Μια τυχαία συνάντηση στο ταξίδι κατά μήκος του δεύτερου μεγαλύτερου ποταμού της Ελλάδας, λίγη περιέργεια για κάτι διαφορετικό και η πολύ καλή διάθεση των συντηρητών, οδήγησε στην καταγραφή μιας όμορφης διαδικασίας.
Επτά το πρωί. Ιούλιος είναι και ο ήλιος έχει ήδη ανέβει αρκετά, τόσο ώστε η θέρμη του να προμηνύει άλλη μια πολύ ζεστή ημέρα. Η ανάβαση προς την κορυφή του λόφου στον Μεσόπυργο Άρτας δε διαρκεί πολύ, αλλά είναι με μεγάλη κλίση και για αυτόν το λόγο απαιτητική. Στα δεξιά, τα λιγοστά νερά του Αχελώου φαίνονται πεντακάθαρα να ρέουν ανάμεσα στις λευκές πέτρες που αντανακλούν το φως και τη ζέστη.
Στα τελευταία μέτρα της ανηφορικής πεζοπορίας, υπολείμματα κτισμάτων μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιας οχύρωσης η οποία υπήρχε γύρω από το σημείο που βρίσκεται από το 1781 ο Ιερός Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου. Τα δέντρα γύρω από τη μικρή, κομψή εκκλησία είναι πυκνά και μοιάζουν να έχουν ριζώσει γερά στο πετρώδες έδαφος εδώ και αιώνες. Η βορειοανατολική πλευρά του ναού λούζεται στο φως.
array(1) {
[0]=>
array(5) {
["file"]=>
array(24) {
["ID"]=>
int(389436)
["id"]=>
int(389436)
["title"]=>
string(8) "_1016894"
["filename"]=>
string(11) "1016894.jpg"
["filesize"]=>
int(1053671)
["url"]=>
string(60) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016894.jpg"
["link"]=>
string(111) "https://www.travel.gr/experiences/i-agnosti-ellada/mia-ekklisia-toposimo-toy-18oy-aiona-me/attachment/_1016894/"
["alt"]=>
string(0) ""
["author"]=>
string(2) "17"
["description"]=>
string(30) "Photo: Νίκος Κόκκας"
["caption"]=>
string(0) ""
["name"]=>
string(8) "_1016894"
["status"]=>
string(7) "inherit"
["uploaded_to"]=>
int(389388)
["date"]=>
string(19) "2024-08-05 11:18:31"
["modified"]=>
string(19) "2024-08-05 11:18:37"
["menu_order"]=>
int(0)
["mime_type"]=>
string(10) "image/jpeg"
["type"]=>
string(5) "image"
["subtype"]=>
string(4) "jpeg"
["icon"]=>
string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
["width"]=>
int(1667)
["height"]=>
int(2498)
["sizes"]=>
array(18) {
["thumbnail"]=>
string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016894-150x150.jpg"
["thumbnail-width"]=>
int(150)
["thumbnail-height"]=>
int(150)
["medium"]=>
string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016894-200x300.jpg"
["medium-width"]=>
int(200)
["medium-height"]=>
int(300)
["medium_large"]=>
string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016894-768x1151.jpg"
["medium_large-width"]=>
int(768)
["medium_large-height"]=>
int(1151)
["large"]=>
string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016894-683x1024.jpg"
["large-width"]=>
int(683)
["large-height"]=>
int(1024)
["1536x1536"]=>
string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016894-1025x1536.jpg"
["1536x1536-width"]=>
int(1025)
["1536x1536-height"]=>
int(1536)
["2048x2048"]=>
string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016894-1367x2048.jpg"
["2048x2048-width"]=>
int(1367)
["2048x2048-height"]=>
int(2048)
}
}
["desc"]=>
bool(true)
["image_position"]=>
string(6) "center"
["image_link_to"]=>
string(0) ""
["open_link_in_new_tab"]=>
bool(false)
}
}
Έξω από τη στενή πόρτα έχουν τοποθετηθεί με προσοχή και σκεπαστεί τα ξύλινα στασίδια και οι καρέκλες της εκκλησίας με αυτοκόλλητα επάνω τους αναγράφοντας τη θέση που βρίσκονταν μέσα στο ναό για να επανατοποθετηθούν με το πέρας των εργασιών. Βαρέλια με νερό, κουβάδες με υλικά αποκατάστασης, ασβέστη και άμμο από το ποτάμι αλλά και διάφορα διακοσμητικά, είναι τοποθετημένα κοντά στην είσοδο αφού για τις εργασίες συντήρησης, το εσωτερικό πρέπει να είναι εντελώς άδειο. Τα πιο ευπαθή αλλά και πολύπλοκα υλικά, βρίσκονται στον προθάλαμο της μικρής εκκλησίας όπου με μόνη πηγή φωτός τη στενή είσοδο, γίνονται οι προετοιμασίες για την κάθε εργασία ξεχωριστά. Τα έντονα χρώματα κυριαρχούν παντού στο εσωτερικό.
Σκαλωσιές έχουν τοποθετηθεί σε διάφορα σημεία, φώτα ψυχρής απόχρωσης φωτίζουν τις γωνιές που συντηρούνται σήμερα και τα τέσσερα μέλη του συνεργείου δουλεύουν με απόλυτη αυτοπεποίθηση και επαγγελματική ευλάβεια. Η Αποστολία Μάστορα, η Ελένη Τάντου, ο Βαγγέλης Σαλευρής και ο Γιάννης Σαργκάνης, άνθρωποι νέοι αλλά με πλήρη γνώση του αντικειμένου, έχουν μοιραστεί στα τέσσερα σημεία του εσωτερικού του ναού συνεχίζοντας με υπομονή και τεράστια λεπτομέρεια τις εργασίες συντήρησης που ξεκίνησαν περίπου πριν τρεις μήνες και θα διαρκέσουν τουλάχιστον άλλους δύο. Το δυσπρόσιτο της περιοχής που βρισκόμαστε σε συνδυασμό αλλά και σε πλήρη αντίθεση με την τεχνοκρατική αρτιότητα των εργασιών συντήρησης, κάνουν τη συγκεκριμένη διαδικασία ακόμη πιο ενδιαφέρουσα.
array(1) {
[0]=>
array(5) {
["file"]=>
array(24) {
["ID"]=>
int(389445)
["id"]=>
int(389445)
["title"]=>
string(8) "_1016871"
["filename"]=>
string(11) "1016871.jpg"
["filesize"]=>
int(1769674)
["url"]=>
string(60) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016871.jpg"
["link"]=>
string(111) "https://www.travel.gr/experiences/i-agnosti-ellada/mia-ekklisia-toposimo-toy-18oy-aiona-me/attachment/_1016871/"
["alt"]=>
string(0) ""
["author"]=>
string(2) "17"
["description"]=>
string(30) "Photo: Νίκος Κόκκας"
["caption"]=>
string(0) ""
["name"]=>
string(8) "_1016871"
["status"]=>
string(7) "inherit"
["uploaded_to"]=>
int(389388)
["date"]=>
string(19) "2024-08-05 11:20:54"
["modified"]=>
string(19) "2024-08-05 11:20:59"
["menu_order"]=>
int(0)
["mime_type"]=>
string(10) "image/jpeg"
["type"]=>
string(5) "image"
["subtype"]=>
string(4) "jpeg"
["icon"]=>
string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
["width"]=>
int(1667)
["height"]=>
int(2513)
["sizes"]=>
array(18) {
["thumbnail"]=>
string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016871-150x150.jpg"
["thumbnail-width"]=>
int(150)
["thumbnail-height"]=>
int(150)
["medium"]=>
string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016871-199x300.jpg"
["medium-width"]=>
int(199)
["medium-height"]=>
int(300)
["medium_large"]=>
string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016871-768x1158.jpg"
["medium_large-width"]=>
int(768)
["medium_large-height"]=>
int(1158)
["large"]=>
string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016871-679x1024.jpg"
["large-width"]=>
int(679)
["large-height"]=>
int(1024)
["1536x1536"]=>
string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016871-1019x1536.jpg"
["1536x1536-width"]=>
int(1019)
["1536x1536-height"]=>
int(1536)
["2048x2048"]=>
string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016871-1359x2048.jpg"
["2048x2048-width"]=>
int(1359)
["2048x2048-height"]=>
int(2048)
}
}
["desc"]=>
bool(true)
["image_position"]=>
string(6) "center"
["image_link_to"]=>
string(0) ""
["open_link_in_new_tab"]=>
bool(false)
}
}
Ο ναός Κοίμησης της Θεοτόκου είναι χαρακτηρισμένο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού και προστατεύεται από τον Κώδικα Νομοθεσίας για την προστασία Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ανήκει στον τύπο του μονόχωρου ξυλόστεγου ναού και χρονολογείται στο 1781. Στο εσωτερικό του είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες πολύ καλής ποιότητας και φέρει ξύλινη οροφή σε έντονα χρώματα. Αξιόλογο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, ο ζωγραφικός διάκοσμος του οποίου πραγματοποιήθηκε στα 1865 από το Χιοναδίτη ζωγράφο Δημήτριο.
array(1) {
[0]=>
array(5) {
["file"]=>
array(24) {
["ID"]=>
int(389451)
["id"]=>
int(389451)
["title"]=>
string(8) "_1016891"
["filename"]=>
string(11) "1016891.jpg"
["filesize"]=>
int(1767293)
["url"]=>
string(60) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016891.jpg"
["link"]=>
string(111) "https://www.travel.gr/experiences/i-agnosti-ellada/mia-ekklisia-toposimo-toy-18oy-aiona-me/attachment/_1016891/"
["alt"]=>
string(0) ""
["author"]=>
string(2) "17"
["description"]=>
string(30) "Photo: Νίκος Κόκκας"
["caption"]=>
string(0) ""
["name"]=>
string(8) "_1016891"
["status"]=>
string(7) "inherit"
["uploaded_to"]=>
int(389388)
["date"]=>
string(19) "2024-08-05 11:21:57"
["modified"]=>
string(19) "2024-08-05 11:22:03"
["menu_order"]=>
int(0)
["mime_type"]=>
string(10) "image/jpeg"
["type"]=>
string(5) "image"
["subtype"]=>
string(4) "jpeg"
["icon"]=>
string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
["width"]=>
int(1667)
["height"]=>
int(2498)
["sizes"]=>
array(18) {
["thumbnail"]=>
string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016891-150x150.jpg"
["thumbnail-width"]=>
int(150)
["thumbnail-height"]=>
int(150)
["medium"]=>
string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016891-200x300.jpg"
["medium-width"]=>
int(200)
["medium-height"]=>
int(300)
["medium_large"]=>
string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016891-768x1151.jpg"
["medium_large-width"]=>
int(768)
["medium_large-height"]=>
int(1151)
["large"]=>
string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016891-683x1024.jpg"
["large-width"]=>
int(683)
["large-height"]=>
int(1024)
["1536x1536"]=>
string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016891-1025x1536.jpg"
["1536x1536-width"]=>
int(1025)
["1536x1536-height"]=>
int(1536)
["2048x2048"]=>
string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016891-1367x2048.jpg"
["2048x2048-width"]=>
int(1367)
["2048x2048-height"]=>
int(2048)
}
}
["desc"]=>
bool(true)
["image_position"]=>
string(6) "center"
["image_link_to"]=>
string(0) ""
["open_link_in_new_tab"]=>
bool(false)
}
}
Οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του μνημείου, που άρχισαν τον Σεπτέμβριο του 2021, πραγματοποιούνται στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ της Περιφέρειας Ηπείρου/Περιφερειακής Ενότητας Άρτας, του Υπουργείου Πολιτισμού/ Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας και της Ιεράς Μητρόπολης Άρτης, με τίτλο «Μελέτη στερέωσης και αποκατάστασης του ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου στον Μεσόπυργο Άρτας. Άμεσες εργασίες στερέωσης του ναού και εργασίες αποκατάστασης των τοιχογραφιών του». Η αλήθεια είναι πως από τη στιγμή που γνώρισα την Ελένη και την Αποστολία στο καφενείο του χωριού το προηγούμενο βράδυ, η άδεια για τη φωτογράφηση των εργασιών από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας μου δόθηκε με ταχύτητα ασύμβατη με τη συνήθη ελληνική πραγματικότητα, γεγονός πολύ ευχάριστο.
array(1) {
[0]=>
array(5) {
["file"]=>
array(24) {
["ID"]=>
int(389459)
["id"]=>
int(389459)
["title"]=>
string(8) "_1016928"
["filename"]=>
string(11) "1016928.jpg"
["filesize"]=>
int(1303684)
["url"]=>
string(60) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016928.jpg"
["link"]=>
string(111) "https://www.travel.gr/experiences/i-agnosti-ellada/mia-ekklisia-toposimo-toy-18oy-aiona-me/attachment/_1016928/"
["alt"]=>
string(0) ""
["author"]=>
string(2) "17"
["description"]=>
string(30) "Photo: Νίκος Κόκκας"
["caption"]=>
string(0) ""
["name"]=>
string(8) "_1016928"
["status"]=>
string(7) "inherit"
["uploaded_to"]=>
int(389388)
["date"]=>
string(19) "2024-08-05 11:23:29"
["modified"]=>
string(19) "2024-08-05 11:23:35"
["menu_order"]=>
int(0)
["mime_type"]=>
string(10) "image/jpeg"
["type"]=>
string(5) "image"
["subtype"]=>
string(4) "jpeg"
["icon"]=>
string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
["width"]=>
int(1667)
["height"]=>
int(2498)
["sizes"]=>
array(18) {
["thumbnail"]=>
string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016928-150x150.jpg"
["thumbnail-width"]=>
int(150)
["thumbnail-height"]=>
int(150)
["medium"]=>
string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016928-200x300.jpg"
["medium-width"]=>
int(200)
["medium-height"]=>
int(300)
["medium_large"]=>
string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016928-768x1151.jpg"
["medium_large-width"]=>
int(768)
["medium_large-height"]=>
int(1151)
["large"]=>
string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016928-683x1024.jpg"
["large-width"]=>
int(683)
["large-height"]=>
int(1024)
["1536x1536"]=>
string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016928-1025x1536.jpg"
["1536x1536-width"]=>
int(1025)
["1536x1536-height"]=>
int(1536)
["2048x2048"]=>
string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/1016928-1367x2048.jpg"
["2048x2048-width"]=>
int(1367)
["2048x2048-height"]=>
int(2048)
}
}
["desc"]=>
bool(true)
["image_position"]=>
string(6) "center"
["image_link_to"]=>
string(0) ""
["open_link_in_new_tab"]=>
bool(false)
}
}
Η Αποστολία Μάστορα με ξεναγεί στο εσωτερικό της εκκλησίας, εξηγώντας όσο πιο απλά μπορεί τις επί μέρους εργασίες. Μου δείχνει τους φουσκωμένους από την υγρασία τοίχους οι οποίοι στερεώνονται, σαν τραυματίες, με γάζες μέχρι να γεμίσουν τα κενά με ενέσεις μεταξύ του τοίχου και του στρώματος των τοιχογραφιών έτσι ώστε να σταθεροποιηθούν και να ανανεώσουν τη διάρκεια ζωής τους μέσα στους επερχόμενους αιώνες. Η πανέμορφη χρωματιστή ξύλινη οροφή καθώς και το τέμπλο, στα σημεία που έχουν ήδη καθαριστεί, φανερώνουν τη φθορά του χρόνου. Στην απέναντι γωνιά, η Ελένη Τάντου και ο Βαγγέλης Σαλευρής καθαρίζουν εκατοστό με εκατοστό με τα ειδικά σφουγγαράκια τις τοιχογραφίες, δημιουργώντας μια συγκλονιστική αντίθεση του πριν με το μετά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το στρώμα όπου έχουν ζωγραφιστεί οι αγιογραφίες πρέπει να αφαιρεθεί προσεκτικά και να επανατοποθετηθεί μετά από τις απαραίτητες εργασίες ενώ σε άλλα σημεία αρκεί η έγχυση ενεμάτων και η υπομονή.
array(1) {
[0]=>
array(5) {
["file"]=>
array(24) {
["ID"]=>
int(389465)
["id"]=>
int(389465)
["title"]=>
string(57) "Xaragmèna anamnistikà episkepton stous toixous tou I.N."
["filename"]=>
string(60) "Xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-I.N.-.jpg"
["filesize"]=>
int(1254775)
["url"]=>
string(109) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/Xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-I.N.-.jpg"
["link"]=>
string(157) "https://www.travel.gr/experiences/i-agnosti-ellada/mia-ekklisia-toposimo-toy-18oy-aiona-me/attachment/xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-i-n/"
["alt"]=>
string(0) ""
["author"]=>
string(2) "17"
["description"]=>
string(135) "Χαραγμένα αναμνηστικά επισκεπτών στους τοίχους του ναού/Photo: Νίκος Κόκκας"
["caption"]=>
string(0) ""
["name"]=>
string(54) "xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-i-n"
["status"]=>
string(7) "inherit"
["uploaded_to"]=>
int(389388)
["date"]=>
string(19) "2024-08-05 11:24:34"
["modified"]=>
string(19) "2024-08-05 11:25:03"
["menu_order"]=>
int(0)
["mime_type"]=>
string(10) "image/jpeg"
["type"]=>
string(5) "image"
["subtype"]=>
string(4) "jpeg"
["icon"]=>
string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
["width"]=>
int(1667)
["height"]=>
int(2498)
["sizes"]=>
array(18) {
["thumbnail"]=>
string(117) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/Xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-I.N.--150x150.jpg"
["thumbnail-width"]=>
int(150)
["thumbnail-height"]=>
int(150)
["medium"]=>
string(117) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/Xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-I.N.--200x300.jpg"
["medium-width"]=>
int(200)
["medium-height"]=>
int(300)
["medium_large"]=>
string(118) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/Xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-I.N.--768x1151.jpg"
["medium_large-width"]=>
int(768)
["medium_large-height"]=>
int(1151)
["large"]=>
string(118) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/Xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-I.N.--683x1024.jpg"
["large-width"]=>
int(683)
["large-height"]=>
int(1024)
["1536x1536"]=>
string(119) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/Xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-I.N.--1025x1536.jpg"
["1536x1536-width"]=>
int(1025)
["1536x1536-height"]=>
int(1536)
["2048x2048"]=>
string(119) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/08/Xaragmena-anamnistika-episkepton-stous-toixous-tou-I.N.--1367x2048.jpg"
["2048x2048-width"]=>
int(1367)
["2048x2048-height"]=>
int(2048)
}
}
["desc"]=>
bool(true)
["image_position"]=>
string(6) "center"
["image_link_to"]=>
string(0) ""
["open_link_in_new_tab"]=>
bool(false)
}
}
