Όταν στέκεσαι κοντά σε έναν από τους ανακαινισμένους μύλους, το θέαμα που προσφέρει απέναντί σου το Κρανίδι είναι εντυπωσιακό. Στην πρωτεύουσα της Ερμιονίδας με τα κεραμοσκεπή κτίσματα η νησιώτικη και η παραδοσιακή αρχιτεκτονική συνδυάζονται παραπέμποντας σε νησί και σε ορεινό οικισμό μαζί.
Το Κρανίδι είναι μια κωμόπολη που σφύζει από ζωή και έχει όλων των ειδών τα μαγαζιά και τις δημόσιες υπηρεσίες. Ένας ομφάλιος λώρος αδιάσπαστα συνδεδεμένος με τα γειτονικά θέρετρα του Πορτοχελίου και της Ερμιόνης, όπως και με την Κοιλάδα: αυτή είναι το επίνειό του και στους ταρσανάδες της «κτίζονταν» και επισκευάζονταν τα σκαριά των Κρανιδιωτών καπεταναίων. Από εκεί σάλπαραν αργότερα και τα σφουγγαράδικά τους που ξανοίγονταν από τον Μάρτιο μέχρι τον Σεπτέμβριο προς τα παράλια της Αφρικής έχοντας μαζί τους Καλύμνιους βουτηχτάδες.
Το βυζαντινό εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη, πάνω στο οποίο κτίστηκε ο σημερινός μητροπολιτικός ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ήταν το κέντρο γύρω από το οποίο αναπτύχθηκε παλαιότερα η ομώνυμη συνοικία. Μαζί με τις άλλες τρεις -τα Βίλια, τη Μιλίνδρα και τις Μπιές- αποτέλεσαν τη σημερινή κωμόπολη που εξαπλώνεται διαρκώς. Θα δείτε ότι υπάρχουν πολλές εκκλησίες -όπως η Μεταμόρφωση, ο Άγιος Κωνσταντίνος, η Άνω Παναγιά, ο Άγιος Γεώργιος, ο Άγιος Δημήτριος, ο Άγιος Βασίλειος κοντά στο δημαρχείο- και εξ ίσου πολλά ξωκλήσια.
Η μικρή πολιτεία των καπεταναίων και των εμπόρων
Το δημαρχείο της κωμόπολης και η βιβλιοθήκη εκπροσωπούν την τοπική αρχιτεκτονική. ωστόσο καθώς ο οικισμός επεκτάθηκε, αυξήθηκαν τα νεόκτιστα εις βάρος των σπιτιών με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον -όπως συμβαίνει σε όλη την Ελλάδα. Θα αντιληφθείτε πώς ήταν το Κρανίδι στις εποχές της ακμής του περιηγούμενοι σε παραδοσιακές γειτονιές όπως της Μπαρδούνας, του Τσαμαδού, της Κάπαρης, των Σαράντα Σπιτιών. Δεν πειράζει κι αν χαθείτε, γιατί τα σπίτια σχημάτιζαν από παλιά έναν αληθινό δαίδαλο με στενά σοκάκια, τις ρούκιζες, που ακολουθούσαν τις κλίσεις του εδάφους. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, το ελάχιστο πλάτος τους ήταν αυτό ενός κάρου, ή και μικρότερο.
Η γειτονιά των ναυτικών κτισμένη στα ψηλά στη βόρεια πλευρά του Κρανιδίου αντικρίζει την Κοιλάδα και παραπέμπει στην εποχή που η κωμόπολη άνθισε χάρη στην ιστιοφόρο ναυτιλία -κυρίως από το 1840 έως το 1870. Τότε στο λιμάνι της Κοιλάδας υπήρχαν τουλάχιστον 35 τρικάταρτα καράβια μεγάλης χωρητικότητας και 100 δικάταρτα (τρεχαντήρια, μπρατσέρες, γαλέτες κ.α.). Η σχέση με τις Σπέτσες και την Ύδρα ήταν στενή και ο αριθμός των Κρανιδιωτών ναυτικών είχε φθάσει τους 1500. Όμως, με την εισαγωγή της ατμοκίνητης ναυτιλίας και έως το 1890 η χρήση των ιστιοφόρων σταδιακά ελαττώθηκε, όπως και ο πληθυσμός του Κρανιδίου. Οι κάτοικοι στράφηκαν στη συνέχεια στη σπογγαλιεία παράλληλα με τη γεωργία, οπότε από το 1890-1900 η κωμόπολη άκμασε ξανά και αυξήθηκαν οι κάτοικοι. Και οι κύκλοι της ιστορίας συνέχισαν να ανοίγουν και να κλείνουν ως τις μέρες μας.
Πριν κτιστούν τα σπίτια των καπεταναίων υπήρχαν μόνο τα λεγόμενα «αγροτικά», παρόμοια με των φτωχών ναυτικών. Τα καπετανόσπιτα όμως αντανακλούσαν την ευμάρεια και το κύρος των ιδιοκτητών τους. Ήταν μεγάλα, διώροφα ή τριώροφα, φτιαγμένα με πέτρα. Παρότι οι καπετάνιοι ταξίδευαν, δεν υιοθέτησαν ξένα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά πρότυπα της εποχής. Αυτό έγινε αργότερα, γύρω στο 1900, στα σπίτια των εμπόρων που κτίστηκαν από αρχιτέκτονες, με δομή αστικού σπιτιού και υλικά φερμένα από την Αθήνα. Είχαν νεοκλασικίζοντα στοιχεία, μπαλκόνια, επιστήλια, ακροκέραμα, φουρούσια και στο εσωτερικό τους ζωγραφισμένους σοβάδες και τοίχους.
Επίσκεψη στο μουσείο μελιού και λαδιού
Η περιοχή της Ερμιονίδας, και κυρίως του Κρανιδίου, από τα παλιά χρόνια ήταν φημισμένη για τις ελιές και το λάδι της. Αποτελείται κατά 80% από την ποικιλία Μανάκι και κατά 20% από την Κορωνέικη -και αυτό του δίνει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Από το 1996 έχει αναγνωριστεί με την ονομασία «Π.Ο.Π. Ελαιόλαδο Κρανιδίου».
Έτσι ανηφορίζουμε στον λόφο που βρίσκεται απέναντι από την κωμόπολη, προς τα νοτιοδυτικά, για να δούμε από κοντά τους παραδοσιακούς τρόπους επεξεργασίας του λαδιού, αλλά και του μελιού. Σε λίγα λεπτά παρκάρουμε μέσα στο μεγάλο κτήμα του μελισσοκομείου Μπαϊρακτάρη, μιας οικογένειας μελισσοκόμων από γενιά σε γενιά. Ολόγυρα, ανάμεσα στις ελιές, τις χαρουπιές και τους ευκαλύπτους, βρίσκονται οι κυψέλες των μελισσών που συναγωνίζονται σε εργατικότητα τους ανθρώπους που τις φροντίζουν.
Ο Κοσμάς Μπαϊρακτάρης όμως δεν αρκέστηκε στην μελισσοκομία. Με μεγάλο μεράκι και εξίσου μεγάλες επενδύσεις, σχεδίασε και έφτιαξε τα δύο μικρά, εξαιρετικά μουσεία «Μουσείο Μελιού και Λαδιού» που θα επισκεφθούμε. Στα σκαριά έχει ήδη κι έναν ανεμόμυλο που σκοπεύει να τον κάνει να λειτουργεί αλέθοντας σιτάρι.
Στο μουσείο μελιού που είναι επισκέψιμο από το 2010 θα δούμε από κοντά τον μαγικό κόσμο των μελισσών. Μια κλειστή γυάλινη κυψέλη μας επιτρέπει να θαυμάσουμε τις μέλισσες επί το έργον -ελεύθερες ωστόσο να μπαινοβγαίνουν εκεί μέσω μιας ειδικής χοάνης στον τοίχο. Θα δούμε επίσης αναπαράσταση αρχαίων κυψελών και την εξέλιξη των μελιτοεξαγωγέων στη διάρκεια των αιώνων.
Το μουσείο λαδιού άνοιξε το 2019 και είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Στον υποβλητικά φωτισμένο πέτρινο χώρο βλέπουμε ένα οικιακό ελαιοτριβείο του 1700 από την περιοχή του Κρανιδίου και ακόμη δύο από διαφορετικές ιστορικές περιόδους. Όλοι οι μηχανισμοί είναι τέλεια επισκευασμένοι και συντηρημένοι από ειδικούς μάστορες.
Επιστρέφοντας στο κεντρικό κτίσμα του μελισσοκομείου θα κάνουμε γευσιγνωσία των τεσσάρων μελιών που παράγονται στο κτήμα και θα μας μιλήσουν για ένα αληθινά ξεχωριστό προϊόν τους: ένα μελόξυδο φτιαγμένο μόνο από μέλι, ευρεσιτεχνία που έχουν κατοχυρώσει για 30 χρόνια. Στις προθήκες γύρω μας υπάρχουν κηραλοιφές φτιαγμένες με δικές τους συνταγές και αρωματικά βότανα από το κτήμα.
Mια θαλασσινή Κοιλάδα
Διανύοντας μόλις 3 χλμ. από το Κρανίδι φτάνουμε στην Κοιλάδα, το ψαροχώρι-επίνειο του Κρανιδίου που αντικρίζει το ιδιωτικό νησάκι της Κορωνίδας. Αποτελεί μια ωραία πρόταση για πιο απλές και ήσυχες διακοπές, κατάλληλη για όσους δεν είναι λάτρεις της κοσμικότητας που χαρακτηρίζει άλλους κοντινούς προορισμούς -όπως το Πόρτο Χέλι και η Ερμιόνη.
Εδώ θα πιείτε καφέ κοντά στη θάλασσα, θα φάτε ολόφρεσκα ψάρια, θα ξεκουραστείτε και θα κάνετε μπάνιο στις κοντινές παραλίες Λαμπαγιανά και Λεπίτσα. Σε όλο το μήκος της προκυμαίας ξύλινες ανεμότρατες και γρι γρι υπενθυμίζουν πως πριν από 20 χρόνια η Κοιλάδα ήταν από τα κορυφαία ψαροχώρια στην Ελλάδα με μεγάλο αλιευτικό στόλο ο οποίος πλέον, λόγω του υπερκορεσμού και των περιορισμών στην αλίευση, έχει συρρικνωθεί.
Στην είσοδο του οικισμού ένα δάσος από κατάρτια στη στεριά μας δείχνει το δρόμο για το πάρκινγκ σκαφών του Γιάννη Μπασιμακόπουλου. Η, τουλάχιστον, έτσι αποκαλείται από το 2002 και μετά, γιατί στα παλιότερα χρόνια ήταν ένας από τους τρεις ταρσανάδες της Κοιλάδας όπου κατασκευάζονταν και επισκευάζονταν παραδοσιακά ξύλινα σκαριά.
Τουλάχιστον 500 σκάφη φιλοξενούνται δίπλα δίπλα σε μια έκταση 60 στρεμμάτων, συντηρούνται και καθελκύονται το ένα μετά το άλλο -το καλοκαίρι άλλωστε είναι προ των πυλών.
Ο αεικίνητος Γιάννης πηγαινοέρχεται με το ηλεκτρικό του δίκυκλο, σταματάει, απαντάει γρήγορα στις ερωτήσεις μου, ενώ γύρω μας πηγαινοέρχονται ρυμουλκά και διάφορα μηχανήματα και η κίνηση μοιάζει αέναη. Θα μου μιλήσει για τους παλιούς τρόπους -το «μοντελάκι» και το «μονάχναρο»- με βάση τους οποίους οι καραβομαραγκοί της Κοιλάδας στη συνέχεια σχεδίαζαν σε πραγματική διάσταση και έφτιαχναν τα σκάφη. Και θα μου περιγράψει πώς από το 1967 έως το 2010 οι εμπειρικοί καραβομαραγκοί δούλευαν εντατικά και μάθαιναν την τέχνη τους στους επόμενους -κάτι που πλέον δεν συμβαίνει, γι’ αυτό και σε λίγο δεν θα υπάρχουν τεχνίτες ούτε για τη συντήρηση των ξύλινων σκαφών.
«Στα χρόνια εκείνα κάθε καρνάγιο έφτιαχνε κατά μέσο όρο 5-6 σκαριά το χρόνο. Τα πιο πολλά ήταν αλιευτικά, λίγα ήταν επαγγελματικά-τουριστικά και ελάχιστα ιδιωτών. Σήμερα αλιευτικά δεν μας ζητάνε να φτιάξουμε, μόνο τα συντηρούμε», παρατηρεί. Κι αν κάποιος ιδιώτης θελήσει να παραγγείλει ένα ξύλινο σκαρί, τότε θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος για ένα κόστος που ξεκινάει από τις 250.000 ευρώ για τα εικοσάμετρα, και να περιμένει έως 5 μήνες για να «κτιστεί». Λίγο πριν τον αποχαιρετήσω τον ρωτάω αν του λείπει η παλιά δουλειά του ως καραβομαραγκού: «Αγαπούσα αυτή την τέχνη, γιατί επιλέγοντας έναν κορμό μπορούσες να φτιάξεις ένα ολόκληρο σκάφος. Να νιώσεις την ικανοποίηση να το δεις ολοκληρωμένο. Και ξέρεις, ήταν μεγάλη τέχνη η επιλογή του κορμού, ανάλογα με τις γραμμές και τις κλίσεις του, ώστε να τον κόψεις και να του δώσεις τη μορφή. Δεν είναι σαν τη σύγχρονη ναυπηγική που πιέζεις το ξύλο για να το φέρεις και σπας τις ίνες που έχει μέσα στα ¨νερά¨ του. Τότε το παίρναμε με φυσική κλίση. Μάλιστα, από τη Σάμο αγοράζαμε τα ίσια ξύλα – την άσπρη πεύκη. Και από Μυτιλήνη το πεύκο με τις καμπύλες, το στραβόξυλο όπως το λέγαμε».
Ο πολυτελής μικρόκοσμος του Amanzoe
Κοντά στο Κρανίδι, αλλά πολλές χιλιάδες ευρώ μακριά από τις οικονομικές δυνατότητες των πολλών, το υπερπολυτελές Amanzoe αποτελεί από μόνο του προορισμό. Ένα «ιδιωτικό καταφύγιο που συνδυάζει θερμή φιλοξενία, διακριτικότητα και πολλών αστέρων υπηρεσίες», -όπως πρεσβεύει η φιλοσοφία της γνωστής αλυσίδας των Aman Resorts, που είναι από τις κορυφαίες στον πλανήτη. Κι έτσι VIPs και επώνυμοι από όλο τον κόσμο εδώ και 11 χρόνια έρχονται και γνωρίζουν από κοντά την Ερμιονίδα και την Αργολίδα.
Στο Amanzoe όλα συνηγορούν στο να κάνουν την εμπειρία της διαμονής αληθινά ξεχωριστή: Θέα 360 μοιρών σε ένα τοπίο απίστευτου κάλους. Συνδυασμός μαρμάρου πέτρας και ξύλου και αρχαιοελληνική έμπνευση που φέρει την υπογραφή του διάσημου αρχιτέκτονα των Αman, Ed Tuttle. Pavilions με ανοιχτές βεράντες και ιδιωτικές πισίνες, παραλιακές καμπάνες με κήπους και πισίνες, βίλες προς πώληση μέσα σε ελαιώνες. Το διάσημο εστιατόριο Nama με ιαπωνική κουζίνα. Το beach club με τέσσερις πισίνες, εστιατόριο, παραθαλάσσιες καμπάνες, δωμάτια spa και την ιδιωτική παραλία του resort. To spa που εκτείνεται σε 2.850 τ.μ. και όπως συμβαίνει στα Aman Resorts, προσφέρει πραγματικά πρωτοποριακές θεραπείες, μαζί με συνεδρίες γιόγκα/pilates, υδρόβιες θεραπείες watsu με πλεύση σε ζεστό νερό, βελονισμό και πολλά άλλα.
Την εμπειρία ολοκληρώνουν οι εκδρομές με τα ταχύπλοα του Amanzoe στις γύρω ακτές, τις Σπέτσες, την Ύδρα, το Πόρτο Χέλι.
Διαβάστε ακόμα:
Καρυά: Το γραφικό, καταπράσινο χωριό της Αργολίδας
Άνω Φανάρι: Βόλτα στο ορεινότερο χωριό της Τροιζηνίας –Υπέροχη θέα στον κόλπο της Επιδαύρου
Γκλιάτη: Η παραλία της Αργολίδας όπου θα κάνετε μπάνιο πάνω από μια βυθισμένη πολιτεία
