Το Γαλαξίδι απέχει περίπου 32 χλμ. από τους Δελφούς και η διαδρομή είναι απολαυστική. Η μικρή ναυτική πολιτεία της Φωκίδας είναι κτισμένη πάνω σε δύο λόφους και έχει δύο φυσικά λιμάνια. Υπήρξε σπουδαία ναυτική δύναμη με μεγάλο στόλο και καρνάγια. Άκμασε στις αρχές του 19ου αιώνα, με αποκορύφωμα τη δεκαετία του 1860, και παρήκμασε με την έλευση της ατμοκίνητης ναυτιλίας. Η εικόνα που προσφέρει το Γαλαξίδι είναι πολύ όμορφη.
Τα σπίτια και τα καπετανόσπιτά του με τα χρωματιστά πορτοπαράθυρα είναι διώροφα ή τριώροφα με κεραμοσκεπές, και διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Έχουν διακοσμητικά ακροκέραμα και σε πολλά διακρίνονται στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονικής.
Το λιμάνι του, η Ακτή Οιάνθης, τα Σαββατοκύριακα πλημμυρίζει με κόσμο που γεμίζει τις ψαροταβέρνες, τα εστιατόρια, τα καφενεία και τα μοντέρνα καφέ. Από την ακτή Οιάνθης θα κάνετε περίπατο προς την Πέρα Πάντα για να θαυμάσετε τη μικρή πολιτεία από απέναντι. Στην όμορφη αυτή διαδρομή που καταλήγει στη σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων θα δείτε δεξιά το άλσος που φυτεύτηκε το 1906 με ευκάλυπτους και το 1930 με πεύκα (έχει μάλιστα πάρει βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών). Λαξεμένος σε βράχο, στην αρχή του πευκοδάσους, είναι και ο αρχαίος τάφος του Λοκρού.
Ο κεντρικός δρόμος του Γαλαξιδιού με τα μαγαζιά είναι η οδός Νικολάου Μάμα με την οποία ενώνονται πολλά κάθετα σοκάκια. Ξεκινάει από την πλατεία Ηρώων κοντά στην οποία θα δείτε και το χαρακτηριστικό νεοκλασικό κτίριο του Παρθεναγωγείου.
Η Νικολάου Μάμα καταλήγει στην ομώνυμη πλατεία, στο λιμάνι. Στην άκρη της βρίσκεται η «Σπηλιά», ένα φυσικό θολωτό σπήλαιο που στέγαζε σε παλαιότερες δεκαετίες την πρωτοποριακή για την εποχή της ντίσκο «Cave on the port».
Το καμπαναριό που ξεχωρίζει από παντού στον οικισμό ανήκει στην εκκλησία του πολιούχου του Αγίου Νικολάου. Ο ναός κτίστηκε το 1848 και έχει ενδιαφέρον ξυλόγλυπτο τέμπλο του Μετσοβίτη Α. Μόσχου. Κοντά του βρίσκεται η Αγία Παρασκευή, με το ηλιακό ρολόι και το ηλιακό ημερολόγιο με τον ζωδιακό κύκλο που έφτιαξε ο καπετάν Ηλίας Σούρτης, καραβοκύρης και μύστης της αστρονομίας. Για να δείτε τις εκκλησίες θα ακολουθήσετε την οδό Κωνσταντίνου Σάθα.
Από εκεί, εύκολα μπορείτε να βρείτε το Ναυτικό και Αρχαιολογικό μουσείο του οικισμού που στεγάζεται σε κτήριο του 1870. Πολύ όμορφο είναι το δεύτερο μικρό λιμάνι του Γαλαξιδιού, ο Χηρόλακας (ο λάκκος με τις χήρες των ναυτικών) και στα παγκάκια της όμορφης πλατείας με τους φοίνικες πολλοί κάθονται τα απογεύματα για να απολαύσουν τη θέα στη θάλασσα και στον Παρνασσό. Ξεχωρίζει η μεγάλη άγκυρα και το μαρμάρινο άγαλμα του καπετάνιου, ενώ στην άκρη του, πάνω στο νερό, βρίσκεται το παλιό λιοτρίβι που θεωρείται ότι κτίστηκε το 1930.
Για μπάνιο: Η μικρή παραλία του Ναυτικού Ομίλου, το Κεντρί, μια οικογενειακή παραλία με βότσαλο, το Ανεμοκάμπι (3 χλμ. από τον οικισμό) με άμμο, η βοτσαλωτή οργανωμένη παραλία του Καλαφάτη με beach bar και ταβερνάκια. Άλλες κοντινές παραλίες είναι ο Άγιος Βασίλειος με γαλαζοπράσινα νερά και ψιλό βότσαλο, και οι Άγιοι Πάντες στον ομώνυμο οικισμό. Μικρούς ορμίσκους με βότσαλο θα βρείτε και στην περιοχή του Βόιδακα.
Η Ιτέα
Ως τον 19ο αιώνα η μεγάλη και φιλόξενη κωμόπολη που βρέχεται από τον Κορινθιακό ήταν ένα άσημο λιμανάκι με μερικές παράγκες και ονομαζόταν Σκάλα Σαλώνων. Τον Αύγουστο του 1830, ο κυβερνήτης Ι. Καποδίστριας όρισε την ίδρυση οικισμού στην τοποθεσία Ιτιά. Ο άνθρωποι εγκαταστάθηκαν εκεί σταδιακά και ουσιαστικά άρχισε να δημιουργείται πόλη μετά το σεισμό του 1870. Ένα σημαντικό στοιχείο που καθόρισε τη μορφή της ήταν ο σχεδιασμός της από τον μηχανικό του Χαρίλαου Τρικούπη, Γ. Χριστοφόρου, που εμπνεύστηκε από το περίφημο Ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα. Γι’ αυτό ως σήμερα οι δρόμοι στην Ιτέα είναι φαρδείς και η πόλη ανασαίνει.
Το 1893, μετά την διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, η αύξηση της ναυσιπλοΐας στον Κορινθιακό και η στρατηγική θέση του λιμανιού έκαναν την Ιτέα σπουδαίο οικονομικό, εμπορικό και ναυτικό κέντρο. Υπήρχε ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά και την Πελοπόννησο, ενώ πολυτελή υπερωκεάνια έφερναν ξένους επισκέπτες στους Δελφούς.
Έτσι ο οικισμός πέρασε χρόνια μεγάλης ακμής -ιδιαίτερα κατά τον μεσοπόλεμο και στην περίοδο των Δελφικών Γιορτών. Συνέχισε να είναι σημαντικό εμπορικό και επιβατικό λιμάνι έως τη δεκαετία του 1970. Σήμερα έχει εξελιχθεί σε τουριστικό οικογενειακό προορισμό, με ξενοδοχεία, ταβέρνες, καφέ, μαγαζιά. Όπως θα δείτε, στην πόλη υπάρχουν διάσπαρτα νεοκλασικά -τα περισσότερα από τα οποία είναι γύρω από την πλατεία Ηρώων και τη λεωφόρο ‘Αστιγγος-, μαζί με πλατείες και μια όμορφη παραλιακή βόλτα. Ανατολική συνέχεια της Ιτέας είναι η Κίρρα, όπου βρίσκονται τα λείψανα της ομώνυμης αρχαίας πόλης. Για μπάνιο: Στις παραλίες Ναυσικά, Τροκαντερό και Ευαγγελίστριας στον οικισμό, στην οργανωμένη Ακτή Μαϊάμι, στην βοτσαλωτή Ακτή Βραχάκια.
Το Χρισσό
Απλώνει τα σπίτια του δυτικά των Δελφών, στους πρόποδες του Παρνασσού. Θεωρείται ιστορική συνέχεια της αρχαίας Κρίσας και περιτριγυρίζεται από τον αρχαίο ελαιώνα. Ο οικισμός άκμασε το 18ο και τον 19ο αιώνα, αλλά το 1870 καταστράφηκε από τον μεγάλο σεισμό, γι’ αυτό σήμερα τον απαρτίζουν μεταγενέστερα κτίσματα. Το Χρισσό έχει χαρακτηριστεί Παραδοσιακός Οικισμός και στους κατοίκους του ανήκει μεγάλο μέρος του ελαιώνα.
Χαρακτηριστικό του χωριού είναι οι κρήνες και επίκεντρό του η πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο και τις ταβέρνες από όπου θα χαρείτε υπέροχη θέα προς την Ιτέα. Αξίζει να κάντε μια βόλτα στα σοκάκια με τα περιποιημένα σπίτια που έχουν αυλές και περιβόλια με εσπεριδοειδή. Μεταξύ άλλων θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Βασιλείου με τον πύργο και το ρολόι που έφεραν από το εξωτερικό το 1900, την εκκλησία της Παναγίας και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου.
Διατηρούνται επίσης κτίρια με νεοκλασικά στοιχεία, κυρίως κάτω από την εκκλησία του Αγίου Βασιλείου, που αποτελούν δείγμα της παλιάς ακμής του Χρισσού. Σε ένα χαρακτηριστικό οίκημα των τελών του 19ου αιώνα που ήταν το Διδακτήριο στεγάζεται από το 2015 το Εθνολογικό και Λαογραφικό Μουσείο. Από το Χρισσό περνάει το αρχαίο μονοπάτι Δελφών-Κίρρας.
Διαβάστε ακόμα:
Γαλαξίδι: Νησιωτικός αέρας και γαλανά νερά στα παράλια του Κορινθιακού
