Έχουν περάσει παραπάνω από είκοσι χρόνια από τότε που για πρώτη φορά επισκέφθηκα τα Ιωάννινα. Θυμάμαι ακόμη την έκπληξή μου, από την ομορφιά αυτής της πόλης καθώς περπατούσαμε στο μόλο, ο οποίος καλυπτόταν σχεδόν ολοκληρωτικά από τα καταπράσινα πλατάνια.
Έχω ξεκάθαρα και ανεξίτηλα χαράξει στη μνήμη μου εκείνο το πρώτο ταξίδι με το καραβάκι στη νησάκι. Θυμάμαι με νοσταλγία την άγουρη για εμένα βόλτα στην Καστροπολιτεία. Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε και η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μία πόλη την οποία επισκέπτομαι συχνά και έχω παρακολουθήσει τις σημαντικές αλλαγές της, την εξέλιξή της και συνάμα την επιλεκτική της διαφοροποίηση σχετικά με το ύφος της και τα κύρια χαρακτηριστικά της. Χρησιμοποιώ μάλιστα τη λέξη επιλεκτική, καθώς διαπιστώνω ότι ναι μεν η πόλη αλλάζει, όπως είναι φυσικό και αναμενόμενο εξάλλου, την ίδια στιγμή όμως καταφέρνει και διατηρεί ανέγγιχτα κάποια βασικά της χαρακτηριστικά.
Η ανεκτικότητά της στον επισκέπτη, η ευελιξία και η διευθέτηση κάθε μικρής ή μεγαλύτερης ανάγκης, το αίσθημα της φιλοξενίας που απορρέει σε κάθε της γωνιά, ακόμη και αν, το επίπεδο των υποδομών μπορεί να χωλαίνει. Οι άνθρωποι εξάλλου είναι εκείνοι που «ντύνουν με ευπρέπεια» και εξωραΐζουν δύσκολες καταστάσεις, είναι αυτοί που θα δώσουν ζωή και πνοή και θα μετουσιώσουν την επίσκεψη σε εμπειρία.
Στην Πάργης και στην Κυρά-Νίκη
Φτάνοντας αυτή τη φορά στα Ιωάννινα, αποφασίζουμε να περάσουμε μέσα από την καρδιά της πόλης και να κατευθυνθούμε στο δίκτυο των πεζοδρόμων. Είναι Σάββατο μεσημέρι και η πόλη έχει κίνηση. Αφήνουμε το αυτοκίνητο και περπατάμε μέχρι την πλατεία Πάργης. Εκεί μπροστά στον Άγιο Γεώργιο, μπαίνουμε για τα καλά στο κλίμα την γειτονιάς, που προσελκύει νέα παιδιά, φοιτητές που έρχονται εδώ από κάθε γωνιά της Ελλάδας για να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο της πόλης. Τα όμορφα και προσεγμένα καφέ της πλατείας σφύζουν από ζωή, και είμαστε τυχεροί καθώς η μέρα σήμερα είναι ηλιόλουστη. Απέναντι από την πλατεία, εδώ και δεκαετίες, λειτουργεί το καφενείο της κυρίας Νίκης. Περνάμε για ελληνικό καφέ, και παρόλο που δεν το έχουμε παραγγείλει η κυρία Νίκη, μας ετοιμάζει το κλασικό σάντουιτς, με τα τηγανητά κεφτεδάκια.
Κάθε φορά που έρχομαι στα Γιάννενα, θα περάσω από εδώ, καθώς αυτό που πιστεύω πάντα είναι ότι στο καφενείο μίας πόλης, μπορείς να καταλάβεις πολλά για την κατάσταση που επικρατεί γύρω σου. Δύο παππούδες παίζουν πρέφα, ένας άλλος διαβάζει την τοπική εφημερίδα, ενώ ο Γιάννης, ο γιός της κυρίας Νίκης, έγινε πρόσφατα παππούς, και παράλληλα με τις πλάκες του, που δεν τις κόβει ποτέ, θέλει να μας κεράσει. Του δίνουμε τις ευχές μας, ωστόσο ανανεώνουμε το ραντεβού μας για το τσίπουρο για μία άλλη ημέρα.
Έχοντας λοιπόν τακτοποιήσει τα must to do, πήραμε έναν ακόμη καφέ στο χέρι από το Saint George και περπατήσαμε στον πεζόδρομο της Σακκά. Ένας δρόμος γεμάτος ζωή, με καφέ, μπαρ αλλά και εμπορικά δημιουργεί ένα πολύ ζωντανό κύτταρο που ενισχύει την έννοια της αγοράς.
Το κτίριο της Περιφέρειας
Χαθήκαμε στα στενάκια, είδαμε όμορφες βιτρίνες, περάσαμε μπροστά από το επιβλητικό κτίριο που στεγάζεται η περιφέρεια Ηπείρου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε όγκο κτίριο, το οποίο ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1935, με βάση τα σχέδια της αρχιτέκτονα Ερικαίτης Ιωαννίδου. Ωστόσο λίγα χρόνια αργότερα, το 1940 το κτίριο βομβαρδίστηκε και μετά τον πόλεμο παρέμεινε ερείπιο για αρκετά χρόνια. Ολοκληρώθηκε το 1960, ωστόσο το 1970, προστέθηκε ένας ακόμη όροφος, όπου αν σταθείτε απέναντι στην πλατεία και παρατηρήσετε το κτίριο θα διαπιστώσετε την αρχιτεκτονική διαφοροποίηση του τρίτου ορόφου.
Από το Ρολόι στη Μεραρχία και στο Δημαρχείο
Η βόλτα συνεχίζεται και αποφασίσαμε να φτάσουμε στη λίμνη με τα πόδια. Το περπάτημα είναι ο ιδανικός τρόπος για να δεις μία πόλη και να μπεις για τα καλά στη φιλοσοφία της. Περνάμε μπροστά από το τοπόσημο των Ιωαννίνων, το φημισμένο ρολόι, το οποίο κατασκευάστηκε το 1905 από έναν σημαντικό αρχιτέκτονα, τον Περικλή Μελίρρυτο. Αρχικά δεν ήταν στη θέση που το βλέπουμε σήμερα, καθώς το 1918, υπέστη καταστροφές κατά τη διάρκεια παρέλασης του πυροβολικού. Το ρολόι αποξηλώθηκε και μερικά χρόνια αργότερα, το 1925 τοποθετήθηκε στο σημείο που βρίσκεται και σήμερα. Ακριβώς δίπλα, βλέπουμε το τριώροφο κτίριο της 8ης Μεραρχίας το οποίο κατασκευάστηκε το 1871 και κουβαλά ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ιστορίας αυτής της πόλης. Εδώ το βράδυ της 20ης Φεβρουαρίου του 1913, ελήφθη η απόφαση ώστε να παραδοθεί η πόλη στον ελληνικό στρατό. Αυτό το γεγονός από μόνο του, καθιστά το κτίριο αυτό ένα από τα σημαντικότερα της πόλης.
Απέναντι από τη Μεραρχία, βρίσκεται ένα ακόμη όμορφο και επιβλητικό κτίριο της πόλης, το δημαρχείο, που χτίστηκε το 1928, πάνω στα θεμέλια του διοικητηρίου, το οποίο είχε καταστραφεί ολοσχερώς μετά από εμπρησμό. Αρχικά φιλοξένησε το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας και στη συνέχεια, το 1960 ο χώρος του ισογείου παραχωρήθηκε για τη στέγαση της Ζωσιμαίας Βιβλιοθήκης. Ο όροφος προοριζόταν ως κατοικία της βασιλικής οικογένειας όταν αυτή επισκεπτόταν την πόλη. Στη συνέχεια όλο το κτίριο πέρασε στο δήμο όπου σήμερα στεγάζει υπηρεσίες του και το γραφείο του δημάρχου.
Η ανάγλυφη σύνθεση στην Τράπεζα Ελλάδος
Ένα από τα αγαπημένα μου σημεία στην πόλη είναι αυτό μπροστά στο κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδας όπου φιλοξενεί μία μεγάλων διαστάσεων ανάγλυφη σύνθεση του Πάρη Πρέκα, με τίτλο «Πύρρος και Δωδώνη». Χανόμαστε μέσα στα στενά της Ανεξαρτησίας, ο οποίος την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αποτέλεσε τον πιο εμπορικό δρόμο της πόλης. Περπατάμε και εντοπίζουμε απομεινάρια του παρελθόντος, αλλά και πολλά μαγαζιά εστίασης και διασκέδασης.
Με τα ποδήλατα στο πλάι της λίμνης
Θα αφήσουμε την περιοχή της λίμνης για να την εξερευνήσουμε αύριο, με αφετηρία το ξενοδοχείο που θα διαμείνουμε, το Hotel du Lac, που βρίσκεται στο πλάι της λίμνης. Είναι σχεδόν 9 το πρωί και από το μπαλκόνι του ξενοδοχείου, βλέπω την ήρεμη λίμνη, την ώρα που μία μικρή βάρκα σχίζει τα νερά. Σταματά και ξεκινάει να ψαρεύει. Το νερό, σχεδόν δεν κινείται ενώ κάποια πουλιά πετάνε πάνω από τη λίμνη, κάνοντας ξαφνικές βουτιές. Κατεβαίνω για πρωινό και αμέσως μετά παίρνουμε ένα από τα ποδήλατα του ξενοδοχείου και ξεκινάμε την παραλίμνια βόλτα μας. Κάποιοι κάνουν το πρωινό τους περπάτημα ή τρέξιμο, κάποιοι άλλοι έχουν βγάλει βόλτα τον σκύλο τους. Παρατηρούμε τα γλυπτά που είναι τοποθετημένα στην περιοχή και ξεχωρίζω αμέσως «το Ζευγάρι» του γλύπτη Παπαγιάννη το οποίο όπως σημειώνει και ο ίδιος, είναι τοποθετημένο «απέναντι από τα φοβερά μπουντρούμια του Κάστρου».
Στην Καστροπολιτεία
Μπαίνουμε μέσα στο κάστρο το οποίο κατασκευάστηκε κατά τη βυζαντινή περίοδο και τα εξωτερικά του τείχη, ανακατασκευάστηκαν πλήρως από τον Αλή Πασά. Περπατάμε μέσα σε αυτό το αυτόνομο και ταυτόχρονα μαγευτικό σύμπαν, και είναι λες και παρακολουθούμε φιλμ ιστορίας με πρωταγωνιστή μία πόλη που ακροβατεί ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. Ένα τμήμα της Καστροπολιτείας κατοικείται αδιάλειπτα εδώ και αιώνες. Ζωντανό, με έντονο παλμό, φιλοξενεί ακόμη και σήμερα εκατοντάδες οικογένειες και δεκάδες ακμάζουσες επιχειρήσεις.
Εκτός από το κατοικημένο τμήμα της, δύο σημεία, πραγματικά αρχαιολογικά πάρκα περιμένουν τον επισκέπτη να τα ανακαλύψει.Μέσα στον εξωτερικό οχυρωματικό περίβολο της καστροπολιτείας, τα δύο φυσικά υψώματα διαμορφώθηκαν ήδη από την Βυζαντινή εποχή ως Ακροπόλεις. Η νοτιοανατολική Ακρόπολη είναι γνωστή ως Ιτς Καλέ και η βορειοανατολική ως Ακρόπολη του Ασλάν Πασά.
Επιστρέφουμε στο ξενοδοχείο, και σχεδιάζουμε τις επόμενες κινήσεις μας. Απέναντι από το Hotel du Lac η λίμνη μας καλεί συνεχώς, για μία βόλτα στις όχθες της. Εδώ είναι που πνίγηκε η Κυρά-Φροσύνη, εδώ σκοτώθηκε ο Λορέντζο Μαβίλης όταν πολεμούσε για την Ελλάδα. Το βιβλίο της ιστορίας αυτής της πόλης έχει πολλά κεφάλαια. Μία σύντομη επίσκεψη σε κάνει να διαισθανθείς το βάρος που κουβαλά και την ίδια στιγμή να ψέξεις ακόμη περισσότερο ότι την αφορά. Σε κάθε περίπτωση, η περιήγηση στα Ιωάννινα είναι μία εμπειρία από μόνη της. Απολαύστε τη.
Διαβάστε ακόμα:
Μουσείο Αργυροτεχνίας ΠΙΟΠ: To νέο τοπόσημο των Ιωαννίνων
Καστροπολιτεία των Ιωαννίνων: Ένα αυτόνομο, μαγευτικό σύμπαν
Πάργα, ένα καράβι στη στεριά -Μία κοσμοπολίτικη πόλη με νησιώτικο αέρα