Το έχουμε δει να συμβαίνει και σε άλλες περιστάσεις, σε διεθνή κλίμακα. Όμως πάντα στεκόμαστε με θαυμασμό απέναντι στο πώς η Φύση μπορεί και επουλώνει τις πληγές που αφήνει η ανθρώπινη δραστηριότητα. Όχι μόνο αναπλάθοντας το «τραυματισμένο» περιβάλλον –με απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, να την αφήνουμε στην ησυχία της– μα αναδημιουργώντας από την αρχή ολόκληρα οικοσυστήματα.
Αυτό έχει συμβεί και στη βόρεια Εύβοια, σε έναν τόπο ιδιαίτερο, ο οποίος παραμένει άγνωστος στους περισσότερους επισκέπτες του νησιού, παρά το γεγονός της τουριστικής ανόδου της (πολύπαθης, τα τελευταία χρόνια) ευρύτερης περιοχής. Όσοι τον έχουν ανακαλύψει, τον αποκαλούν συνήθως «Λίμνες Μεταλλείων» –ονομασία που, πράγματι, περιγράφει τέλεια όσες διεργασίες έχουν συντελεστεί εδώ, στο διάβα του χρόνου.
Οι Λίμνες Μεταλλείων σχετίζονται με την ιστορία της κωμόπολης Μαντούδι, η οποία, με 1.787 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2011), παραμένει το κοντινότερο πυκνοκατοικημένο μέρος σε αυτές. Γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα, λοιπόν, η περιοχή γνώρισε κατακόρυφη οικονομική ανάπτυξη λόγω της εξόρυξης και επεξεργασίας λευκόλιθου (ανθρακικό ορυκτό του μαγνησίου). Το τοπικό κοίτασμα, μάλιστα, θεωρήθηκε ως ένα από τα δύο-τρία σημαντικότερα όλης της Ελλάδας, ενισχύοντας τις σχετικές εξαγωγές της χώρας μας.
Ήδη από το 1893 επιτεύχθηκε παραγωγή 13.000 τόνων ορυκτού λευκολίθου, η οποία πήρε άμεσα τον δρόμο για τις ανάγκες της Ευρώπης και της Αμερικής –δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι τα μεταλλεία του Μαντουδίου τροφοδότησαν και τις σχετικές ανάγκες των Συμμάχων, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά από μακρά κερδοφορία, ωστόσο, η βιομηχανία που έδρευε εκεί, όντας επί σειρά ετών η μεγαλύτερη του ιδιωτικού τομέα της χώρας μας, κατέστη προβληματική (1984). Κάποιες προσπάθειες ανάκαμψης απέτυχαν, λόγω (κυρίως) της αδυναμίας εντοπισμού νέων κοιτασμάτων, με αποτέλεσμα να μπει οριστικό λουκέτο το 2001.
Παρότι η εξορυκτική δραστηριότητα θα επανεκκινούσε αργότερα σε πιο περιορισμένη κλίμακα, τα εξαντλημένα παλιά μεταλλεία εγκαταλείφθηκαν, αφήνοντας πίσω μια ορεινή έκταση (περίπου) 10.000 στρεμμάτων, που έμοιαζε πια με τοπίο στο Φεγγάρι, γεμάτο με «κρατήρες». Εκεί λοιπόν, με τον καιρό, επέστρεψε η βλάστηση, ενώ διαμορφώθηκαν και έλη, όπως και 14 λίμνες διαφόρων μεγεθών, οι οποίες άρχισαν στη συνέχεια να προσελκύουν πλούσια παρυδάτιδα πανίδα.
Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκε –με εντελώς φυσικές διεργασίες– ένα καινούριο οικοσύστημα, το οποίο άλλαξε άρδην και τη φυσιογνωμία του γύρω ορεινού τοπίου: χαρακτηριστικά, αρκετοί από όσους έχουν ανακαλύψει την τοποθεσία, λένε ότι θυμίζει κάτι από Άλπεις (τηρουμένων όλων των αναλογιών, ασφαλώς). Πλέον επικρατούν πικροδάφνες, άγρια καλάμια, πεύκα και πλατάνια, ενώ στα νερά (ή γύρω από αυτά) ζουν πολλά είδη πουλιών, χελώνες και διάφορα ψάρια. Οι περισσότερες από τις λίμνες φτάνουν σε βάθος 70 με 80 μέτρων, κάτι διόλου τυχαίο, αφού εκεί σταματούσε συνήθως η μεταλλοφορία και εμφανιζόταν υδροφόρος ορίζοντας, οπότε η εξόρυξη αναγκαστικά σταματούσε.
Πέρα από τις ίδιες τις λίμνες, βέβαια, αξίζει να επισημανθεί κι ένα ακόμα κοντινό αξιοθέατο, από το οποίο συστήνεται να περάσετε μια βόλτα: η Μονή Γαλατάκη, όπως είναι γνωστή, αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο Γαλατάκη, που σύμφωνα με την τοπική παράδοση ήρθε από τον Γαλατά της Κωνσταντινούπολης. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 110 μέτρων, στις παρυφές του βουνού Κανδήλι, σε ένα πλάτωμα που απέχει ελάχιστα από τις ακτές του Βόρειου Ευβοϊκού κόλπου. Φαίνεται να ιδρύθηκε γύρω στον 8ο αιώνα, κάτι που την καθιστά το αρχαιότερη του είδους της στην Εύβοια. Περίφημες είναι και οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό της, οι οποίες αποπερατώθηκαν το 1567.
Πώς θα πάτε στις Λίμνες Μεταλλείων
Ξεκινώντας από την Αθήνα, θα φτάσετε στις Λίμνες Μεταλλείων μέσα σε μόλις 2 ώρες, οδικώς. Αφού περάσετε στην Εύβοια και βρεθείτε στη Χαλκίδα, θα πρέπει να κατευθυνθείτε προς τα βόρεια, στοχεύοντας στο Μαντούδι, στο οποίο θα προσεγγίσετε διανύοντας μια απόσταση 58 χιλιομέτρων.
Η περιοχή των λιμνών καλύπτει περίπου 1.000 στρέμματα από την έκταση των παλιών μεταλλείων, με τους υδάτινους όγκους να κατατάσσονται σε δύο διαφορετικά συμπλέγματα. Ένα τμήμα, δηλαδή, βρίσκεται ανάμεσα στο Μαντούδι και στο χωριό Προκόπι, στη θέση που είναι γνωστή ως «Παρασκευόρεμα». Κι ένα δεύτερο τμήμα εντοπίζεται στις πλαγιές του βουνού Καντήλι, ανάμεσα στη Δαφνώνα, στο Τρούπι, στο Κάκαβο, στο Σπαθάρι και στα Καλύβια.
Διαβάστε ακόμα:
Βάτικα: Το παράκτιο απολιθωμένο φοινικόδασος, που θεωρείται θαύμα της λακωνικής φύσης
Λίμνη Πηγών Αώου: Υπέροχα νερά και επιβλητικά λιβάδια, στην «καρδιά» της Πίνδου
Λίμνη Δόξα: Εξερεύνηση σε ένα ονειρεμένο τοπίο της ορεινής Κορινθίας
