Στη νοτιοδυτική άκρη της Ηπείρου, συναντάμε το νομό Πρέβεζας, άλλη μια περιοχή της Ελλάδας με φυσική ομορφιά, πλούσια βλάστηση και απέραντες παραλίες που βρέχονται από το Ιόνιο και προσδίδουν μια ιδιαίτερη νησιώτικη ατμόσφαιρα. Περίφημο στολίδι αυτού του τόπου ο ποταμός Αχέροντας, ο «ποταμός των στεναγμών» που διασχίζει τους νομούς Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας και εκβάλλει στο Ιόνιο, στο χωριό Αμμουδιά, της Πρέβεζας. Οι πηγές του Αχέροντα είναι πολλές και μοιράζονται στους τρεις νομούς για να σχηματίσει τελικά το σπουδαίο δέλτα, από το οποίο διαμορφώνονται τα δύο κύρια έλη της περιοχής.
Στη χώρα μας τα τελευταία 100 χρόνια αποξηράνθηκαν πολλές λίμνες προς αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος της ελονοσίας, ασθένεια που προερχόταν από τα κουνούπια των λιμνών. Ανάμεσα τους και η θρυλική λίμνη Αχερουσία, γνωστή μυθολογικά ως «η είσοδος του Άδη», που διασχιζόταν από τον Αχέροντα ποταμό και τους παραποτάμους του και αποξηράνθηκε το 1955.
Οι μεγάλες ανάγκες για καλλιεργήσιμη γη φαίνεται να ήταν ένας άλλος σημαντικός λόγος για μια τέτοια παρέμβαση. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε ο καταπράσινος και εύφορος κάμπος και περίπου 50.000 στρέμματα μοιράστηκαν στους κατοίκους προς αξιοποίηση.
Ο Παύλος Σωτηρίου, κάτοικος της περιοχής και γεωπόνος, μας διηγείται πως ο παππούς του και οι υπόλοιπες αγροτικές οικογένειες καλλιεργούσαν τα πρώτα κτήματα με ρύζι. Τα πολλά εναπομείναντα νερά, απαραίτητο στοιχείο για την συγκεκριμένη παραγωγή, έκαναν εξαιρετικά πρόσφορο το έδαφος. Μάλιστα, είχαν αναπτύξει και συγκεκριμένες πρακτικές, όπως τα αυλάκια που διαμόρφωναν στο έδαφος με το «συρόμενο» νερό για το πότισμα των ορυζώνων.
Το 1958 ο πατέρας του αγόρασε από τα πρώτα τρακτέρ της εποχής και αναλάμβανε να οργώσει και τα γειτονικά χωράφια, σε ένα πνεύμα ανταλλακτικής οικονομίας. Το 1970 στον κάμπο ήρθε το βαμβάκι. Μια δεκαετία αργότερα ξεκίνησε η καλλιέργεια καλαμποκιού, την οποία ευνοούσαν τα πλούσια οργανικά εδάφη και προσέδιδαν μάλιστα προστιθέμενη αξία.
Από το 1990 που παρουσιάστηκε η ανάγκη να έρθει εναλλαγή στις μέχρι τότε μονοκαλλιέργειες, άρχισαν να φυτεύονται δέντρα, εσπεριδοειδή ή ξινά όπως λέγονται, με κυρίαρχα το πορτοκάλι και το μανταρίνι. Οι λεμονιές που δυσκολεύονται με τις πρώιμες παγωνιές της περιοχής, ευδοκίμησαν μόνο δεξιά και αριστερά του Αχέροντα όπου δημιουργούνταν κατά τόπους διαφορετικά μικροκλίματα λόγω της θερμοσυγκράτησης. Σε μικρότερο αριθμό καλλιεργήθηκαν, επίσης, ροδάκινα, μήλα, αχλάδια και πρόσφατα ακτινίδια.
Περιφερειακά στην περιοχή του κάμπου βρίσκουμε καλλιέργειες με την ποικιλία φασολιών Φαναρίου «ατσαλιάς» που είναι προϊόν Π.Γ.Ε. (Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης). Η περιοχή ονομάζεται έτσι λόγω των πραγματικών φαναριών που τοποθετούνταν κάποτε στα αναχώματα- μονοπάτια της Αχερουσίας λίμνης που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι για τη διάσχιση της. Η ποικιλία αυτή είναι λίγο μικρότερη από τους γίγαντες, βραστερή και ποιοτικά ισάξια των Πρεσπών όπως μας αναφέρει ο κ. Σωτηρίου, λόγω των οργανικών εδαφών που είναι πλούσια σε ασβέστιο και κάλιο.
Αποτελούν μια νάνα καλλιέργεια, φασόλια δηλαδή που δεν αναρριχώνται, αλλά αναπτύσσονται κοντά στη γη. Οι γεωπόνοι μάλιστα συμβουλεύουν τους ντόπιους να καλλιεργούνται μόνο στη συγκεκριμένη περιοχή και όχι σε πιο άγονα εδάφη που απαιτούν λιπάσματα και δεν έχουν την ίδια ποιότητα.
Επιπλέον, τόσο στα ορεινά των βουνών του Σουλίου όσο και στην πεδιάδα βρίσκουμε τη μικρόκαρπη ποικιλία ελιάς Λιανολιά Πρεβέζης ή Κέρκυρας, που καλλιεργείται σε νησιά του Ιονίου, την Πρέβεζα και την Θεσπρωτία. Θεωρείται πως την έφεραν οι Ενετοί στην περιοχή πριν 400 χρόνια. Μάλιστα οι ελαιώνες που έμειναν αφρόντιστοι για καιρό, φημίζονταν για το μεγάλο ύψος που κατακτούσαν τα δέντρα τους, ιδιαίτερα στην περιοχή της Πάργας.
Ο ρωμαλέος κορμός τους ανερχόταν στα 10-15 μέτρα και μαζί με ένα πλούσιο κλαδικό φύλλωμα το δέντρο συχνά έφτανε έως και τα 40 μέτρα, δημιουργώντας φυσικά αργότερα πρόβλημα στη διαχείριση και τις καλλιεργητικές φροντίδες. Η λύση στην οποία κατέφυγαν οι καλλιεργητές για να διασώσουν και να αξιοποιήσουν κάποια στρέμματα από τους υπεραιωνόβιους ενετικούς ελαιώνες, ήταν εκτός φυσικά από το κλάδεμα, το μπόλιασμα με δέντρα της κορωνέικης ποικιλίας. Έτσι, σήμερα οι καταναλωτές μπορούν να βρουν εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο από τη συγκεκριμένη ποικιλία με την χαρακτηριστική δυνατή, πικρή και πικάντικη γεύση.
Σήμερα, πολλοί ερευνούν εναλλακτικές καλλιέργειες όπως αυτή των αρωματικών φυτών που ακόμα δεν έχει αναπτυχθεί στην περιοχή. Όσοι ασχολούνται με τα βότανα, μας λέει ο κ. Σωτηρίου, συλλέγουν κυρίως για προσωπική χρήση. Οι φυσιολάτρεις και γνώστες των βοτάνων βρίσκουν εύκολα χαμομήλι, τσάι του βουνού και τσάι μπέκα όπως το ονομάζουν, μια πιο κοντή και αρωματική ποικιλία, ρίγανη, φασκόμηλο, θυμάρι, ακόμη και σαλέπι στα ορεινά.
Ο κ. Σωτηρίου διατηρεί εδώ και 10 χρόνια στην Πρέβεζα το κατάστημα «Γεωπονικό Σπίτι Παύλος Σωτηρίου- Τα πάντα για τον Αγρότη», όπου προμηθεύει τον κόσμο με μικρά μηχανήματα, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, αλλά και προϊόντα μεταποίησης. Βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους καλλιεργητές και τις ανάγκες τους, έχοντας ήδη μια πείρα 24 χρόνων στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πρέβεζας. Παρατηρεί πως οι λίγοι νέοι που παραμένουν στην περιοχή αναζητούν πρωτότυπες ιδέες, πιο δυναμικές καλλιέργειες και νέες λύσεις στον πρωτογενή τομέα και τους προτρέπει να μη φοβούνται το ρίσκο. Πιστεύει πως υπάρχει μεγάλη προοπτική στο να συνδυάσουμε πλέον την πρωτογενή παραγωγή και τα τοπικά προϊόντα με τον συνεχώς ανερχόμενο τουρισμό.
Τονίζει ιδιαίτερα, πως για να υλοποιηθούν νέες ιδέες και να ελαχιστοποιηθεί το ρίσκο, οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται και να ενώνουν τις δυνάμεις τους. Η συνεργασία θα ήταν η καλύτερη λύση, ιδιαίτερα για μια τέτοια περιοχή με μικρές καλλιεργούμενες εκτάσεις. Αυτή η πρόθεση και στάση, βέβαια, χρειάζεται να έχει γερά θεμέλια στην επιχειρηματική σκέψη και την αμοιβαία εμπιστοσύνη των μελών κάθε εγχειρήματος. Και, ίσως, τώρα οι νέες γενιές να είναι πιο έτοιμες από ποτέ να εφαρμόσουν κάτι τέτοιο.
Διαβάστε ακόμα:
Αρχαία ελληνική φιλοσοφία και σύγχρονη χρήση των βοτάνων
