Η Κρήτη είναι ένας τόπος εξαιρετικής ομορφιάς, που προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Κάποιοι από τους λόγους για τη δημοφιλία της είναι οι παραλίες με τα υπέροχα, πολύχρωμα νερά και η μοναδική τους αίσθηση, καθώς και τα σημαντικά μνημεία ιστορικού και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Ένας τόπος στη Δυτική Κρήτη που συνδυάζει αυτά τα χαρακτηριστικά είναι η Γραμβούσα με το κάστρο της.
Στο δυτικό άκρο της Κρήτης, όχι μακριά από την πασίγνωστη παραλία του Μπάλου, απέναντι από το ακρωτήριο Γραμβούσα, βρίσκονται δύο νησάκια: η Άγρια Γραμβούσα και η Ήμερη Γραμβούσα.
Από τα δύο νησάκια η Ήμερη προσελκύει το ενδιαφέρον των τουριστών. Ο ένας λόγος είναι η παραλία με τα υπέροχα γαλάζια νερά, τα βότσαλα και σε μικρή απόσταση το κουφάρι ενός ναυαγίου που βρίσκεται εκεί από τον Ιανουάριο του 1969 και έχει εξελιχθεί σε φωτογραφικό αξιοθέατο της περιοχής. Ο κυριότερος όμως λόγος είναι το κάστρο που είναι ορατό από την παραλία σε όσους απολαμβάνουν το μπάνιο τους. Σας προτείνουμε όμως να μην περιοριστείτε στο να το θαυμάζετε από μακριά αλλά να ανεβείτε, να θαυμάσετε το οικοδόμημα και να απολαύσετε την καταπληκτική θέα στη λιμνοθάλασσα του Μπάλου και τις ακτές.
Το κάστρο χτίστηκε πάνω σε ένα απότομο ύψωμα 137 μέτρων. Σκοπός της κατασκευής του ήταν να προστατεύσει το μικρό φυσικό λιμάνι που δημιουργούνταν εκεί. Η οικοδόμησή του θεωρείται πως τελείωσε το 1584 και αποτελούσε τμήμα ενός ευρύτερου σχεδιασμού της οχύρωσης της Κρήτης την Ύστερη Περίοδο της Ενετοκρατίας. Εμπνευστής του ήταν ο Latino Orsini, μηχανικός και στρατιωτικός διοικητής της Κρήτης για μία περίοδο, ο οποίος έχει εμπλακεί στην κατασκευή και άλλων οχυρωματικών έργων στο νησί, όπως το φρούριο της Σπιναλόγκας.
Το κάστρο της Γραμβούσας έχει ένα ακανόνιστο τρίπλευρο σχήμα. Στις τρεις πλευρές του υπάρχουν τείχη και προμαχώνες, ενώ στη βόρεια πλευρά, την προστασία προσφέρουν απροσπέλαστα βράχια.
Το κάστρο της Γραμβούσας έχει ένα ακανόνιστο, τρίπλευρο σχήμα. Στις τρεις πλευρές του υπάρχουν τείχη και προμαχώνες, ενώ στη βόρεια πλευρά προστατεύεται από απροσπέλαστα βράχια. Η είσοδος στο φρούριο γινόταν μέσω θολωτής στοάς, η οποία οδηγούσε σε κεκλιμένο επίπεδο. Εντός του κάστρου σώζονται δύο μεγάλες δεξαμενές που συγκέντρωναν το νερό της βροχής. Σε γενικές γραμμές, η κατάσταση του κάστρου είναι καλή, καθώς σώζονται ακόμα ένας ναός και η πυριτιδαποθήκη. Επίσης, διακρίνονται τα θεμέλια των χώρων που στέγαζαν τους στρατώνες, το διοικητήριο και άλλες εγκαταστάσεις.
Η ιστορία του φρουρίου αντικατοπτρίζει την ταραχώδη πορεία της Κρήτης ανά τους αιώνες. Λίγα χρόνια μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του, το κάστρο καταστράφηκε από κεραυνό που έπληξε την πυριτιδαποθήκη. Ξανακτίστηκε τη δεκαετία του 1630, χωρίς ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στα κατασκευαστικά του στοιχεία, όσο μπορούμε να γνωρίζουμε. Το 1669, η Κρήτη πέρασε στα χέρια των Οθωμανών, αλλά οι Βενετοί κατάφεραν να διατηρήσουν για κάποια χρόνια τα φρούρια της Σπιναλόγκας, της Σούδας και της Γραμβούσας. Το 1692, οι Τούρκοι κατέλαβαν το κάστρο, όχι με όπλα, αλλά δωροδοκώντας τον Ενετό διοικητή.
Τα πράγματα κύλησαν ήσυχα για περισσότερα από 100 χρόνια, μέχρι που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση το 1821. Στις 2 Αυγούστου 1824, Σφακιανοί κατέλαβαν τη Γραμβούσα, και το νησί έγινε το πρώτο τμήμα κρητικής γης που απελευθερώθηκε από τους Τούρκους. Το κάστρο, για τα επόμενα 2-3 χρόνια, αποτέλεσε ορμητήριο για περίπου 3.000 Κρητικούς αγωνιστές. Σύντομα, όμως, οι επαναστάτες αντιμετώπισαν πρόβλημα εφοδιασμού και στράφηκαν στην πειρατεία, μια κατάσταση που διήρκεσε μέχρι το 1828. Τότε, αγγλογαλλικές δυνάμεις, σε συμφωνία με τον πρώτο κυβερνήτη του ελληνικού κράτους, Ιωάννη Καποδίστρια, αποφάσισαν να απομακρύνουν τους «πειρατές». Το 1830, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, η Κρήτη πέρασε στην κυριαρχία του αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή, και το κάστρο εγκαταλείφθηκε, καθώς δεν εξυπηρετούσε πλέον στρατιωτικούς σκοπούς.
Σήμερα, μπορεί να επισκεφθεί κανείς το νησί της Ήμερης Γραμβούσας με ιδιωτικό σκάφος αλλά και με ημερήσιες τουριστικές κρουαζιέρες που ξεκινούν από τον Κίσσαμο και επισκέπτονται τη Γραμβούσα, τον Μπάλο και άλλες παραλίες του δυτικού άκρου της Κρήτης. Το βέβαιο είναι ότι η επίσκεψη στην Γραμβούσα και το κάστρο της είναι από τις must εμπειρίες σε όσους επισκέπτονται αυτή την πλευρά της Μεγαλονήσου.
Μερικά tips και πληροφορίες για διακοπές στην περιοχή
Ο Κίσσαμος, από τον οποίο ξεκινούν τα καραβάκια για την Γραμβούσα, απέχει 38 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων, 100 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και 174 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο.
Σε αυτή την πλευρά της Κρήτης βρίσκονται μερικές από τις ωραιότερες και διασημότερες ελληνικές παραλίες όπως ο Μπάλος και τα Φαλάσαρνα.
H ευρύτερη περιοχή των Χανίων μπορεί να θεωρηθεί κοιτίδα μερικών από των γνωστότερων γεύσεων της κρητικής κουζίνας, όπως η στάκα.
Στον πρώην νομό Χανίων βρίσκεται και η μοναδική φυσική λίμνη της Κρήτης. Η Λίμνη Κουρνά για την οποία μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ.
Διαβάστε ακόμα:
Ανεξερεύνητοι Τόποι: Όρμος Κορθίου, το γοητευτικό ψαροχώρι-ησυχαστήριο της Άνδρου
