Καμπανία: Ταξίδι στην πατρίδα του αφρώδους οίνου που κατέκτησε τον κόσμο

Η πατρίδα της σαμπάνιας

Η Καμπανία είναι μια ιστορική περιοχή της βορειοανατολικής Γαλλίας με το δικό της πλούσιο παρελθόν, η οποία έγινε παγκοσμίως διάσημη δίνοντας το όνομά της στο αφρώδες κρασί που παράγεται στις εκτάσεις της. Μια επίσκεψη εδώ, επομένως, δεν έχει μόνο οινικό ενδιαφέρον: προσφέρει συνάμα και μια συναρπαστική ταξιδιωτική εμπειρία.

Παίρνοντας το τρένο από τον σταθμό gare de l’Est στο Παρίσι θα φτάσετε στην Καμπανία σε λιγότερο από 45 λεπτά, βρίσκοντας μια πανέμορφη επαρχία, με χαλαρούς ρυθμούς καθημερινής ζωής. Η ύπαιθρός της δείχνει να καλύπτεται από πανάκριβους αμπελώνες (συνολικά μιλάμε για περίπου 30.000 στρέμματα), αλλά, κοιτώντας πιο προσεκτικά, δεν θα αργήσετε να διακρίνετε και ειδυλλιακές κοιλάδες, δάση, κάστρα και αββαεία που στέκουν αγέρωχα και στιβαρά ήδη από τα μεσαιωνικά χρόνια, καθρεφτίζοντας το εμπόριο που άκμαζε εδώ.

Το Épernay, η πρωτεύουσα της Καμπανίας, φιλοξενεί και την Avenue de Champagne, με τα υπέροχα κτήρια του 18ου και 19ου αιώνα. Με μια βόλτα σε αυτήν θα δείτε όλα τα διακεκριμένα «σπίτια» της σαμπάνιας, το ένα δίπλα στο άλλο, αφού εδώ εδρεύουν όλοι οι μεγάλοι οίκοι –όπως π.χ η Moët et Chandon και η Dom Pérignon στο νούμερο 18.

Θα ξεναγηθείτε όμως και κάτω από τη γη, διατρέχοντας ατέλειωτες οινικές στοές μήκους 250 χιλιομέτρων. Εδώ βρίσκονται οι κάβες όπου αναπαύονται οι σαμπάνιες, περιμένοντας τους ειδικούς, όσους θα γυρίσουν τις φιάλες ¼ της στροφής στα ράφια –πράξη που θεωρείται καθοριστική για την επιτυχία του προϊόντος που θα πάρει έπειτα τον δρόμο για τα ποτήρια σας.

Παρασκευή και άνοιγμα σαμπάνιας

Η σαμπάνια φτιάχνεται αποκλειστικά από τρεις ποικιλίες σταφυλιών, όλες τους εξαιρετικές: pinot noir (μαύρο σταφύλι), pinot mennier (κι αυτό μαύρο) και chardonnay (άσπρο σταφύλι), που συνήθως αναμειγνύονται –χωρίς όμως να είναι και απαραίτητο. Προκύπτει έτσι ένας αφρώδης οίνος, που επιφανειακά μοιάζει με τα ανάλογα κρασιά τα οποία παράγονται σε διάφορα μέρη του κόσμου. Μόνο ένας, όμως, έχει το δικαίωμα να θεωρείται καμπανίτης, δηλαδή «σαμπάνια».

Αρχικά, τα επιλεγμένα σταφύλια πιέζονται πολύ ελαφρά, ώστε να δώσουν έναν πολύ καθαρό μούστο. Η οινοποίηση γίνεται με τον κλασικό, παραδοσιακό τρόπο κι αυτό που παράγεται λέγεται cuve. Κατόπιν αρχίζει η μίξη τόσο των ποικιλιών, όσο και των διαφορετικών ετών σοδειάς, προκειμένου να επιτευχθεί το σωστό ή επιθυμητό χαρμάνι, όποιο επιλέγει η κάθε φίρμα. Η σαμπάνια που παράγεται από μια σοδειά –κάτι που σημαίνει χρονιά πολύ καλής ποιότητας– χαρακτηρίζεται millesime.

Στο κρασί που είναι έτοιμο να εμφιαλωθεί προστίθεται κι ένα μείγμα από ζυμομύκητες, κρασί και ζάχαρη, το οποίο ονομάζεται liquer de irage: είναι αυτό που κατά τη ζύμωση μέσα στα μπουκάλια θα παράξει το διοξείδιο που χρειάζεται, ώστε να γίνει η μετατροπή σε αφρώδη οίνο. Ανάλογα με την ξηρότητά τους, τώρα, οι σαμπάνιες χωρίζονται σε:

• extra brut, όταν δεν έχουν καθόλου liquer d’ expedition στο μείγμα βελτίωσης
• brut, όταν έχουν 1,5%
• extra dry, όταν έχουν 0,2 με 3,0%
• sec, όταν έχουν 3 με 4%
• demi sec, όταν έχουν 6 με 8%.

Το τελικό προϊόν θέλει σκοτάδι και δροσιά, ενώ πρέπει να το απολαύσετε δροσερό και όχι παγωμένο. Λένε επίσης ότι στη σαμπάνια δεν αρέσουν τα κουνήματα, γιατί «αφρίζει» από το κακό της. Γι’ αυτό και είναι αναγκαία η ιδιαιτέρως ευγενική συμπεριφορά κατά την εκπωμάτιση: θα την ανοίξετε με σεβασμό, είτε με φελλό, είτε με σπαθί –στην τελευταία περίπτωση μόνο εφόσον ξέρετε τη μέθοδο. Και θα τη σερβίρετε στο σωστό ποτήρι, ασφαλώς: εκείνο δηλαδή που έχει σχήμα κλειστής τουλίπας. Προσεκτικά και σταδιακά, γιατί, μιας κι έχει διατηρήσει το ανθρακικό της, συνεχίζει να αφρίζει.

Κρατάμε λοιπόν τη φιάλη της σαμπάνιας στο ένα χέρι και με το άλλο, στρίβοντας, απελευθερώνουμε το σύρμα που συγκρατεί τον φελλό. Κατόπιν, κρατώντας το μπουκάλι πλαγιαστά, εξακολουθούμε να στρίβουμε και συγχρόνως τραβάμε σταδιακά τον φελλό, έως ότου βγει ήσυχα –χωρίς να εκσφενδονιστεί στο ταβάνι και από εκεί στο μάτι του διπλανού μας.

Τώρα, εάν ξέρετε τη μέθοδο champrage και επιθυμείτε να εντυπωσιάσετε τους καλεσμένους σας, θα κρατήσετε το μπουκάλι σε ελαφρώς πλαγιαστή θέση με το ένα χέρι, ενώ στο άλλο θα κρατάτε μαχαίρι (εφόσον δεν έχετε σπαθί). Σύρετε κατόπιν την πλάτη του τελευταίου ξυστά στον λαιμό του μπουκαλιού (σαν να κόβετε), βάζοντας δύναμη καθώς φτάνετε προς τον φελλό. Κάτω από αυτόν, οι φιάλες της σαμπάνιας έχουν συνήθως ένα χείλος. Όταν λοιπόν το χτυπήσετε με δύναμη με την πλάτη ενός μαχαιριού, ο λαιμός σπάζει και φεύγει, μαζί φυσικά με τον φελλό. Λένε ότι η συγκεκριμένη μέθοδος ξεκίνησε από τη Γαλλική Επανάσταση, όταν οι εξεγερμένοι εισβάλλανε στα κελάρια των αριστοκρατών κι άνοιγαν τις σαμπάνιες που έβρισκαν εκεί με τα σπαθιά τους.

Στα διάσημα οινοποιεία της Καμπανίας

Οι ξεναγήσεις στα «σπίτια» της σαμπάνιας είναι συνεχείς και δεν θα δυσκολευτείτε καθόλου να βρείτε την άκρη: θεωρείται καθημερινή διαδικασία για την περιοχή.

Moët & Chandon και Dom Pérignon
Φοβερή φιλοξενία και αίσθηση άμεσης επαφής με τους «βασιλιάδες» της σαμπάνιας. Με ευκολίες στη γευσιγνωσία της Moet & Chandon, μα με δυσκολίες όσον αφορά τη Dom Pérignon.

Bollinger
Οι φανατικοί του James Bond γνωρίζουν καλά την ετικέτα. Εξαιρετικό «σπίτι» και εξαιρετικό προϊόν.

Krug Family House
Σπάνιες γευσιγνωσίες σε ένα από τα top «σπίτια» της σαμπάνιας. Εδώ κι ένα εστιατόριο που έχει βρεθεί στα χέρια του Arnaud Lallement, βραβευμένου με τρία αστέρια Μισελέν.

Ruinart
Ο πρώτος οίκος σαμπάνιας που ιδρύθηκε στην Καμπανία (γύρω στο 1729). Εξακολουθεί να ξεχωρίζει χάρη στο μοναδικό σχήμα των μπουκαλιών του.

Veuve Clicquot
Η μαντάμ Clicquot ανέλαβε τον οίκο στην ηλικία των 27 ετών, γενόμενη εφευρέτρια της μεθόδου διάλυσης των ιζημάτων ζύμης. Το 2014 η «Veuve Clicquot» βύθισε ένα κλουβί με σαμπάνιες στην ίδια ακριβώς θέση όπου είχε γίνει ένα παλαιό ναυάγιο. Θα τις βγάλει μετά από 40 χρόνια, ώστε να συγκρίνει τη γεύση τους αναλογικά με ένα άλλο κιβώτιο με σαμπάνιες, το οποίο θάφτηκε στο χώμα, στα ίδια μέτρα όπως αυτές στο νερό.

Douzt
Πανέμορφο οικογενειακό château, με ατέλειωτες υπόγειες διαδρομές.

Cattier
Η ιστορία του οίκου αυτού ξεκινά το 1763 με μερικά από τα βαθύτερα κελάρια στην Καμπανία, που βρίσκονται σε βάθος 30 μέτρων. Χωρίζονται μάλιστα σε τρεις ορόφους, με κάθε έναν να έχει και διαφορετικό αρχιτεκτονικό ρυθμό (αναγεννησιακό, ρομανικό και γοτθικό).

Τι άλλο αξίζει να δείτε (και πού να μείνετε)

Στο Épernay μπορείτε να επισκεφθείτε το Περιφερειακό Μουσείο Αρχαιολογίας & Οίνου της Καμπανίας, την πύλη Σαιν-Μαρτέν, το οχυρό Σαμπρόλ και τον τοπικό καθεδρικό ναό, την εκκλησία Σαιν Πιέρ-Σαιν Πωλ, την εκκλησία στο Hautvillers όπου είναι θαμμένος ο εφευρέτης της σαμπάνιας Dom Pérignon, αλλά και το Σατώ Περιέ, το οποίο στέκει εκεί από το 1855, στεγάζοντας βιβλιοθήκη με χειρόγραφα του 9ου αιώνα κι ένα Μουσείο Οίνου.

Στη Ρεμς θα νιώσετε ότι ο χρόνος έχει σταματήσει. Είναι μια πανέμορφη πόλη με ανθισμένους κήπους, ατέλειωτους στοιχισμένους αμπελώνες κι έναν δρόμο μήκους 18 χιλιομέτρων αφιερωμένο στις κάβες των κρασιών. Το αρχιτεκτονικό της μνημείο είναι ο καθεδρικός ναός της Notre Dame de Reims, που ιδρύθηκε το 1211 και υπήρξε τόπος στέψης πολλών Γάλλων βασιλιάδων. Εδώ στέφθηκε π.χ. και ο Κάρολος Ζ’, παρουσία της Ζαν ντ’ Αρκ. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό μνημείο σε γοτθικό στιλ, έχει δε και μερικά βιτρό φτιαγμένα από τον ίδιο τον Μαρκ Σαγκάλ. Δείτε επίσης το Palais du Tau (Ανάκτορο του Αρχιεπισκόπου), το οποίο έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, αλλά και τη Basilique Saint-Rémi, την παλαιότερη εκκλησία της Ρεμς.

Μεταβαίνοντας στην Τρουά (Troyes), τέλος, θα βρεθείτε στην παλιά πρωτεύουσα της Καμπανίας, η οποία είναι γεμάτη με ιστορικά κτήρια και όμορφες εκκλησίες. Περάστε οπωσδήοτε από τη γοητευτική μεσαιωνική συνοικία στη Rue de Chats, όπου τα σπίτια είναι φτιαγμένα μισά από ξύλο και μισά από πέτρα.

Όσον αφορά τη διαμονή σας στην Καμπανία οι ξενοδοχειακές επιλογές είναι πολλές, οπότε θα βρείτε καλές τιμές, παρότι γενικά δεν θεωρείται φτηνός προορισμός. Εμείς μείναμε στο Hostellerie La Briqueterie (www.labriqueterie.fr), στο Épernay: ένα πανέμορφο Relais et Châteaux, κλασικό δείγμα αρχιτεκτονικής της γαλλικής επαρχίας, με τους ωραιότερους λουλουδιασμένους κήπους που έχω δει. Διαθέτει εσωτερική πισίνα, παροχές spa, δωμάτια χουχουλιαστά με τρομερές ταπετσαρίες –το καθένα σε δικό του στιλ– και ωραίους κοινόχρηστους χώρους.

Διαβάστε ακόμα:

Senlis & Chantilly: Δύο παραμυθένιοι προορισμοί μια ανάσα από το Παρίσι

Νάντη: Η ζωή σε αυτή την πόλη της Γαλλίας είναι απολαυστική

Giverny: Το χωριό που ζωγράφισε με χίλιους διαφορετικούς τρόπους ο Claude Monet