημένο με παραμυθένια φώτα. Εκεί, η οικογένεια Verì σερβίρει τοπικές σπεσιαλιτέ – από αντζούγιες πασπαλισμένες με νιφάδες τσίλι έως ζυμαρικά με το ψάρι της ημέρας. Και την επόμενη μέρα, μπορείτε να περπατήσετε ή να κάνετε ποδήλατο στο παραθαλάσσιο μονοπάτι που διατρέχει όλη την Ακτή των Trabocchi. Είναι ο πιο όμορφος τρόπος να ανακαλύψετε το τοπίο και, ίσως, να ισορροπήσετε τις γεύσεις της προηγούμενης νύχτας.
Δοκιμάστε το παγκοσμίως αναγνωρισμένο κρασί του Αμπρούτσο
Οι περισσότεροι «οινοπροσκυνητές» που ταξιδεύουν στην Ιταλία στρέφονται παραδοσιακά προς την Τοσκάνη ή το Πεδεμόντιο. Ωστόσο, αυτό αρχίζει σταδιακά να αλλάζει. Το 2022, το Αμπρούτσο ανακηρύχθηκε «Οινοπαραγωγική Περιοχή της Χρονιάς» από το περιοδικό Wine Enthusiast, χάρη στο εξαιρετικό του terroir το οποίο εκτείνεται από τα βουνά έως τις ακτές της Αδριατικής. Η περιοχή είναι περισσότερο γνωστή για τα δυναμικά κόκκινα κρασιά Montepulciano και τα ροζέ Cerasuolo- και τα δύο προέρχονται από την ίδια ποικιλία σταφυλιού. Όλο και μεγαλύτερη απήχηση αποκτά και το λευκό κρασί Pecorino, που κερδίζει τις εντυπώσεις με τον δροσερό χαρακτήρα του. Στα βόρεια του Αμπρούτσο, οι λόφοι γύρω από την Controguerra και την Colonnella θυμίζουν σε πολλούς τοπία της Τοσκάνης, με αμπελώνες που χαρίζουν στο βλέμμα μια αίσθηση αρμονίας. Εκεί, μπορείτε να δοκιμάσετε εξαιρετικά κρασιά σε πολύ καλές τιμές στα οινοποιεία Biaggi, Illuminati (με ιστορία που ξεπερνά τα 120 χρόνια) και Montori, το οποίο ήταν το πρώτο στην περιοχή που παρήγαγε αφρώδη κρασιά από Trebbiano. Ο πραγματικός οινικός κόμβος του Αμπρούτσο, ωστόσο, βρίσκεται στην επαρχία Chieti, την ενδοχώρα της Πεσκάρα, της μεγαλύτερης πόλης της περιφέρειας. Η περιοχή φημίζεται για τα κρασιά της ήδη από τα ρωμαϊκά χρόνια και φιλοξενεί σχεδόν το 80% των αμπελώνων του Αμπρούτσο. Επισκεφθείτε το οινοποιείο La Vinarte, όπου η οικογένεια Di Nunzio παράγει κρασί για τέσσερις συνεχόμενες γενιές. Εκεί, θα έχετε την ευκαιρία να συμμετάσχετε σε οργανωμένες γευσιγνωσίες και να απολαύσετε ένα πικ νικ ανάμεσα στα αμπέλια και τα ελαιόδεντρα.
Μια μοναδική εμπειρία
Περίπου 50 μαρσικανές καφέ αρκούδες κατοικούν στο Εθνικό Πάρκο Αμπρούτσο, Λάτσιο και Μολίζε, το οποίο εκτείνεται σε τρεις ιταλικές περιφέρειες. Η πλευρά του Αμπρούτσο είναι και η καλύτερη για να έχετε πιθανότητες να τις δείτε στο φυσικό τους περιβάλλον. Η Wildlife Adventures, μια τοπική εταιρεία με μακρά δράση στην επανένταξη ειδών άγριας ζωής, διοργανώνει εκδρομές παρατήρησης αρκούδων από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο. Αν θέλετε να ζήσετε κάτι πραγματικά ξεχωριστό και απομακρυσμένο, αναζητήστε τη διαδρομή Italian Big Five: μια πενθήμερη πεζοπορική εμπειρία που συνδυάζει ορεινά χωριά, εντυπωσιακά τοπία και ιχνηλάτηση άγριων ζώων, ανάμεσά τους, αρκούδες, λύκοι, αγριογούρουνα, ελάφια και ο σπάνιος αιγάγρος των Απεννίνων.
Ταξιδέψτε στον χρόνο στη γοητευτική Vasto
Ακουμπισμένη σε έναν λόφο με θέα την Αδριατική, η Vasto υπήρξε η αναγεννησιακή έδρα της οικογένειας d’Avalos, της οποίας η ηγεμονία εκτεινόταν σε μεγάλο μέρος της νότιας Ιταλίας. Σήμερα, παραμένει μια επιβλητική πόλη, όπου η παρουσία της οικογένειας διακρίνεται σχεδόν σε κάθε γωνιά. Το Palazzo d’Avalos, το άλλοτε οχυρό τους, φιλοξενεί πλέον τα μουσεία της πόλης. Η εσωτερική αυλή και οι κήποι σε ναπολιτάνικο στυλ, με την πανοραμική θέα στην Αδριατική, σάς μεταφέρουν στην εποχή της Βιτόρια Κολόνα, μίας από τις διασημότερες ποιήτριες της Αναγέννησης και μούσας του Μιχαήλ Άγγελου, η οποία έζησε για ένα διάστημα στη Vasto μετά τον γάμο της με μέλος της οικογένειας d’Avalos. Η Vasto είναι γνωστή και για το φαγητό της. Το Brodetto alla Vastese είναι μια παραδοσιακή ψαρόσουπα, με πιπεριές, κρεμμύδι, σκόρδο και ντομάτες. Δοκιμάστε τη στο Cibo Matto, στο κέντρο της πόλης, ή στο Ristorante Da Micchele, κοντά στο λιμάνι, με θέα στη θάλασσα.
Δοκιμάστε τα ιταλικά σουβλάκια
Ένα από τα, κατά τη γνώμη μας, πιο νόστιμα ιταλικά street food έχει τις ρίζες του στα βουνά του Αμπρούτσο. Τα arrosticini θυμίζουν οπτικά τα δικά μας καλαμάκια, αλλά φτιάχνονται αποκλειστικά από αρνίσιο κρέας που ψήνεται στα κάρβουνα. Πωλούνται με το τεμάχιο και θα τα βρείτε παντού στην περιοχή. Είναι συνηθισμένο να συναντήσετε καντίνες και κινητές ψησταριές κοντά στις εισόδους των εθνικών πάρκων. Αν θέλετε να τα απολαύσετε σε ένα πιο «καθιστό» γεύμα, μια πολύ καλή επιλογή είναι το Ristorante Il Fungarolo, ένα ορεινό πανδοχείο-εστιατόριο, γνωστό για τις σπεσιαλιτέ του με μανιτάρια, τρούφες και κρέατα από τα γύρω βουνά.
Μετακινήσεις
Το Αμπρούτσο δεν είναι από τους ευκολότερους προορισμούς για να φτάσετε, καθώς το αεροδρόμιο της Πεσκάρα εξυπηρετεί κυρίως δρομολόγια χαμηλού κόστους από ευρωπαϊκές πόλεις. Ο πιο βολικός τρόπος για να φτάσετε στην περιοχή είναι οδικώς ή με τρένο από τη Ρώμη. Τα δρομολόγια προς την Pescara ή τη L’Aquila διαρκούν τουλάχιστον τρεισήμισι ώρες. Παραδόξως, σε αυτή την περίπτωση οι πιο αργοί περιφερειακοί συρμοί της Trenitalia προσφέρουν πιο άμεσες και βολικές διαδρομές από ό,τι τα υπεραστικά τρένα. Υπάρχει, επίσης, μια πανέμορφη σιδηροδρομική διαδρομή κατά μήκος της Ακτής των Trabocchi, η οποία συνδέει την Pescara με τη Vasto. Ωστόσο, για να εξερευνήσετε πλήρως το Αμπρούτσο και τα ορεινά του τοπία, η ενοικίαση αυτοκινήτου είναι σχεδόν απαραίτητη.
Διαβάστε ακόμα:
15 εμπειρίες που αποκαλύπτουν τη μεγαλοπρέπεια του Βατικανού
Cortina d’Ampezzo: Η βασίλισσα των Ιταλικών Δολομιτών
Τα ελληνικά χωριά της Ιταλίας -Ταξιδεύοντας σε Απουλία και Καλαβρία