Ψηλά στις βραχώδεις πλαγιές της ανατολικής Νάξου, η Απείρανθος στέκει χτισμένη πάνω σε έναν τραχύ λόφο, σχεδόν αθέατη από τη θάλασσα. Γνωστή και ως Απεράθου στην τοπική διάλεκτο, αποτελεί έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς παραδοσιακούς οικισμούς του νησιού, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση της πολιτιστικής του ταυτότητας.
Η Απείρανθος είναι ο τόπος καταγωγής του Μανώλη Γλέζου, αλλά και του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, πρωθυπουργού της Ελλάδας που εκτελέστηκε στη Δίκη των Έξι. Ένας οικισμός με ξεχωριστή ιστορία και φυσιογνωμία, που συνδυάζει την κυκλαδίτικη φιλοξενία με μια παράδοση που φέρνει στον νου περισσότερο την ηπειρωτική Ελλάδα παρά τις Κυκλάδες. Πέτρινα σπίτια, καλντερίμια και μικρές εκκλησίες με μεσογειακή αύρα συνθέτουν ένα χωριό που μοιάζει να ακολουθεί δικό του ρυθμό, μέσα στο φωτεινό λευκό του Αιγαίου.
Σε απόσταση περίπου 45 λεπτών από τη Χώρα της Νάξου, η Απείρανθος ξεπροβάλλει μέσα από έναν δαιδαλώδη δρόμο με στροφές, που διασχίζει τις πλαγιές του βραχώδους όρους Φανάρι. Παρά το μικρό της μέγεθος, εντυπωσιάζει με τον απρόσμενα μεγάλο αριθμό μουσείων που φιλοξενεί. Πέντε διαφορετικά και ιδιαίτερα μικρά μουσεία λειτουργούν κυρίως τους θερινούς μήνες, προσφέροντας στους επισκέπτες μια ουσιαστική γνωριμία με την ιστορία, την παράδοση και την καθημερινότητα του τόπου.
Στενά σοκάκια με ανηφορικά σκαλοπάτια, μικρές εκκλησίες φωλιασμένες σε εσοχές των βράχων και παραδοσιακά καφενεία που ετοιμάζονται να ανοίξουν ξανά, συνθέτουν ένα σκηνικό αυθεντικό και ήρεμο. Την άνοιξη, πριν ξεκινήσει η τουριστική σεζόν, η Απείρανθος αποπνέει μια γαλήνη που επιτρέπει στον επισκέπτη να τη γνωρίσει με τους δικούς της ρυθμούς.
Ένα από τα στοιχεία που κάνουν την Απείρανθο να ξεχωρίζει είναι το τοπίο που την περιβάλλει. Την άνοιξη, οι πλαγιές γύρω από το χωριό γεμίζουν χρώμα και άρωμα, με άγρια λουλούδια να φυτρώνουν ανάμεσα στα βράχια και τον αέρα να μοσχοβολά ρίγανη και θυμάρι. Οι πέτρινοι όγκοι που αγκαλιάζουν τον οικισμό αποκτούν μια πιο ήπια όψη κάτω από το απαλό φως, ενώ οι επισκέπτες αυτής της εποχής μπορούν να περπατήσουν με ησυχία στα σοκάκια, να συνομιλήσουν με τους ντόπιους και να γνωρίσουν την Απείρανθο όπως είναι στην καθημερινότητά της – ήσυχη, φιλόξενη και αληθινή.
Ίσως ο πιο χαρακτηριστικός παραδοσιακός οικισμός της Νάξου, η Απείρανθος ξεχωρίζει για τα μαρμάρινα καλντερίμια, τις αψιδωτές καμάρες και τους πετρόκτιστους πύργους της. Στην είσοδο του χωριού δεσπόζει ο πύργος του Ζευγώλη, οικοδόμημα του 17ου αιώνα, χτισμένος επάνω σε βράχο, ένα από τα πιο εμβληματικά δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Την ίδια στιγμή, ερειπωμένα σπίτια -ίχνη μιας παλαιότερης εποχής- στέκουν σιωπηλά, παραδομένα στη φθορά και την εγκατάλειψη, αφήνοντας τον επισκέπτη να αναρωτιέται για τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από τις πέτρες.
Το παρελθόν της Απειράνθου αποτυπώνεται με σαφήνεια σε δύο χαρακτηριστικά: στο σπάνιο απειραθίτικο ιδίωμα -που φέρνει στον νου την κρητική διάλεκτo- και στη ντόπια κουζίνα. Δύο εκφράσεις πολιτισμού που συστήνουν ένα άλλο πρόσωπο των Κυκλάδων, πιο γήινο, πιο παραδοσιακό. Ξεχωριστή θέση κατέχουν τα περίφημα “κοτσάκια” -αυτοσχέδιες μαντινάδες που αναδεικνύουν τη γλωσσική ιδιομορφία του τόπου- αλλά και τα τοπικά φαγητά: φιλέτο χοιρινού με σάλτσα ντομάτας ή μοσχάρι αρωματισμένο με τυριά και μελιτζάνα, ψημένο σε ξυλόφουρνο. Γεύσεις αυθεντικές, δεμένες με τον ρυθμό και τη μνήμη του χωριού.
Διαβάστε ακόμα:
Απείρανθος: Το «μαρμάρινο χωριό» της Νάξου που τον χειμώνα μεταμορφώνεται
Απείρανθος, Καλόξυλος και άλλα 2 sui generis χωριά στη Νάξο
