Μην αφήσετε τον χαρακτηρισμό που συχνά αποδίδεται στο Λέτσε ως «Φλωρεντία του νότου» να σας παραπλανήσει. Μπορεί να πρόκειται όντως για πόλη τόσο μοναδική και πλούσια σε αρχιτεκτονικούς και καλλιτεχνικούς θησαυρούς όσο η πρωτεύουσα της Τοσκάνης, αλλά σε αντίθεση με τον αναγεννησιακό χαρακτήρα της Φλωρεντίας, το Λέτσε είναι ένα ατόφιο μπαρόκ διαμάντι που όμοιό του δεν υπάρχει σε ολόκληρη την Ιταλία.
Κι ενώ τα σμήνη του μαζικού τουρισμού τείνουν να συρρέουν στην πατρίδα της Αναγέννησης, η δεύτερη σε μέγεθος πόλη της Απουλίας, αποδεικνύεται μια πραγματική έκπληξη που θαμπώνει όσους ταξιδεύουν στο «τακούνι της μπότας» που σχηματίζει ο χάρτης της Ιταλίας. Ολόκληρη η περιφέρεια της Απουλίας αποτελεί ένα μαγευτικό κομμάτι του Ιταλικού νότου, συνδυάζοντας παραλίες με τυρκουάζ νερά, ανέγγιχτα από το χρόνο μεσαιωνικά χωριά και νόστιμη τοπική κουζίνα χάρη στους ελαιώνες και τους αμπελώνες της. Ειδικά όμως το Λέτσε συμπυκνώνει τέτοιο αρχιτεκτονικό, καλλιτεχνικό και αρχαιολογικό πλούτο, που θεωρείται από τους πιο ξεχωριστούς ιταλικούς θησαυρούς.
Η πρώτη εντύπωση κι ο μοναδικός χαρακτήρας της ιστορικής πόλης
Μια δίωρη διαδρομή με τρένο από το Μπάρι, ή μια ώρα και 40΄οδήγησης κατά μήκος του παραλιακού αυτοκινητόδρομου, με θέα στις ατέλειωτες ακτές της Αδριατικής και σε αιωνόβιους ελαιώνες, θα σας φέρουν στο κέντρο της χερσονήσου του Σαλέντο, στο Λέτσε, που σύμφωνα με το μύθο, ιδρύθηκε από τον Μαλέννιο, απόγονο του βασιλιά Μίνωα, γύρω στο 1.200π.Χ. Το μόνο βέβαιο είναι ότι από τον 3ο αι. π.Χ. γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη υπό τη Ρωμαϊκή κυριαρχία και για 5 αιώνες αποτελούσε μέρος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Τα πλούτη και η σημασία της πόλης μεγάλωσαν ακόμη περισσότερο κάτω από τους Νορμανδούς και αργότερα υπό την κυριαρχία του Βασιλείου της Νάπολης. Τα τείχη και το κάστρο της πόλης ανάγονται στον 16ο αιώνα και την εποχή του Καρόλου Ε΄ των Αψβούργων, που μετέτρεψε το Λέτσε σε μια από τις σημαντικότερες μπαρόκ πόλεις του βασιλείου του.
Η πλούσια ιστορία της πόλης αντανακλάται παντού. Οι γειτονιές έξω από τα τείχη, σε νεοκλασικό, είτε νεομαυριτανικό ή ακόμη και νεογοτθικό ρυθμό είναι αποτέλεσμα της επέκτασης της πόλης μετά την ενοποίηση της Ιταλίας. Αλλά φυσικά είναι ο περίτεχνος, γεμάτος πομπώδη κίνηση και αριστοτεχνικές λεπτομέρειες μπαρόκ ρυθμός, που χαρακτηρίζει την πόλη και προκαλεί δέος στους επισκέπτες του Λέτσε. Κι εδώ ακριβώς έγκειται η ομοιότητά του με την πρωτεύουσα της Τοσκάνης: όπως όλοι μένουν άφωνοι μπροστά στην αναγεννησιακή ομορφιά της Φλωρεντίας, το ίδιο συμβαίνει αντικρύζοντας το πανέμορφο μπαρόκ Λέτσε.
Μάλιστα, εδώ το στυλ μπαρόκ είναι τόσο μοναδικό και καλοδουλεμένο που στην αρχιτεκτονική είναι γνωστό ως «Barocco Leccese». Θα το συναντήσετε παντού, σε αμέτρητα παρεκκλήσια, εκκλησίες και τεράστια παλάτια φτιαγμένα από τον περίφημο ασβεστόλιθο της περιοχής – Pietra Leccese – σε μια θερμή, σχεδόν χρυσαφένια απόχρωση, που ενθουσιώδεις καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν σε περίτεχνες προσόψεις. Και πραγματικά μπορεί κανείς να περάσει ώρες παρατηρώντας και θαυμάζοντας τις σκαλιστές λεπτομέρειες που κοσμούν τα κτήρια.
Εξερευνώντας το ιστορικό κέντρο
Σίγουρα ο καλύτερος τρόπος για να ανακαλύψει κανείς το Centro storico είναι με τα πόδια, περιδιαβαίνοντας τα αρχαία δρομάκια που περιβάλουν τις θεαματικές πλατείες και τις εντυπωσιακές εκκλησίες και που φιλοξενούν καφέ ιδανικά για να ξαποστάσετε και να απολαύσετε ένα aperitivo στο ηλιοβασίλεμα. Στο κλίμα της εκθαμβωτικής πόλης σας βάζει ήδη η είσοδος σ΄αυτή μέσω της θριαμβικής αψιδωτής πύλης Porta Napoli, που χτίστηκε το 1548 προς τιμή του βασιλιά Καρόλου Ε΄, αποτελώντας μέρος των τειχών που κάποτε περιέβαλλαν την πόλη. Τα οχυρωματικά τείχη δεν σώζονται πλέον και η πύλη στέκει απομονωμένη και πλαισιωμένη από δυο κορινθιακούς κίονες και το βασιλικό θυρεό των Αψβούργων. Κοντά της, αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ταφικά κτερίσματα πολιτισμών που έζησαν στην περιοχή πριν χιλιάδες χρόνια.
Η μνημειώδης πύλη οδηγεί κατευθείαν στο ιστορικό κέντρο, η κεντρική πλατεία Piazza del Duomo απέχει μόλις λίγα λεπτά με τα πόδια. Πρόκειται για μια από ωραιότερες ιταλικές πλατείες, που απλώνεται σε εντυπωσιακό μέγεθος και το βράδυ μετατρέπεται σε μαγευτικό σκηνικό με τον απαλό φωτισμό να αναδυκνύει το ζεστό, χρυσαφένιο χρώμα και τις πλούσιες γραμμές των κτηρίων. Η εκτεταμένη αίσθηση και η θεατρικότητα της πλατείας εντείνεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι είναι κλειστή από τις τρεις πλευρές της, ενώ σε έντονη αντίθεση έρχεται το πλέγμα των στενών δρόμων που την περιβάλλουν προς κάθε κατεύθυνση.
Εδώ δεσπόζει ο Καθεδρικός Santa Maria Assunta, με το ασυνήθιστο σχέδιο των δύο προσόψεων, η μία αντικρύζει την πλατεία και η άλλη κοιτάζει δυτικά. Το ρομανικό ύφος του αρχικού ναού του 12ου αιώνα αντικαταστάθηκε από τον τοπικό μπαρόκ ρυθμό κατά την ανακατασκευή του ναού που ξεκίνησε το 1659, όπως φαίνεται από το πλήθος των αγαλμάτων, τους κίονες και τα πληθωρικά ανάγλυφα της πρόσοψης. Στο κομψό εσωτερικό η Αγία Τράπεζα από μάρμαρο και μπρούτζο δημιουργεί μια υπέροχη αντίθεση με την ξυλόγλυπτη οροφή, αλλά ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η κρύπτη του 12ου αιώνα με τα μπαρόκ παρεκκλήσια και τις 92 κολώνες, των οποίων τα κιονόκρανα φέρουν ανθρώπινες μορφές.
Το κωδωνοστάσιο του Duomo, που θα δείτε να ξεχωρίζει όχι μόνο στην πλατεία αλλά και στον ορίζοντα της πόλης, είναι ένας εντυπωσιακός τετράγωνος πύργος πέντε επιπέδων, που από το ύψος των 70 μέτρων του η θέα φτάνει στις ακτές της Αδριατικής. Εκτός από τον Καθεδρικό την προσοχή σας σίγουρα θα τραβήξουν και τα δύο μνημειώδη κτήρια που τον πλαισιώνουν.
Το Παλάτι του αρχιεπισκόπου – Episcopio – με το κομψό περιστύλιο με τους δωρικούς κίονες, τα αγάλματα στις εσοχές των αψίδων του και το ρολόι του 18ου αιώνα – και το Palazzo del Seminario με τις περίτεχνες κορνίζες των παραθύρων του, το εκπληκτικό πηγάδι της εσωτερικής αυλής που αναπαριστά ένα καλάθι και το Επισκοπικό Μουσείο με έργα θρησκευτικής τέχνης. Ο ξεκάθαρος ρυθμός Barocco Leccese όλων των παραπάνω μνημείων δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τη μεγαλειώδη αρχιτεκτονική που χαρακτηρίζει την πόλη.
Οι θεαματικές βασιλικές και τα λαμπερά μνημεία
Το Duomo του Λέτσε δεν είναι η μόνη εντυπωσιακή εκκλησία της πόλης. Σ΄έναν απλό περίπατο στο ιστορικό κέντρο, συναντάμε σε κάθε γειτονιά και μια βασιλική, ένα ναό, ένα μοναστήρι, τόσο περίτεχνης αρχιτεκτονικής και τόσο στολισμένα με μνημεία, που θα μπορούσε καθένα να πάρει τη θέαση του καθεδρικού. Στο δυτικό άκρο της πόλης αξίζει να θαυμάσετε την Basilica del Rosario, αφιερωμένη από τους Δομινικανούς μοναχούς στον Άγιο Ιωάννη Βαπτιστή και έργο του κορυφαίου ντόπιου γλύπτη και αρχιτέκτονα Giuseppe Zimbalo, του μεγαλύτερου εκφραστή του μπαρόκ στη γενέτειρά του, ο οποίος μάλιστα έχει ενταφιαστεί στην κρύπτη της εκκλησίας. Πίσω από τη γεμάτη ανάγλυφες παραστάσεις πρόσοψη, το εσωτερικό περιέχει τον μοναδικό στην πόλη άμβωνα εξ΄ όλοκλήρου σκαλισμένο σε ασβεστόλιθο του Λέτσε.
Εξίσου εντυπωσιακή και η Chiesa di Sant’Irene, αφιερωμένη στην πρώην προστάτιδα της πόλης Αγία Ειρήνη, της οποίας το γεμάτο εκφραστικότητα άγαλμα κοσμεί την πρόσοψη του ναού, μαζί με το έμβλημα της πόλης και του τάγματος των Θεατίνων μοναχών. Η εκκλησία θυμίζει πολύ το ρωμαϊκό ναό Sant Andrea della Valle, του οποίου το σχέδιο μιμήθηκε ο Ναπολιτάνος μπαρόκ αρχιτέκτονας Francesco Grimaldi. διαφοροποιώντας ωστόσο εντελώς το εσωτερικό του. Σ΄αυτό ξεχωρίζει το θαυμάσιο σκαλιστό ιερό με τις περίτεχνες λειψανοθήκες, τόσο λεπτοδουλεμένο που έχει χαρακτηριστεί «κέντημα πάνω σε πέτρα».
Τη θέση της Αγίας Ειρήνης ως προστάτιδας της πόλης έχει πάρει ο νυν πολιούχος Sant’Oronzo, που παρότι δεν έχει δική του εκκλησία, το όνομά του φέρει η πλατεία Piazza di Sant’Oronzo, όπου βρίσκεται ένας ρωμαϊκός κίονας ύψους 29 μέτρων που κάποτε σηματοδοτούσε το τέλος της Αππίας οδού στο Μπρίντιζι, ενώ τώρα φέρει το άγαλμα του αγίου. Εδώ βρίσκεται και ο μικρός ναός San Marco, η βασιλική Santa Maria della Grazia, το Palazzo Carafa, έδρα της δημοτικής αρχής και ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της πόλης, το ρωμαϊκό αμφιθέατρο. Πάνω από όλα όμως αυτό που χαρακτηρίζει την πλατεία αυτή, που θεωρείται η καρδιά του Λέτσε, είναι το πόσο αγαπητή είναι στους κατοίκους της πόλης, για αυτό και αποτελεί κέντρο κάθε είδους εκδηλώσεων – γαστρονομικών, οινικών, μουσικών και καλλιτεχνικών.
Οι γύρω δρόμοι αποτελούν το σημερινό κέντρο της εμπορικής δραστηριότητας, ωστόσο η ίδια η πλατεία παλιά λεγόταν «Πλατεία των εμπόρων», καθώς στο παρελθόν κατακλύζονταν από εμπορικούς πάγκους και κάθε λογής προϊόντα.
Κι αν η πλατεία αυτή σφύζει από ζωή στη διάρκεια της ημέρας, εκείνη που αποτελεί το επίκεντρο της νυχτερινής δράσης είναι η μικρή Piazzetta Vittorio Emanuele II.
Σε κοντινή απόσταση θα δει κανείς την αριστουργηματική Basilica di Santa Croce. Πρόκειται για την κορυφαία στιγμή του τοπικού μπαρόκ, που κυριολεκτικά θα σας αφήσει άφωνους με τα ντελικάτα ανάγλυφα που καλύπτουν κάθε εκατοστό της πρόσοψης και περιλαμβάνουν συνθέσεις με γιρλάντες λουλουδιών και φρούτων, χερουβείμ, μυθικά πτηνά, αετούς, πρόβατα και ανθρώπινες φιγούρες, όλα λαξευμένα σε εύπλαστο τοπικό ασβεστόλιθο. Η εκκλησία, της οποίας οι εργασίες ξεκίνησαν το 12ο αιώνα, ενσωματώνει αρκετά διακοσμητικά στοιχεία του 16ου και 17ου αιώνα, οπότε και πήρε την τελική της μορφή.
Αν σας κούρασε το υπερβολικό μπαρόκ, οι δημοτικοί κήποι Villa Comunale βρίσκονται σε κοντινή απόσταση κι αποτελούν μια πράσινη όαση, που συνδυάζει είδη μεσογειακής χλωρίδας με εξωτικά φυτά, και σιντριβάνια με πανέμορφα γεωμετρικά σχεδιασμένα παρτέρια λουλουδιών.
Κι αφού πάρετε μια ανάσα στους γαλήνιους κήπους, μπορείτε να συνεχίσετε το ταξίδι στην πλούσια ιστορία της πόλης, αυτή τη φορά στο μεσαιωνικό της παρελθόν, στο διπλανό κάστρο του 12ου αιώνα Castelo Carlo V. Παρότι λιτό στο σχέδιό του, το τετράπλευρο οχυρό που χτίστηκε αρχικά από τους Νορμανδούς, εντυπωσιάζει με το μέγεθός του και οφείλει την ονομασία του στον Ισπανό βασιλιά Κάρολο Ε΄ των Αψβούργων που τον 16ο αιώνα διέταξε την επέκταση και αναδιάρθρωσή του, καθώς και την ενίσχυση της άμυνάς του. Κατά την επίσκεψή σας ενημερωθείτε για τις τακτικές εκθέσεις και τα καλλιτεχνικά δρώμενα που φιλοξενεί τακτικά.
Ένας θαμμένος θησαυρός: το Ρωμαϊκό Αμφιθέατρο του Λέτσε
Αν και δεν είναι καθόλου σπάνιο να δει κανείς ένα ρωμαϊκό αμφιθέατρο στην Ιταλία, το γεγονός ότι το συγκεκριμένο είναι τόσο καλοδιατηρημένο, βρίσκεται στην καρδιά του κέντρου της πόλης – στην προαναφερθείσα Piazza di Sant’Oronzo – και παρόλ΄ αυτά ανακαλύφθηκε μόλις το 1901, κάνει την ιστορία του συναρπαστική. Για χιλιάδες χρόνια παρέμενε θαμμένο μέχρι που οι κατασκευαστικές εργασίες μιας τράπεζας έφεραν στην επιφάνεια τον αρχαιολογικό αυτό θησαυρό, που ανάγεται στην εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού, τότε που το Λέτσε δεν ήταν παρά ένα λιμάνι της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Μαζί με το κοντινό Ρωμαϊκό Θέατρο, το Anfiteatro Romano di Lecce αποτελεί σύμβολο του αρχαίου Lupiae και σίγουρα ένα από τα πιο θεαματικά σήμερα μνημεία της πόλης, παρότι το τμήμα που βλέπει ο επισκέπτης είναι λιγότερο από το μισό, καθώς το υπόλοιπο παραμένει θαμμένο κάτω από άλλα κτήρια της πλατείας. Ορατά είναι μέρος της αρένας και της cavea, των διαζωμάτων με τα καθίσματα των θεατών, ενώ διακρίνεται ξεκάθαρα το ελλειπτικό του σχήμα και σύμφωνα με υπολογισμούς θεωρείται ότι μπορούσε να φιλοξενήσει 12.000 – 14.000 θεατές.
Επισκεφθείτε το στη διάρκεια της ημέρας για να θαυμάσετε την άρτια αρχιτεκτονική του αλλά και το βράδυ, όταν το ημίφως ενισχύει τη γοητεία και το μυστήριο που αποπνέει, ενώ περισσότερες λεπτομέρειες της ιστορίας του μπορείτε να γνωρίσετε στο Museo Storico di Lecce.
Η γαστρονομική ταυτότητα της πόλης
Πλούσια, Μεσογειακή και γευστική, η κουζίνα του Λέτσε έχει αρχαίες ρίζες. Τις παραδοσιακές της συνταγές θα βρείτε στα περισσότερα εστιατόρια και τρατορίες της πόλης, με τραπεζάκια σε όμορφες πλατείες και γραφικά στενά. Οι επισκέπτες πάντα ενθουσιάζονται με το πρώτο κιόλας γεύμα της ημέρας: το τυπικό πρωινό που απολαμβάνουν οι ντόπιοι περιλαμβάνει απαραιτήτως έναν Caffe Leccese, εσπρέσσο – που το καλοκαίρι σερβίρεται πολύ παγωμένος – με μια δόση από σιρόπι αμύγδαλο, που συνοδεύεται από το αγαπημένο γλυκό Pasticciotto Leccese, ατομικά πιτάκια με ζύμη σαμπλέ και γέμιση από κρέμα αρωματισμένη με λεμόνι ή σε μια διαφορετική εκδοχή, με κρέμα φιστικιού.
Τρώγεται καυτό και πολύ δύσκολα θα μείνετε μόνο σε ένα. Εναλλακτικά δοκιμάστε μαζί με τον καφέ σας το Fruttone, πάλι ατομικό πιτάκι γεμιστό με μαρμελάδα και φρέσκια κρέμα αμυγδάλου, με επικάλυψη μαύρης σοκολάτας. Στις παραδοσιακές pasticcerie της πόλης θα βρείτε και τις δύο γλυκές λιχουδιές.
Ανάμεσα στα κυρίως πιάτα, αδιαμφισβήτητα δημοφιλέστερα είναι τα μικρά ζυμαρικά Orecchiette με σάλτσα ντομάτας, ενώ τα Ciceri e tria είναι ένα άλλος είδος ζυμαρικού που εν μέρει βράζεται και εν μέρει τηγανίζεται και σερβίρεται με ρεβίθια. Τοπική σπεσιαλιτέ που αξίζει να δοκιμάσετε είναι και το Sagne ‘ncannulate, χειροποίητες, στριφτές ταλιατέλες με σάλτσα ντομάτας, ρικόττα και φρέσκα φύλλα βασιλικού, που αποδεικνύουν ότι συχνά οι απλές γεύσεις είναι και οι νοστιμότερες.
Για ένα γευστικό σνακ στο χέρι, κατευθυνθείτε στους παραδοσιακούς φούρνους για ένα Rustico Leccese, μια ατομική πίτα με γέμιση που συνδυάζει μπεσαμέλ, ντομάτα, μοτσαρέλα και πιπέρι. Και βέβαια, από το μενού δεν λείπουν τα ψάρια και τα θαλασσινά της Αδριατικής, με αγαπημένο ορεκτικό των ντόπιων το Scapece, μια συνταγή που γίνεται συνήθως με μαρίδες παναρισμένες σε γαλέτα, ξύδι και μπαχαρικά και τηγανισμένες στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο της περιοχής.
Στο εντυπωσιακό Λέτσε, η απαρέγκλιτη απογευματινή συνήθεια του aperitivo, συνοδεύεται από την νοστιμότατη ντόπια foccacia σε διάφορες εκδοχές, και απολαμβάνεται ιδανικά σε μια γραφική πλατεία, με έξτρα μπόνους τη θέα στα μεγαλοπρεπή μπαρόκ μνημεία από ντόπια πέτρα, που κάτω από το απαλό φως του ηλιοβασιλέματος μοιάζουν πραγματικά χρυσαφένια.
Διαβάστε ακόμα:
Ούμπρια: Eξερευνώντας την «πράσινη καρδιά» της Ιταλίας
Το σπίτι του Giorgio Armani στην Παντελερία, το μαύρο μαργαριτάρι της Μεσογείου
