Για χρόνια ζει στη σκιά της αδελφής νήσου της, όμως μια επίσκεψη στην Κίμωλο είναι αρκετή για να καταλάβει κανείς ότι το μικροσκοπικό Κυκλαδονήσι δεν είναι απλά ο δορυφόρος της Μήλου, είναι αυτόφωτο, ένας ασημένιος ήλιος που αστράφτει στα νερά του Αιγαίου.
Όταν αποφασίζεις να πας τις πολυπόθητες διακοπές σου με μια φίλη, η οποία έχει γυρίσει ολόκληρο τον πλανήτη, τα πράγματα είναι δύσκολα. Ούτε θυμάμαι πόσα νησιά απορρίψαμε επειδή είχε ήδη πάει, προτού καταλήξουμε στην Κίμωλο. Δεν ξέρω πώς, αλλά ευτυχώς της είχε ξεφύγει. Εξίσου δύσκολη ήταν και η ανεύρεση καταλύματος. Το νησί είναι μικρό και τριανταφυλλένιο, δεν έχει μεγάλες μονάδες και τα λιγοστά καταλύματα ήταν τα περισσότερα ήδη κλεισμένα. Ήμασταν όμως αποφασισμένες και, ύστερα από αμέτρητα τηλέφωνα σε φίλους και γνωστούς, τελικά τα καταφέραμε. Κάπως έτσι συνέβη. Κι ένα καυτό αυγουστιάτικο μεσημέρι άνοιξε η μπουκαπόρτα του πλοίου και αντικρίσαμε για πρώτη φορά τα καταγάλανα νερά του λιμανιού της Ψάθης.
Το λιμάνι είναι μικρό και νοσταλγικό. Τον περισσότερο καιρό ασύχναστο, το καλοκαίρι όμως παίρνει τα πάνω του. Δεν δένουν πολλά καράβια εδώ κι αυτό το κάνει ακόμα πιο ωραίο. Καθίσαμε για τον πρώτο κρύο καφέ στο νησί κάτω από τα σκιερά αρμυρίκια στην αυστηρά κυκλαδίτικη αυλή του Λοστρόμου, εισπνέοντας αχόρταγα την κιμωλίτικη αύρα και την ευωδία του βασιλικού – φυτεμένου σε γαλανόλευκα πρώην τενεκεδάκια λαδιού που φωνάζουν “καλοκαίρι σε νησί”.
Δεν είχα βουτήξει ποτέ ξανά σε παραλία δίπλα σε λιμάνι. Όμως τα νερά του νησιού είναι το κάτι άλλο, ακόμα και στην Ψάθη. Κι έτσι μπαϊλντισμένες όπως ήμασταν, όχι μόνο από το ταξίδι, από την χρονιά ολόκληρη, βουτήξαμε δίχως δεύτερη σκέψη. Βουτήξαμε ανέμελα όπως όταν ήμασταν παιδιά. Τη θάλασσα δεν την χορταίναμε, αλλά θέλαμε πολύ να δούμε και τη Χώρα του νησιού. Γράψτε λάθος. Όχι Χώρα. Το Χωριό. Η Κίμωλος δεν έχει Χώρα, έχει το Χωριό, το οποίο απέχει περίπου ένα χιλιόμετρο μακριά από την Ψάθη.
Το Χωριό
Ένας κεντρικός δρόμος οδηγεί από την Ψάθη απευθείας στην καρδιά του Χωριού, το οποίο ουσιαστικά αποτελείται από δύο οικισμούς που αναπτύχθηκαν σε βάθος πολλών χρόνων με πλήμνη και αφετηρία το μεσαιωνικό κάστρο του 13ου αιώνα. Το Χωριό (ξ)απλώνεται στους πρόποδες του Ξαπλοβουνίου, απολαμβάνοντας υπέροχη θέα στη θάλασσα, και διακρίνεται στο Μέσα και Έξω Κάστρο. Όσο προχωράς μέσα στο Χωριό είναι σαν να ξετυλίγεις το κουβάρι της ιστορίας του, σαν να βυθίζεσαι όλο και πιο βαθιά στο παρελθόν του. Όσο πιο κοντά είναι ένα σπίτι στο Μεσαιωνικό Κάστρο, τόσο πιο παλιό είναι. Έτσι, σταδιακά τα κλασικά κάτασπρα κυκλαδίτικα σπιτάκια – που πάντα μου θυμίζουν κυβάκια ζάχαρης – μπερδεύονται με τα παλιά μεσαιωνικά τείχη. Τα γραφικά λιτά σοκάκια αποκτούν θολωτά περάσματα και σκιερές καμάρες.
Μπορείς να γυρίζεις ώρες ατελείωτες στα σοκάκια του Χωριού, μπαινοβγαίνοντας στο Μέσα και Έξω Κάστρο, χαζεύοντας με τον ίδιο θαυμασμό την αρχιτεκτονική, παλιά και καινούρια, τους ολάνθιστους κήπους, τις φορτωμένες βουκαμβίλιες και τα άλικα γεράνια. Έχουν μεράκι οι Κιμωλιάτες και φαίνεται – από τα επιμελώς ξασπρισμένα σπίτια, τα προσεγμένα γλαστράκια με λογιών λογιών λουλούδια και τις αυτοσχέδιες δανειστικές βιβλιοθήκες που συναντάς παντού καθώς βολτάρεις στα σοκάκια, από τα αμέτρητα προσεγμένα εκκλησάκια και τις γραφικές πλατείες του Χωριού.
Η ωραιότερη στιγμή για να χαθείς μες στο λαβύρινθο του Χωριού είναι νωρίς το πρωί, όταν στα σοκάκια τριγυρνούν μόνο οι ντόπιοι που ξυπνούν νωρίς να πάνε στο φούρνο και να προμηθευτούν τα λαχταριστά ζυμώματα του νησιού. Φρεσκοφουρνιστές λαδένιες, τυρένιες, αμαραθένιες, ελένιες και κολοκυθένιες πλημμυρίζουν το Χωριό με αρώματα, σε σέρνουν απ’ τη μύτη, και πολύ προτού το καταλάβεις, στέκεσαι στο κατώφλι ενός από τους μόλις δύο παραδοσιακούς φούρνους του νησιού. Να πάρεις απ’ όλα, δεν θα χάσεις. Και ύστερα να ανεβείς στην πλατεία του Σχολείου να τ’ απολαύσεις με θέα το Αιγαίο.
Αν και μικρό σε μέγεθος το νησί, έχει μεγάλη ιστορία, την οποία μπορείς πολύ εύκολα αν θέλεις να τη γνωρίσεις με μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κιμώλου. Στεγασμένο σε ένα από τα παλαιότερα κτίρια του Χωριού, το μουσείο περιλαμβάνει εκθέματα που θα σε ταξιδέψουν στην ιστορία του, η οποία φαίνεται να ξεκινά από τους προϊστορικούς χρόνους. Επίσης άξιο επίσκεψης, το Λαογραφικό και Ναυτικό Μουσείο Κιμώλου στεγάζεται σε ένα ανοικοδομημένο διώροφο κτίριο, το οποίο είναι μέρος του παραδοσιακού συγκροτήματος του Κάστρου και είναι αφιερωμένο στην λαϊκή κληρονομιά και το πολιτιστικό παρελθόν του νησιού.
Βράχοι από ασήμι, τιρκουάζ νερά
Όλα κι όλα, αν κάτι μας έπεισε να’ ρθούμε στο νησί ήταν οι βράχοι από αρτζέντο (που στα Λατινικά θα πει ασήμι), οι λευκές αμμουδιές και τα κρυστάλλινα τιρκουάζ νερά. Όλα αυτά, φυσικά, έχουν να κάνουν με την ξακουστή ήδη από την αρχαιότητα κιμώλια γη – ένα είδος λευκού αργίλου – και τα ηφαιστειακά πετρώματα του νησιού. Αν και στην πραγματικότητα ουδεμία σχέση έχει η κιμώλια γη με την γνωστή μας κιμωλία, πατώντας ξυπόλητη στις παραλίες και τα βράχια του νησιού, είδα τα πατούσες μου ν’ ασπρίζουν και θυμήθηκα τα σχολικά μου χρόνια. Κάτω από το εκτυφλωτικό φως του ήλιου των Κυκλάδων, η κιμώλια γη και τα ηφαιστειακά πετρώματα κάνουν το νησί να λαμποκοπά σαν ασημένιο γιορντάνι, γι’ αυτό και Φράγκοι κι Ενετοί την είπαν Αρζαντιέρα.
Η πιο διάσημη παραλία της Κιμώλου δεν είναι άλλη από τα Πράσα (ή Πρασσά). Για πολλούς είναι μία από τις ωραιότερες παραλίες της Ελλάδας, αφού συνδυάζει ολόλευκη άμμο και παραδεισένια νερά. Σήμερα στην παραλία λειτουργεί beach bar με ξαπλώστρες και ομπρέλες, αφήνοντας όμως και ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι ελεύθερο και για μας τους λάτρεις της απόλυτης φυσικής ομορφιάς.
Εξίσου πανέμορφες, οι παραλίες Μοναστήρια και Σούφι βρίσκονται στα βόρεια του νησιού και είναι προσβάσιμες είτε μέσω θαλάσσης, είτε με τζιπ – συμβατά αυτοκίνητα θα δυσκολευτούν πολύ, ειδικά στην επιστροφή. Η πρώτη παραλία, τα Μοναστήρια, είναι αρκετά μεγάλη, συνήθως πολύ ήσυχη, με υπέροχη ιβουάρ αμμουδιά και απίθανα νερά. Καθώς όμως βρίσκεται στο μάτι του βοριά, συχνά την πiάνει δυνατός αέρας. Πολύ κοντά, μόλις 15 λεπτά περπάτημα μακριά, βρίσκεται το πανέμορφο Σούφι που είναι σχεδόν πάντα απάνεμο, έχει υπέροχα σκιερά αρμυρίκια σε όλο το μήκος της αμμουδιάς, φανταστικά σμαραγδένια νερά και είναι ιδιαίτερα αγαπητή από τους ντόπιους.
Στα δυτικά του νησιού, τα Μαυροσπήλια θα σου μείνουν αξέχαστα. Χρυσή αμμουδιά, κρυστάλλινα νερά και ένα μαγευτικό ηλιοβασίλεμα που θέτει σοβαρή υποψηφιότητα για ένα από τα καλύτερα σε ολόκληρο το Αιγαίο. Ακριβώς δίπλα, η παραλία Ελληνικά συνδυάζει απαράμιλλη ομορφιά και ιστορία. Κάποτε εδώ έστεκε η ακρόπολη του νησιού που αργότερα βυθίστηκε και ίχνη της οποίας διακρίνονται ακόμα στο βυθό. Τα Ασπρόγκρεμα, οι ανοιχτόχρωμοι, τυπικοί της Κιμώλου, βραχώδεις σχηματισμοί που πλαισιώνουν την παραλία φέρνουν στον νου Ομηρικές διηγήσεις, ενώ ποζάρουν με σαγηνευτική νωθρότητα για τον φακό σε κάθε λιόγερμα.
Πολύ εύκολα προσβάσιμη και ιδανική για οικογένειες, η Μπονάτσα είναι όνομα και πράγμα. Βρέξει, χιονίσει, η Μπονάτσα είναι απάνεμη και πολύ εύκολα προσβάσιμη. Εκτός από μια υπέροχη μεγάλη αμμουδιά με γαλαζοπράσινα νερά, εδώ θα βρείτε σκιερά αρμυρίκια, beach bar, αλλά και κάποιες ομπρέλες και ξαπλώστρες προς ενοικίαση. Ακριβώς δίπλα, με θέα το στενό Μήλου – Κιμώλου, το Καλαμίτσι αποτελεί συνέχεια σχεδόν της Μπονάτσας κι είναι εξίσου υπέροχη.
Δέκα μόλις λεπτά με τα πόδια από το Χωριό, δίπλα στον γραφικό οικισμό της Γούπας, το Ρέμα αποτελεί σκηνικό βγαλμένο από τη φαντασία. Μια φυσική πισίνα με διάφανα σμαραγδένια νερά, πάντοτε γαλήνια, που μοιάζει να ξεπήδησε από τα ονειρικά καρέ του Πάολο Σορεντίνο. Από εδώ ξεκινά μια χαμηλή παράκτια περιοχή με βράχια από αρτζέντο – λαξευμένα ώστε να προφυλάσσουν τις βάρκες όταν δεν κάνει καιρό – που φτάνει ως του Καρρά, το στέκι της νεολαίας. Αγαπημένο μου σημείο, ο Ελέφαντας, ένας απόκοσμος βράχος με προβοσκίδα κι ένα γραφικό λευκό σπιτάκι στα πισινά του.
Βουτιές με σκάφος
Το νησί έχει πολλά ακόμα κρυμμένα σημεία για βουτιές σε αστραφτερά καταγάλανα νερά που είναι επισκέψιμα με πλωτό μέσο, όπως η παραλία Αγιόκλημα με τη θερμή πηγή που αναβλύζει στην ακροθαλασσιά, η μικροσκοπική αλλά πανέμορφη Μακροπούντα, η μαγευτική σπηλιά της Γερακιάς ή η λεγόμενη «καλντέρα» της Κιμώλου στον βορά που ακούει στο όνομα «του Γερονικόλα τ’ Αψηλά». Και φυσικά, μην παραλείψεις μια εκδρομή με σκάφος στην μαγευτική Πολύαιγο που βρίσκεται μόλις ένα μίλι από την Κίμωλο και αποτελεί σημαντικό βιότοπο, αφού εδώ γεννά η μεσογειακή φώκια monachus monachus. Το μεγαλύτερο, σχεδόν ακατοίκητο νησί του Αιγαίου, κατοικείται στην πραγματικότητα από δύο μόνον ανθρώπους και, όπως δηλώνει και το όνομά του, από πολλές κατσίκες, αλλά και διάφορα άλλα πλάσματα που ακόμα βρίσκουν ασφαλές καταφύγιο εδώ. Η Πολύαιγος θα σε μαγέψει με τους ηφαιστιογενείς λόφους της, τα ιδιαίτερα βράχια της και τα τιρκουάζ νερά της.
Κιμουλιάτικες γεύσεις
Νησί μικρό και άνυδρο η Κίμωλος, το ηφαιστειογενές έδαφος του οποίου μπορεί να την έχει προικίσει με σεληνιακά τοπία απίθανης ομορφιάς, όμως δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα γόνιμο. Οι κάτοικοι του νησιού έκαναν τα αδύνατα δυνατά να δαμάσουν τον τόπο προκειμένου να επιβιώσουν. Και με τα χρόνια γεννήθηκε μια γαστρονομική παράδοση που φτάνει ως τις μέρες μας. Η γαστρονομία του νησιού είναι λιτή, άκρως κυκλαδίτικη, μια πλωτή «κουτσίνα πόβερα». Πολλή σγουρή ντομάτα, άφθονο ελαιόλαδο, ριγέ φουσκωτά αντζούρια (ή αλλιώς ξυλάγγουρα), αμπελοφάσουλα, μαυρομάτικα φασόλια, χόρτα, λαχταριστή κάπαρη, κρίταμα, φρέσκος μάραθος, μέλι, ντόπιο κατσίκι και αιγοπρόβεια τυριά (μανούρα και ξινό), και φυσικά φρέσκα ψάρια – αυτοί είναι οι βασικοί πρωταγωνιστές της Κιμουλιάτικης κουζίνας.
Τα ζυμώματα του νησιού είναι γνωστά. Οι άνθρωποι εδώ ζυμώνουν τα πάντα, παξιμάδια, ψωμί, πίτες, λαδένιες και διάφορες παραλλαγές αυτής. Φτιάχνουν και πεντανόστιμα χειροποίητα ζυμαρικά, όπως το αραντό και το κουλουρίδι, που μοιάζει με ταλιατέλα και συνοδεύει το ντόπιο κατσικάκι. Το ζυμάρι στα επιδέξια χέρια των ντόπιων γίνεται χρυσός, κι οι πρεσβευτές αυτής της γαστρονομίας της φτώχειας, στους γάμους, προσφέρουν σε κάθε καλεσμένο ξεχωριστά περίτεχνα κουλουράκια που μοιάζουν μ’ αληθινά κοσμήματα. Με το ντόπιο χρυσό ανθόμελο φτιάχνονται οι πιο αφράτες, οι πιο ευωδιαστές μυζηθρένιες μελόπιτες – το απόλυτο παραδοσιακό γλύκισμα της Κιμώλου. Άλλα παραδοσιακά πιάτα που αξίζει να δοκιμάσει κανείς στο νησί είναι τα αυγά με κάπαρη, το χταπόδι στιφάδο, οι ντοματοκεφτέδες με λιαστές ντομάτες και κάπαρη, και, φυσικά, γλυκό του κουταλιού αντζούρι.
Επιστρέφοντας προς το χωριό μετά από μια μοναδική βουτιά στα μαγευτικά Πράσα, το Πρασσονήσι (τηλ: 6948 620224) αποτελεί μία από τις κορυφαίες επιλογές για φαγητό στο νησί. Σε ένα δροσερό μπαλκόνι ακριβώς πάνω απ’ τη θάλασσα, ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά παντρεύονται με ντόπια προϊόντα και το αποτέλεσμα είναι πραγματικά πολύ πολύ νόστιμο. Για φρέσκο ψάρι και θαλασσινά, αλλά και παραδοσιακές Κιμουλιάτικες γεύσεις μια επίσκεψη αξίζει σίγουρα και το εστιατόριο Σάρδης (τηλ: 22870 51458).
Στο υπέροχο Καλαμίτσι, στο ομώνυμο ταβερνάκι που βρίσκεται σχεδόν πάνω στη θάλασσα, θα δοκιμάσετε, πέρα από φρεσκότατο ψάρι, και υπέροχα μαγειρευτά (τηλ: 6974 606086). Στο καφενείο του Μποχώρη, όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι, κάθε βράδυ γίνεται το αδιαχώρητο. Και πώς να μην γίνεται όταν οι ίδιοι οι ντόπιοι το εμπιστεύονται με κλειστά τα μάτια για πάνω από 100 χρόνια τώρα; Ανοιχτή καθημερινά από τις έξι το πρωί, Η καλή καρδιά σερβίρει καφέ, πρωινό με ντόπια προϊόντα, ουζομεζέδες, θαλασσινά και νόστιμα πιτάκια, κι από το μεσημέρι και μετά, νόστιμα μαγειρευτά και παραδοσιακά κιμουλιάτικα πιάτα (τηλ: 22870 51495).
Αντί επιλόγου
Η Κίμωλος είναι ιδανική επιλογή και για τους λάτρεις των δραστηριοτήτων στη φύση, καθώς έχει πλήθος από περιπατητικές διαδρομές που κρύβουν υπέροχα φυσικά τοπία και εκπλήξεις, όπως για παράδειγμα το σπάνιο φυσικό μνημείο και σήμα κατατεθέν του νησιού, το Σκιάδι. Επίσης, στο νησί συχνά διοργανώνονται διάφορα πολιτιστικά δρώμενα, όπως προβολές ταινιών σε υπαίθριους χώρους και το Kimolos Experience Festival. Για περισσότερες πληροφορίες, πριν την επίσκεψή σας στο νησί, επισκεφθείτε τη σελίδα της Εθελοντικής Ομάδας Κιμώλου.
Διαβάστε ακόμα:
Mεσσηνία: Μεσαιωνικά κάστρα, παραδοσιακές γεύσεις, θάλασσες που σε συνεπαίρνουν
