Είναι κάποιες διαδρομές που είναι mainstream, που είναι για όλους, για τους αρχάριους, για τους έμπειρους, για παιδιά. Και είναι κι αυτές που είναι για τους δεινούς φυσιολάτρες, για εκείνους που δεν φοβούνται γκρεμούς και μοναξιά. Μία από αυτές τις περιοχές είναι και η Βάλια Κίρνα: μια κοιλάδα γεμάτη άγρια, απότομα σημεία, μοναδική ομορφιά και ερημιά. Εκεί είστε εσείς, η φύση και ο Θεός, σε όποιον κι αν πιστεύετε.
Η Βάλια Κίρνα είναι φωλιασμένη στην ανατολική πλευρά του Σμόλικα, του δεύτερου ψηλότερου βουνού της χώρας, και κάτω από την κορυφή της Μόσιας. Μια δασωμένη κοιλάδα που δύσκολα την περπατά άνθρωπος: δεν είναι τυχαίο πως το όνομά της σημαίνει «Καταραμένη Κοιλάδα». Θα την ακούσετε και ως «Κοιλάδα του Θανάτου» ή «του Διαβόλου», τόπος βλάχων κτηνοτρόφων. Γύρω γύρω τη φυλάνε όμορφα βλαχοχώρια όπως η Σαμαρίνα, το Δίστρατο, τα Άρματα και οι Πάδες. Εκεί, κάπου μεταξύ Σαμαρίνας και Δίστρατου, συναντιέται ο νομός Γρεβενών με τον νομό Ιωαννίνων. Και κάπου εκεί είναι κι ο δρόμος που κόβει δεξιά και ανεβαίνει προς τη Βάλια Κίρνα. Χωματόδρομος, φυσικά. Και όχι από τους εύκολους. Αυτή δεν είναι μια διαδρομή για όλους, είναι για όσους έχουν 4Χ4 και ξέρουν να οδηγούν σε άγριους δρόμους, όπως ο κος Ζιώγας, από τους τελευταίους κτηνοτρόφους που ακόμη έχει το μαντρί του στη Βάλια Κίρνα. Είναι μια διαδρομή που είναι προτιμότερο να την κάνετε περπατώντας, και φυσικά όταν το επιτρέπει ο καιρός, γιατί εδώ πάνω η φύση θέλει σεβασμό. Αν έχει ομίχλη ή ψιλοβρέχει, καλύτερα να περάσετε την ώρα σας στα ταβερνάκια της Σαμαρίνας, για τσίπουρο και κοψίδια.
Η κοιλάδα είναι από τις πιο απομονωμένες περιοχές της χώρας, γεμάτη μαυρόπευκα στα χαμηλά, οξιές και ρόμπολα στις κορφές -πολλά από αυτά τσακισμένα από τους κεραυνούς του χειμώνα- αλλά και άγριο ιπποφαές, γαύρους, σφενδάμια και πολλά ακόμα. Κάπου εκεί, ανάμεσα στο δάσος, κρύβονται αρκούδες, ζαρκάδια, γεράκια κ.ά., αλλά και πολλές ακόμη ομορφιές, όπως καταρράκτες και βάθρες γεμάτες νερό. Ο πιο γνωστός καταρράκτης – γιατί είναι σχετικά πιο εύκολα προσβάσιμος- είναι ο «Άπα Σπιντζουράτα» στα βλάχικα, ή αλλιώς «Κρεμαστό νερό», που έχει πάνω-κάτω 50 μ. ύψος. Οι ορκισμένοι φυσιολάτρες και πεζοπόροι θα λατρέψουν την ανέγγιχτη φύση και το άγριο τοπίο.
Την κοιλάδα διατρέχει το ρέμα Βάλια Κίρνα, που ξεκινά από την ανατολική πλευρά του Σμόλικα και την κορυφή Μόσια και τροφοδοτεί, μαζί με το ρέμα Γιότσα που έρχεται από τη Σαμαρίνα – και ενώνονται- τον Αώο, τον οποίο συναντούν πιο χαμηλά. Είναι το ίδιο ρέμα που δημιουργεί και τον καταρράκτη Κρεμαστό Νερό· ένα απότομο ρέμα, που σχηματίζει κι άλλους καταρράκτες στο κατέβασμά του. Πώς θα ανέβετε όμως μέχρι εκεί; Μας καθοδηγεί βήμα-βήμα ο κύριος Θόδωρος Καραγιάννης, Έφορος Αναβάσεων του Χιονοδρομικού Ορειβατικού Συλλόγου Γρεβενών και φανατικός μανιταροσυλλέκτης, που ανεβοκατεβαίνει στα βουνά της Ελλάδας περίπου τριάντα χρόνια τώρα.
Από τη Μεγάλη Παναγιά της Σαμαρίνας ξεκινά χωματόδρομος προς το Δίστρατο -προς το νομό Ιωαννίνων, δηλαδή- που είναι προσβάσιμος με 4×4 και, φυσικά, με πεζοπορία. Το καλοκαίρι είναι πιο βατός. Από το φθινόπωρο και μετά όμως, με τις πρώτες βροχές, δυσκολεύει. Πριν πατήσετε σε γιαννιώτικα χώματα και περίπου 7-8 χλμ. από τη Σαμαρίνα, θα βρείτε έναν ακόμη πιο δύσκολο χωματόδρομο στα δεξιά σας, που ανεβαίνει στην κοιλάδα μέσα σε μοναδική φύση, πλάι στο ρέμα. Βέβαια, πριν αποφασίσετε να ανεβείτε, καλό είναι να ρωτήσετε στο χωριό εάν είναι ανοιχτός και φυσικά να τσεκάρετε τον καιρό, γιατί εκεί πάνω τα πράγματα δεν αστειεύονται.
Συνεχίζοντας στον χωματόδρομο -που από ένα σημείο και μετά γίνεται ακόμη πιο κακοτράχαλος, όχι όμως για τον κύριο Ζιώγα, τον φύλακα της Βάλια Κίρνας- θα φτάσετε στη θέση Εφτάβρυσο, περίπου στα 1.900 με 2.000 μ. υψόμετρο. Από εκεί, αν συνεχίσετε, μπορείτε να κατεβείτε μέχρι τα Άρματα· μια διαδρομή ιδιαίτερα άγρια, ανάμεσα στα αραιά πλέον ρόμπολα. Κατεβαίνοντας, όμως, εμφανίζονται ξανά οι οξιές και τα πεύκα.
Από τα δυτικά αντικρίζετε την Τύμφη στο νομό Ιωαννίνων, από την άλλη προς τα νοτιοανατολικά τη Γομάρα και τη Βασιλίτσα και κάτω σχεδόν όλη τη νότια Πίνδο. Η διαδρομή από τη διασταύρωση μέχρι το παγκάκι είναι περίπου 8-10 χλμ. ενώ για να φτάσετε μέχρι τα Άρματα υπολογίζετε περίπου άλλα 10 χλμ. Αν πάτε από την άνοιξη και μετά, μέχρι τον Ιούνιο, θα βρείτε κάπου ανάμεσα στα ρόμπολα, στο Εφτάβρυσο, και μια μικρή τριγωνική εποχική λίμνη. Δεν θα βρείτε ορειβατικά μονοπάτια για τη Βάλια Κίρνα ο μόνος τρόπος για να μπείτε μέσα στην κοιλάδα είναι να ακολουθήσετε τον χωματόδρομο ο οποίος είναι προσβάσιμος, ανάλογα με τις συνθήκες.
Λόγω της δυσκολίας του τοπίου και της απουσίας μονοπατιών είναι καλύτερα να πάτε συνοδεία ντόπιου που ξέρει τα κατατόπια ή κάποιου ορειβατικού συλλόγου. Υπάρχει ωστόσο μονοπάτι από τη Σαμαρίνα προς το Δίστρατο, που περνά έξω από τη Βάλια Κίρνα, μια διαδρομή γύρω στα 16 χλμ ανάμεσα σε οξιές και πεύκα. Επίσης από το ρέμα Γιότσα περνά το Ε4 που διασχίζει την Πίνδο. Άλλο μονοπάτι, περιφερειακό της κοιλάδας και αυτό, είναι αυτό που ξεκινά από τους Πάδες ανεβαίνει προς τη Δρακόλιμνη του Σμόλικα, περνά όλη την κορυφογραμμή του βουνού και κατεβαίνει προς Σαμαρίνα και Κεράσοβο, μια μεγάλη διαδρομή με συγκλονιστική θέα.
Διαβάστε ακόμα:
Σμόλικας: Διαδρομές στο δεύτερο μεγαλύτερο βουνό της Ελλάδας
Άγνωστες διαδρομές στην ορεινή Ελλάδα -Από το Λιτόχωρο στην Κόνιτσα
