Το γράψιμο, όπως και το διάβασμα, είναι ταξίδι –παρακαλώ μην σκοντάψετε στο κλισέ, το φανταστικό ταξίδι που περιγράφω είναι πραγματικό… όχι με την έννοια της σκληρής πραγματικότητας αλλά με την άλλη, την καλή έννοια, της πραγματικότητας που έρχεται στα μέτρα μας και χαμογελάει κι από πάνω: κάθε ταξίδι είναι ένας πήδος στο άγνωστο, ακόμα κι όταν πηγαίνουμε σε οικεία μέρη, πχ. εκεί που περνάγαμε τις διακοπές μας μικροί.
Αυτό ήτανε το «θέμα», η εκκίνηση, το κίνητρο για να γράψω το μυθιστόρημα «Αέρας στο πρόσωπό της», η σαραντάρα ηρωίδα Εύα που έχει επιστρέψει στο νησί των παιδικών της διακοπών, ζει και δουλεύει εκεί, ξένη σε έναν τόπο που τον ξέρει πολύ καλά. Για κάμποσο καιρό πριν στρωθώ στο λάπτοπ, την φανταζόμουν να οργανώνει το μικρό ξενοδοχείο στο οποίο την προσέλαβαν πριν τον κορωνοϊό, να περιμένει με αγωνία τις εξελίξεις, τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, ο οποίος θα συναντήσει στο Νησί τον Τούρκο ομόλογό του σε μια ατμόσφαιρα εκρηκτική… τουλάχιστον στα μάτια της Εύας. Παράλληλα, μια άλλη Εύα, η Ευάνθη, έντεκα χρονών το δοξασμένο 1821, ετοιμάζεται να πηδήξει στο γκρεμό όπου ήδη έχασαν τη ζωή τους η μαμά, η γιαγιά και φίλες της, για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων στρατιωτών.
Ο γκρεμός λέγεται Φρύδι του Θεού, ή Φρύδι σκέτο, για τους νησιώτες. Κρύβει πολλά μυστικά όπως ολόκληρο το Νησί, όπως και η σύγχρονη Εύα. Είναι απότομος, σκιαχτικός, αποκλείεται να σωθεί ένα κορίτσι έτσι και πηδήξει από το χείλος του το 1821, όχι; Το Φρύδι βλέπει στο πίσω μέρος του Νησιού, τον μεγάλο κόλπο όπου αποβιβάζονται οι Τούρκοι στρατιώτες το 2021… ή μήπως όχι; Τα ερωτήματα τα σηκώνει στον αέρα το Νησί το ίδιο, με τις νεράιδες, τις ομίχλες και τα μυστήριά του που παλεύει να ερμηνεύσει η Εύα, σα να μην της φτάνουν οι παλιοί έρωτες που εμφανίζονται μπροστά στα πόδια της. Ή οι υποχρεώσεις από την προηγούμενη, Αθηναϊκή ζωή της.
Στο ξεκίνημα του λοκντάουν, έφτιαξα έναν χάρτη του Νησιού. Το σκέφτηκα στρόγγυλο σαν τη Θάσο, ένα μικρό νησί που μοιάζει με τη Θάσο, τη Σαμοθράκη και την Λήμνο, όπου είχε καταφύγει η οικογένεια του μπαμπά μας στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου. Είχα ιστορίες από αυτά τα νησιά, άλλες πραγματικές άλλες όχι – ο μπαμπάς μας υπήρξε μεγάλος παραμυθάς, με βοήθεια από την Ελληνική Ιστορία και Μυθολογία. Το κυρίως χωριό, Λιμάνι, το έχτισα (στο μυαλό μου) με βάση το λιμάνι της Νισύρου: συμμαζεμένο, με μια μικρή παραλία για μπάνιο κάτω από τα σπίτια, το ξενοδοχείο που δουλεύει η Εύα λίγο πιο πέρα. Έβαλα, όμως, απέναντι την ακτή της Τουρκίας, λες και είμαστε στη Σάμο, επειδή με βόλευε δραματουργικά. Το πιάνει τρελός αέρας το Νησί, απαγορεύεται ο απόπλους μέχρι να κοπάσει ο αέρας, και το σκεπάζουν μουγκές ομίχλες από τη μία άκρη ως την άλλη. Οι αμμουδιές του είναι όμορφες, το πράσινο βουνό στη μέση λέγεται Κέρατο κι έχει στη μια πλαγιά του ένα Καταφύγιο, ιδανικό για να κρυφτεί κάποιος και να μην τον δει μάτι ανθρώπου επί πολλά χρόνια.
Θα πείτε, γιατί να κρυφτεί, και ποιος.
Είναι κι αυτό ένα από τα μυστήρια -όλοι κρύβονται λίγο πολύ στο «Αέρας στο πρόσωπό της», αλλά ως το τέλος, έχουν αποκαλυφθεί τουλάχιστον τα μισά (μυστήρια)… κι η Εύα δεν κρύβεται πια από κανέναν, πόσο μάλλον από τον εαυτό της.
Ο χάρτης του Νησιού δεν μπήκε τελικά στο βιβλίο, δεν πειράζει, συμπληρώνω ακόμα και τώρα το Καφενείο στο Λιμάνι, το δεύτερο χωριό (Ποτάμι), τον περιφερειακό δρόμο, την βλάστηση στο δάσος και τη σιωπή της ομίχλης. Μερικές φορές και τον αέρα, όπως φυσάει στο χείλος του γκρεμού στο πρόσωπο της μικρής Ευάνθης, και της μεγάλης Εύας….
«Αέρας στο πρόσωπό της», Μανίνα Ζουμπουλάκη, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
