Με πυρήνα της τη Λίμνη, αυτή η πόλη ζει στους δικούς της ρυθμούς και προσελκύει σταθερά επισκέπτες που νιώθουν κάτι παράξενο να τους τραβά κοντά της. Ίσως για πάντα.
Έζησα στα Ιωάννινα για περίπου έναν μήνα, σχεδόν κατά τύχη χάρη σε μια οικονομική διαμονή που βρήκα, μέσω της πολύτιμης βοήθειας ενός φίλου αγαπημένου. Δεν ένιωσα ότι πήγα διακοπές ή κάποιο ταξίδι αναψυχής -άλλωστε, η δουλειά ήταν καθημερινή και τα γραψίματα έδιναν και έπαιρναν. Η αλλαγή παράστασης όμως από την Αθήνα ήταν ένα σπουδαίο δώρο. O Ρεμπώ είπε ότι τον έρωτα πρέπει να τον επινοήσουμε από την αρχή και πιστεύω το ίδιο ακριβώς για τους τόπους. Κάθε τόπος είναι άλλος μέσα από τα μάτια εκείνου που τον βλέπει και τον βιώνει.
Είχα επισκεφθεί ξανά τα Ιωάννινα στα 19 μου, πριν πολλά πολλά δηλαδή χρόνια. Όμως, λίγα πράγματα βρήκα διαφορετικά μόλις έφθασα για δεύτερη φορά και τακτοποιήθηκα. Φοιτητούπολη, που θα πει πόλη με παλμό και ενέργεια. Η πρωτεύουσα της Ηπείρου. Νόστιμη πόλη, μοσχοβολά μπακλαβά και κάρβουνο. Πολλά γλυκοπωλεία, πολλές ψησταριές, άνθρωποι προσηνείς, χαριτωμένοι, ορεξάτοι -τουλάχιστον περισσότερο από τους ανθρώπους της Αθήνας, λόγω σχετικά πιο αργών ρυθμών και, όπως διαπίστωσα, εξ ενστίκτου λίγο αργότερα, λόγω της ενέργειας της λίμνης που προικίζει με μία αδιόρατη μελαγχολία τους κατοίκους των Ιωαννίνων, μια μελαγχολία, η οποία ευτυχώς κατορθώνει να μεταγλωττιστεί σε ευγένεια και ηρεμία. Ερωτική πόλη φυσικά, που κουβαλά τον θρύλο της κυρα-Φροσύνης και που κατορθώνει να χωρέσει νέες ερωτικές αφηγήσεις στα πολυσύχναστα στενά της και στις μικρές πιάτσες διασκέδασής της.
Οι ασημουργοί κεντούν την ομορφιά πάνω στα χειροποίητα κοσμήματα, πραγματικά έργα τέχνης. Και ο ουρανός πάνω από το κάστρο αλλάζει όψεις και χρώματα -αν ήταν εποχή αυτή η πόλη θα ήταν αναμφίβολα το φθινόπωρο: στη μια άκρη το καλοκαίρι και η άγρια ξεγνοιασιά, στην άλλη, ο ψυχρός χειμώνας με τη ζεστή καρδιά, καταμεσής πεσμένα φύλλα ξερά και αποχρώσεις του καφέ και του σκούρου πράσινου μέχρι να βαρεθείς να τις απαριθμείς. Α, κι όλο βρέχει στα Ιωάννινα, κι ας είναι Μάης μήνας ας πούμε. Ψιλή βροχή, απρόβλεπτη. Ο ντόπιος πληθυσμός την έχει συνηθίσει. Σε κάθε σπίτι και μαγαζί περισσεύουν οι ομπρέλες.
Στο νότιο τμήμα της πόλης, πάνω στη λίμνη Παμβώτιδα (που θα πει «η τα πάντα θρέφουσα») βρίσκεται το παλαιότερο βυζαντινό κάστρο της επικράτειας και ένα από τα ελάχιστα που κατοικούνται μέχρι τις μέρες μας. Το επιβλητικό κάστρο των Ιωαννίνων χωρίζεται σε τέσσερα τμήματα, τον εξωτερικό περίβολο, την παλαιά πόλη των Ιωαννίνων, την βόρεια Ακρόπολη και την ανατολική Ακρόπολη πάνω στις οποίες δεσπόζουν το Ασλάν Τζαμί και το Ιτς Καλέ με το ανακαινισμένο Φετιχιέ Τζαμί. Ένας περίπατος στο κάστρο ισοδυναμεί με μια σημαντική εμπειρία ζωής και ένα παράξενο ξύπνημα των αισθήσεων. Ο χρόνος μοιάζει να καταλύεται. Ψηλά στα τείχη, η θέα είναι εκπληκτική και μόνο η σιωπή χωρά για να την περιγράψει.
Γύρω από τη λίμνη βρίσκονται τα όρη Μιτσικέλι και Τόμαρου και την θρέφουν τα ύδατα τριών πηγών που αναβλύζουν από τους πρόποδες του Μιτσικελίου. Έχετε κατέβει νωρίς το πρωί στη λίμνη; Τέτοια ατμόσφαιρα ειδυλλιακά μυστηριώδη και μαγευτική δεν θα έχετε ξαναδεί. Έμπνευση απότομη και πηχτή με συνάντησε, με χτύπησε κατακέφαλα. Μέσα οι πάπιες και οι κύκνοι, γύρω η χλωρίδα της λίμνης. Καμία φωτογραφία δεν στέκεται ικανή να το αποτυπώσει αυτό το πράγμα -όπως συμβαίνει συνήθως και με την πανσέληνο. Στο βόρειο τμήμα της λίμνης, βρίσκεται το όμορφο, ανώνυμο νησάκι, στο οποίο φθάνεις μερικά λεπτά αφού επιβιβαστείς στο μικρό καραβάκι της λίμνης. Ολούθε ήχοι, μυρωδιές, χρώματα -γύρω από τη λίμνη τα παραδοσιακά σπίτια και καταστήματα, η μικροαρχιτεκτονική της καθημερινότητας, με τους δικούς της ήρωες και κανόνες.
Πάνω στη λίμνη, βρίσκεται το The Log, ένα εξαιρετικό και με καλές τιμές steakhouse, σχετικά νέα άφιξη. Προβατίνα στα κάρβουνα, τέλειο rib eye, νόστιμοι κιμάδες και φρέσκα σαλατικά μαζί με μια ωραία λίστα κρασιών σας περιμένει αν το επισκεφθείτε. Αν έμενα στα Ιωάννινα μόνιμα, θα πήγαινα απαρεγκλίτως μία με δύο φορές το μήνα. Γενικώς, η πόλη χαρακτηρίζεται από ένα σωρό εκπλήξεις. Όλο και κάπου, θυμάμαι, έπεφτε το μάτι μου και εντυπωσιαζόμουν. Ένα όμορφο μπαράκι με ωραία τραπέζια, ένα γλυκατζίδικο με εντυπωσιακή βιτρίνα, ένα γραφικό καφενεδάκι, μια μικρή πλατεία στη μέση του πουθενά με πλάτανο στη μέση. Τα γραφικά σοκάκια των Ιωαννίνων, με το μοναδικό χρώμα τους που δημιουργείται από την πέτρα, μου έκλεψαν την καρδιά. Και βέβαια, οι στοές, αχ, οι στοές. Ιστορικές στα Ιωάννινα και χαρακτηριστικές της πόλης, χτισμένες μετά την μεγάλη πυρκαγιά του 1869, υπήρξαν προάγγελοι των σημερινών εμπορικών κέντρων. Τέσσερις από τις παλιές στοές που έχουν διασωθεί είναι κάθετες στην οδό Ανεξαρτησίας: Λιάμπεη, Αλιέως, Μαραμένου, Λούλη.
Έτσι, περνούσαν οι μέρες μου -βόλτα στη λίμνη, στο Κάστρο, στο κέντρο. Καμιά φορά, πρωινό από το ιστορικό Select, που από το 1964 αποτελεί στέκι για τους ντόπιους και σημείο αναφοράς ολόκληρης της πόλης. Μιλάμε για θεϊκή μπουγάτσα, αλμυρή και γλυκιά. Όταν δεν έβγαινα από το σπίτι, έκανα λίγη παρέα με τα μικρά παιδιά της γειτονιάς μου. Ένιωθα συχνά, γενικώς, πως ζω σε κάποιον μη χρόνο -σε οποιαδήποτε δεκαετία, σε οποιαδήποτε εποχή. Καμιά φορά, πήγαινα στο βιβλιοκαφέ «Μικρό Δέντρο» για διάβασμα και γράψιμο. Υπέροχος, γαλήνιος χώρος πάνω στον πεζόδρομο Παπαδοπούλου.
Αρκετά βράδια, ποτό στο μπαρ Σκάλα, του Βασίλη που είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης. Διδάσκει θέατρο στα Ιωάννινα , μυεί νεότερους ηθοποιούς στην μαγεία και ανεβάζει παραστάσεις -ένας έξοχος συνομιλητής και οικοδεσπότης. Γενικώς, βρήκα τα Ιωάννινα μια πόλη καλλιτεχνική: δεν της λείπουν τα ωδεία, τα θεατρικά εργαστήρια, οι σύλλογοι πολιτισμού, οι εκθέσεις. Ανακάλυψα ότι στα Γιάννενα υπήρξε με ένδοξο τρόπο το βιβλιοπωλείο -εκδόσεις Δωδώνη, με τα θεατρικά έργα που από μικρή καταβρόχθιζα. Πια, δεν υφίσταται -όχι ότι λείπουν από την πόλη τα βιβλιοπωλεία.
Από τα Ιωάννινα έκανα ωραίες εκδρομές: πέραν των κοντινότατων Λιγκιάδων με την θεσπέσια θέα στη λίμνη, βρέθηκα Άρτα και Ζαγοροχώρια σε πολύ λίγη ώρα. Τότε, κατάλαβα ότι τα Ιωάννινα είναι κόμβος, είναι ένα ωραίο μάτι κυκλώνα και γύρω του φυσούν ομορφιές. Θα ξαναγύρναγα για να φάω ένα κοντοσούβλι με τον Φίλιππο στο Μετσοβίτικο. Θα ξαναγύρναγα για να πιω άλλο ένα κρασί με την Άννυ στη Φρόντζου Πολιτεία. Για να πιω καφέ τούρκικο με φουσκάλες στο καφενείο της μικρής πλατειούλας κοντά στο σπίτι που έμενα -ούτε που θυμάμαι πώς λέγεται, κοντά στην οδό Κουρεμένου βρίσκεται, με ένα υπέροχο φούρνο απάνω, που έχει και του πουλιού το γάλα.
Θα έμενα για πάντα εκεί, σε έναν τόπο που τα έχει όλα και διψά για νέες ευκαιρίες, νέους μόνιμους κατοίκους, νέα ενέργεια. Απλώς, ο έρωτάς μου με την Αθήνα με δεσμεύει καταλυτικά. Μπορώ πάντοτε να επιστρέφω στην Ήπειρο, έτσι, για να ηρεμήσω στη λίμνη. Και, φυσικά, να γράφω, να γράφω, να γράφω μέχρι να μην υπάρχει τίποτε άλλο να γραφτεί.
Διαβάστε ακόμα:
Καστροπολιτεία των Ιωαννίνων: Ένα αυτόνομο, μαγευτικό σύμπαν
Η γυναίκα πίσω από το μοναδικό βιβλιοδετείο στα Ιωάννινα
Λιγκιάδες: Ένα παραδοσιακό «μπαλκόνι» στη Λίμνη των Ιωαννίνων